Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Thuisbioscoop

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Nog niet zo heel lang geleden stonden de computerbladen vol met tips over hoe je het snelst de nieuwste films kon downloaden via BitTorrent. Maar het downloaden en branden van video’s behoort inmiddels tot het verleden. Downloaden is niet meer nodig dankzij diensten als Netflix en Amazon Prime Video, waarmee je films en series in hoge kwaliteit naar je woonkamer streamt. Maar niet iedere (legale) film staat op Netflix of Amazon. Soms moet je toch nog gebruikmaken van BitTorrent om trailers, alternatieve animatiefilms of docu’s te kijken. Met Soda Player hoef je niet te wachten terwijl je download binnendruppelt. Deze videospeler kan BitTorrent-bestanden meteen afspelen terwijl de film wordt binnengehaald. Soda Player ondersteunt alle formaten en codecs, en heeft een ingebouwde proxy server om je privacy te garanderen. Daarnaast kan automatisch ondertiteling worden toegevoegd, en kun je de film via een Chromecast of Apple TV meteen op je tv bekijken. Het programma werkt ontzettend eenvoudig. Je gaat naar een torrent-site, zoekt de juiste video, kopieert de magnet-torrent-link (vaak aangegeven met een magneetje) en plakt die in Soda Player. Klik vervolgens op Open en Soda Player begint meteen met streamen. Onderaan in beeld kun je eenvoudig de juiste ondertiteling selecteren.

©PXimport

Tip 02: Blik op de wereld

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

EarthTime is een erg handige tool als je veel vrienden of familie in het buitenland hebt. Het laat een actuele wereldkaart zien met informatie over meer dan 120.000 steden. Je ziet meteen waar het avond is en waar dag, hoe laat het is op verschillende plekken en of je vriend(in) lekker kan gaan zwemmen of beter een paraplu mee kan nemen. Voor die laatste optie moet je je wel eerst gratis registreren. Als je dat eenmaal hebt gedaan, vind je onder je account bij het tabblad API keys, een API-code. Kopieer de code, en klik vervolgens in EarthTime op Edit / Options. Open het tabblad Weather en plak de code in het vak naast API key. Na een aantal minuten kan de weerinformatie worden binnengehaald. Je kunt met het programma zelfs live zien waar de wolken hangen, maar dan moet je wel betalen (16,76 euro). Wil je een tijd afspreken met iemand in het buitenland: met de functie Edit / Alarms, kun je gemakkelijk een tijd instellen waarop je gewaarschuwd wilt worden.

Tip 03: Gamebibliotheek

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Steam, Uplay, Origin … bijna elke uitgever heeft tegenwoordig z’n eigen platform voor de distributie van games. Superhandig dat je de spellen gewoon online kunt kopen natuurlijk. Maar als je meerdere platformen op je pc hebt staan, wordt het er niet echt overzichtelijker op. Playnite verzamelt al je games en toont ze in één overzichtelijke bibliotheek. Nadat je het programma hebt geïnstalleerd, hoef je alleen maar aan te geven van welke platforms je gebruikmaakt en of Playnite alleen de geïnstalleerde of alle games moet weergeven. Vervolgens verzamelt de software zelf alle spellen en informatie (zoals afbeeldingen, samenvatting en genre). Vervolgens kun je de collectie filteren op bijvoorbeeld platform of uitgever, om het zoeken gemakkelijker te maken. Playnite kan de games zelf installeren en updaten. Het enige dat het programma niet kan, is in de winkel van de uitgevers kijken. Wil je bijvoorbeeld een spel uit de Steam-winkel kopen, dan moet je dus toch nog Steam gebruiken.

©PXimport

Tip 04: Anoniem surfen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

We worden constant in de gaten gehouden. Adverteerders die ons surfgedrag meten, websites die onze gegevens opslaan, sociale media die contactgegevens pikken. Geen wonder dat steeds meer mensen verlangen naar anonimiteit. Naar een wereld waarin je niet steeds op je tellen hoeft te letten of over je schouder hoeft te kijken. Tails is een besturingssysteem dat gebouwd is met dat doel: het zorgt ervoor dat je volledig anoniem blijft op het internet. Geen blokkades, geen cookies, geen trackers. Je kunt vrij over het web dwalen zonder een spoor achter te laten. Het op Linux gebaseerde systeem is zo ontworpen dat het volledig vanaf een usb-stick of dvd kan draaien. Handig als je bijvoorbeeld achter een computer zit in een internetcafé en niet wilt dat anderen kunnen meekijken. Door je gegevens te versleutelen en geen gebruik te maken van de harde schijf van de pc waar je achter zit, zorgt het systeem ervoor dat je geen sporen achterlaat. De installatie van Tails is niet heel eenvoudig, maar gelukkig is er een handleiding.

©PXimport

Tip 05: Nep-telefoon

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Met NoxPlayer tover je een complete Android-telefoon of -tablet op je pc. Met de software kun je (vrijwel) alles doen wat je ook op een Android-toestel zou doen, zoals apps downloaden via de Play Store, spellen spelen of Facebook checken. De emulator is vooral bedoeld voor mensen die graag mobiele games spelen, maar dat liever op een groot scherm met behulp van een toetsenbord en muis of joystick doen. Maar NoxPlayer is ook heel handig als je zelf een app hebt gemaakt en wilt controleren of alles goed werkt. Het gebruik van de emulator is even wennen. Muis en toetsenbord werken gewoon. Voor allerlei functies (zoals teruggaan naar het hoofdscherm, het geluid instellen of instellen van de gps) zijn er knoppen aan de zijkant geplaatst. Swipen doe je door de linkermuisknop in te houden en met de muis te vegen. Het beeld van Noxplayer past zich automatisch aan naar tablet- of telefoon-formaat, afhankelijk van de app. En als je wilt opscheppen over je skills bij het gamen, dan kun je ook het beeld van de emulator opnemen. Noxplayer maakt dan zelf een video aan, die je naar je vrienden kunt sturen.

©PXimport

Tip 06: boven, links, B, A

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Zolang er games zijn, bestaan er manieren om vals te spelen. Vrijwel iedere game bevat codes, geheime routes of bugs, die ervoor zorgen dat je net iets sneller de winst binnenhaalt of zonder enige schade door een level heen komt. De cheats werden meestal ingebouwd door de ontwikkelaar, om het testen van de game wat gemakkelijker te maken. Een beroemde cheat is de Konami code, een bepaalde volgorde waarin je de knoppen van de joystick moest indrukken om in vrijwel ieder spel van Konami extra levens of mogelijkheden te krijgen. Voor iedere diehard gamer is er nu de CheatBook Database, een enorme collectie van 24.000 cheats voor games van de Nintendo 64 tot de PlayStation 4. De database is gemakkelijk te doorzoeken door in het zoekvenster de naam van het spel te typen. In de CheatBook Database zijn overigens niet alleen cheats te vinden, maar ook tips en handleidingen.

©PXimport

Tip 07: Sneltoetsen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als er zinnen of woorden zijn die je vaak typt, dan is QuickTextPaste misschien handig. In het programma kun je sneltoetsen koppelen aan tekst. Je kunt bijvoorbeeld een combinatie van toetsen aan je naam toewijzen, zoals bijvoorbeeld: LinkerWindows-toets+F. In plaats van dat je nu steeds je naam onder een mail, brief of formulier moet typen, hoef je slechts op twee toetsen te drukken. Welke combinatie van toetsen wordt gebruikt, mag je helemaal zelf weten. QuickTextPaste werkt heel simpel: in het kader Tekst toevoegen typ je de tekst die je wilt toewijzen aan een sneltoets. Daarna kies je onder het vak Menu tekst een toetscombinatie. Naast dat het een heel nuttig programma is dat je veel tijd kan besparen, is QuickTextPaste ook nog eens heel klein: nog geen halve MB. Je hoeft QuickTextPaste ook niet te installeren, het werkt meteen. Onder Instellingen kun je aanvinken dat het programma meteen met Windows wordt opgestart en geef je aan of het back-ups moet maken van je sneltoetscombinaties.

Tip 08: Terug in de tijd

Geschikt voor: Chrome

Is het je weleens overkomen dat een website zomaar verdwenen bleek? Met internetarchief Wayback Machine kun je terug in de tijd reizen en die verdwenen site gewoon weer bekijken. Dat kan door het webadres in te vullen op deze website. Maar er is ook een meer gebruiksvriendelijke manier: een Chrome-plug-in. Na installatie verschijnt er een klein knopje naast de adresbalk van je browser. Klik je op de knop, dan kun je de website die je op dat moment bezoekt toevoegen aan het archief, of juist pagina’s uit het verleden bekijken. Ga maar eens naar www.nu.nl en klik in de plug-in op First Version. Je krijgt dan een geel met blauwe site te zien, die bijna pijn doet aan je ogen. Wayback Machine legt bij alle websites momenten vast. Boven in de browser zie je een tijdbalk waarin je andere vastgelegde momenten kunt kiezen. Zo kun je bij Nu.nl zien dat in maart 2003 de aanval op Bagdad groot nieuws was.

Tip 09: Gemakkelijk posten

Geschikt voor: Chrome

Het bijhouden van al je socialmedia-kanalen kan een flinke klus zijn. Even een foto op Instagram plaatsen, een verhaal op LinkedIn delen, hetzelfde stuk op Twitter zetten en ook nog even je Facebook-volgers op de hoogte stellen? Als je niet oppast wordt het zo een dagtaak. Dlvr.it maakt het een stuk eenvoudiger. Heb je een eigen site? Je kunt de rss-feed van je website toevoegen aan dlvr.it, en aangeven wanneer je artikelen moeten worden gedeeld en met welke sociale media. Maar je kunt ook tijdens het browsen meteen een site of foto delen. Na de installatie van de plug-in druk je in de site op de rechtermuisknop en kiest Add page to dlvr.it (of Add photo als het om een foto gaat). Je krijgt dan meteen een kader voorgeschoteld waarin je kunt instellen op welke sociale media je het bericht wilt delen (je kunt er meerdere selecteren) en wanneer het moet worden geplaatst. Dlvr.it is gratis als je niet meer dan drie sociale media platforms gebruikt, en niet meer dan tien verhalen per dag deelt. Wil je meer doen, dan betaal je 10 dollar per maand.

©PXimport

Tip 10: Hulp op afstand

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Iedereen met een beetje verstand van computers wordt door de familie al snel getorpedeerd tot de persoonlijke helpdesk. Zodra een pc begint tegen te sputteren, word je opgebeld met de vraag of je misschien even wilt kijken. Met CloudBerry Remote Assistant kan dat gemakkelijk vanachter je eigen bureau. Het programma zorgt ervoor dat je iedere pc op afstand kunt bekijken of overnemen. Het enige wat je vader, moeder, oom of tante daarvoor hoeft te doen is de software op zijn of haar pc installeren. Zodra CloudBerry is gestart, vraagt het of je een pc wilt overnemen, of dat jouw pc overgenomen moet worden. Als het familielid in nood voor de tweede kiest, krijgt hij of zij een identificatienummer en pincode op het scherm te zien. Als jij dan op jouw pc die code in CloudBerry intikt, wordt meteen de versleutelde verbinding tot stand gebracht. Het werkt ontzettend eenvoudig en snel. Als je toegang hebt tot de andere pc, kun je met de persoon aan de andere kant chatten via een venster of praten via de microfoon.

Tip 11: Rust voor je ogen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Het blauwe licht van je monitor kan je flink in de problemen brengen. Het brengt je biologische klok in de war en heeft een negatief effect op de stofwisseling. Dus tenzij je er iets aan doet, zit je na een paar avonden doorwerken met flinke wallen onder je ogen. Daarnaast: van te lang naar een monitor kijken krijg je knallende koppijn. F.lux doet daar iets aan. Het past automatisch de kleuren en helderheid van je scherm aan aan het moment van de dag. Zodra de zon ondergaat, maakt f.lux automatisch je scherm warmer en minder fel. ’s Ochtends schroeft het programma de helderheid weer op, en past het zich aan aan het zonlicht. Het enige dat je hoeft te doen is na installatie je postcode invoeren in het programma. F.lux neemt het daarna over en past de kleuren automatisch aan.

©PXimport

Tip 12: Gemakkelijk delen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS, Chrome

Droplr is een erg handige tool om dingen mee te delen. Dat kan van alles zijn: links en afbeeldingen, screenshots en ook schermopnames. Je hoeft ze alleen maar naar het programma te slepen, en Droplr uploadt meteen het bestand en hangt er een korte link aan. Die link kun je eenvoudig delen met vrienden, collega’s of je volgers op Twitter, om de ontvangers zo toegang te geven tot jouw item. De objecten die je deelt, kun je onderbrengen in ‘boards’. Stel je hebt allemaal ontwerpen van een fiets die je wilt delen met je vrienden. Je zet alle afbeeldingen en video’s in een board, waarna je de complete collectie in één keer deelt met een link. Simpel en overzichtelijk. Heb je een screenshot of afbeelding opgeslagen, dan kun je er binnen Droplr gemakkelijk op schrijven of tekenen. Met de gratis versie van Droplr gelden er een aantal beperkingen. Je kunt 25 bestanden delen, maximaal 5 boards maken en een schermopname maken van 30 seconden. Wil je meer, dan betaal je minimaal 5,99 dollar per maand.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

Hoewel het steeds lastiger wordt om AI-gegeneerde content te herkennen, zijn er nog altijd signalen waaraan je door kunstmatige intelligentie gemaakte teksten, afbeeldingen en video's kunt herkennen. In dit artikel lees je hoe je echt van AI kunt onderscheiden.

Lees ook: Dit zijn de populairste AI-tools voor het creëren van video's

Teksten

De makkelijkste manier om erachter te komen dat een tekst door een mens is geschreven (of op zijn minst is aangepast), is door te kijken naar de spelling. Hoewel AI-chatbots op inhoudelijk vlak vaak de mist in gaan, zul je ze zelden spel- of grammaticafouten zien maken. Online posts barsten vaak van de taalfouten*, dus een volledig correct geschreven post is al verdacht.

*tenzij er natuurlijk nog een goede eindredacteur van vlees en bloed naar heeft gekeken.

Hoewel er weinig taalfouten worden gemaakt, wil dat niet zeggen dat AI-teksten altijd mooi geschreven zijn. Zonder specifieke instructies hebben bots er namelijk een handje van om nogal wollig te zijn. Ze gebruiken vaak veel tekst om iets uit te leggen en herhalen dezelfde punten in andere bewoordingen.

Ook volgen ze uit zichzelf vaak een vast stramien. Eerst herhalen ze de vraag, dan geven ze een opsomming (bijna altijd met deelonderwerpen of bulletpoints) en tot slot komt er een conclusie (ingeleid door kortom of iets in dezelfde trant). De meeste AI-modellen zijn ook getraind om zo onpartijdig en neutraal mogelijk te zijn. Zelfs als ze gevraagd worden om een bepaald standpunt te verdedigen, is de beantwoording doorgaans voorzichtig en afstandelijk (sommige mensen vinden dat...).

Kortom (😉), als je ziet dat een online gebruiker een lange, opsommende reactie geeft zonder taalfouten, moeten de alarmbellen afgaan. Je kunt een chatbot echter instructies geven als 'hou het antwoord kort', of 'gebruik geen opsomming', waarmee je zulke signalen eenvoudig kunt verdoezelen. Bovendien is het ook zo moeilijk niet om expres een taalfoutje toe te voegen aan een AI-tekst, dus deze vorm van generatieve AI is momenteel waarschijnlijkst het moeilijks om betrouwbaar te herkennen.

Chatbots hebben de neiging om opsommingen te gebruiken.

Afbeeldingen

AI-afbeeldingen zagen er een paar jaar geleden nog heel nep uit, maar inmiddels moet je goed je best doen om ze te onderscheiden van echte afbeeldingen. Vooral AI-afbeeldingen van mensen blijven echter vooralsnog relatief eenvoudig te herkennen. De meeste AI-modellen hebben namelijk moeite met het weergeven van gezichtsuitdrukkingen, waardoor mensen vaak of emotieloos uit hun ogen kijken, of juist overdreven expressief zijn. Let ook altijd op de handen, want het gebeurt geregeld dat iemand er een zesde vinger bij krijgt. 👇

Verder zien teksten op afbeeldingen er vaak vervormd uit of ontbreken er zelfs complete letters, wat leidt tot onleesbare wartaal. Ook andere details ogen, als je inzoomt, vaak wat vervormd. Daarnaast voegt AI aan realistische beelden meestal een overdreven gloed en onnatuurlijke belichting toe, waardoor ze er wat té perfect uitzien.

Bedenk je bij het zien van een afbeelding tot slot of het logisch is wat je ziet. In het onderstaand plaatje zie je een leeuw en een lammetje gebroederlijk naast elkaar liggen. In het echte leven zou het lammetje allang lamsbout zijn. Wat doet de koning van de jungle trouwens in een herfstbos in plaats van op de savanne? En sinds wanneer lijkt een leeuw (gemiddelde gewicht rond de 150 kilo) maar een heel klein beetje groter dan een babyschaapje (dat een paar maanden na zijn geboorte misschien 25 kilo weegt)? Wie wat beter kijkt, ziet dus dat deze foto niet echt is, maar door AI gemaakt is.

©Activision

Video's

Naast dat de herkenningspunten die we bij de afbeeldingen genoemd hebben ook gelden voor video's, zorgt bewegend beeld ervoor dat AI nog vaker (en duidelijker) de mist in gaat. AI-gegenereerde animaties zijn namelijk vaak nog niet heel realistisch. Zo bewegen objecten en mensen meestal onnatuurlijk en 'zweverig', vaak in slow-motion.

AI-video's hebben er ook moeite mee om consequent te blijven. Hoe langer een video duurt, hoe meer deze uit elkaar valt. Zo zie je nog vaak dat een gezicht gaandeweg vervormt, of dat mensen en objecten op de achtergrond ineens verdwijnen. Daarom zul je in AI-video's ook zelden een shot zien die langer dan 10 seconden duurt. In deze video worden veel eigenaardigheden van AI-video's op grappige wijze uitgebeeld.

Dat AI logica niet begrijpt, uit zich tot slot ook duidelijk in video's. AI-gegenereerde eetvideo's zijn daar notoire voorbeelden van, aangezien mensen (of, zoals in dit voorbeeld, pandaberen) hun bestek vaak niet wegleggen voordat ze een slok drinken nemen. En dat er na het drinken nog net zoveel sap in het glas zit als voor het drinken verraadt ook dat een video AI is, zoals je hieronder kunt zien.

Met een NUC of Raspberry Pi zet je snel een thuisserver op, bijvoorbeeld door allerlei services in Docker-containers te draaien en bestanden op je netwerk te delen. CasaOS maakt dit wel heel eenvoudig dankzij een toegankelijk dashboard waarmee je diensten kunt installeren en beheren.

Een thuisserver draaien is nog nooit zo eenvoudig geweest. Een Raspberry Pi of NUC kosten niet veel en draaien relatief energiezuinig 24/7 in je thuisnetwerk. Je installeert er een Linux-distributie op en deelt de bestanden die op de aangesloten schijf staan met je netwerk. Daarbovenop draai je dan allerlei opensource-services, bijvoorbeeld als Docker-containers. Het is een beproefd recept met mooie resultaten.

CasaOS maakt dit proces nog eenvoudiger om te realiseren. Het biedt een gebruiksvriendelijke webinterface aan waarmee je met één klik allerlei services op een Linux-server installeert. In dit artikel doen we dat op een Intel NUC met Debian 12 (codenaam Bookworm), het door CasaOS aanbevolen besturingssysteem. Raadpleeg het kader ‘Systeemeisen’ voor andere opties.

1 CasaOS installeren

In dit artikel gaan we ervan uit dat je al Debian 12, of een van de andere aanbevolen besturingssystemen, op ondersteunde hardware hebt geïnstalleerd. Je dient op je besturingssysteem ook een gewoon gebruikersaccount (zonder beheerrechten) te hebben, die het commando sudo kan uitvoeren. Raadpleeg de documentatie van je besturingssysteem voor de instructies hiervoor.

Update daarna de pakketbronnen en upgrade de geïnstalleerde pakketten:

Daarna start je de installatie van CasaOS met de volgende regel, waarmee je het installatiescript downloadt en vervolgens met rootrechten uitvoert:

Het installatiescript controleert allerlei systeemvereisten en installeert ook pakketten die nodig zijn voor CasaOS. Dat kan enige tijd duren. Als alles naar behoren verloopt, krijg je op het einde in je terminalvenster het ip-adres te zien waarop de webinterface van CasaOS bereikbaar is.

Installeer CasaOS in Debian 12.

2 Eerste keer inloggen

Wanneer je dit ip-adres in je browser bezoekt, krijg je de vraag om een account aan te maken. Klik op Go, kies een gebruikersnaam en wachtwoord, en klik daarna op Create. Je ziet daarna het dashboard. Dat toont standaard de huidige datum en tijd, de systeemstatus (CPU en RAM), de gebruikte opslag, netwerkstatistieken en enkele knoppen om extra apps te installeren of te activeren.

De icoontjes linksboven geven je toegang tot je account (naam en wachtwoord aanpassen, en uitloggen), de instellingen, en de terminal en logs. De terminal laat je toe om via je browser met SSH in te loggen op de computer waarop CasaOS draait. Vul de gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in van een geldig account op de computer en klik dan op Connect om een inlogsessie te starten. Doorgaans zul je dit niet vaak nodig hebben: CasaOS is juist ontworpen om zoveel mogelijk via de gebruiksvriendelijke webinterface te gebruiken.

Via het dashboard van CasaOS heb je toegang tot allerlei apps en widgets.

3 Instellingen

Als je op het instellingenicoontje klikt, kun je een reeks algemene instellingen aanpassen. Zo kies je hier of je de zoekbalk wilt zien en welke zoekmachine je daarin gebruikt, en configureer je de taal van CasaOS (Nederlands behoort tot de opties). Ook de achtergrondafbeelding is te wijzigen naar een van de andere meegeleverde afbeeldingen of een bestand dat je zelf uploadt.

Als je bovenaan geen aanbevelingen voor apps te zien wilt krijgen, schakel dit hier dan uit. Het automatisch aankoppelen van usb-schijven die je aansluit, is hier ook uit te schakelen. Daarnaast zie je hier of je de nieuwste versie van CasaOS draait en kun je de computer herstarten of uitschakelen.

Onderaan heb je een widget met de naam Widgetinstellingen. Hier kun je de widgets met de tijd, systeemstatus, opslagstatus en netwerkstatus individueel in- en uitschakelen. De meeste van die widgets laten ook nog lichte aanpassingen toe. Klik je bijvoorbeeld op de widget met de tijd, dan schakel je over van 24- naar 12-uursnotatie. Bij Opslag en Netwerkstatus schakel je over naar een andere schijf of netwerkkaart.

De instellingen van CasaOS zijn beperkt, maar bieden de belangrijkste configuratiemogelijkheden.

4 Bestanden

CasaOS biedt diverse apps aan, weergegeven als tegels in het dashboard. Standaard zijn er al twee apps geïnstalleerd: App Store en Files. Als je op die laatste klikt, kom je in een interface van een bestandsbeheerder, die standaard de inhoud van de map DATA toont, die CasaOS in de Root-directory van het bestandssysteem heeft gemaakt.

Daarin zijn ook de volgende subdirectory’s gemaakt: AppData (waarin de gegevens van de containers terechtkomen), Documents, Downloads, Gallery en Media. Overigens krijg je ook gewoon toegang tot het hele bestandssysteem van je Linux-distributie via deze app: links bovenaan brengt het menu-item Root je naar de Root-directory.

In elke map kun je bovenaan op Uploaden of aanmaken klikken om een bestand of map te uploaden, of een nieuw bestand of nieuwe map aan te maken. In een lege map krijg je deze mogelijkheden ook wat zichtbaarder te zien als icoontjes in het midden van de mapweergave.

Een klik op een bestand geeft een voorvertoning, zodat je bijvoorbeeld een Word- of pdf-document rechtstreeks in je browser kunt bekijken. Uiteraard kun je de bestanden ook downloaden. Bij een map klik je op de drie puntjes rechts bovenaan en dan op Downloaden om een zip-bestand met de volledige inhoud van de map te downloaden.

De webgebaseerde bestandsbeheerder van CasaOS geeft je toegang tot het hele bestandssysteem.

5 Mappen delen

Verder maakt CasaOS het delen van mappen op het netwerk heel eenvoudig. Klik op de drie puntjes rechts bovenaan de gewenste map en kies dan Delen in het contextmenu dat verschijnt. De map wordt onmiddellijk gedeeld en je krijgt te zien via welk netwerkpad de map toegankelijk is in Verkenner (Windows) of in Finder (macOS).

Merk op dat CasaOS nu zonder enige authenticatie mappen op je netwerk deelt. Iedereen op je netwerk kan dus als anonieme gebruiker toegang krijgen tot de gedeelde map. De app Files toont een groen icoontje over de rechteronderhoek van het icoontje van de map om aan te duiden dat hij gedeeld is. Onder Gedeeld (helemaal linksonder van de webpagina) krijg je een overzicht van alle gedeelde mappen. Je stopt het delen met een klik op de drie puntjes bij de map en dan Delen stoppen.

CasaOS maakt bestanden op het netwerk delen heel eenvoudig.

6 App Store

Wanneer je de app Files afsluit met een klik op het kruisje helemaal rechts bovenaan, keer je terug naar het dashboard. Klik vervolgens op App Store om de applicatiewinkel van CasaOS te openen. Je krijgt hier een honderdtal apps te zien, die je eenvoudig installeert. Bovenaan loopt een slideshow van enkele aanbevolen apps.

Je kunt de hele lijst met apps doorbladeren of links bovenaan de lijst All veranderen naar een specifieke categorie waarvoor je de apps wilt zien. En ernaast kun je de apps filteren tot de door CasaOS of de community aangeboden apps. Uiteraard kun je ook eenvoudig zoeken door een naam of term uit de beschrijving in te typen in het zoekveld.

In de App Store vind je een honderdtal apps en diensten die je in CasaOS kunt installeren.

7 App installeren

Klik je op een van de apps in de lijst, dan krijg je een korte beschrijving, en een of meerdere screenshots te zien. Vaak staat er ook bij hoeveel MB geheugen de app nodig heeft. Klik op de blauwe knop Installeren om de app met de standaardconfiguratie te installeren. Op de achtergrond downloadt CasaOS dan een Docker-image van de app en installeert deze als een container op je Linux-server.

Dit gebeurt allemaal transparant op de achtergrond. Wil je meer flexibiliteit, klik dan op het pijltje-omlaag helemaal rechts in de knop Installeren en kies dan de optie Aangepaste installatie. Je krijgt nu alle mogelijke eigenschappen van de container te zien en kunt deze individueel aanpassen. Zo kun je een ander Docker-image of andere tag kiezen, en omgeleide poorten, volumes en omgevingsvariabelen configureren. Je kunt de container ook toegang tot specifieke apparaten geven, een specifieke opdracht laten uitvoeren en een limiet instellen op de hoeveelheid geheugen die de container mag innemen.

Installatie van een app start op de achtergrond een container op.

8 Apps gebruiken

Na de installatie van een app draait de software in een Docker-container en toont het dashboard van CasaOS onder App een extra icoontje. Klik hierop om de webinterface van de app in een nieuw tabblad van je browser te openen. Zowel het icoontje als de url van de webinterface zijn instellingen die via de optie Aangepaste installatie te vinden waren.

De meeste apps zullen de eerste keer vragen een account aan te maken. De container slaat zijn data overigens op in een submap van de map /DATA/AppData met de naam van de container.

Klik je op de drie puntjes rechts bovenaan van het icoontje van een geïnstalleerde app, dan open je een contextmenu met meer mogelijkheden. Zo kun je de app hier verwijderen, herstarten of afsluiten. Ook kun je controleren of er een nieuwe versie van de container beschikbaar is en deze bijwerken. En als je op Instellingen klikt, krijg je dezelfde containereigenschappen te zien als bij de optie Aangepaste installatie. Je kunt deze eigenschappen nu ook aanpassen, opslaan, en dan de container opnieuw aanmaken.

Via CasaOS pas je allerlei containerinstellingen van een app aan.

9 Containerbeheer

Als je in het contextmenu van een app op Instellingen klikt, zie je rechts bovenaan ook twee icoontjes links van het kruisje om het instellingenvenster te sluiten. Met het meest linkse icoontje open je een terminal in de container. Op deze manier kun je Linux-opdrachten in de container uitvoeren, bijvoorbeeld om problemen op te lossen. Het tabblad Logboeken daarnaast toont je de loguitvoer van de container.

Met het meest rechtse icoontje in het instellingenvenster exporteer je de huidige containerconfiguratie naar een yaml-bestand voor Docker Compose. Hiermee kun je op elke andere Linux-machine met Docker Compose de app opstarten. Eventueel moet je dan wel het pad met de data voor de container aanpassen.

Op deze manier kun je de app ook naar een andere computer met CasaOS verplaatsen. Klik daar in CasaOS op App Store, vervolgens bovenaan rechts op Aangepaste installatie en daarna op het icoontje bovenaan rechts naast het kruisje. Upload je Docker Compose-bestand van de app en bevestig. Daarna worden de containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog wijzigen voordat de container geïnstalleerd wordt.

Importeer een app in CasaOS via een Docker Compose-bestand.

10 Willekeurige containers installeren

Op dezelfde manier kun je in CasaOS willekeurige containers installeren, ook als CasaOS daarvoor geen app aanbiedt, door in de App Store bovenaan op Aangepaste installatie te klikken en dan op het importeerknopje. Als de documentatie van de software een Docker Compose-bestand beschrijft, kun je dit op dezelfde manier als in de vorige paragraaf uploaden, of de Docker Compose-code in het tekstveld plakken. En als de documentatie een Docker-opdracht beschrijft om de container te starten, plak die dan in het tekstveld van het tabblad Docker CLI.

Na een klik op Bevestigen worden alle containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog aanpassen. Als de documentatie geen Docker Compose-code of Docker-opdracht beschrijft, vul dan al deze eigenschappen handmatig in. De belangrijkste zijn het Docker-image en de tag, die bepalen welk image er wordt uitgevoerd. Vul ook de titel in, want die wordt getoond in de lijst met apps. Na een klik op Installeren wordt de container geïnstalleerd en verschijnt hij bij je andere apps in het dashboard van CasaOS.

Kopieer en plak een Docker-opdracht om een container in CasaOS te importeren.

11 Andere appstores

Als een app niet in de officiële appstore van CasaOS beschikbaar is, betekent dat niet dat je onmiddellijk zelf een Docker-container hoeft aan te maken. CasaOS ondersteunt namelijk ook andere appstores. Open hiervoor de App Store, klik rechts bovenaan de lijst met apps op het aantal apps en kies dan Meer apps. Vul de url van de extra appstore in en klik op Toevoegen.

Deze zogenoemde third-party-appstores voor CasaOS worden door communityleden beheerd. Zo is er de Big Bear CasaOS-appstore met allerlei interessante apps, of de CasaOS LinuxServer-appstore met meer dan honderd containerimages van de populaire site LinuxServer.io.

Installeer containerimages van LinuxServer.io in CasaOS.

12 En verder

CasaOS heeft zijn beperkingen. Zo is de ondersteuning voor aangepaste netwerken voor de apps beperkt. Wil je een completer platform om containers te draaien, kies dan voor Portainer of Proxmox Virtual Environment. Maar beide oplossingen zijn ook complexer om te gebruiken.

Wat CasaOS aantrekkelijk maakt, is de gebruiksvriendelijke interface: de eenvoud waarmee je zonder dat je Linux-opdrachten hoeft in te typen allerlei diensten op een Raspberry Pi of Intel NUC kunt draaien. Bovendien ben je niet beperkt tot de apps die CasaOS aanbiedt. Je kunt zelf Docker-containers toevoegen en er bestaan meerdere third-party-appstores met extra apps.

Ook interessant: Overal toegang tot je Pi: ontdek Raspberry Pi Connect