Je mag je virtuele of fysieke toetsenbord nog zo snel kunnen bedienen, het gaat toch sneller wanneer je tekst of commando’s inspreekt in plaats van typt. We bekijken enkele mogelijkheden, zowel op Windows-computers als op Android-smartphones.

Er zijn natuurlijk apparaten met ingebouwde spraakassistenten die geschikt zijn om handsfree op gesproken opdrachten te reageren. Deze slimme apparaten kunnen onder meer informatie opzoeken, muziek afspelen of smarthome-apparaten bedienen. Denk aan smartspeakers, zoals Apple HomePod Mini, Google Nest en Amazon Echo. Ook smart displays, zoals Google Nest Hub of Amazon Echo Show, zijn handig. Daarnaast staan smarthome-hubs, zoals Amazon Echo Plus of Aeotec Smart Home Hub (met SmartThings-platform), en wearables als Apple Watch of Galaxy Watch voor je klaar. Deze apparaten gebruiken de bekende spraakgestuurde systemen: Google Assistent, Amazon Alexa, Apple Siri of Samsung Bixby.

Maar ook voor software kan spraakinvoer jou kostbare tijd besparen. Open applicaties, zoek informatie op het web of stel e-mails op: je stem is alles wat je nodig hebt. 

Windows

We zien dat veel powerusers graag de microfoon gebruiken. Ze typen niet alleen met hun stem, ze spreken ook hardop opdrachten uit. Als het je alleen om de dicteerfunctie gaat, dan is er de app Spraakinvoer. Wil je ook besturingsopdrachten inspreken? Gebruik dan Spraaktoegang.

Tekst dicteren

Het meest eenvoudig is de app Spraakinvoer, die overigens uitstekend in het Nederlands werkt. Hiermee gebruik je de stem als supersnel toetsenbord. In Windows 11 is deze dicteerfunctie verder verbeterd. Je hoeft hem niet eens aan te zetten en de functie werkt standaard in de taal waarop Windows is ingesteld.

Bij Vlaamse lezers werkt deze functie niet werkt als het systeem op Nederlands (België)staat. Je moet hiervoor eerst de taalinstelling wijzigen in Nederlands (Nederland). Probeer het eens in het programma Kladblok. Spraakinvoer werkt op elke plaats waar je kunt typen. Dat doe je door Windows-toets+H in te drukken. Er volgt een geluidssignaal en daarna begin je te spreken. Alles wat je zegt, wordt getypt. Als je een tablet of een touchscreen gebruikt, tik je op de knop Microfoon op het schermtoetsenbord om met dicteren te beginnen.

Met Windows-toets+H verschijnt Spraakinvoer.

Interpunctie

Op het scherm verschijnt een klein venster met een microfoon waarmee je ziet dat Spraakinvoer actief is. Links van het microfoonpictogram staat een tandwieltje om de instellingen aan te passen. Je kunt zo onder meer een andere microfoon selecteren. Standaard plaatst deze tool de leestekens op basis van je intonatie. Je kunt ook interpunctie dicteren zoals: punt, enkel aanhalingsteken open, enkel aanhalingsteken sluiten, komma, beletselteken en dubbele punt.

Als je op het vraagteken naast het microfoonpictogram klikt, kom je op een ondersteuningspagina waar alle interpunctiecommando’s staan. Deze commando’s werken het beste als je even pauze houdt voordat je uitroepteken, vraagteken of een ander leesteken dicteert.

Als je problemen ondervindt om je spraak betrouwbaar te laten verstaan, overweeg dan een betere microfoon aan te schaffen. De geluidskwaliteit is vaak niet optimaal met de ingebouwde microfoon van een laptop. Met een goede headset of een behoorlijke desktopmicrofoon gaat het waarschijnlijk veel beter.

Alle interpuncties uit de lijst van de ondersteuningspagina kun je dicteren.

Opdrachten geven

Om mondelinge besturingsopdrachten te geven is er de app Spraaktoegang. Je start de app met de zoekfunctie. Als je de tool regelmatig wilt gebruiken, dan voeg je hem via de rechtermuisknop toe aan de taakbalk.

Een grote beperking van deze app is dat hij nog steeds alleen Engelse taalvarianten ondersteunt, zelfs in Windows 11. Wanneer je de app activeert, zie je bovenaan het beeldscherm een horizontale balk. In deze balk lees je dat Voice access nog in de slaapmodus is. Om de functie wakker te maken zeg je Voice access wake up of klik je op de microfoonknop.

In slaapstand voert Windows geen commando’s uit, maar het systeem kan wel meeluisteren. Als je dat niet wilt, schakel je de microfoon uit door de microfoonknop in de balk lang in te drukken, of je zegt het commando Turn off microphone. Om de app af te sluiten, klik je met de rechtermuisknop op de functiebalk of je zegt Close voice access.

In het midden van de balk lees je de opdrachten die je hebt uitgesproken. Rechts staat nog een tandwieltje voor de instellingen en onder het vraagteken zit wederom een overzicht van alle mogelijke commando’s. In het midden van het scherm open je de Voice access guide. Hier kun je eventueel een nieuwe microfoon selecteren. Hier verschijnt ook de waarschuwing dat de app in het Engels wordt geopend.

Spraaktoegang moet je nog wel even in de bovenste balk wakker maken.

Mogelijke opdrachten

Via het vraagteken leer je dat je met Voice access programma’s kunt openen en sluiten (Open Word, Quit Word), maar ook in de applicaties zelf kun je allerlei dingen doen (Maximize windows, Stop scrolling, Go to desktop). Tegelijk is het mogelijk om tekst in te voeren en vorm te geven. Je kunt tekst kopiëren en plakken (Copy that, Copy previous paragraph, Paste here).

Heb je een venster met verschillende keuzemogelijkheden? Gebruik dan het commando Show numbers. Hiermee verschijnt er bij elk aanklikbaar element een nummer. Op die manier hoef je alleen nog maar het nummer van je keuze uit te spreken. Om te navigeren op een pagina gebruik je Page Down, Page up, Scroll down en Scroll up. Met die laatste worden slechts enkele regels omlaag of omhoog geschoven. Het is uiteraard wennen aan deze manier van werken, maar de Engelse commando’s kennen de meeste computergebruikers wel.

Zeg het nummer van de keuze op het scherm dat je wilt aanklikken.

Microsoft 365

Dicteren

In Microsoft 365-apps, zoals Word en Outlook, kun je zowel in de desktop- als online versies tekst dicteren. Onder meer het Nederlands wordt ondersteund.

In Word ga je naar Start, dan selecteer je Dicteren in de rubriek Spraak en klik je op de microfoon. Via het tandwielpictogram kun je automatische interpunctie instellen. Een vergelijkbare optie vind je in Outlook (de klassieke editie) bij het opstellen van een nieuw bericht.

Hier staat ook een optie om de automatische interpunctie uit te schakelen. Word heeft zelfs een vorm van censuur. Wanneer de optie Gevoelige woordgroepen filteren aan staat, worden scheldwoorden automatisch door sterretjes vervangen.

Met deze instelling worden scheldwoorden en schuttingtaal bedekt met sterretjes.

Audio omzetten

Een andere bijzondere manier van spraakinvoer die we terugvinden in Word is de optie om gesproken tekst netjes te transcriberen. Word tovert dan de audio om in getypte tekst, met tijdcodes. Bovendien maakt de transcriptie onderscheid tussen de verschillende sprekers. Deze optie werkt in de Windows-versie, maar niet in de macOS-variant. Die laatste groep kan wel de online versie van Microsoft 365 gebruiken, want daar functioneert de transcriptiefunctie zelfs beter.

In het tabblad Start moet je op het pijltje Dicteren klikken, dan vind je de opdracht Transcriberen. Hierdoor gaat er rechts een zijbalk open waar je eerst de taal selecteert die je gebruikt. De lijst met talen is alfabetisch gerangschikt, maar Nederlands staat in de keuzelijst net onder Deens.

Wil je audio inladen of wil je rechtstreeks een opname beginnen?

Lezen en beluisteren

Daarna zijn er twee mogelijkheden. Of je maakt meteen een opname, of je importeert een bestaand geluidsbestand. In het eerste geval klik je op de knop Audio starten. Zorg dat het rechterdeelvenster open blijft tijdens de opname. Je kunt de opname onderbreken via de pauzeknop. Ben je klaar, dan gebruik je de functie Nu opslaan en transcriptie maken. De opname wordt altijd opgeslagen in OneDrive. Het resultaat kun je dan lezen én beluisteren.

De opgenomen of ingesproken tekst wordt netjes uitgetypt en bewaard.

Met de knop Toevoegen aan document plaats je de tekst in het geopende Word-venster. Heb je bijvoorbeeld met het programma Geluidsrecorder een monoloog of een dialoog opgenomen, dan gebruik je de knop Audio uploaden om het geluidsbestand naar de Microsoft-servers sturen. Opnieuw verdeelt Word de tekst per spreker en plaatst het programma tijdstempels. Waarschijnlijk staan er toch onvolmaaktheden in de tekst, maar je krijgt toch een goed idee van wat er is gezegd.

Alle transcripties kun je lezen en beluisteren, bovendien zie je ook de tijdcodes.

AI-chatbots

Desktop

AI wordt steeds prominenter, ook in Windows en Microsoft 365. Het gaat hier specifiek om Copilot, een AI-assistent gebaseerd op de GPT-technologie van OpenAI. Een volledige Copilot-ervaring in de Nederlandstalige Windows 11-versies laat nog even op zich wachten, maar je kunt de functies nu al verkennen in de Edge-browser, aangemeld met je Microsoft-account.

Druk op de knop Copilot of gebruik Ctrl+Shift+. om het zijvenster te openen. Klik op het microfoonpictogram onderaan en spreek een prompt in om de chatbot te activeren.

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Voor thuisgebruik in Microsoft 365-applicaties, zoals Word, PowerPoint, Excel en Outlook (met Microsoft-e-mailadres), heb je een Microsoft 365 Personal- of Familie-abonnement nodig, gecombineerd met een Copilot Pro-account. Je kunt Copilot Pro een maand gratis proberen. Daarna betaal je ongeveer 22 euro per gebruiker per maand. Hiermee krijg je ook de Pro-versie in Edge. De verschillen tussen de gratis en betaalde versie vind je op de zojuist vermelde site.

Naast Copilot kun je ook de AI-chatbot Gemini gebruiken om prompts in te spreken. Dit werkt eveneens vanuit andere browsers, zoals Chrome.

Ook in Edge kun je met je stem een prompt sturen naar AI-chatbot Copilot.

Mobiel

Op mobiele apparaten, zowel Android als iOS, kun je AI-chatbots als apps installeren en prompts via je stem sturen. Dit geldt voor apps als Copilot (Microsoft), ChatGPT (OpenAI) en Gemini (Google).

Let bij deze laatste wel op: Gemini wil Google Assistent namelijk vervangen als standaardspraakassistent. Om Google Assistent opnieuw als primaire assistent in te stellen, open je de Gemini-app, tik je op je profielfoto en kies je Switch to Google Assistant.

Vermeldenswaardig is nog dat de ChatGPT-app, naast een microfoonknop, ook een koptelefoonpictogram bevat. Hiermee kun je volledige gesprekken voeren met de chatbot. Na afloop wordt het transcript van je gesprek automatisch weergegeven in het promptvenster van de chatbot.

De app Gemini wil zich opdringen als de nieuwe spraakassistent.

Google Assistent

Starten

Het lijkt erop dat Google op termijn de oude Google Assistent – trouwens ook beschikbaar op iOS, op speakers en smart-displays als Google Nest (Hub) en JBL Authentics – volledig gaat integreren in de nieuwe Gemini-app. Toch kan het nuttig zijn om voorlopig de oude assistent te behouden. Met Google Assistent kun je namelijk je apparaat op verschillende manieren aansturen, iets wat met Gemini nog niet mogelijk is.

We tonen eerst kort hoe je de app configureert. Je kun je Google Assistent openen met ingedrukte startknop of door ‘Hey Google’ of ‘OK Google’ te zeggen, mits je deze optie hebt ingeschakeld. Start de app, zeg ‘Assistent instellingen’, open Voice Match en schakel Hey Google in. Spreek enkele opdrachten in, zodat de app je stem herkent. Na afloop is de functie gereed.

In de instellingen kun je bij Languages ondersteunde talen als Nederlands (Nederland), Nederlands (België) en/of English (United States) selecteren. Indien gewenst kun je ook (Assistent responses on) Lockscreen activeren; test dan wel even of de app alleen op jouw stem reageert.

De assistent is nu klaar voor gebruik. Experimenteer gerust met gesproken instructies als OK, Google, Speel muziek, Lager volume, Start WhatsApp, Bel contactpersoon, Start een stopwatch, Maak een afspraak in mijn agenda of Ik ga slapen. Met de laatste instructie kan een wekker worden ingesteld of zijn kalmerende sfeergeluiden te horen.

De Hey Google-functie moet je wellicht eerst nog even activeren en instellen.

Snelle acties

Google Assistant ondersteunt ook shortcuts, oftewel snelle acties, waarmee je veelgebruikte acties kunt vereenvoudigen via een spraakcommando. Open Google Assistent en ga naar de instellingen door bijvoorbeeld op je profielfoto rechtsboven te tikken. Scrol naar beneden tot je Shortcuts ziet en tik daarop. In het venster Snelleacties ga je naar het tabblad Ontdekken en kies je Alles bekijken. Hier vind je diverse snelle acties voor geïnstalleerde apps.

Tik op het plusknopje naast een gewenste actie om deze toe te voegen. Door bijvoorbeeld Nieuw document te activeren, kun je voortaan simpelweg ‘OK Google, Nieuw document’ zeggen om een nieuw document in Google Documenten te openen. De toegevoegde acties vind je op het tabblad Je snelle acties, waar je de spraakcommando’s kunt aanpassen en ongewenste shortcuts ook kunt verwijderen.

Kies zelf de spraakopdracht voor het uitvoeren van een actie.

Routines

Je kunt nog verder gaan door zelf een routine te maken, waarbij je meerdere acties combineert in één spraakopdracht, die vervolgens in de opgegeven volgorde worden uitgevoerd. Scrol in de instellingen naar Routines en bekijk enkele standaardroutines zoals Bedtijd of Goedemorgen, ter lering en vermaak.

Via de knop Nieuw kun je zelf routines aanmaken. Kies bijvoorbeeld Persoonlijk, tik op Startertoevoegen en selecteer Als ik het de Google Assistent vraag. Voer je spraakopdracht in en bevestig met Starter toevoegen. Tik daarna op Actie toevoegen, selecteer een categorie zoals Informatie en herinneringen krijgen of Smarthome-apparaten aanpassen, en stel een actie in. Bevestig met Klaar en voeg eventueel extra acties toe. Controleer de Configuratie en klik op Opslaan: je routine is nu klaar voor gebruik.

Meerdere acties met één spraakopdracht? Creëer een routine!

Voor gevorderden: Nooit meer afgeluisterd: aan de slag met lokale stembediening

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Dit keer: ijsmachines voor thuis om het lekkerste verfrissende ijs mee te maken.

Een ijsmachine voor thuis maakt het mogelijk om snel en eenvoudig softijs, sorbet of yoghurtijs te produceren. Je plaatst het reservoir met het ijsmengel eerst een tijdje in de vriezer en na een tijd kun je het ijs gaan maken met de machine. De aangegeven bereidingstijd bij de afzonderlijke ijsmachines hebben betrekking op het bereiden van het ijs in de machine, de invriesperiode komt daar nog bij. Wij vonden vijf aantrekkelijk geprijsde ijsmachines voor je.

Magimix Glacier 1.5

Met de van Italiaanse makelij Magimix Glacier maak je thuis makkelijk je roomijs, sorbet of vruchtenijs. De ijsemmer (1,5 liter) moet je vooraf 10 tot 12 uur in de vriezer zetten. Daarna doet de machine in 20 tot 30 minuten de rest. Door het doorzichtige deksel kun je zien hoe het ijs wordt, en via de opening voeg je extra’s toe zoals fruit of chocolade. De roestvrijstalen kom en onderdelen zijn eenvoudig schoon te maken. Hij wordt geleverd met een receptenboek en staat ook nog eens leuk op het aanrecht.

Inhoud: 1.5 Liter
Bereidingstijd: ca. 30 minuten
Ijssoorten: Hard ijs | Softijs | Sorbetijs | Yoghurtijs

MEDION MD 10169

Met de MEDION MD 10169 maak je eenvoudig tot 1 liter ijs per keer, ideaal voor een zomerse middag, kinderfeestje of tuinfeest. Je bepaalt zelf de ingrediënten en kunt volop variëren met smaken en toppings. Door het compacte formaat past hij ook in kleinere keukens. De bediening gaat via een simpele draaischakelaar, waarmee je de bereidingstijd aanpast voor de gewenste structuur. De aluminium container is uitneembaar en snel schoon te maken.

Inhoud: 1 Liter
Bereidingstijd: ca. 60 minuten
Ijssoorten: Frozen yoghurt | Sorbet | Fruitijs

Domo D02309I

De Domo D02309L ijsmachine is een compact apparaat waarmee je ongeveer 1 liter zacht roomijs kunt maken. Plaats de uitneembare vrieskom enkele uren in de vriezer, zet hem daarna in het apparaat en voeg via de vulopening je ingrediënten toe. Met slechts één knop is de bediening heel eenvoudig: drukken en draaien maar. De machine heeft een oververhittingsbeveiliging voor veilig gebruik en is na afloop makkelijk uit elkaar te halen en schoon te maken. Dankzij het compacte formaat berg je hem ook gemakkelijk op.

Inhoud: 1 Liter
Bereidingstijd: ca. 40 minuten
Ijssoorten: Sorbetijs | Hard ijs | Yoghurtijs

Princess 282605

Met de Princess 282605 IJsmachine maak je eenvoudig tot 1,5 liter ijs, genoeg voor het hele gezin. Zet de uitneembare kom minstens 8 uur in de vriezer en binnen 20 minuten verander je een mengsel in romig roomijs, frisse sorbet of frozen yogurt. Via de vulopening kun je tijdens het draaien extra ingrediënten toevoegen, zoals fruit of chocolade. Dankzij het compacte formaat neem je hem makkelijk mee, zelfs op vakantie. De losse onderdelen, waaronder de kom, zijn vaatwasserbestendig, waardoor schoonmaken weinig moeite kost.

Inhoud: 1.5 Liter
Bereidingstijd: ca. 20 minuten
Ijssoorten: Softijs | Sorbetijs | Yoghurtijs | Hard ijs

Nedis KAIM110CWT12 ijsmachine

Met de Nedis ijsmaker zet je in zo'n 30 minuten je eigen ijs op tafel. Vul de voorgekoelde kom met je favoriete ingrediënten en laat het apparaat rustig mengen tot je vers, zelfgemaakt ijs hebt. Je kunt alle kanten op: van romige ijsdesserts en fris yoghurtijs tot fruitige sorbets. Gebruikers van deze ijsmachine geven aan dat de aangegeven vriestijd van 12 uur te kort lijkt om het ijs goed te kunnen bereiden, het goedje een extra dagje in de vriezer bewaren wordt dan ook aangeraden.

Inhoud: 1.2 Liter
Bereidingstijd: ca. 30 minuten
Ijssoorten: Yoghurtijs | Sorbetijs

De Samsung Galaxy Z Flip 7 is een smartphone die je verticaal dichtklapt, waardoor hij compacter in je broekzak of handtas zit. Leuk, maar de meerwaarde zit 'm vooral in het extra scherm op de achterkant van de smartphone. In deze review lees je alles over deze bijzondere smartphone.

Zoals de naam doet vermoeden, is Samsung al heel wat generaties bezig met klapsmartphones. Andere merken, zoals Motorola en Oppo, zijn dat ook. Die nieuwste toestellen voelden completer en moderner aan dan de Z Flip 6 van Samsung, onder andere door een groter scherm op de achterkant. Goed nieuws: Samsung maakt met de Z Flip 7 een inhaalslag.

Betere foto's dankzij klapmodus

Ten opzichte van de Z Flip 6 heeft de Z Flip 7 een groter scherm achterop, wat het gebruiksgemak vergroot. Het scherm is gegroeid van 3,4 inch naar 4,1 inch. Meldingen, het weerbericht en andere mini-apps komen prettiger over en ook de cameramodus profiteert van het gegroeide scherm. Zet je de smartphone half uitgeklapt neer op bijvoorbeeld een tafel, dan zie je op het buitenste scherm hoe je in beeld bent.

©Rens Blom

Door je hand voor de camera op te steken, start de timer met aftellen en word je handsfree vastgelegd. Dat is al handig en cool, maar helemaal prettig is dat je gefotografeerd wordt door de primaire camera's van de Z Flip 7. Die zijn een stuk beter dan de selfiecamera. Je staat dus echt goed op de foto (of video). Samsung prijst de Z Flip 7 mede om deze reden onder meer aan bij jongeren en vrouwen.

©Rens Blom

Verfijnde klapper

De Z Flip 7 voelt sowieso aan als een verfijnde, premium klapsmartphone. Het toestel is dunner dan zijn voorganger en heeft een vouwscharnier dat minder opvalt, waardoor je de horizontale vouw op het grote beeldscherm minder ziet en voelt. Wie sceptisch is, kan de Z Flip 7 het best zelf uitproberen in een winkel om te ervaren of die terughoudendheid terecht is. In het begin voelden we de vouw duidelijk, maar na een week gebruik waren we zo gewend dat we de vouw vaak vergaten. Volgens Samsung is het scharnier ook sterker dan dat van de Z Flip 6, wat wij zelf niet zomaar kunnen testen.

©Rens Blom

Het 6,9inch-scherm aan de binnenkant is kwalitatief erg goed, maar wel groot en daarom moeilijk met één hand te bedienen. Het blijft niettemin knap dat zo'n normaal ogend scherm gewoon dichtklapt, en dat jarenlang moet volhouden.

©Rens Blom

Een ontwerpkeuze waar wij minder blij mee zijn, is de aan- en uitknop. Die is nogal verzonken in de rechterkant van de behuizing, waardoor je hem moeilijker op de tast vindt. Dat is extra jammer omdat de vingerafdrukscanner in deze knop zit, en je die snel op de tast wilt kunnen aanraken.

Specificaties

Samsung vraagt een adviesprijs van 1199 euro voor de Z Flip 7. Dat is een hoop geld, dus mag je goede specificaties in de telefoon verwachten. Niet alles draait immers om het bijzondere ontwerp. Samsung weet dat ook en voorziet de smartphone van een zelfontwikkelde snelle Exynos-processor. Het werkgeheugen is met 12 GB ook lekker groot. De opslagcapaciteit bedraagt standaard 256 GB, of meer als je een duurder model koopt. Wij denken dat veel mensen prima af zijn met de 256GB-variant.

©Rens Blom

Geen accumonster

Een aandachtspunt van deze vouwbare smartphone is zijn accuduur. Hoewel de accu van de Z Flip 7 wat groter is dan die van de Z Flip 6, blijft de accucapaciteit (4300 mAh) klein ten opzichte van een reguliere smartphone (die tegenwoordig om en nabij de 5000 mAh zitten). Het is dus niet gek dat de accuduur korter is. Wij moeten de Z Flip 7 echt elke avond bij het slapengaan aan de oplader leggen en bij intensief gebruik zoals navigeren al na het avondeten. Opladen kan alleen via de usb-c-poort en met maximaal 25 watt. Dat is niet zo rap.

Zeven jaar updates

Laten we positief afsluiten, namelijk met de software. Samsungs softwareschil over Android 15 geeft je een duidelijke uitleg over hoe je het vouwbare scherm zo lang mogelijk mooi houdt. De software zelf werkt prima en krijgt zeven jaar updates, zowel Android-updates (met nieuwe functies) als beveiligingsupdates.

©Rens Blom

Conclusie: Samsung Galaxy Z Flip 7 kopen?

De Samsung Galaxy Z Flip 7 is – niet geheel verrassend – Samsungs beste klapsmartphone tot dusver. Het is ook een goede koop, mits je rekening houdt met de kortere accuduur. Samsung kennende zal de dure Z Flip 7 snel in prijs dalen, dus loont het zeker om aanbiedingen in de gaten te houden. De Motorola razr 60 ultra is een interessant alternatief.