Je mag je virtuele of fysieke toetsenbord nog zo snel kunnen bedienen, het gaat toch sneller wanneer je tekst of commando’s inspreekt in plaats van typt. We bekijken enkele mogelijkheden, zowel op Windows-computers als op Android-smartphones.

Er zijn natuurlijk apparaten met ingebouwde spraakassistenten die geschikt zijn om handsfree op gesproken opdrachten te reageren. Deze slimme apparaten kunnen onder meer informatie opzoeken, muziek afspelen of smarthome-apparaten bedienen. Denk aan smartspeakers, zoals Apple HomePod Mini, Google Nest en Amazon Echo. Ook smart displays, zoals Google Nest Hub of Amazon Echo Show, zijn handig. Daarnaast staan smarthome-hubs, zoals Amazon Echo Plus of Aeotec Smart Home Hub (met SmartThings-platform), en wearables als Apple Watch of Galaxy Watch voor je klaar. Deze apparaten gebruiken de bekende spraakgestuurde systemen: Google Assistent, Amazon Alexa, Apple Siri of Samsung Bixby.

Maar ook voor software kan spraakinvoer jou kostbare tijd besparen. Open applicaties, zoek informatie op het web of stel e-mails op: je stem is alles wat je nodig hebt. 

Windows

We zien dat veel powerusers graag de microfoon gebruiken. Ze typen niet alleen met hun stem, ze spreken ook hardop opdrachten uit. Als het je alleen om de dicteerfunctie gaat, dan is er de app Spraakinvoer. Wil je ook besturingsopdrachten inspreken? Gebruik dan Spraaktoegang.

Tekst dicteren

Het meest eenvoudig is de app Spraakinvoer, die overigens uitstekend in het Nederlands werkt. Hiermee gebruik je de stem als supersnel toetsenbord. In Windows 11 is deze dicteerfunctie verder verbeterd. Je hoeft hem niet eens aan te zetten en de functie werkt standaard in de taal waarop Windows is ingesteld.

Bij Vlaamse lezers werkt deze functie niet werkt als het systeem op Nederlands (België)staat. Je moet hiervoor eerst de taalinstelling wijzigen in Nederlands (Nederland). Probeer het eens in het programma Kladblok. Spraakinvoer werkt op elke plaats waar je kunt typen. Dat doe je door Windows-toets+H in te drukken. Er volgt een geluidssignaal en daarna begin je te spreken. Alles wat je zegt, wordt getypt. Als je een tablet of een touchscreen gebruikt, tik je op de knop Microfoon op het schermtoetsenbord om met dicteren te beginnen.

Met Windows-toets+H verschijnt Spraakinvoer.

Interpunctie

Op het scherm verschijnt een klein venster met een microfoon waarmee je ziet dat Spraakinvoer actief is. Links van het microfoonpictogram staat een tandwieltje om de instellingen aan te passen. Je kunt zo onder meer een andere microfoon selecteren. Standaard plaatst deze tool de leestekens op basis van je intonatie. Je kunt ook interpunctie dicteren zoals: punt, enkel aanhalingsteken open, enkel aanhalingsteken sluiten, komma, beletselteken en dubbele punt.

Als je op het vraagteken naast het microfoonpictogram klikt, kom je op een ondersteuningspagina waar alle interpunctiecommando’s staan. Deze commando’s werken het beste als je even pauze houdt voordat je uitroepteken, vraagteken of een ander leesteken dicteert.

Als je problemen ondervindt om je spraak betrouwbaar te laten verstaan, overweeg dan een betere microfoon aan te schaffen. De geluidskwaliteit is vaak niet optimaal met de ingebouwde microfoon van een laptop. Met een goede headset of een behoorlijke desktopmicrofoon gaat het waarschijnlijk veel beter.

Alle interpuncties uit de lijst van de ondersteuningspagina kun je dicteren.

Opdrachten geven

Om mondelinge besturingsopdrachten te geven is er de app Spraaktoegang. Je start de app met de zoekfunctie. Als je de tool regelmatig wilt gebruiken, dan voeg je hem via de rechtermuisknop toe aan de taakbalk.

Een grote beperking van deze app is dat hij nog steeds alleen Engelse taalvarianten ondersteunt, zelfs in Windows 11. Wanneer je de app activeert, zie je bovenaan het beeldscherm een horizontale balk. In deze balk lees je dat Voice access nog in de slaapmodus is. Om de functie wakker te maken zeg je Voice access wake up of klik je op de microfoonknop.

In slaapstand voert Windows geen commando’s uit, maar het systeem kan wel meeluisteren. Als je dat niet wilt, schakel je de microfoon uit door de microfoonknop in de balk lang in te drukken, of je zegt het commando Turn off microphone. Om de app af te sluiten, klik je met de rechtermuisknop op de functiebalk of je zegt Close voice access.

In het midden van de balk lees je de opdrachten die je hebt uitgesproken. Rechts staat nog een tandwieltje voor de instellingen en onder het vraagteken zit wederom een overzicht van alle mogelijke commando’s. In het midden van het scherm open je de Voice access guide. Hier kun je eventueel een nieuwe microfoon selecteren. Hier verschijnt ook de waarschuwing dat de app in het Engels wordt geopend.

Spraaktoegang moet je nog wel even in de bovenste balk wakker maken.

Mogelijke opdrachten

Via het vraagteken leer je dat je met Voice access programma’s kunt openen en sluiten (Open Word, Quit Word), maar ook in de applicaties zelf kun je allerlei dingen doen (Maximize windows, Stop scrolling, Go to desktop). Tegelijk is het mogelijk om tekst in te voeren en vorm te geven. Je kunt tekst kopiëren en plakken (Copy that, Copy previous paragraph, Paste here).

Heb je een venster met verschillende keuzemogelijkheden? Gebruik dan het commando Show numbers. Hiermee verschijnt er bij elk aanklikbaar element een nummer. Op die manier hoef je alleen nog maar het nummer van je keuze uit te spreken. Om te navigeren op een pagina gebruik je Page Down, Page up, Scroll down en Scroll up. Met die laatste worden slechts enkele regels omlaag of omhoog geschoven. Het is uiteraard wennen aan deze manier van werken, maar de Engelse commando’s kennen de meeste computergebruikers wel.

Zeg het nummer van de keuze op het scherm dat je wilt aanklikken.

Microsoft 365

Dicteren

In Microsoft 365-apps, zoals Word en Outlook, kun je zowel in de desktop- als online versies tekst dicteren. Onder meer het Nederlands wordt ondersteund.

In Word ga je naar Start, dan selecteer je Dicteren in de rubriek Spraak en klik je op de microfoon. Via het tandwielpictogram kun je automatische interpunctie instellen. Een vergelijkbare optie vind je in Outlook (de klassieke editie) bij het opstellen van een nieuw bericht.

Hier staat ook een optie om de automatische interpunctie uit te schakelen. Word heeft zelfs een vorm van censuur. Wanneer de optie Gevoelige woordgroepen filteren aan staat, worden scheldwoorden automatisch door sterretjes vervangen.

Met deze instelling worden scheldwoorden en schuttingtaal bedekt met sterretjes.

Audio omzetten

Een andere bijzondere manier van spraakinvoer die we terugvinden in Word is de optie om gesproken tekst netjes te transcriberen. Word tovert dan de audio om in getypte tekst, met tijdcodes. Bovendien maakt de transcriptie onderscheid tussen de verschillende sprekers. Deze optie werkt in de Windows-versie, maar niet in de macOS-variant. Die laatste groep kan wel de online versie van Microsoft 365 gebruiken, want daar functioneert de transcriptiefunctie zelfs beter.

In het tabblad Start moet je op het pijltje Dicteren klikken, dan vind je de opdracht Transcriberen. Hierdoor gaat er rechts een zijbalk open waar je eerst de taal selecteert die je gebruikt. De lijst met talen is alfabetisch gerangschikt, maar Nederlands staat in de keuzelijst net onder Deens.

Wil je audio inladen of wil je rechtstreeks een opname beginnen?

Lezen en beluisteren

Daarna zijn er twee mogelijkheden. Of je maakt meteen een opname, of je importeert een bestaand geluidsbestand. In het eerste geval klik je op de knop Audio starten. Zorg dat het rechterdeelvenster open blijft tijdens de opname. Je kunt de opname onderbreken via de pauzeknop. Ben je klaar, dan gebruik je de functie Nu opslaan en transcriptie maken. De opname wordt altijd opgeslagen in OneDrive. Het resultaat kun je dan lezen én beluisteren.

De opgenomen of ingesproken tekst wordt netjes uitgetypt en bewaard.

Met de knop Toevoegen aan document plaats je de tekst in het geopende Word-venster. Heb je bijvoorbeeld met het programma Geluidsrecorder een monoloog of een dialoog opgenomen, dan gebruik je de knop Audio uploaden om het geluidsbestand naar de Microsoft-servers sturen. Opnieuw verdeelt Word de tekst per spreker en plaatst het programma tijdstempels. Waarschijnlijk staan er toch onvolmaaktheden in de tekst, maar je krijgt toch een goed idee van wat er is gezegd.

Alle transcripties kun je lezen en beluisteren, bovendien zie je ook de tijdcodes.

AI-chatbots

Desktop

AI wordt steeds prominenter, ook in Windows en Microsoft 365. Het gaat hier specifiek om Copilot, een AI-assistent gebaseerd op de GPT-technologie van OpenAI. Een volledige Copilot-ervaring in de Nederlandstalige Windows 11-versies laat nog even op zich wachten, maar je kunt de functies nu al verkennen in de Edge-browser, aangemeld met je Microsoft-account.

Druk op de knop Copilot of gebruik Ctrl+Shift+. om het zijvenster te openen. Klik op het microfoonpictogram onderaan en spreek een prompt in om de chatbot te activeren.

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Voor thuisgebruik in Microsoft 365-applicaties, zoals Word, PowerPoint, Excel en Outlook (met Microsoft-e-mailadres), heb je een Microsoft 365 Personal- of Familie-abonnement nodig, gecombineerd met een Copilot Pro-account. Je kunt Copilot Pro een maand gratis proberen. Daarna betaal je ongeveer 22 euro per gebruiker per maand. Hiermee krijg je ook de Pro-versie in Edge. De verschillen tussen de gratis en betaalde versie vind je op de zojuist vermelde site.

Naast Copilot kun je ook de AI-chatbot Gemini gebruiken om prompts in te spreken. Dit werkt eveneens vanuit andere browsers, zoals Chrome.

Ook in Edge kun je met je stem een prompt sturen naar AI-chatbot Copilot.

Mobiel

Op mobiele apparaten, zowel Android als iOS, kun je AI-chatbots als apps installeren en prompts via je stem sturen. Dit geldt voor apps als Copilot (Microsoft), ChatGPT (OpenAI) en Gemini (Google).

Let bij deze laatste wel op: Gemini wil Google Assistent namelijk vervangen als standaardspraakassistent. Om Google Assistent opnieuw als primaire assistent in te stellen, open je de Gemini-app, tik je op je profielfoto en kies je Switch to Google Assistant.

Vermeldenswaardig is nog dat de ChatGPT-app, naast een microfoonknop, ook een koptelefoonpictogram bevat. Hiermee kun je volledige gesprekken voeren met de chatbot. Na afloop wordt het transcript van je gesprek automatisch weergegeven in het promptvenster van de chatbot.

De app Gemini wil zich opdringen als de nieuwe spraakassistent.

Google Assistent

Starten

Het lijkt erop dat Google op termijn de oude Google Assistent – trouwens ook beschikbaar op iOS, op speakers en smart-displays als Google Nest (Hub) en JBL Authentics – volledig gaat integreren in de nieuwe Gemini-app. Toch kan het nuttig zijn om voorlopig de oude assistent te behouden. Met Google Assistent kun je namelijk je apparaat op verschillende manieren aansturen, iets wat met Gemini nog niet mogelijk is.

We tonen eerst kort hoe je de app configureert. Je kun je Google Assistent openen met ingedrukte startknop of door ‘Hey Google’ of ‘OK Google’ te zeggen, mits je deze optie hebt ingeschakeld. Start de app, zeg ‘Assistent instellingen’, open Voice Match en schakel Hey Google in. Spreek enkele opdrachten in, zodat de app je stem herkent. Na afloop is de functie gereed.

In de instellingen kun je bij Languages ondersteunde talen als Nederlands (Nederland), Nederlands (België) en/of English (United States) selecteren. Indien gewenst kun je ook (Assistent responses on) Lockscreen activeren; test dan wel even of de app alleen op jouw stem reageert.

De assistent is nu klaar voor gebruik. Experimenteer gerust met gesproken instructies als OK, Google, Speel muziek, Lager volume, Start WhatsApp, Bel contactpersoon, Start een stopwatch, Maak een afspraak in mijn agenda of Ik ga slapen. Met de laatste instructie kan een wekker worden ingesteld of zijn kalmerende sfeergeluiden te horen.

De Hey Google-functie moet je wellicht eerst nog even activeren en instellen.

Snelle acties

Google Assistant ondersteunt ook shortcuts, oftewel snelle acties, waarmee je veelgebruikte acties kunt vereenvoudigen via een spraakcommando. Open Google Assistent en ga naar de instellingen door bijvoorbeeld op je profielfoto rechtsboven te tikken. Scrol naar beneden tot je Shortcuts ziet en tik daarop. In het venster Snelleacties ga je naar het tabblad Ontdekken en kies je Alles bekijken. Hier vind je diverse snelle acties voor geïnstalleerde apps.

Tik op het plusknopje naast een gewenste actie om deze toe te voegen. Door bijvoorbeeld Nieuw document te activeren, kun je voortaan simpelweg ‘OK Google, Nieuw document’ zeggen om een nieuw document in Google Documenten te openen. De toegevoegde acties vind je op het tabblad Je snelle acties, waar je de spraakcommando’s kunt aanpassen en ongewenste shortcuts ook kunt verwijderen.

Kies zelf de spraakopdracht voor het uitvoeren van een actie.

Routines

Je kunt nog verder gaan door zelf een routine te maken, waarbij je meerdere acties combineert in één spraakopdracht, die vervolgens in de opgegeven volgorde worden uitgevoerd. Scrol in de instellingen naar Routines en bekijk enkele standaardroutines zoals Bedtijd of Goedemorgen, ter lering en vermaak.

Via de knop Nieuw kun je zelf routines aanmaken. Kies bijvoorbeeld Persoonlijk, tik op Startertoevoegen en selecteer Als ik het de Google Assistent vraag. Voer je spraakopdracht in en bevestig met Starter toevoegen. Tik daarna op Actie toevoegen, selecteer een categorie zoals Informatie en herinneringen krijgen of Smarthome-apparaten aanpassen, en stel een actie in. Bevestig met Klaar en voeg eventueel extra acties toe. Controleer de Configuratie en klik op Opslaan: je routine is nu klaar voor gebruik.

Meerdere acties met één spraakopdracht? Creëer een routine!

Voor gevorderden: Nooit meer afgeluisterd: aan de slag met lokale stembediening

Black Friday is dit jaar méér dan een dag vol gadgets en grote schermen. Voor wie zonnepanelen heeft en slimmer wil omgaan met eigen energie, is het hét moment om een thuisbatterij te overwegen. Zeker nu de ZinVolt Power tijdelijk met 15 procent korting verkrijgbaar is. In dit artikel lees je hoe de energieregels richting 2027 veranderen en wat een plug & play-thuisbatterij voor je kan betekenen.

Partnerbijdrage - in samenwerking met ZinVolt

Black Friday is al jaren het moment waarop mensen grote aankopen doen. Maar in 2025 verschuift de aandacht merkbaar: steeds meer huishoudens kijken niet naar tv’s of laptops, maar naar manieren om hun energierekening te verlagen. En dat heeft alles te maken met de salderingsregeling die in 2027 stopt, stijgende terugleverkosten en het groeiende besef dat je met een thuisbatterij veel van je eigen zonnestroom kunt vasthouden.

In die context introduceert ZinVolt dit jaar een aantrekkelijke Black Friday-deal: 15 procent korting op de ZinVolt Power, een draagbare thuisbatterij die je in één minuut installeert. Daarmee wordt de stap naar energieopslag niet alleen eenvoudiger, maar ook financieel een stuk aantrekkelijker.

Let op: deze aanbieding is geldig tot en met 1 december, dus wees er snel bij!

©ZinVolt

Waarom juist nú interessant?

Als je zonnepanelen hebt, weet je hoe grillig de energiemarkt geworden is. Overdag lever je vaak méér terug dan je zelf nodig hebt, terwijl je ’s avonds juist weer stroom moet inkopen tegen een hoger tarief. Tot eind 2026 kun je dat nog deels wegstrepen dankzij de salderingsregeling, maar die regeling loopt richting zijn einde. Vanaf 2027 krijg je alleen nog een beperkte vergoeding voor wat je terug het net in stuurt.

Dat betekent dat je steeds minder hebt aan 'gratis' teruglevering en steeds meer aan het zelf gebruiken van je eigen stroom. Een thuisbatterij maakt dat mogelijk. En als je die aanschaf toch al overwoog, dan is deze aanbieding met 15 procent korting natuurlijk het ideale moment om in te stappen.

©ZinVolt

ZinVolt Power: een kleine batterij met groot effect

De ZinVolt Power is anders dan de meeste thuisbatterijen. Traditionele systemen hebben bijvoorbeeld installatie in de meterkast nodig en kampen vaak met lange levertijd. De ZinVolt Power werkt echter volledig plug & play. Je steekt hem in het stopcontact, koppelt de P1-dongle aan je slimme meter en hij begint direct met laden. Binnen één minuut actief, zonder gereedschap of installateur. Bovendien heb je hem na bestelling de volgende dag al binnen!

Met een capaciteit van 1 kWh, uit te breiden tot 6 kWh via de losse ZinVolt Mates, kun je precies zo veel opslaan als past bij je huishouden. Overdag laad je op terwijl je zonnepanelen produceren, ’s avonds gebruik je diezelfde energie zelf. Daarnaast kan de Power via de drie ingebouwde stopcontacten als noodstroomvoorziening dienen; ideaal bij een storing of werkzaamheden aan het net.

Het grootste voordeel? Je hoeft niet meteen groot in te stappen. Je kunt klein beginnen en later rustig uitbreiden. En tijdens Black Friday pak je daarmee ook direct de laagste prijs van het jaar mee!

©ZinVolt

Persoonlijk advies van ZinVolt

Weet je nog niet precies wanneer voor jou het juiste moment is? Dan kun je bij ZinVolt vrijblijvend een gesprek inplannen. Samen kijk je naar je verbruik, zonnepanelen en toekomstplannen. Geen verkooppraat, gewoon duidelijkheid.

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.