Je mag je virtuele of fysieke toetsenbord nog zo snel kunnen bedienen, het gaat toch sneller wanneer je tekst of commando’s inspreekt in plaats van typt. We bekijken enkele mogelijkheden, zowel op Windows-computers als op Android-smartphones.

Er zijn natuurlijk apparaten met ingebouwde spraakassistenten die geschikt zijn om handsfree op gesproken opdrachten te reageren. Deze slimme apparaten kunnen onder meer informatie opzoeken, muziek afspelen of smarthome-apparaten bedienen. Denk aan smartspeakers, zoals Apple HomePod Mini, Google Nest en Amazon Echo. Ook smart displays, zoals Google Nest Hub of Amazon Echo Show, zijn handig. Daarnaast staan smarthome-hubs, zoals Amazon Echo Plus of Aeotec Smart Home Hub (met SmartThings-platform), en wearables als Apple Watch of Galaxy Watch voor je klaar. Deze apparaten gebruiken de bekende spraakgestuurde systemen: Google Assistent, Amazon Alexa, Apple Siri of Samsung Bixby.

Maar ook voor software kan spraakinvoer jou kostbare tijd besparen. Open applicaties, zoek informatie op het web of stel e-mails op: je stem is alles wat je nodig hebt. 

Windows

We zien dat veel powerusers graag de microfoon gebruiken. Ze typen niet alleen met hun stem, ze spreken ook hardop opdrachten uit. Als het je alleen om de dicteerfunctie gaat, dan is er de app Spraakinvoer. Wil je ook besturingsopdrachten inspreken? Gebruik dan Spraaktoegang.

Tekst dicteren

Het meest eenvoudig is de app Spraakinvoer, die overigens uitstekend in het Nederlands werkt. Hiermee gebruik je de stem als supersnel toetsenbord. In Windows 11 is deze dicteerfunctie verder verbeterd. Je hoeft hem niet eens aan te zetten en de functie werkt standaard in de taal waarop Windows is ingesteld.

Bij Vlaamse lezers werkt deze functie niet werkt als het systeem op Nederlands (België)staat. Je moet hiervoor eerst de taalinstelling wijzigen in Nederlands (Nederland). Probeer het eens in het programma Kladblok. Spraakinvoer werkt op elke plaats waar je kunt typen. Dat doe je door Windows-toets+H in te drukken. Er volgt een geluidssignaal en daarna begin je te spreken. Alles wat je zegt, wordt getypt. Als je een tablet of een touchscreen gebruikt, tik je op de knop Microfoon op het schermtoetsenbord om met dicteren te beginnen.

Met Windows-toets+H verschijnt Spraakinvoer.

Interpunctie

Op het scherm verschijnt een klein venster met een microfoon waarmee je ziet dat Spraakinvoer actief is. Links van het microfoonpictogram staat een tandwieltje om de instellingen aan te passen. Je kunt zo onder meer een andere microfoon selecteren. Standaard plaatst deze tool de leestekens op basis van je intonatie. Je kunt ook interpunctie dicteren zoals: punt, enkel aanhalingsteken open, enkel aanhalingsteken sluiten, komma, beletselteken en dubbele punt.

Als je op het vraagteken naast het microfoonpictogram klikt, kom je op een ondersteuningspagina waar alle interpunctiecommando’s staan. Deze commando’s werken het beste als je even pauze houdt voordat je uitroepteken, vraagteken of een ander leesteken dicteert.

Als je problemen ondervindt om je spraak betrouwbaar te laten verstaan, overweeg dan een betere microfoon aan te schaffen. De geluidskwaliteit is vaak niet optimaal met de ingebouwde microfoon van een laptop. Met een goede headset of een behoorlijke desktopmicrofoon gaat het waarschijnlijk veel beter.

Alle interpuncties uit de lijst van de ondersteuningspagina kun je dicteren.

Opdrachten geven

Om mondelinge besturingsopdrachten te geven is er de app Spraaktoegang. Je start de app met de zoekfunctie. Als je de tool regelmatig wilt gebruiken, dan voeg je hem via de rechtermuisknop toe aan de taakbalk.

Een grote beperking van deze app is dat hij nog steeds alleen Engelse taalvarianten ondersteunt, zelfs in Windows 11. Wanneer je de app activeert, zie je bovenaan het beeldscherm een horizontale balk. In deze balk lees je dat Voice access nog in de slaapmodus is. Om de functie wakker te maken zeg je Voice access wake up of klik je op de microfoonknop.

In slaapstand voert Windows geen commando’s uit, maar het systeem kan wel meeluisteren. Als je dat niet wilt, schakel je de microfoon uit door de microfoonknop in de balk lang in te drukken, of je zegt het commando Turn off microphone. Om de app af te sluiten, klik je met de rechtermuisknop op de functiebalk of je zegt Close voice access.

In het midden van de balk lees je de opdrachten die je hebt uitgesproken. Rechts staat nog een tandwieltje voor de instellingen en onder het vraagteken zit wederom een overzicht van alle mogelijke commando’s. In het midden van het scherm open je de Voice access guide. Hier kun je eventueel een nieuwe microfoon selecteren. Hier verschijnt ook de waarschuwing dat de app in het Engels wordt geopend.

Spraaktoegang moet je nog wel even in de bovenste balk wakker maken.

Mogelijke opdrachten

Via het vraagteken leer je dat je met Voice access programma’s kunt openen en sluiten (Open Word, Quit Word), maar ook in de applicaties zelf kun je allerlei dingen doen (Maximize windows, Stop scrolling, Go to desktop). Tegelijk is het mogelijk om tekst in te voeren en vorm te geven. Je kunt tekst kopiëren en plakken (Copy that, Copy previous paragraph, Paste here).

Heb je een venster met verschillende keuzemogelijkheden? Gebruik dan het commando Show numbers. Hiermee verschijnt er bij elk aanklikbaar element een nummer. Op die manier hoef je alleen nog maar het nummer van je keuze uit te spreken. Om te navigeren op een pagina gebruik je Page Down, Page up, Scroll down en Scroll up. Met die laatste worden slechts enkele regels omlaag of omhoog geschoven. Het is uiteraard wennen aan deze manier van werken, maar de Engelse commando’s kennen de meeste computergebruikers wel.

Zeg het nummer van de keuze op het scherm dat je wilt aanklikken.

Microsoft 365

Dicteren

In Microsoft 365-apps, zoals Word en Outlook, kun je zowel in de desktop- als online versies tekst dicteren. Onder meer het Nederlands wordt ondersteund.

In Word ga je naar Start, dan selecteer je Dicteren in de rubriek Spraak en klik je op de microfoon. Via het tandwielpictogram kun je automatische interpunctie instellen. Een vergelijkbare optie vind je in Outlook (de klassieke editie) bij het opstellen van een nieuw bericht.

Hier staat ook een optie om de automatische interpunctie uit te schakelen. Word heeft zelfs een vorm van censuur. Wanneer de optie Gevoelige woordgroepen filteren aan staat, worden scheldwoorden automatisch door sterretjes vervangen.

Met deze instelling worden scheldwoorden en schuttingtaal bedekt met sterretjes.

Audio omzetten

Een andere bijzondere manier van spraakinvoer die we terugvinden in Word is de optie om gesproken tekst netjes te transcriberen. Word tovert dan de audio om in getypte tekst, met tijdcodes. Bovendien maakt de transcriptie onderscheid tussen de verschillende sprekers. Deze optie werkt in de Windows-versie, maar niet in de macOS-variant. Die laatste groep kan wel de online versie van Microsoft 365 gebruiken, want daar functioneert de transcriptiefunctie zelfs beter.

In het tabblad Start moet je op het pijltje Dicteren klikken, dan vind je de opdracht Transcriberen. Hierdoor gaat er rechts een zijbalk open waar je eerst de taal selecteert die je gebruikt. De lijst met talen is alfabetisch gerangschikt, maar Nederlands staat in de keuzelijst net onder Deens.

Wil je audio inladen of wil je rechtstreeks een opname beginnen?

Lezen en beluisteren

Daarna zijn er twee mogelijkheden. Of je maakt meteen een opname, of je importeert een bestaand geluidsbestand. In het eerste geval klik je op de knop Audio starten. Zorg dat het rechterdeelvenster open blijft tijdens de opname. Je kunt de opname onderbreken via de pauzeknop. Ben je klaar, dan gebruik je de functie Nu opslaan en transcriptie maken. De opname wordt altijd opgeslagen in OneDrive. Het resultaat kun je dan lezen én beluisteren.

De opgenomen of ingesproken tekst wordt netjes uitgetypt en bewaard.

Met de knop Toevoegen aan document plaats je de tekst in het geopende Word-venster. Heb je bijvoorbeeld met het programma Geluidsrecorder een monoloog of een dialoog opgenomen, dan gebruik je de knop Audio uploaden om het geluidsbestand naar de Microsoft-servers sturen. Opnieuw verdeelt Word de tekst per spreker en plaatst het programma tijdstempels. Waarschijnlijk staan er toch onvolmaaktheden in de tekst, maar je krijgt toch een goed idee van wat er is gezegd.

Alle transcripties kun je lezen en beluisteren, bovendien zie je ook de tijdcodes.

AI-chatbots

Desktop

AI wordt steeds prominenter, ook in Windows en Microsoft 365. Het gaat hier specifiek om Copilot, een AI-assistent gebaseerd op de GPT-technologie van OpenAI. Een volledige Copilot-ervaring in de Nederlandstalige Windows 11-versies laat nog even op zich wachten, maar je kunt de functies nu al verkennen in de Edge-browser, aangemeld met je Microsoft-account.

Druk op de knop Copilot of gebruik Ctrl+Shift+. om het zijvenster te openen. Klik op het microfoonpictogram onderaan en spreek een prompt in om de chatbot te activeren.

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Voor thuisgebruik in Microsoft 365-applicaties, zoals Word, PowerPoint, Excel en Outlook (met Microsoft-e-mailadres), heb je een Microsoft 365 Personal- of Familie-abonnement nodig, gecombineerd met een Copilot Pro-account. Je kunt Copilot Pro een maand gratis proberen. Daarna betaal je ongeveer 22 euro per gebruiker per maand. Hiermee krijg je ook de Pro-versie in Edge. De verschillen tussen de gratis en betaalde versie vind je op de zojuist vermelde site.

Naast Copilot kun je ook de AI-chatbot Gemini gebruiken om prompts in te spreken. Dit werkt eveneens vanuit andere browsers, zoals Chrome.

Ook in Edge kun je met je stem een prompt sturen naar AI-chatbot Copilot.

Mobiel

Op mobiele apparaten, zowel Android als iOS, kun je AI-chatbots als apps installeren en prompts via je stem sturen. Dit geldt voor apps als Copilot (Microsoft), ChatGPT (OpenAI) en Gemini (Google).

Let bij deze laatste wel op: Gemini wil Google Assistent namelijk vervangen als standaardspraakassistent. Om Google Assistent opnieuw als primaire assistent in te stellen, open je de Gemini-app, tik je op je profielfoto en kies je Switch to Google Assistant.

Vermeldenswaardig is nog dat de ChatGPT-app, naast een microfoonknop, ook een koptelefoonpictogram bevat. Hiermee kun je volledige gesprekken voeren met de chatbot. Na afloop wordt het transcript van je gesprek automatisch weergegeven in het promptvenster van de chatbot.

De app Gemini wil zich opdringen als de nieuwe spraakassistent.

Google Assistent

Starten

Het lijkt erop dat Google op termijn de oude Google Assistent – trouwens ook beschikbaar op iOS, op speakers en smart-displays als Google Nest (Hub) en JBL Authentics – volledig gaat integreren in de nieuwe Gemini-app. Toch kan het nuttig zijn om voorlopig de oude assistent te behouden. Met Google Assistent kun je namelijk je apparaat op verschillende manieren aansturen, iets wat met Gemini nog niet mogelijk is.

We tonen eerst kort hoe je de app configureert. Je kun je Google Assistent openen met ingedrukte startknop of door ‘Hey Google’ of ‘OK Google’ te zeggen, mits je deze optie hebt ingeschakeld. Start de app, zeg ‘Assistent instellingen’, open Voice Match en schakel Hey Google in. Spreek enkele opdrachten in, zodat de app je stem herkent. Na afloop is de functie gereed.

In de instellingen kun je bij Languages ondersteunde talen als Nederlands (Nederland), Nederlands (België) en/of English (United States) selecteren. Indien gewenst kun je ook (Assistent responses on) Lockscreen activeren; test dan wel even of de app alleen op jouw stem reageert.

De assistent is nu klaar voor gebruik. Experimenteer gerust met gesproken instructies als OK, Google, Speel muziek, Lager volume, Start WhatsApp, Bel contactpersoon, Start een stopwatch, Maak een afspraak in mijn agenda of Ik ga slapen. Met de laatste instructie kan een wekker worden ingesteld of zijn kalmerende sfeergeluiden te horen.

De Hey Google-functie moet je wellicht eerst nog even activeren en instellen.

Snelle acties

Google Assistant ondersteunt ook shortcuts, oftewel snelle acties, waarmee je veelgebruikte acties kunt vereenvoudigen via een spraakcommando. Open Google Assistent en ga naar de instellingen door bijvoorbeeld op je profielfoto rechtsboven te tikken. Scrol naar beneden tot je Shortcuts ziet en tik daarop. In het venster Snelleacties ga je naar het tabblad Ontdekken en kies je Alles bekijken. Hier vind je diverse snelle acties voor geïnstalleerde apps.

Tik op het plusknopje naast een gewenste actie om deze toe te voegen. Door bijvoorbeeld Nieuw document te activeren, kun je voortaan simpelweg ‘OK Google, Nieuw document’ zeggen om een nieuw document in Google Documenten te openen. De toegevoegde acties vind je op het tabblad Je snelle acties, waar je de spraakcommando’s kunt aanpassen en ongewenste shortcuts ook kunt verwijderen.

Kies zelf de spraakopdracht voor het uitvoeren van een actie.

Routines

Je kunt nog verder gaan door zelf een routine te maken, waarbij je meerdere acties combineert in één spraakopdracht, die vervolgens in de opgegeven volgorde worden uitgevoerd. Scrol in de instellingen naar Routines en bekijk enkele standaardroutines zoals Bedtijd of Goedemorgen, ter lering en vermaak.

Via de knop Nieuw kun je zelf routines aanmaken. Kies bijvoorbeeld Persoonlijk, tik op Startertoevoegen en selecteer Als ik het de Google Assistent vraag. Voer je spraakopdracht in en bevestig met Starter toevoegen. Tik daarna op Actie toevoegen, selecteer een categorie zoals Informatie en herinneringen krijgen of Smarthome-apparaten aanpassen, en stel een actie in. Bevestig met Klaar en voeg eventueel extra acties toe. Controleer de Configuratie en klik op Opslaan: je routine is nu klaar voor gebruik.

Meerdere acties met één spraakopdracht? Creëer een routine!

Voor gevorderden: Nooit meer afgeluisterd: aan de slag met lokale stembediening

WhatsApp werkt aan een officiële app voor de Apple Watch. De chatdienst test op dit moment een bètaversie via Apples TestFlight-programma. Daarmee kunnen gebruikers voor het eerst rechtstreeks vanaf hun horloge berichten niet alleen lezen, maar ook beantwoorden.

De nieuwe Apple Watch-versie is een zogenoemde companion-app en werkt dus alleen in combinatie met een iPhone. Zonder telefoon in de buurt blijven berichten onbereikbaar. Zodra het horloge gekoppeld is met de iPhone, wordt WhatsApp automatisch herkend; een aparte QR-code scannen is niet nodig.

Basisfunctionaliteit aanwezig
In de huidige bètaversie van de chat-app kunnen gebruikers recente chats openen, berichten lezen en antwoorden sturen met emoji's, korte standaardreacties of voiceberichten. Ook ontvangen media, zoals foto's en spraakopnames, zijn voortaan zichtbaar en afspeelbaar. De interface is eenvoudig gehouden en sluit aan bij de stijl van watchOS.

©WhatsApp

Vereisten en beschikbaarheid
De bètaversie is beschikbaar via WhatsApp beta for iOS build 25.32.10.71 in TestFlight en vereist watchOS 10.0 of hoger. Alleen gebruikers met toegang tot het TestFlight-programma kunnen de app momenteel uitproberen. WhatsApp heeft nog niet aangegeven wanneer de publieke versie verschijnt.

Voorzichtige eerste stap
Tot nu toe konden Apple Watch-gebruikers alleen WhatsApp-meldingen ontvangen en daarop summier reageren. Met deze bètaversie komt daar voorzichtig verandering in: voor het eerst is er een aparte app waarmee gesprekken vanaf de pols kunnen worden beheerd. Omdat de iPhone nog steeds nodig is, blijft de functionaliteit enigszins beperkt, maar de test laat zien dat WhatsApp de integratie met watchOS langzaam maar zeker serieus neemt en eindelijk uitbreidt.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Het wordt steeds vroeger donker en dan is het prettig als je je huis ook 's-avonds goed kunt beveiligen. Dat kan met een goede beveiligingscamera. Wij vonden vijf 4K-modellen voor je voor minder dan 200 euro.

Als je een beveiligingscamera zoekt die haarscherpe beelden levert, is 4K-resolutie inmiddels gemeengoed geworden. Voor minder dan tweehonderd euro zijn er verrassend veel camera’s die niet alleen in hoge kwaliteit filmen, maar ook lokaal kunnen opslaan en op afstand te bedienen zijn via een app. Wij vonden vijf modellen voor je.

eufyCam 3 S330

De Eufy S330 eufyCam (eufyCam 3) is een draadloze IP-beveiligingscamera voor buiten die je huis in 4K-kwaliteit bewaakt. De camera heeft een maximale resolutie van 3840 × 2160 pixels en een groothoek van 135 graden, zodat je een brede kijkhoek hebt. Het apparaat is bedoeld voor buitengebruik en voldoet aan IP65 (stofdicht en beschermd tegen sproeiwater) en kan werken tussen –20 °C en 50 °C. Je installeert de camera eenvoudig met de meegeleverde muurbevestiging. Dankzij de geïntegreerde speakers en microfoon kun je tweewegsaudio gebruiken, zodat je op afstand kunt communiceren met mensen in de buurt.

De eufyCam 3 biedt meerdere detectiefuncties. Hij onderscheidt mensen en voertuigen, heeft een bewegingsdetector en zoomfunctie en geeft een melding op je telefoon wanneer er iets wordt gedetecteerd. Voor het nachtzicht gebruikt de camera infrarood, zodat je ook ’s nachts duidelijke beelden hebt. Indien nodig kun je de ingebouwde sirene van 100 dB activeren om indringers af te schrikken. De camera heeft 16 GB aan geïntegreerd flashgeheugen en werkt op een oplaadbare lithium-accu, waardoor er geen abonnement voor cloudopslag nodig is.

EZVIZ BC1C Pro

De EZVIZ BC1C Pro is een oplaadbare beveiligingscamera die speciaal is ontworpen voor buitengebruik. Deze camera werkt volledig draadloos en ondersteunt wifi, waardoor je hem overal rondom je huis kunt monteren. Een geïntegreerd zonnepaneel en een krachtige 10 400 mAh-accu zorgen ervoor dat je de batterij slechts af en toe hoeft op te laden; volgens de fabrikant kan de camera tot 180 dagen werken zonder stopcontact. De camera levert haarscherpe beelden dankzij de 4K Ultra HD-resolutie en heeft een Always-On Video-functie die continu opneemt. ’s Nachts zorgt kleurennachtzicht voor heldere beelden.

De BC1C Pro beschikt over AI-ondersteunde bewegingsdetectie die onderscheid maakt tussen personen en voertuigen, zodat je minder ongewenste meldingen krijgt. Je ontvangt via de EZVIZ-app slimme meldingen op je smartphone en je kunt via tweeweg-spraak met bezoekers praten. Voor lokale opslag is een microSD-slot aanwezig waarmee je tot 512 GB kunt opslaan. De camera heeft bovendien een ingebouwd alarm en twee LED-spotlights om indringers af te schrikken. De behuizing is weersbestendig, waardoor het apparaat geschikt is voor buitenplaatsing.

TP-Link Tapo C560WS

De TP-Link Tapo C560WS is een 4K-camera (8 megapixel) die je op afstand kunt draaien en kantelen. Volgens de specificaties heeft deze camera een resolutie van 3840 × 2160 pixels en ondersteunt hij 25 frames per seconde. Je kunt hem 360 graden draaien en verticaal kantelen om een groot gebied rondom je huis te overzien. Voor de verbinding kan de camera gebruikmaken van zowel een 100 Mbps Ethernetverbinding als wifi (802.11a/b/g/n/ac/ax), waardoor je hem ook via je draadloze netwerk kunt gebruiken. De stroomvoorziening verloopt via netspanning; er is dus geen batterij om te vervangen.

De Tapo C560WS is uitgerust met audiodetectie en bewegingsdetectie, een ingebouwde microfoon en speaker, geïntegreerde verlichting en een sirene. Voor nachtzicht wordt zowel IR-licht als een spotlight gebruikt, zodat je ook ’s nachts beeld in kleur kunt krijgen. Dankzij de IP66-classificatie is de camera volledig stofdicht en spatwaterdicht. Je kunt beelden lokaal opslaan op een microSD-kaart of via een NAS. De camera ondersteunt Onvif voor koppeling aan andere systemen. Met de Tapo-app stel je de bewegingsdetectie in en volg je live-beelden, terwijl de tweeweg-audio je laat praten met mensen die voor de camera staan.

Reolink P430 4K PoE IP-camera

De Reolink P430 is een 4K-PoE-camera met een 5× optische zoom. De camera heeft geïntegreerde spotlights en ondersteunt kleurennachtzicht, zodat je ook in het donker kleuren kunt zien. Slimme detectie onderscheidt personen, voertuigen en andere bewegingen en stuurt direct meldingen naar je smartphone. Het apparaat beschikt over een sirene en felle lampen om ongewenste bezoekers af te schrikken. Met tweeweg-audio kun je via de app met bezoekers praten.

Deze Reolink-camera wordt gevoed via Power over Ethernet (PoE), waardoor je via één kabel zowel data als stroom levert. Voor opslag kun je kiezen uit meerdere opties: een microSD-kaart tot 256 GB, een NVR-systeem of een FTP-server. De behuizing heeft een IP67-classificatie, wat betekent dat de camera volledig beschermd is tegen stof en regen. Het model is gericht op buitengebruik en kan eenvoudig worden geïntegreerd in een Reolink-NVR-systeem voor een groter beveiligingsnetwerk.

EZVIZ EB5 4K Solar camera

De EZVIZ EB5 4K combineert een 4K-camera met zonne-energie. Het apparaat is uitgerust met een 1/2,7-inch CMOS-sensor, een diafragma van F1,6 en levert video met een maximale resolutie van 3840 × 2160 pixels. De camera werkt volledig draadloos dankzij een ingebouwde 10 400 mAh-accu en een 1,4 W zonnepaneel, zodat twee uur zonlicht per dag voldoende is om hem draaiende te houden. Het apparaat ondersteunt Wi-Fi 6 voor een stabiele draadloze verbinding, zelfs rond grote huizen.

Voor nachtzicht gebruikt de EB5 zowel infrarood als led-spotlights, wat zorgt voor helder kleurbeeld in het donker. Een AI-systeem onderscheidt personen en voertuigen en stuurt direct meldingen naar jouw smartphone. Dankzij Always-On Video maakt de camera automatisch opnames op vaste tijden, waardoor hij 24/7 bewaakt. Er zijn tweeweg-audio en een ingebouwde sirene met spotlights om bezoekers aan te spreken of af te schrikken. Voor opslag kun je een microSD-kaart tot 512 GB gebruiken of kiezen voor cloudopslag. De behuizing is IP65-gecertificeerd en bestand tegen regen, stof en sneeuw. Het beeldveld is breed: 113 graden horizontaal, 60 graden verticaal en 135 graden diagonaal.