ID.nl logo
Emuleer, voor retro en meer!
© Soeren
Huis

Emuleer, voor retro en meer!

Of je nu eens een ander besturingssysteem wilt verkennen zonder van hardware te wisselen, of je wilt oude software en games herbeleven, met de juiste emulator wordt dit mogelijk. We bespreken enkele uiteenlopende, gratis projecten voor je Windows-pc.

Dit artikel behandelt eerst emulators voor algemene systemen als Android en MS-DOS, gevolgd door tools voor het emuleren van diverse gameconsoles:

  • Android
  • MS-DOS
  • 86Box
  • Gameconsoles
  • Arcade
  • Gamemanager

Ook leuk om te lezen: Vroeger was alles beter! Met deze tools waan je je weer even in het verleden

In de context van computers staat emulatie in wezen voor imitatie of simulatie. Je bootst namelijk softwarematig een systeem of hardwareplatform na, waardoor programma’s die voor dat systeem zijn bedoeld, op een ander systeem kunnen draaien. Een emulator simuleert dus eigenlijk de hardware- en softwareomgeving van het doelplatform op een hostsysteem, waardoor je bijvoorbeeld Android, MS-DOS of een Nintendo-gameconsole op een Windows-pc kunt nabootsen. Dit omvat zowel de cpu-architectuur, het geheugen, de in- en uitvoer als andere hardware-eigenschappen. De emulator zet de instructies van de draaiende software om naar instructies die de host-hardware kan verwerken.

Je kunt dit enigszins vergelijken met virtualisatie, maar daarvoor wordt meestal rechtstreeks de hardware van de hostmachine gebruikt, wat leidt tot minder overhead. Emulatie is daarom iets minder efficiënt, maar vaak de enige optie voor het imiteren van originele hardware of specifieke systemen.

Dit artikel focust op emulatie op een Windows-pc, en behandelt eerst emulators voor algemene systemen als Android en MS-DOS, gevolgd door tools voor het emuleren van diverse gameconsoles.

Android

Om Android-apps te draaien op je pc, heb je meerdere opties. Je kunt bijvoorbeeld de Windows-tool Telefoonkoppeling gebruiken. Open de app, selecteer het platform (Android of iOS) en verbind je apparaat via een QR-code. Eenmaal gekoppeld, kun je je mobiele scherm op je monitor zien en foto’s en berichten beheren, apps starten en meer. Dit is echter geen emulatie, maar screen mirroring of app streaming, waarbij de apps op je telefoon draaien, niet op je pc.

Voor een echte emulator kun je Microsofts WSA (Windows Subsystem for Android) installeren. Deze is helaas niet beschikbaar in de Nederlandse Microsoft Store en zal daar naar verwachting ook niet meer verschijnen, aangezien Microsoft de ondersteuning van WSA in maart 2025 zal beëindigen.

Gelukkig zijn er degelijke en ook gratis alternatieven, zoals LDPlayer en BlueStacks (versie 5). Beide tools – en ook WSA – hebben we al uitgebreid besproken in dit artikel: Android op je computer? Geen probleem! We laten deze emulators hier dus verder onbesproken. Wel willen we nog de populaire tools MEmu Play en NoxPlayer (klik op Reject om ongewenste software te vermijden) vermelden. Beide hebben heel wat instelopties en laten je ook toe meerdere emulaties aan te maken en op te starten. De download van MEmu Play zorgde wel voor een reeks meldingen op VirusTotal. Je gebruikt dit programma dus op eigen risico.

Je kunt (ook) in NoxPlayer verschillende Android-emulaties aanmaken en gebruiken.

DOS via opdrachtregel

Als je heimwee hebt naar MS-DOS, is DOSBox zeker de moeite waard. Deze tool simuleert een Intel x86-pc met mogelijkheden voor geluid, graphics, muis en joystick, waardoor je praktisch elke MS-DOS of PC-DOS-applicatie, vooral DOS-games, kunt spelen.

DOSBox is beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Na de installatie merk je dat het om een opdrachtregeltool gaat. Om een DOS-applicatie te starten, zoals een game van My Abandonware, waar je via Platform / DOS uit meer dan 7000 DOS-games kunt kiezen, ga je als volgt te werk. Download en pak de games uit in submappen van bijvoorbeeld de map C:\dosbox. In DOSBox koppel je een virtueel C-station aan deze map met het commando mount C C:\dosbox. Met de opeenvolgende commando’s C: en dir bekijk je de mapinhoud, en met cd <naam_submap> navigeer je naar de gewenste submap. Start een game door de naam van het exe-bestand in te typen en te bevestigen met Enter. Als de game te snel loopt, vertraag je met de toetscombinatie Ctrl+F11, versnellen doe je met Ctrl+F12.

Met DOSBox krijg je nagenoeg elke oude DOS-applicatie weer aan de praat.

DOS in grafische interface

DOSBox biedt uitgebreide configuratiemogelijkheden, zelfs per game, via het bestand dosbox.conf, standaard te vinden in C:\Users\<accountnaam>\AppData\Local\DOSBox. Een uitgebreide uitleg vind je op deze pagina. Dit is helaas behoorlijk complex, maar grafische interfaces als D-Fend Reloaded of AmpShell vereenvoudigen dit proces. Laten we D-Fend Reloaded als voorbeeld nemen. Installeer en start de app en kies je taal. Je kunt de DOSBox-installatie gebruiken die samen met D-Fend Reloaded werd geïnstalleerd of je kiest voor Aangepaste DOSBoxinstallatie en verwijst naar de eigen installatiemap van DOSBox.

In het programmavenster ga je naar Bestand / Programma Opties, selecteer Mappen en stel de Game map in (bijvoorbeeld op C:\dosbox). Open daarna Profiel / Toevoegen met wizard, druk op Volgende, klik op het mapicoon bij Testarten programma, verwijs naar de gewenste submap van je gamemap en selecteer het exe-bestand. Druk op Volgende (3x) en start de toegevoegde game met een dubbelklik.

De grafische schil van D-Fend Reloaded maakt het beheer van je DOS(Box)-games makkelijker.

86Box installeren

Als je een Intel x86-pc wilt emuleren, biedt DOSBox een goede oplossing, net als PCem. Maar voor een diepgaande emulatie van specifieke hardwarecomponenten van IBM-pc-compatibele systemen, is 86Box beter geschikt. Dit is een gratis low level x86-emulator. Je kunt de app downloaden via www.86box.net, geschikt voor Windows, macOS en Linux. Na het downloaden pak je het bestand uit in een aparte map, zoals C:\86box. De configuratie van 86Box is helaas een stuk complexer dan die van DOSBox.

Voordat je 86Box gebruikt, moet je namelijk zogeheten ROM-images (Read Only Memory) of kortweg ROM’s hebben van het computersysteem dat je wilt emuleren. Rom’s bevatten onder meer het systeembios en essentiële low-level software. Selecteer hier Latest en download Source code (zip). Pak het zip-bestand uit naar de submap \roms, die je aanmaakt in de 86box-map: C:\86box\roms.

Als de nodige ROM’s gevonden worden, kun je de machine opstarten en verder configureren.

86Box configureren

Als je 86box.exe opstart, lijkt een heuse IBM Personal Computer op te starten in een venster. In de map C:\86box vind je nu het configuratiebestand 86box.cfg, dat je met een teksteditor kunt aanpassen. Maak eerst een kopie van dit bestand voor de veiligheid.

Om een nieuwe machine te configureren, ga je naar Tools / Settings in 86Box. Hier kun je diverse hardwarecomponenten configureren voor emulatie, zoals Machine, Display, Input devices, Sound, Network en meer. Voor aanbevelingen voor configuraties, zoals voor MS-DOS, Windows 3.1/95 en 98, kun je terecht op GitHub. Pas de instellingen aan naar wens en bewaar ze met OK en Save.

Voordat je de geëmuleerde machine kunt opstarten, moet je misschien nog het systeembios instellen (via de F1-toets) en over een opstartbaar besturingssysteem beschikken. We nemen MS-DOS als voorbeeld. Op deze pagina vind je een zip-archief met de nodige img-bestanden. Deze drie images moet je in volgorde koppelen aan het geëmuleerde diskettestation via Media / Floppy 1 (3.5” 1.44M): empty / Existing image. Op een soortgelijke wijze kun je nu ook img-bestanden van DOS-applicaties als games koppelen en uitvoeren.

Lees dit artikel voor een uitgebreide uitleg van 86Box.

We vermelden graag nog enkele beheertools: WinBox for 86Box en de meer geavanceerde 86Box Manager. Deze tools overschrijven niet telkens 86box.cfg, zodat je meerdere geëmuleerde machines kunt configureren.

Je moet ook het (geëmuleerde) systeembios nog afstemmen op de hardware zoals je die in 86Box hebt ingesteld.

Lees ook: Van bureau naar bank: zet je tv in als spelcomputer voor pc-games

Gameconsoles

Naast emulators voor volledige besturingssystemen bestaan er talrijke tools die specifiek gameconsoles nabootsen. Voor vrijwel elke populaire gameconsole zijn er wel één of meerdere emulators beschikbaar voor Windows. Hoewel er veel meer zijn, vind je in onze tabel een overzicht van vijftien bekende gameconsoles, met bijpassende emulator(s).

Het is onmogelijk om alle emulators in dit artikel gedetailleerd te bespreken. Gelukkig zijn de meeste emulators vrij eenvoudig te installeren en te gebruiken. Bovendien vind je online vaak handleidingen, instructievideo’s en zelfs actieve community’s voor extra ondersteuning. Voor ROM’s, digitale kopieën van de gamecartridges of -schijven, kun je terecht op diverse websites, vaak ook op de sites van de emulators zelf.

Toch kunnen we het niet laten en zoomen even in op MAME, een emulator specifiek voor oude arcademachines, en op LaunchBox, een gamemanager en, net als het populaire RetroArch, een veelzijdige frontend-emulator die meerdere gameconsoles kan emuleren.

Redream is een emulator voor de Sega Dreamcast.

ConsoleEmulatorLink
SONY
Playstation 2 (PSP2)PCSX2https://www.pcsx2.net
Playstation 3 (PSP3)RPCS3https://www.rpcs3.net
Playstation Portable (PSP)PPSSPPhttps://www.ppsspp.org
NINTENDO
Nintendo Entertainment System (NES)FCEUXhttps://fceux.com/web/home.html
Super NES (SNES)Snes9xhttps://www.snes9x.com
Nintendo 64 (N64)Project64https://www.pj64-emu.com
GameCube / WiiDolphinhttps://nl.dolphin-emu.org
SwitchYuzu https://www.kwikr.nl/yuzu
Game Boy (Color) / Game Boy AdvanceVisual Boy Advancehttps://www.visualboyadvance.org
Nintendo Dual Screen (DS)DeSmuMEhttps://www.desmume.org
3DSCitrahttps://archive.org/details/citra-nightly-2104_20240304
ANDERE
Sega DreamcastDemulhttps://www.demul.emulation64.com
Redreamhttps://www.redream.io
Microsoft Xbox (beperkt)XQEMUhttps://www.xqemu.com
Cxbx-Reloadedhttps://cxbx-reloaded.co.uk/
Atari 7800ProSystemhttps://gstanton.github.io/ProSystem1_3/
RetroArch, met ProSystem-corehttps://www.retroarch.com
Commodore Amiga CD32WinUAEhttps://www.winuae.net
FS-UAEhttps://www.fs-uae.net

Arcademachines

MAME (Multiple Arcade Machine Emulator) laat je de klassieke arcadespellen van weleer op je pc herbeleven. Download MAME, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Na het downloaden extraheer je de bestanden. Voordat je MAME start met mame.exe, is het aan te raden om de ROM’s van je favoriete arcadespellen te downloaden. Websites als www.freeroms.com/mame.htm en www.retrostic.com/roms/mame bieden deze aan, evenals sites met ROM’s voor uiteenlopende consoles en emulators, zoals Doperoms, CoolROM, Vimm, en RomUlation.

Gek op arcadespellen?

Haal een arcadekast in huis!

Zorg ervoor dat je de (uitgepakte) ROM-bestanden in afzonderlijke submappen plaatst binnen de /roms-map van MAME, wellicht in C:\Users\<accountnaam>\Downloads\roms. Controleer gedownloade bestanden altijd op virussen, bijvoorbeeld via VirusTotal.

Bij het opstarten van MAME, vind je de geïnstalleerde ROM’s terug onder Available. Voor je een spel start, kun je via System Settings of GeneralSettings de configuratie aanpassen, zoals de besturing, het geluid en de grafische instellingen. Een spel starten doe je door het in de lijst te selecteren. Om MAME te verlaten, gebruik je de Windows-toets, Alt+Tab of Alt+Enter om eerst de fullscreen-modus te verlaten.

MAME detecteert automatisch game-ROM’s in de daartoe bestemde map.

Grafische gamemanager

LaunchBox is niet alleen een gamemanager die handig is als je accounts hebt bij bijvoorbeeld Origin of Steam, maar het is ook een grafische interface van waaruit je snel games kunt starten, bestemd voor diverse emulators.

Na de eenvoudige installatie open je LaunchBox en helpt een wizard je met het toevoegen van games. Als voorbeeld nemen we DOS-games. Ga naar Menu / Tools / Importeer / MS-DOSGames, klik op Volgende, voeg de map met je games toe, zoals C:\dosbox, klik alweer op Volgende en kies (bijvoorbeeld) Kopieer / Verplaats de bestanden naar mijn LaunchBox gamesmap. Laat het vinkje staan bij Zoek naar game informatie in de lokale metadatabase en klik nog vier keer op Volgende. Selecteer de gewenste games (met ingedrukte Ctrl-toets) en klik op Einde. Je kunt nu een toegevoegde game selecteren en op Spelen klikken, of op Aanpassen om wijzigingen door te voeren.

Je kunt ook handmatig een game toevoegen, zoals een Game Boy-spel. Ga daarvoor naar Menu / Tools / Importeer / Handmatig Spel Toevoegen, vul bij Metadata een Titel in en geef bij Starten / Applicatie Pad het volledige pad naar je gamebestand op. Zet bij Starten / Emulation een vinkje bij Gebruik een emulator om dit spel te spelen (voornamelijk voor consolegames) en bevestig met Toevoegen. Kies een geschikte emulator in het uitklapmenu, in dit geval bijvoorbeeld VisualBoyAdvance-M of de AIO-emulator RetroArch. Klik op Bladeren om naar het bijbehorende Applicatie Pad te verwijzen en bevestig met OK (2x). Het spel kan beginnen.

LaunchBox: een flexibele gamemanager en een handige grafische frontend voor je emulaties.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.