Op een pc kun je allerlei soorten spellen spelen en de kracht van een game-pc is natuurlijk het toetsenbord en muis waardoor je shooters en strategische spellen optimaal kunt spelen. Andere games laten zich echter beter met een controller bedienen en dan is het misschien niet zo prettig dat je ook dan achter je bureau moet zitten. Gelukkig is het mogelijk om pc-spellen naar je televisie te streamen, waardoor je de pc als spelcomputer kunt gebruiken.

Om pc-spellen op je televisie te spelen, hoef je de pc niet naar de woonkamer te verplaatsen en is ook een meterslange HDMI-kabel niet nodig. Je kunt games binnenshuis lokaal streamen en mogelijk heb je de benodigde hardware al in huis. Het lokaal streamen van games is allesbehalve nieuwe technologie. Zo introduceerde Nvidia de uitstekende clouddienst Gamestream in 2013 en bracht Steam in 2015 de inmiddels niet meer verkrijgbare Steam Link op de markt.

Gamestream was bedoeld om te gebruiken in combinatie met Nvidia’s eigen mediaspeler Shield. Het grote voordeel van Gamestream ten opzichte van bijvoorbeeld de oplossing van Steam was dat het beeld net wat eerder vastgelegd werd. De noodzaak van een Nvidia Shield als client hield slimme ontwikkelaars niet tegen, want al snel verscheen Moonlight. Deze opensource-client ondersteunt het Gamestream-protocol en kun je installeren op vrijwel alle apparaten die je op je televisie kunt aansluiten. Zo is er een Moonlight-client voor Windows, macOS, Linux, Steam Link, Raspberry Pi, Android TV en Apple TV. Ook op mobiele apparaten als smartphones, tablets en Steam Deck kun je een client installeren. Wie tot voor kort de beste streamervaring zocht, kwam al snel uit bij een Nvidia-videokaart in combinatie met Moonlight.

1 Gamestream stopt

Helaas heeft Nvidia aangekondigd dat het gaat stoppen met Gamestream. De eerste stap was dat de client op de Shield verwijderd werd. Het servergedeelte is op het moment van schrijven nog aanwezig in desktopsoftware GeForce Experience, maar dat kan door een update uiteraard veranderen.

Voor wat het waard is: je vindt Gamestream door te klikken op Instellingen en te kiezen voor Shield. Vervolgens kun je Gamestream in- of uitschakelen. Je kunt ervoor kiezen om de stuurprogramma’s of eventueel GeForce Experience niet bij te werken, maar dat kan mogelijk problemen geven bij toekomstige games.

Nvidia verwijst als alternatief naar de eigen clouddienst GeForce Now (die om een beetje serieus te gebruiken naast je eigen spellenbibliotheek ook een betaald abonnement van minimaal 10 euro per maand vereist) of lokaal streamen via Steam Link.

2 Sunshine

Het stoppen van Gamestream betekent niet dat er afscheid genomen hoeft te worden van de prima werkende technologie. In de vorm van Sunshine was er al een opensource-implementatie van het protocol dat je kon gebruiken in combinatie met de Moonlight-client. Sunshine presteerde aanvankelijk minder goed dan de echte Gamestream-dienst, maar inmiddels zijn de prestaties vrijwel gelijk. Moonlight zal zich steeds meer richten op Sunshine, waardoor er in de toekomst mogelijkheden worden toegevoegd die met Nvidia’s Gamestream niet konden.

Sunshine heeft nog een voordeel, want waar Gamestream alleen werkt op Nvidia-kaarten kun je Sunshine ook gebruiken op videokaarten van AMD en Intel. Je kunt Sunshine downloaden van GitHub. Download de laatste release (klik in de lijst onderaan op sunshine-windows-installer.exe)

De minimale systeemeisen zijn bescheiden en ondersteunt ook oude hardware. Je kunt rustig stellen dat als je pc nieuwer is dan circa 2015 de software moet werken. Belangrijker is dat je pc krachtig genoeg is om de games die je wilt streamen in de gewenste resolutie (doorgaans Full HD) te draaien. Het streamen zelf zorgt niet voor heel veel overhead, dus daar hoef je geen rekening mee te houden.

Heb je een 4K-televisie en wil je streamen in 4K, dan heb je uiteraard wel een krachtige grafische kaart nodig, zoals een GeForce RTX 3080 of beter.

3 Sunshine installeren

Start het installatieprogramma en volg de wizard door op Volgende te klikken. Standaard staan in de stap Onderdelen kiezen alle onderdelen aangevinkt. De tools gaan we gebruiken in dit artikel, de scripts niet en die kun je eventueel uitvinken. Je zou ook de optie om Sunshine te starten bij het opstarten kunnen uitschakelen, maar eigenlijk is het beter om hem ingeschakeld te laten. Klik op Installeren om de wizard af te ronden.

Daarnaast moet ook ViGEmBus geïnstalleerd zijn, dat is software die ervoor zorgt dat Sunshine met je controller kan communiceren. Het installatieprogramma van Sunshine zal ook dit programma installeren. Mocht dat niet gebeuren, dan kun je ViGEmBus hier downloaden door op Latest te klikken.

Sunshine wordt geconfigureerd via een webinterface die bereikbaar is via https://localhost:47990. Je kunt de interface van Sunshine eenvoudiger openen met de snelkoppeling in het startmenu, die opent de juiste pagina in de browser. Wanneer je ervoor hebt gekozen om Sunshine niet automatisch te starten, moet je die snelkoppeling sowieso gebruiken. Je browser geeft een waarschuwing omdat Moonlight een zelfondertekend certificaat gebruikt, dat kun je negeren.

De eerste keer dat je de webinterface start, zal Sunshine je vragen om een gebruikersnaam en wachtwoord te kiezen. Onthoud deze gegevens goed en klik op Login. De pagina herlaadt, waarna je de zojuist gekozen gegevens moet invoeren.

Heb je een Nvidia-kaart? Schakel Gamestream dan uit in GeForce Experience, zodat je er geen last van hebt.

4 Moonlight koppelen

Om gebruik te maken van Sunshine heb je bij je televisie een apparaat met de Moonlight-client nodig. Wij gebruiken in dit artikel Moonlight op Android TV, die bij ons draait op een Nokia Streaming Box 8000. Je vindt de app Moonlight Game Streaming in de Play Store.

Na installatie is de eerste stap het koppelen van je client aan je Sunshine-server. Sunshine is uiteindelijk een remote-desktop-toepassing en je wilt natuurlijk niet dat iedereen zomaar verbinding met je pc kan maken. Daarom gebruikt Sunshine voor de koppeling een pincode. Na het starten van de app zie je de naam van je pc (of de zelfgekozen naam in Sunshine via Configuration / General / Sunshine Name). Als je op de pc-naam klikt, dan verschijnt er een pincode in beeld. Klik in de bovenste balk in Sunshine op PIN en tik de pincode in waarna je op Send klikt. Je kunt in Moonlight nu op de pc klikken en je geïnstalleerde apps starten.

5 Kwaliteit stream

Voordat we een sessie starten, willen we je eerst laten zien hoe je de kwaliteit van de stream aanpast. In de praktijk wordt de limiet qua bitrate bepaald door je client. Zo heeft onze mediaspeler wel een netwerkaansluiting die theoretisch 100 Mbit/s aankan, maar meer dan 30 Mbit/s lukt in de praktijk eigenlijk niet. Sunshine zelf is erg flexibel op het gebied van resoluties, verversingssnelheden en codecs.

Uiteindelijk wordt de stream opgezet door de client en in de standardconfiguratie kan een client vrijwel alle mogelijke combinaties opvragen. Je vindt de toegestane eigenschappen in Sunshine via Configuration / General. Als je naar beneden scrolt, zie je daar toegestane resoluties en fps-waarden. Wat betreft videocodering gebruik je H.264 of HVEC (x265).

6 Stream finetunen

Als je in de Moonlight-client op het tandwiel klikt, opent de configuratie. Via Selecteer resolutie en FPS doel stel je de gewenste streamingresolutie in, wij hebben een Full-HD-televisie en gebruiken 1080p. Via Video frame rate stel je de framerate van de stream in, wij kiezen voor 60 FPS. De bitrate stel je in met Selecteer doel video bitsnelheid, wij hebben hier 25 Mbit/s ingesteld. Je bent op zoek naar de hoogst mogelijke bitrate met de minste vertraging.

Een belangrijke instelling vind je een stuk lager in de lijst, namelijk Verander HEVC instellingen. Wij hebben gekozen voor Gebruik HEVC altijd. Onze mediaspeler heeft opvallend genoeg een lagere vertraging via HVEC. Dit kun je testen door in de instellingen de optie Vertragingsbericht tonen na streamen aan te vinken. Hierdoor geeft Moonlight de totale vertraging in milliseconden na het eindigen van de stream. Eventueel vink je Prestatiestatiestieken tonen tijdens streamen aan voor extra hulp tijdens het finetunen.

Je start je eerste stream door te kiezen voor Desktop. Je sluit de sessie met de terugknop op je afstandsbediening, zo zie je de statistieken en kun je de instellingen tweaken. Je sluit de sessie af door nogmaals op de pc-naam te klikken en te kiezen voor Stop sessie.

7 Overzichtelijke interface

Gebruik je alleen Steam, dan biedt de Steam Big Picture mode een prima interface voor op televisie en deze is standaard beschikbaar. Veel gebruikers zullen echter ook spellen gebruiken die niet via Steam zijn aangeschaft. Je kunt spellen uit andere bronnen eventueel toevoegen aan Steam door ze te importeren, maar dat werkt niet altijd goed. We raden je voor het streamen van spellen naar je tv daarom een alternatieve launcher aan in de vorm van Playnite, die je kunt downloaden op www.playnite.link.

Deze launcher biedt ondersteuning voor onder andere Steam, Epic, Origin, GOG, Ubisoft Connect en lokaal geïnstalleerde spellen die geen deel uitmaken van een specifiek platform. Playnite kan automatisch al je spellen importeren vanuit de diverse platformen die je op je pc gebruikt. Je kunt (niet gevonden) spellen ook zelf toevoegen door in het hoofdmenu te klikken op Voeg Spel Toe, waarna je diverse opties krijgt.

Playnite voeg je toe aan Sunshine door in het menu op Applications te klikken en te klikken op Add new. Bij Application Name tik je Playnite en in het veld Command geef je het pad naar de fullscreen-variant op, dat is waarschijnlijk C:\Users\Gebruikersnaam\AppData\Local\Playnite\Playnite.FullscreenApp.exe. Klik vervolgens op Save.

8 Interface opruimen

Heeft een spel geen metadata, zoals afbeeldingen? Start Playnite via de normale snelkoppeling in de desktopmodus en klik met rechts op de naam van het spel en kies Bewerk. Klik vervolgens op de knop Download metadata en kies IGDB. Soms werkt dit niet. Je kunt dan een afbeelding toevoegen door in de bovenste balk te kiezen voor Media en dan bij zowel Cover Afbeelding als Achtergrond Afbeelding op het pictogram van een wereldbolletje te klikken. Je kunt nu een keuze maken uit de voorgestelde afbeeldingen die gevonden zijn op Google.

Dan nog een handigheidje als je Playnite alleen wilt gebruiken als tv-interface. Niet ieder spel is geschikt om te spelen met een controller. Je hoeft onhandige spellen niet per se te verwijderen uit Playnite, je kunt ze ook verbergen. Dit doe je door met rechts op een titel te klikken en te kiezen voor Verberg deze game. Je vindt verborgen spellen terug door bovenin op het pictogram Filters te klikken en Verborgen te selecteren.

9 Beeldscherm aanlaten?

Als je je pc door te streamen op afstand gebruikt, is het onzinnig om je beeldscherm aan te laten staan. Helaas zul je er in veel gevallen dan achter komen dat het streamen niet meer werkt. Dat komt doordat de grafische kaart een actief beeldscherm moet detecteren om daadwerkelijk beelden te kunnen produceren. Beeldschermen die via DisplayPort zijn aangesloten, worden in uitgeschakelde toestand niet gedetecteerd.

HDMI-beeldschermen worden wel gedetecteerd als ze uitgeschakeld zijn, in dat geval zal streamen met het beeldscherm uit gewoon werken. Heb je een scherm in dezelfde beeldverhouding als een televisie (16:9), en dezelfde of lagere resolutie als je televisie? Dan kan streamen met uitgeschakeld beeldscherm in de praktijk prima werken.

Wijkt de resolutie of de beeldverhouding van je scherm af van je televisie, bijvoorbeeld omdat je een 21:9-scherm hebt, dan werkt het in de praktijk allemaal niet zo soepel. Er zijn wel tools die de resolutie en beeldverhouding van je pc wijzigen bij het starten van een stream, maar helemaal vlekkeloos werkt dit niet en soms zal de pc na het afsluiten van een spel weer omschakelen naar de eigenlijke resolutie van het scherm, waardoor het gestreamde beeld op je televisie niet meer klopt. Gelukkig is er een handige oplossing in de vorm van een nepstekker voor HDMI.

10 Nepstekker voor HDMI

Heb je een DisplayPort-scherm of wijkt je scherm te veel van je tv af, dan kun je dus een nepstekker voor HDMI gebruiken. Dit is een dongel die je op de HDMI-uitgang van je videokaart aansluit en die vervolgens een scherm simuleert. Op die manier denkt je grafische kaart dat er een scherm is aangesloten en kunnen beelden altijd gegenereerd worden.

Dergelijke dongels zijn er in 2K- en 4K-uitvoeringen, let er dus op dat wanneer je een 4K-televisie hebt je ook daadwerkelijk een 4K-nepstekker aanschaft. Veel 2K-modellen kun je overigens ook op 4K instellen, maar niet met een verversingsfrequentie van 60 Hz. Heb je geen vrije HDMI-uitgang op je videokaart, dan zijn er eventueel ook voor DisplayPort van dit soort nepstekkertjes te koop.

Je kunt nepstekkers voor HDMI op diverse plaatsen kopen. De gangbare Engelstalige term op internet is overigens ‘dummy plug’ en webwinkels zoals Amazon verkopen tientallen verschillende onder die naam. Let wel op de levertijd, het is zonde om twee weken te moeten wachten op een plugje van een paar euro.

11 Nepstekker configureren

Windows op deze manier voor de gek houden heeft één nadeel: je hebt nu altijd een tweede nepscherm actief en onbedoeld kun je een programmavenster naar dit niet-bestaande scherm verplaatsen. Je kunt dit deels voorkomen door het virtuele scherm in Windows op een vreemde positie te zetten, zoals linksboven.

Wil je zowel je echte beeldscherm als het nepscherm (soms) aan laten staan terwijl je Sunshine gebruikt, dan kun je in Sunshine aangeven dat de dummy plug voor het streamen gebruikt moet worden. Open de webinterface van Sunshine, klik op Configuration en open het tabblad Audio/Video. In het veld Output name geef je de naam van het juiste beeldscherm op. Deze naam achterhaal je met een meegeleverd tooltje. Open de Opdrachtprompt en navigeer naar de juiste map met het volgende commando:

Met het volgende commando achterhaal je vervolgens de namen van de aangesloten schermen:

Op basis van de resolutie kun je vermoedelijk achterhalen wat het nepscherm is. Vul die naam in het veld Output name in, bijvoorbeeld \\.\DISPLAY2. Overigens hebben wij gemerkt dat als je iets in de monitorconfiguratie verandert, deze namen soms veranderen.

Je kunt ook het nepscherm na het instellen in de Windows-instellingen weer uitschakelen. Dan heb je tijdens je normale werkzaamheden er nooit last van. Wil je echter streamen, dan moet je ervoor zorgen dat je echte scherm uitstaat. Windows zal de uitgeschakelde dummy plug dan toch inschakelen, waarna Sunshine deze kan gebruiken voor de stream. Dit werkt overigens alleen als je een DisplayPort-monitor hebt, een HDMI-monitor zal ook uitgeschakeld nog gedetecteerd worden. Je kunt dan het eerdergenoemde veld Output name instellen. Probeer uit wat voor jou het fijnste werkt.

Playnite zelf kun je ook nog optimaliseren afhankelijk voor welke monitorconfiguratie je kiest. Ga in Playnite via het pictogram rechtsboven naar het menu Instellingen / Algemeen. Vink daar de optie Gebruik altijd primaire beeldscherm aan als je je normale monitor uitschakelt als je streamt met Sunshine. Doe je dat niet (altijd), stel dan bij Doel scherm het juiste scherm in, waarschijnlijk je dummy plug.

12 Controller

Dan zijn we bij het lastigste deel uitgekomen: de controller en dan met name de vibratiemogelijkheid. Je kunt op zowel Android TV, Google TV, Apple TV en Raspberry Pi 4 een bluetooth-controller koppelen en gebruiken in Moonlight, bijvoorbeeld een PS4-controller (DualShock 4) of een Xbox One-controller.

Op een Apple TV zal een DualShock 4 of Xbox One-controller als je tvOS 14 of nieuwer gebruikt ook vibraties doorgeven. Android werkt ook met deze controllers, maar kan geen vibraties doorgeven. Explosies, beschietingen of harde klappen zorgen dus niet voor trillingen en dat doet toch wat af aan de immersie.

Iets wat volgens sommige gebruikers werkt, is een 8BitDo USB Wireless Adapter Gen 1 (niet de Gen 2), die de bedrade Xbox 360-controller emuleert. Met die adapter kun je een bluetooth-controller pairen, waarna deze als Xbox 360-controller herkend wordt. We hebben dit echter zelf niet uitgeprobeerd. In het kader ‘Trillen met VirtualHere’ vind je een alternatieve oplossing.

Via bluetooth kun je ook een toetsenbord en muis aansluiten waarmee je de pc kunt bedienen, vooral een muis is af en toe wel handig.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.