Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: LenMus

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Een mens heeft een of meer hobby’s nodig om zijn vele vrije tijd te vullen. Een populaire liefhebberij is muziek maken en je bent nooit te oud om ermee te beginnen. Je hoeft ook niet meteen een concertvleugel van twee ton te kopen om aan de slag te gaan; er zijn heel wat instrumenten te koop voor bedragen vanaf een paar tientjes.

Om écht lekker aan de gang te kunnen is het wel prettig om een beetje theoretische achtergrond te hebben en om noten te kunnen lezen. Dat leer je gratis met de fraaie interactieve cursussen van LenMus.

Het pakket bestaat uit een viertal interactieve boeken die vaak ook geluidsfragmenten bieden. In twee ervan leer je over het notenschrift, sleutels en maatsoorten. Een derde boek behandelt concepten uit de muziektheorie zoals toonladders, intervallen en cadensen. Het vierde deel bevat een enorme collectie (audio-)oefeningen om het geleerde te toetsen. Hier kun je testen of je intervallen kunt herkennen, of iets mineur of majeur is, in welke toonsoort een muziekstuk is geschreven en nog veel meer. Alhoewel vertaald in het Nederlands is helaas her en der nog wel eens een woord Engels te vinden.

©PXimport

Tip 02: Calendar Magic

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Wie op 1 augustus rechtsonder in het systeemvak op het klokje klikt, krijgt een kalender te zien waaruit valt op te maken dat het donderdag is. Hoewel we geen geschikte Windows hebben om het te testen, nemen we aan dat een Chinese versie van het besturingssysteem op diezelfde dag meldt dat het dag 1, maand 7, jaar 36 van cyclus 78 is. Misschien bestaat er zelfs wel een Balinese Windows die de op het Hindoeïsme gebaseerde Pawukon-kalender gebruikt waarin elke dag deel uitmaakt van tien verschillende weken tegelijk – dat vereist nog eens een kalender!

Hoe we dit allemaal weten? Dankzij het heerlijke en ultieme kalenderprogramma Calendar Magic. Hiermee kun je elke datum omzetten naar een datum in de meest exotische jaartellingen. Uiteraard is dat nog maar het topje van de ijsberg als het om de mogelijkheden van Calendar Magic gaat. Het programma kan allerlei berekeningen doen (zoals aantal dagen tussen data of de dag waarop een datum valt), kent een enorme hoeveelheid nationale en religieuze feestdagen van over de hele wereld en ga zo maar door.

Uiteraard kan Calendar Magic ook van alles met tijd, biedt het een agenda-functie, een aantekeningenboekje en een schat aan calculators.

©PXimport

Tip 03: MediathekView

Geschikt voor: Windows Vista, 7, 8.x, 10

Al sinds de jaren ‘70 kunnen we in ons land meekijken met de tv van onze oosterburen. Voor sommige mensen is dat een groot genoegen omdat Duitse tv qua toon en aanbod flink verschilt van die in ons land of bij onze andere buren. Nu kan een mens niet alles bijhouden en dus zijn er ook in het Duitse taalgebied verschillende diensten à la Uitzending Gemist. Uiteraard zijn die verspreid over verschillende aanbieders, maar er is een handig programma dat ze allemaal samenbrengt. Dit programma luistert naar de naam MediathekView en is – uiteraard – in het Duits.

Na installatie vraagt het om wat configuratie, bijvoorbeeld de locatie van VLC Mediaspeler als je die gebruikt. Hiermee kunnen programma’s namelijk direct worden afgespeeld. Nodig is deze echter niet. Vervolgens downloadt MediathekView een lange lijst met het totale aanbod van ARD, ZDF, Arte, 3Sat, SWR, BR, MDR, NDR, WDR, HR, RBB, ORF en SRF. Hierin kun je bij een interessante titel op een afspeel- of downloadknop klikken. Vaak geeft dat het gewenste resultaat, maar het kan voorkomen dat je vanuit Nederland geen kijkrecht hebt (ook al heb je de zender wel op de kabel). Een (commerciële) vpn-dienst biedt dan uitkomst.

©PXimport

Tip 04: Fake Music Generator

Geschikt voor: elk systeem

Naar verluidt componeerde Mozart complete werken (zelfs symfonieën met vele instrumenten) in zijn hoofd en als hij daarmee klaar was hoefde hij de muziek ‘alleen nog maar even’ uit te schrijven. Voor de meeste mensen is het schrijven van muziek wat meer werk, maar we krijgen tegenwoordig wel steeds meer hulp van de computer. Sterker nog: er zijn zelfs al systemen op basis van kunstmatige intelligentie die geheel automatisch fraaie muziek kunnen componeren.

Iets minder intelligent – namelijk op basis van een handvol vaste regels – kan het ook. Zo’n systeem wordt gebruikt op de leuke site van de Fake Music Generator. Hier krijg je bij het eerste bezoek een album te zien compleet met hoesje, titels en artiestennaam en elk nummer daarvan kun je als mp3- of midi-bestand downloaden en gebruiken hoe en waar je maar wilt (denk aan gratis rechtenvrije achtergrondmuziek bij video’s). En … alle namen, plaatjes en muziekjes zijn ter plekke door de computer verzonnen, zoals je zult merken met een klik op Generate another album. Zijn dat allemaal meesterwerken? Bepaald niet, maar er zitten beslist interessante nummers tussen.

©PXimport

Tip 05: NoScript

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Wanneer je een website bezoekt is het zelden zo dat alle informatie ook echt van die site komt. Veel sites roepen externe servers aan, bijvoorbeeld voor het tonen van nuttige zaken zoals video’s (denk aan YouTube), maar bijvoorbeeld ook voor het tonen van reclames en het uitvoeren van trackers die je surfgedrag in kaart brengen. Informatie die ‘via de achterdeur’ binnenkomt kan zelfs schadelijk of kwaadaardig zijn.

Tegen ongewenste reclame en trackers bestaan verschillende browserplug-ins maar de krachtigste is toch wel NoScript voor Firefox en andere op Mozilla gebaseerde browsers. Hiermee geef je expliciet toestemming aan domeinen om informatie door te geven. Bezoek je site X, dan geef je die de eerste keer toestemming en daarna hoeft dat nooit meer. Blijkt nu een video van YouTube niet te starten, dan geef je ook die toestemming. Zo bouw je een profiel op waarmee alleen nog gewenste inhoud wordt getoond.

©PXimport

Tip 06: A Slower Speed of Light

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Sinds Einstein meer dan honderd jaar geleden zijn relativiteitstheorie publiceerde, zijn er heel wat boeken verschenen die proberen de bizarre effecten ervan voor een breed publiek aanschouwelijk te maken. Alhoewel daar uitstekende pogingen onder zijn, lukt dat toch maar ten dele vanwege de beperkingen van woorden. Het beroemde Massachusetts Institute of Technology, kortweg MIT, heeft echter de mogelijkheden van de pc ingezet om die effecten in een 3D-wereld te laten zien.

In A Slower Speed of Light verzamel je maximaal 100 bollen en met elk daarvan wordt de lichtsnelheid één procentpunt langzamer. Langzaam begin je dan te ervaren hoe kleuren veranderen en de wereld vervormt. Wanner je het programma stopt volgt een korte maar heldere uitleg over wat je hebt kunnen zien. Gratis hoger onderwijs voor iedereen!

©PXimport

Tip 07: Foobar2000

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS, iOS, Android

Tijdens het werken op de pc luisteren naar een lekker muziekje dat zich uiteraard op die zelfde pc bevindt: heerlijk! En dat kan natuurlijk eenvoudig met de in Windows ingebouwde mogelijkheden. Er zijn echter heel wat muziekspelers van derden die veel meer functies bieden en één daarvan is Foobar2000. Dit programma bestaat al sinds mensenheugenis en is dan ook al door heel wat versienummers gegaan.

Ondertussen is het programma toe aan versie 1.4.4 en die bevat volop mogelijkheden om een (grote) muziekcollectie te organiseren en optimaal te beluisteren dankzij een uitstekende equalizer. De grote kracht van Foobar schuilt echter vooral in het feit dat het programma uit te breiden is met plug-ins. Er is een hele verzameling, zowel van de maker van Foobar als van derden. Zo is er een plug-in waarmee je van een speellijst een audio-cd kunt branden, voor het afspelen van bestanden in minder gangbare formaten, voor meer mogelijkheden om bestanden te taggen en zelfs om muziek achterstevoren af te spelen zodat je eindelijk zelf kunt testen of er muziek bestaat met ‘duistere boodschappen’.

©PXimport

Tip 08: PrintScreen

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Wanneer je een computerblad maakt, heb je er misschien vaker mee te maken dan wanneer je dat niet doet, maar allemaal moeten we weleens een schermafdrukje maken. Daarvoor hebben we in Windows al sinds jaar en dag de PrintScreen-toets waarmee we – al dan niet in combinatie met toetsen zoals Alt en Control – het hele scherm of een venster kunnen kopiëren naar het klembord om het vervolgens in de gewenste toepassing te plakken. Overigens deed de PrintScreen-knop oorspronkelijk en in het dos-tijdperk letterlijk wat de naam suggereert: het scherm werd direct naar een aangesloten printer gestuurd.

De mogelijkheden om het scherm vast te leggen zijn in Windows nog altijd beperkt en dus zijn er legio alternatieven voor de ingebouwde functie. Een van de prettigste is Greenshot. Hiermee kun je een vastgelegd scherm of venster niet alleen direct naar allerlei applicaties sturen (zoals Word en Excel), maar het programma biedt ook een beeldbewerker waarmee je onderdelen van een vastgelegd scherm van pijlen kunt voorzien, kunt markeren of juist kunt vervagen.

Hoewel er schermgrijpertjes bestaan met nóg meer mogelijkheden, levert Greenshot voor de gemiddelde gebruiker precies de juiste hoeveelheid functies.

©PXimport

Tip 09: Artweaver

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Steeds meer zaken worden gedigitaliseerd en daar ontkomt ook de creatie van beeldende kunst niet aan. Al sinds jaar en dag zijn er programma’s waarmee je op de pc digitaal kunt tekenen en schilderen en ook de betere fotobewerkers hebben voor dit doel vaak volop gereedschap aan boord. Aan de meeste digitale schilderprogramma’s hangt een stevig prijskaartje, maar Artweaver biedt naast een commerciële ook een gratis (Free) versie; deze biedt genoeg moois om de hobbyschilder lange tijd zoet te houden. Uiteraard is voor het nauwkeurig werken wel een tekentablet aanbevolen.

Artweaver simuleert onder andere werken met acryl, airbrush, houtskool, potlood, contékrijt, viltstift, waterverf, olieverf en oliepastel. Ook voor wie niet over het nodige teken- of schildertalent beschikt kan Artweaver nuttig zijn, omdat het programma ook goed bruikbaar is om foto’s te retoucheren; daarvoor biedt het speciale penseeltjes– iets dat we normaal alleen in de uitgebreidere fotobewerkers tegenkomen.

©PXimport

Tip 10: StorURL

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Er is de laatste tijd nogal wat te doen over de manier waarop Google probeert om gebruikers Chrome op te dringen. Dat doet het bedrijf onder andere door de gebruikerservaring met andere browsers te beperken wanneer je daarmee bekende sites zoals die van YouTube bezoekt. Daarnaast zijn er natuurlijk sowieso al verschillen tussen browsers, zodat een site met de één soms net wat lekkerder werkt dan met de ander. En dan hebben we ook nog te maken met het feit dat onze favoriete plug-ins niet voor alle browsers beschikbaar zijn. Reden genoeg dus om op de pc meerdere browsers te installeren. Bijten doen ze elkaar niet en om de ruimte hoeven we het ook al niet te laten. Maar hoe houd je dan je favorieten een beetje georganiseerd? Dat kan met een programma als StorURL. Hiermee importeer je favorieten uit Chrome, Firefox, IE en Opera en kun je ze buiten die browsers om ordenen. Importeren vanuit Edge kan helaas nog niet. Wel kun je sites direct vanuit StorURL in elke gewenste browser (dus ook Edge) openen. Daarnaast is er de mogelijkheid om inloggegevens versleuteld op te slaan, waarbij het wel prettig is dat je de database met favorieten met een wachtwoord kunt beveiligen. Het programma is bovendien portable beschikbaar, zodat je je favorieten overal mee naartoe kunt nemen.

©PXimport

Tip 11: SpaceEngine

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het is alweer ruim 50 jaar geleden dat voor het eerst mensen op de maan liepen. Iedereen die toen dacht dat we voor het jaar 2000 ook wel een basis op Mars zouden hebben, kwam bedrogen uit. Hoewel de stappen misschien niet zo snel gaan als verwacht, blijft de kosmos wel onze belangstelling houden, zoals onlangs nog bleek toen voor het eerst een zwart gat op beeld was vastgelegd. Om door de kosmos te reizen zijn we echter niet afhankelijk van overheidsbudgetten; het kan helemaal gratis in de ultieme simulator SpaceEngine.

In SpaceEngine is onze naaste omgeving (het complete zonnestelsel en enkele duizenden sterren en nevels) accuraat weergegeven. Ook toont het programma de nodige echte sterrenstelsels in de buurt. De rest van het universum vult het programma aan met gefingeerde maar realistische data van honderden miljarden melkwegstelsels met elk honderden miljarden sterren en zelfs realistisch uitziende zwarte gaten. Veel sterren hebben planeten, manen, kometen en alle objecten in die gigantische kosmos vormen de speeltuin waarin je vrijelijk kunt rondvliegen. Wie een goed idee wil krijgen van de grootte van het heelal is met dit verbluffende programma wel een poosje zoet.

©PXimport

Tip 12: BabelMap

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Toen het leven nog simpel was, had elk lettertype 256 tekens aan boord, behorend tot de zogeheten ascii-karakterset. Dat was voldoende om teksten te produceren in de meeste Westerse talen, maar uiteraard veel te weinig om heel de wereld te bedienen. Het systeem werd dan ook uitgebreid naar Unicode, een standaard die al ruim honderdduizend nauwkeurig omschreven tekens kent en nog altijd wordt uitgebreid.

Een deel van de lettertypes in Windows bevat een groot deel van die tekens, maar hoe vind je daarin de juiste? Dat kan met het handige BabelMap. Hiermee kun je door het totale aanbod bladeren, maar ook zeer geavanceerd zoeken. Bovendien kan het programma achterhalen in welk lettertype een bepaald symbool beschikbaar is. Heb je gevonden wat je zocht, dan kun je een teken uiteraard kopiëren naar de gewenste applicatie.

Een bijkomende aardigheid van BabelMap is dat het programma de officiële Engelstalige Unicode-omschrijving van elk karakter geeft. Hierdoor ontdekten we bijvoorbeeld dat cijfers in het Bengaals in bedragen anders zijn dan in getallen en dat in het Gumukhi 984 staat voor 145 bij ons! Het programma is dus ook nog eens leerzaam.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

Nu de ondersteuning voor Windows 10 echt gestopt is, zul je binnenkort toch echt moeten overstappen. Maar wat nu als je hardware ontoereikend is voor Windows 11 of als je helemaal geen zin hebt in dat systeem? Met Linux kun je alle kanten uit, dus bespreken we de interessantste varianten.

Een groot voordeel van Linux zijn de acceptabele systeemeisen, waardoor je in de praktijk ook nog volop plezier kunt halen uit oudere computers. Met het recente afscheid van Windows 10 bedenk je nu mogelijk wat je met de computer of laptop kunt doen en hoe je niet afhankelijk bent van een eventuele overstap naar Windows 11.

MX Linux

We beginnen met MX Linux. Dit is een goed voorbeeld van een Linux-distributie die niet al te hoge eisen aan de hardware stelt: minimaal een dualcore-processor van minstens 2 GHz en zo'n 15 GB vrije schijfruimte. Een intern geheugen van 1 GB is al voldoende om MX Linux te draaien. Behalve een 64bit-versie is er ook een 32bit-uitvoering beschikbaar, prettig voor oudere computers. Dat wordt gewaardeerd: MX Linux is een van de populairste Linux-distributies op dit moment.

Omgevingen

Verwacht niet te veel toeters en bellen op het gebied van gebruikersinterface. Dat heb je ook niet nodig voor alledaagse taken. Voor MX Linux zijn verschillende omgevingen beschikbaar. Ga je voor ultieme prestaties en functioneel gebruik, dan is Xfce een goede kandidaat. De omgeving heeft een eenvoudige opzet, maar stelt ook geen hoge eisen aan het systeem.

In de sectie MX Tools vind je een verzameling van handige programma's om de computer te onderhouden. Je kunt hier nieuwe gebruikers aanmaken en de opstartvolgorde van het systeem aanpassen, als je gebruikmaakt van meerdere besturingssystemen. Ook zijn er programma's waarmee je de computer kunt herstellen in geval van problemen. Via de sectie Setup installeer je aanvullende drivers en bijvoorbeeld codecs voor audio en video. 

Rijkere omgeving

Geef je de voorkeur aan een rijkere omgeving, dan kun je de KDE-omgeving gebruiken. Deze vertoont grote gelijkenis met een gemiddeld Windows-bureaubladomgeving en is relatief gebruiksvriendelijk. Ook is er veel ruimte voor het aanpassen van de omgeving aan je eigen smaak, bijvoorbeeld met aangepaste achtergronden en een pictogramset. Je kunt die zelf samenstellen of gebruikmaken van kant-en-klare thema's, wederom vergelijkbaar met Windows.

De derde omgeving – Fluxbox – combineert het beste van beide werelden: de snelheid van het eerder genoemde Xfce en de gebruiksvriendelijkheid van de KDE-omgeving. Dit maakt de omgeving geschikt voor iets oudere hardware, maar ook prima bruikbaar voor meer moderne hardware.

Standaardapps

MX Linux is standaard voorzien van een aantal apps waarmee je direct aan de slag kunt. Zo vinden we Firefox als browser en heeft MX Linux de Thunderbird-client voor e-mail. Ook is er een recente editie van het kantoorpakket LibreOffice vooraf geïnstalleerd. Voor het afspelen van audio en video hebben de makers het bekende VLC meegeleverd. Ook vind je Strawberry, een relatief uitgebreide muziekspeler, terug in de omgeving. Je kunt zelf aanvullende apps installeren via de MX Package Installer. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Email, Games en Browser. Via het zoekvak bovenin kun je specifieke apps vinden.

Elementary OS

Visueel aantrekkelijk

Waar sommige Linux-distributies niet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid of uiterlijk, onderscheidt Elementary OS zich van de rest. In onze ogen is dit een van de meest visueel aantrekkelijke Linux-versies op dit moment. Een deel van de omgeving doet sterk denken aan het uiterlijk van Apple-omgevingen. Zelf noemen de makers het de Pantheon-omgeving. Voor Elementary OS heb je een Intel Core i3 of vergelijkbare processor nodig, 4 GB intern geheugen en 32 GB vrije schijfruimte. Je kunt Elementary OS ook proberen zonder het eerst te installeren (zie ook het kader 'Probleemloos proberen' verderop in dit artikel).

Extra veilige óf klassieke modus

Veel aandacht is besteed aan veiligheid en privacy. Dat merk je bijvoorbeeld met de Secure Session. Deze modus kun je activeren tijdens het aanmelden. Bij de Secure Session heeft elke app expliciet toestemming nodig om een taak uit te voeren, bijvoorbeeld toegang krijgen tot de fotomap of de camera. Dit is vergelijkbaar met de machtigingen die je op een mobiele telefoon per app kunt toekennen. Heb je hieraan geen behoefte en wil je de apps direct toegang geven tot 'alle' acties, dan kun je in Elementary OS ook nog kiezen voor de klassieke modus.

AppCenter

Standaard is in Elementary OS een volwassen set apps ingebouwd. Zo vind je onder meer apps voor het afspelen van audio en video, maar ook voor het werken met Office-documenten. Aanvullende apps installeer je via het onderdeel AppCenter. Handig is dat dit onderdeel ook toegang biedt tot de apps die je via Flathub kunt krijgen (over Flathub lees je elders in dit artikel).

Je kunt kiezen welke repository (bron) je wilt gebruiken: die van Elementary OS of Flathub. Ook in het AppCenter is de focus op veiligheid goed merkbaar: je leest welke rechten de app wil gebruiken (bijvoorbeeld het aanpassen van systeeminstellingen). Ook lees je op voorhand over eventuele compatibiliteitsproblemen of onderdelen die niet werken. Verder valt Elementary OS in positieve zin op qua toegankelijkheidsfuncties. Zo hebben de makers veel aandacht besteed aan navigatie met het toetsenbord (in plaats van afhankelijkheid van de muis) en screenreader-functionaliteit, waarbij de elementen op het scherm worden voorgelezen door een stem en je niet afhankelijk bent van het beeldscherm.

Meerdere omgevingen

Mogelijk gebruikte je in Windows verschillende bureaubladen, bijvoorbeeld om privé en werk gescheiden te houden. Die functionaliteit vinden we ook terug in de standaardomgeving van Elementary OS: voor elk type taak kun je een afgescheiden werkruimte met eigen bureaublad en pictogrammen maken. Ook biedt het een Niet storen-modus, die ervoor zorgt dat afleidende berichten tijdelijk worden gedempt. De omgeving beschikt ook over een beeld-in-beeldmodus, waarbij je bijvoorbeeld een video kunt afspelen terwijl je in Office een document aanpast.

Voor het gebruik van Elementary OS betaal je volgens de makers 'wat je ervoor kunt missen'. Op de website kun je een standaardbedrag (zoals 20 of 30 euro) of een aangepast bedrag opgeven.

Linux Mint

Interessante keuze

In de lijst met aantrekkelijke Linux-kandidaten mag Linux Mint niet ontbreken. Niet voor niets kun je bij ons regelmatig lezen over deze Linux-distributie. Zoek je bijvoorbeeld een opvolger voor Windows 10 en kun je door hardwarebeperkingen niet overstappen naar Windows 11, dan is Linux Mint een interessante keuze.

Het besturingssysteem stelt geen onredelijke eisen aan de computer: je hebt minimaal 2 GB werkgeheugen nodig (al is 4 GB aanbevolen) en kunt al aan de slag met 20 GB vrije schijfruimte (100 GB is aanbevolen). Prettig van Linux Mint is de lange ondersteuningsperiode. De meest recente versie van Linux Mint ('Xia') wordt tot 2029 ondersteund.

Net als bij het elders besproken MX Linux, kun je bij Linux Mint kiezen tussen verschillende omgevingen. Voor de beste ervaring kies je voor Cinnamon. Deze omgeving is het meest modern en kent een grote gelijkenis met Windows 10: handig voor de Windows-overstappers. Daarnaast kun je kiezen voor de Mate- en Xfce-omgeving. De omgeving Mate is beperkter en kent minder functies dan Cinnamon, vergt minder van de computer en is hierdoor geschikt voor oudere computers. Tot slot legt Xfce verreweg het minst beslag op de computer, maar biedt minder functies dan Mate en Cinnamon.

Naast Windows

Tijdens de installatie kun je ervoor kiezen om Linux Mint naast Windows te installeren (via de optie Installeer Linux Mint naast Windows Boot Manager) of juist een volledige overstap te maken (Wis schijf en installeer Linux Mint). Eenmaal geïnstalleerd, valt de gebruikersomgeving direct op: overzichtelijk en in veel opzichten vergelijkbaar met Windows. Ook valt het relatief grote aantal standaardapps op. Deze zijn toegankelijk via het Menu en ondergebracht in verschillende categorieën, bijvoorbeeld Kantoor voor Office-programma's en Geluid & Video voor audio- en videospelers.

Een belangrijk pluspunt van Linux Mint is de mogelijkheid om de gebruikersomgeving tot in detail naar je hand te zetten. Dat doe je via Menu, Voorkeuren. Bepaal hier onder meer het bureaublad, de pictogrammen en kies een thema, waarmee je het uiterlijk van Linux Mint in één keer aanpast, vergelijkbaar met Windows.

Zorin OS

Gebruiksvriendelijke optie

Zorin OS is ook een interessant alternatief voor Windows. De Linux-distributie biedt je een gebruiksvriendelijke omgeving en heeft wat betreft opzet veel weg van Windows 11. Er bestaan meerdere uitvoeringen van Zorin OS. Zorin OS Core mag je gratis gebruiken. Dit is een prima startpunt om te controleren of deze Linux-distributie je bevalt. Ben je tevreden, dan kom je echter al gauw uit bij het betaalde Zorin Pro. Je betaalt hiervoor een kleine 50 euro, maar krijgt met Pro toegang tot de eerdergenoemde Windows 11-achtige omgeving.

Als je op de website even doorklikt, kom je uit bij Zorin OS Lite. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat het hier om een lichtgewicht uitvoering van het besturingssysteem, dat je kunt gebruiken op oudere hardware. Houd er wel rekening mee dat de Lite-versie verder niet meer wordt ontwikkeld. Voor de nieuwste versie van Zorin OS Core heb je een processor op 1 GHz, 1,5 GB intern geheugen en 15 GB schijfruimte nodig. Voldoet de computer aan deze minimale eisen, dan kies je voor het toekomstbestendige Core of de betaalde Pro-versie.

Android-integratie

In Zorin OS vind je Zorin Connect. Met deze optie kun je je Android-telefoon nauw integreren met de computer. Er wordt hierbij een beveiligde verbinding opgezet tussen de computer en de telefoon. Vervolgens kun je bestanden uitwisselen en worden meldingen van de telefoon ook in Zorin OS getoond. Bovendien kun je de computer deels bedienen met de telefoon. Bijvoorbeeld bij het afspelen van muziek en video's.

Appstore Flathub: meer software

Uiteraard wil je je computer voorzien van de nodige software. Een goed startpunt hiervoor is Flathub, een appstore voor Linux. Hoe je ermee aan de slag gaat, verschilt per distributie. In sommige distributies is de ondersteuning standaard ingebouwd, zoals in Linux Mint. In andere distributies moet je Flathub zelf instellen.

Ga naar https://flathub.org/setup en kies hier je Linux-versie. In het vak bovenin geef je de naam van de distributie op en klik je op het zoekresultaat voor verdere instructies. Ga hierna op zoek naar apps die je wilt installeren.

Prettig aan Flathub is dat je ziet wanneer een app door het platform is geverifieerd en je zeker weet uit welke bron de code afkomstig is. Elke pagina bevat aanvullende links zoals verwijzingen naar taalbestanden en veelgestelde vragen. Op de tab Statistics lees je hoe vaak de software is gedownload via Flathub.

P.S. Ook op een nieuwe laptop kun je natuurlijk Linux installeren. Op zoek naar een goedkope laptop? Op Kieskeurig.nl zie je de sterkste prijsdalers van het moment.