Kunstmatige intelligentie treffen we tegenwoordig overal aan. Op onze smartphones en computers, binnen tekstverwerkers en fotosoftware, en nu ook in onze browsers. Maar wat kun je daarmee en welke browsers zijn je aandacht waard? We presenteren in dit artikel vier opties.

Je gebruikt een webbrowser natuurlijk om over het internet te browsen (of surfen, zoals we twintig jaar geleden zeiden). In de url-balk vul je een zoekopdracht of websitenaam in en in no-time zit je op de website die je op het oog had. Dat is tegenwoordig in feite de functionaliteit van een browser, ongeacht het platform of de hardware. Maar wat als browsers méér voor je kunnen betekenen? Verschillende ontwikkelaars bieden alternatieven op basis van kunstmatige intelligentie, waardoor je sneller informatie kunt vinden.

1) Microsoft Edge met Copilot

De eerste browser op de lijst is Microsoft Edge. Dat zal voor een grote groep mensen niet als een verrassing komen. Binnen de Edge-browser vind je namelijk Microsoft Copilot. Dat is een ingebouwde chatbot die werkt op basis van ChatGPT. Op ID.nl hebben we al eerder aandacht besteed aan dit productiviteitsmonster, want je kunt hier onder meer afbeeldingen mee maken of je werk verlichten binnen de Office-apps. Daarnaast is Copilot in Amerika al een standaardonderdeel van Windows 11. Je komt de digitale assistent dus overal tegen.

Met Copilot binnen Microsoft Edge kun je niet alles doen wat we hierboven vermeldden. De functionaliteit richt zich in deze browser echt op taken die betrekking hebben op het web, of een deel van je werk. Wat je ook besluit te doen, je moet eerst een chat met Copilot aangaan. Dat doe je door de browser te downloaden en te installeren, en daarna in te loggen met je Microsoft-account. Vervolgens druk je op het Copilot-icoontje rechts bovenin. Zodra je daar op klikt, kun je aan Copilot vragen of die pagina’s kan samenvatten of een bepaalde vraag voor je wil beantwoorden.

Er is ook nog een optie waarmee Microsoft Copilot kan helpen bij het opstellen van tekstberichten. Merk je dat je tegen een writer’s block aanloopt voor je eigen blog, dan kun je Copilot om inspiratie vragen. Datzelfde geldt voor wanneer die belangrijke e-mail maar niet wil opschieten. Neem de tekst echter nooit zo over zoals die eruit komt rollen, want het zal ontvangers en lezers mettertijd opvallen dat de tekst door een AI is gegenereerd. Verder kan Copilot via Inzichten achtergrondinformatie verschaffen op basis van de website die je bezoekt.

©Wesley Akkerman

Opera met Aria

De Opera-browser pakt het fenomeen AI-browser net even anders aan dan je wellicht zou willen. Maar dat maakt de ervaring er mogelijk niet minder waardevol op. Uiteraard moet je de browser wel eerst even installeren en een account aanmaken voordat je de functies op basis van kunstmatige intelligentie kunt uitproberen, maar daarna kun je losgaan. Opera bevat namelijk drie chatbots waarmee je van alles kunt doen. Dan doelen we op Aria (het aanbod van Opera zelf), ChatGPT (bekend van OpenAI) en ChatSonic (een ChatGPT-alternatief).

Je bereikt de drie assistenten door hen links op de zijbalk te activeren. Mocht je geen zijbalk zien, klik dan op de drie streepjes rechts bovenin (Eenvoudig instellen) en scrol naar beneden totdat je Indeling ziet staan. Klik onder Sidebar op Aan en de balk verschijnt automatisch in beeld. Datzelfde geldt voor de drie chatbotknopjes. Selecteer de variant die je wilt gebruiken, log in met je account en je kunt vervolgens allerlei vragen stellen, teksten opstellen en informatie opvragen. Aria weet helaas niet dat een bepaalde vraag over de pagina gaat die je open hebt staan.

©Wesley Akkerman

Brave met Leo AI

Veel mensen kennen de Brave-browser als een mooi alternatief voor privacyvriendelijk browsen. Dit programma heeft standaard ingebouwde advertentieblokkers en verbetert de browse-ervaring verder door met Leo AI allerlei handige functies op basis van kunstmatige intelligentie aan te bieden. Als je Brave hebt gedownload, kun je Leo benaderen door op de knop voor de Zijbalk te klikken. Rechts in beeld komt er dan een extra venster tevoorschijn, waarin je leest dat Leo kan helpen bij het samenvatten van teksten en het beantwoorden van vragen.

Het kan zijn dat de knop voor de zijbalk niet meteen in beeld staat. Wellicht omdat je die een keer hebt weggehaald. Wat de reden ook is, via Meer (de drie streepjes bovenin) > Instellingen > Vormgeving > Werkbalk (een kopje op deze pagina) zie je Knop zijbalk weergeven staan. Zorg ervoor dat de schuifregelaar naar rechts staat (en ingekleurd is). Leo is meteen de eerste optie rechts bovenin. Je kunt hem verschillende vragen stellen, artikelen laten samenvatten of toelichting laten geven – en dat zonder dat je daarvoor een account hoeft aan te maken!

©Wesley Akkerman

SigmaOS met Airis

Tot slot nemen we Airis van SigmaOS nog even onder de loep. Dat is een browser die exclusief voor macOS beschikbaar is, en voorlopig ziet het er niet naar uit dat deze webbrowser naar Windows komt. In de basis probeert de browser gepersonaliseerde werkomgevingen aan te bieden, en met Airis als AI-kompaan gaat SigmaOS een stapje verder door eenvoudige taken te automatiseren en de browserervaring te optimaliseren. Vanzelfsprekend dien je hiervoor de browser te downloaden. Daarna is Airis in principe meteen beschikbaar voor gebruik. Let wel: de bot spreekt vooralsnog alleen Engels.

Je kunt Airis benaderen door rechts bovenin op het stervormige icoontje te klikken. Vervolgens kun je verschillende vragen stellen, webpagina’s samenvatten, teksten vertalen en allerlei soorten teksten laten schrijven. Je kunt zelfs complete webpagina’s toegankelijker maken door de AI hem te laten herschrijven voor een specifieke doelgroep, of door meer humor te injecteren. Alle aanpassingen zijn dan direct zichtbaar op de webpagina zelf en niet in het chatvenster.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl:

Moet je regelmatig e-mail verzenden naar meerdere contacten, dan win je veel tijd door in Outlook met contactgroepen te werken. Hierdoor hoef je niet telkens de namen van de afzonderlijke ontvangers typen. Bovendien loop je op die manier nooit het risico dat je iemand per ongeluk vergeet.

Toevoegen aan contactpersonen

Met een e-mailgroep kun je bijvoorbeeld de volledige leesclub, de collega’s van de afdeling, of een vriendengroep bundelen. Zo’n mailgroep is ook superhandig voor wie regelmatig een nieuwsbrief verstuurt.

Zorg eerst dat de mensen die deel zullen uitmaken van de e-mailgroep in de lijst Contactpersonen van je mailprogramma staan. Dat kun je bijvoorbeeld doen door een e-mail te openen waarin het e-mailadres van deze persoon staat. Klik met de rechtermuisknop op dit e-mailadres. Hierdoor opent de fiche van deze persoon. Onder de naam van deze persoon klik je op de drie puntjes en dan selecteer je Toevoegen aan contactpersonen.

Voeg het e-mailadres toe aan de lijst met contactpersonen.

Groep samenstellen

Daarna kun je een groep maken. Klik op het pictogram Groepen in de linkerkolom van Outlook. Linksboven zie je de knop Nieuwe e-mail, maar als je op het pijltje daarnaast klikt, kun je Nieuwe groep selecteren. In de pop-up geef je deze groep een duidelijke naam. Bij Beschrijving vul je het doel van de groep in. De groepsleden zullen een e-mail ontvangen waarin dit aan hen wordt meegedeeld. Daarna klik je op de blauwe knop Maken. In de volgende stap kun je de leden van de groep toevoegen. Aan de linkerkant bij Groepen verschijnen alle groepen die je op die manier hebt aangemaakt. Om extra leden toe te voegen selecteer je eerst de groep en daarna klik je op Leden toevoegen. Dat kan door het e-mailadres in te typen.

Je kunt eindeloos veel leden aan een groep toevoegen.

E-mail sturen naar de groep

Om vanuit naar een groep in één keer een e-mail te versturen naar alle leden, selecteer je de betreffende groep aan de linkerkant en klik je rechtsboven op de knop E-mail verzenden. In het Aan-vak zal automatisch de naam van de groep verschijnen. Je kunt de muisaanwijzer boven de groepsnaam houden en even wachten; dan verschijnen de beschrijving van de groep en de namen van de leden.

Een groep verwijder je door met rechts op de naam van de mailgroep te klikken en te kiezen voor Verwijderen. Links in het menu onder Verwijderd staan alle verwijderde items. Hier kun je later de mailgroep nog uit terughalen.

Hou de muisaanwijzer boven de groepsnaam, dan verschijnen de details.