ID.nl logo
De zin en onzin van 4K en hoger
© Reshift Digital
Huis

De zin en onzin van 4K en hoger

Fabrikanten zijn goed op stoom als het gaat om resoluties van tv’s. 4K is inmiddels de norm en 8K staat op het punt de nieuwe ongekroonde koning te worden. Leuk. Maar is het zinvol? Dat valt in de praktijk best tegen!

De stap van ‘standard definition’ (SD) televisie, zoals we die decennia lang kenden van de aloude beeldbuis-tv naar ‘high definition’ (HD) was een grote. Full HD levert een resolutie van 1920 x 1080 pixels. In vergelijking met de aloude beeldbuis-tv die een (omgerekende) resolutie kende van 768 x 576 pixels was het alsof je ineens naar real-life beelden zat te kijken. Ook de overgang van de beeldbuis naar LCD was een verademing, vanwege bijvoorbeeld het ontbreken van trillingen. Eigenlijk is die Full HD-resolutie nog altijd de ‘sweet spot’ voor vele toepassingen. Denk aan pc- en laptopschermen, maar natuurlijk ook aan de huiskamer-tv. Bij een normale kijkafstand en normale schermafmetingen levert het een haarscherp beeld op waarbij geen afzonderlijke pixel te zien is.

Marketing

Waarom dan toch 4K en inmiddels zelfs 8K? Wel, ten eerste is dat – natuurlijk – een marketingverhaal. Aan de huidige tv valt eigenlijk nog verrassend weinig te verbeteren. Kies uit LCD of OLED, waarbij geldt dat bij deze laatstgenoemde variant de pixels zelf licht uitstralen. Uit is zwart en dus écht zwart, wat voor een uitstekend contrast zorgt. Maar wel tegen een prijs: OLED-schermen gaan minder lang mee dan een LCD-scherm, terwijl ook het gevaar op inbranden aanwezig is. Veelbelovend zijn microled-schermen. OLED-schermen zijn gebaseerd op organisch materiaal dat relatief snel ‘vergaat’. Microled’s zijn ‘echte’ LED’s met dezelfde kenmerken als de LED-indicator op je portable radio of het display van je klokradio. Ze hebben de dus geen last van organische achteruitgang en gaan veel langer mee. De eerste toestellen staan inmiddels op springen. Zodra de prijs voldoende daalt, vagen ze de OLED-schermen weg. Dát is een veel grotere doorbraak dan steeds maar stijgende resoluties.

Kijkafstand versus schermgrootte

Goed, terug naar die resolutie. Daarbij maakt het niet uit welk type scherm je gebruikt. Op zich klinkt het natuurlijk logisch: hoe meer pixels, hoe scherper je beeld wordt. Echter: dat geldt eigenlijk alleen als je dichter op dat scherm zit. Bij een bepaalde afstand zie je geen enkel verschil meer tussen Full HD, 4K en 8K. En dan doelen we op een vergelijking met dezelfde schermgrootte. Ga jij een mega-grote tv in je huiskamer hangen, terwijl je niet ver genoeg van dat toestel vandaan zit dan merk je wel een verschil tussen Full HD en 4K. De pixels worden immers groter en dus duidelijker zichtbaar bij een lagere resolutie. Het gaat dus echt om kijkafstand versus schermgrootte. Waarbij je je natuurlijk af kunt vragen of een mega-tv in de huiskamer echt lekker kijkt. Maar da’s een kwestie van persoonlijke smaak.

©PXimport

Stijgend energieverbruik

Het energieverbruik van hogere resoluties is ook een probleempje. Zowel bij de bron als in de tv zelf. De televisie moet simpelweg veel meer data verwerken bij hogere resoluties, wat krachtiger beeldprocessoren vereist. Ook het smart deel van de tv moet overweg kunnen met de hoge resolutie, wat een steviger interne GPU vereist. Sluit jij een laptop, game console of capabele tablet aan op een 4K of zelfs 8K-scherm, dan heb je een knappe GPU nodig om een acceptabele framerate bij die resoluties te houden. Een steviger GPU met vooral ook meer videogeheugen vreet energie. Het is precies de reden dat veel laptops nog altijd met een Full HD scherm worden uitgeleverd. Los van de flink hogere kosten van de GPU is het energieverbruik simpelweg een probleem.

Computer en hoge schermresoluties

Dat 4K-schermen best bruikbaar zijn bewijst Apple alweer een tijdje met z’n iMac’s. We zien daar wel meteen een ander – keurig opgelost – ‘probleem’. Eigenlijk is die 4K-resolutie zinloos voor computergebruik. Zinloos in die zin, dat de gebruikersinterface wel heel priegelige elementen zou gaan tonen. Daarom zet Apple een soort van virtuele resolutie in. Daarbij wordt een lagere resolutie – bijvoorbeeld 1920 x 1080 – ‘uitgesmeerd’ over 4K. Scaling heet dat, en als je het goed doet levert dat haarscherpe beelden op. Voordeel is dat veel programma’s niet in 4K-resolutie hoeven te rekenen, zoals bijvoorbeeld een tekstverwerker. Kortom: de volledige 4K-resolutie van het scherm wordt ten volle benut, maar programma’s ‘zien’ een lagere resolutie. Dezelfde truc wordt trouwens ook toegepast bij iPad’s. Windows 10 kent ook een vorm van scaling, maar die is eigenlijk dramatisch van kwaliteit. Het levert wollige teksten op en andere vage schermelementen. Behalve voor gamen heeft een hogere resolutie dan Full HD onder Windows dan ook nauwelijks zin. Je kijkt ofwel naar veel te kleine schermteksten, pictogrammen en wat dan ook. Of je kiest voor scaling, waarna de beeldkwaliteit hollend achteruit gaat. Je ziet hier duidelijk de roots van Windows: het kantoor, alwaar fratsen als zeer hoge resoluties geen rol spelen. Mac’s komen traditioneel uit de grafische hoek, waarbij zeer veel aandacht wordt besteed aan scherpe weergave onder alle omstandigheden.

©PXimport

Arme gamer: je blijft investeren

Voor gamers betekent gamen in 4K-resolutie een forse investering in hardware (om het over 8K maar helemaal niet te hebben). Mits je tenminste in de hoogste resolutie op 60 beelden per seconde wilt kunnen spelen, zonder irritante vertragingen en haperingen. De videokaart met GPU speelt hier de grootste rol, inclusief de hoeveelheid videogeheugen. Goedkoop zijn videokaarten die 60 fps op 4K resolutie onder alle omstandigheden halen niet bepaald. Bovendien is het een kat-en-muisspel. Games worden grafisch steeds zwaarder, waardoor je vroeger of later tegen een exemplaar aanloopt dat je videokaart niet meer bij kan benen. Dan kun je je afvragen wat slimmer is: wéér een nieuwe videokaart kopen, of simpelweg op een wat lagere resolutie gaan spelen?

▼ Volgende artikel
Regen, wind, herfst: hoe betrouwbaar zijn weerapps eigenlijk?
© africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)
Huis

Regen, wind, herfst: hoe betrouwbaar zijn weerapps eigenlijk?

Ga je op de fiets naar werk of toch maar met de bus? Neem je een paraplu mee of niet? Wordt het een boswandeling of binnen Netflixen? Ja mensen, het is herfst! En dus kijken we nóg vaker op de weerapp. Maar hoe betrouwbaar zijn die voorspellingen eigenlijk? En kun je je planning er echt op baseren?

☔🍂 Dit artikel in het kort

Weerapps lijken onmisbaar in de herfst, met hun voorspellingen van regen en wind. Ze baseren zich op internationale modellen en radarbeelden, maar lokale buien en storingen maken het beeld nooit helemaal zeker. In dit artikel lees je hoe die apps werken, waarom voorspellingen soms misgaan en hoe je ze slimmer kunt gebruiken. Lees ook: 🍂 Herfst: zo kies je de beste regenkleding voor op de fiets

Hoe weerapps aan hun informatie komen

Weerapps maken geen eigen berekeningen, maar gebruiken data van meteorologische instituten zoals het KNMI, ECMWF en NOAA. Deze organisaties verzamelen een enorme hoeveelheid gegevens via satellieten, weerstations, vliegtuigen en radars. Computers verwerken al die metingen in modellen die proberen te voorspellen hoe luchtdruk, wind en temperatuur zich ontwikkelen.

Een app kiest een of meer van die modellen en combineert die met eigen algoritmes en grafieken. De bekende regenradars laten zelfs bijna realtime zien waar de buien zich bevinden. Dat doen ze met radarbeelden die elke vijf tot vijftien minuten worden ververst. Zo kun je op je scherm volgen hoe een bui zich verplaatst, alsof je een film afspeelt.

Waarom voorspellingen niet altijd kloppen

Voorspellingen voor de komende uren zijn vaak redelijk betrouwbaar. Een bui die nu boven Zeeland hangt, kun je goed volgen richting de Randstad. Maar hoe verder je vooruitkijkt, hoe groter de onzekerheid. Zeker in de herfst, wanneer regenzones zich over honderden kilometers uitstrekken en worden voortgestuwd door stevige wind. Zo'n storing kan onderweg onverwacht vertragen, juist versnellen of een andere koers nemen dan berekend. Daardoor valt de regen soms uren eerder of later dan gedacht, of blijkt hij tientallen kilometers noordelijker of zuidelijker uit te komen.

Daar komt bij dat het weer lokaal grillig kan zijn. Je app kan droog weer aangeven, maar onderweg vormt zich ineens een nieuwe bui die toch voor een nat pak zorgt. Het omgekeerde gebeurt ook: de voorspelde plensbui blijft uit omdat de regenzone onderweg in stukken uiteenvalt.

©Olga Yastremska, New Africa, Afr

Zo haal je meer uit je weerapp

Een weerapp is het meest nuttig als je verder kijkt dan het standaardicoontje met een wolkje of zonnetje. Controleer hoeveel millimeter neerslag er verwacht wordt en op welk tijdstip. Zet de regenradar in beweging in plaats van één stilstaand beeld te bekijken. Dan zie je hoe snel een bui zich verplaatst en kun je beter inschatten of je nog even droog boodschappen kunt doen.

Veel apps geven daarnaast een kansberekening mee. Een melding van 60% kans op regen betekent dat bij zes van de tien vergelijkbare weersituaties daadwerkelijk regen viel. Het zegt dus niet dat jij voor 60% nat gaat worden, maar dat de kans op regen groter is dan op droogte. Hoe hoger het percentage, hoe groter de kans dat je echt je jas en paraplu nodig hebt.

Het eigenzinnige karakter van herfstweer

Hoe goed de modellen ook zijn, de natuur blijft onvoorspelbaar. Kleine verschuivingen in windrichting of luchtdruk kunnen grote gevolgen hebben. In Nederland spelen daarbij de zee, de rivieren en het open landschap een belangrijke rol. Daarom kan het zomaar gebeuren dat je tijdens een herfstwandeling ineens in een plensbui belandt terwijl je app nog droog aangaf, of dat juist onverwacht de zon door de wolken breekt.

Toch zijn de voorspellingen de afgelopen jaren merkbaar beter geworden. Dankzij krachtigere computers, scherpere satellietbeelden en verfijnde algoritmes komen de inschattingen steeds dichter bij de werkelijkheid. Helemaal foutloos zullen ze nooit zijn, maar dat maakt het herfstweer misschien ook juist herkenbaar: het blijft een seizoen waarin je altijd rekening moet houden met regen, wind en verrassingen.

Veel wind en regen?

Tijd voor een stormparaplu!
▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 bladblazers met accu voor minder dan 100 euro
© ID.nl
Huis

Waar voor je geld: 5 bladblazers met accu voor minder dan 100 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week gaan we daarom op zoek naar zulke deals. Nu de herfst weer in aantocht is en de bladeren weer van de bomen vallen, zijn het niet alleen de spoorwegen die hier last van hebben. Ook je tuin, oprit of pad kan al snel glad worden. Tijd dus om de bladeren preventief uit de weg te ruimen: vijf betaalbare bladblazers die dit voor je doen.

Een nette tuin zonder gedoe met verlengsnoeren voor je tuingereedschap, dat is natuurlijk wat je wil. Tegenwoordig zijn er betaalbare accubladblazers die verrassend veel kracht bieden voor hun prijs. Ze zijn niet alleen handig voor het opruimen van bladeren, maar ook voor het wegblazen van gemaaid gras of ander licht tuinafval. Voor meerdere taken inzetbaar dus. We hebben vijf mooie, betaalbare modellen voor je gevonden.

Einhell GE-CL 18 Li E Kit

De Einhell GE-CL 18 Li E Kit is een prima instapmodel voor wie zijn tuin op een makkelijke manier schoon wil houden. Hij is licht en makkelijk hanteerbaar, wat hem ideaal maakt voor kleinere tuinen of terrassen. Wat deze bladblazer extra aantrekkelijk maakt, is dat hij wordt geleverd als complete set met een accu en oplader, zodat je direct aan de slag kunt. De snelheid van de luchtstroom is elektronisch regelbaar, wat betekent dat je de kracht kunt aanpassen aan de klus. Dit is handig als je kwetsbare planten niet wilt beschadigen. Met een blaassnelheid tot 210 km/u kan hij droge bladeren prima aan. De accu is ook onderdeel van het Power X-Change-systeem van Einhell, wat betekent dat je dezelfde accu kunt gebruiken voor andere Einhell-gereedschappen, zoals een boormachine of grastrimmer, mocht je die in de toekomst aanschaffen.

Blaassnelheid: 210 km/u
Blaascapaciteit: 105 m³/u
Geluidsproductie: 79,5 dB(A)
Gewicht: 1.73 kg

Kärcher LBL 2 Battery

Kärcher, bekend van hun gele hogedrukreinigers, heeft met de LBL 2 ook een betaalbare accubladblazer in huis. Dit model is compact en verrassend licht van gewicht, wat prettig is als je er langere tijd mee werkt. De blaaspijp is afneembaar en heeft een plat mondstuk met een geïntegreerde schraper. Die schraper is een handige extra om vastgeplakte, natte bladeren los te maken voordat je ze wegblaast. De motor levert een maximale blaassnelheid van 210 km/u, wat genoeg is voor de meeste schoonmaakklussen. Het is een basismodel zonder poespas. Let wel op: dit product wordt vaak los zonder accu en oplader verkocht. Je moet dus zeker weten dat je deze onderdelen al in huis hebt van een ander Kärcher 18V-apparaat, of ze erbij koopt, anders kun je er niets mee.

Blaassnelheid: 210 km/u
Blaascapaciteit: 220 m³/u
Geluidsproductie: 74 dB(A)
Gewicht: 2 kg

Ryobi OBL1820S

De Ryobi OBL1820S is een bladblazer die kracht combineert met een prettig ontwerp. Het is een van de lichtste in zijn klasse, waardoor je er soepel en makkelijk mee door de tuin manoeuvreert. Met een luchtsnelheid van 245 km/u is hij krachtiger dan veel van zijn concurrenten in deze prijscategorie, wat hem geschikt maakt voor het verplaatsen van grotere hopen bladeren. Het handvat is ergonomisch ontworpen, met een zachte grip die het comfortabel maakt om langere klussen uit te voeren. Dit model is onderdeel van het Ryobi ONE+-accuplatform, wat betekent dat de accu van dit apparaat uitwisselbaar is met meer dan 100 andere Ryobi-gereedschappen, van grasmaaiers tot boormachines en meer. Dit maakt het een slimme keuze als je al andere tools van dit merk hebt, of van plan bent om die te kopen. Let op: model wordt geleverd zonder accu en lader.

Blaassnelheid: 245 km/u
Blaascapaciteit: 156 m³/u
Geluidsproductie: 92,5 dB(A)
Gewicht: 1,8 kg

BLACK+DECKER BELBV300-QS

De BLACK+DECKER BEBLV300-QS is een 3-in-1 elektrische bladblazer die is ontworpen om je te helpen bij het opruimen van tuinafval. Dit model werkt zowel als een krachtige bladblazer, een bladzuiger en een versnipperaar. Het apparaat is bedraad en heeft een vermogen van 3000 Watt, wat zorgt voor een constante en hoge blaassnelheid tot 404 km/u. Dit maakt hem zeer geschikt voor het verplaatsen van natte bladeren en zwaarder tuinafval.

De zuigfunctie is ideaal voor het verzamelen van bladeren en de geïntegreerde versnipperaar reduceert het volume van het afval met een verhouding van 16:1. Dit zorgt ervoor dat je minder vaak de ruime opvangzak van 72 liter hoeft te legen. Dankzij de ruggedragen opvangzak en de tweede, pivoterende handgreep is het apparaat ergonomisch ontworpen, waardoor je langer en comfortabeler kunt werken. Het wisselen tussen de blaas- en zuigmodus gebeurt met een eenvoudig te bedienen tweebuizensysteem. Dit apparaat is een complete oplossing voor het efficiënt en moeiteloos schoonmaken van je tuin, terras of oprit.

Blaassnelheid: 404 km/u
Blaascapaciteit: 156 m³/u
Geluidsproductie: 102,5 dB(A)
Gewicht: 4,4 kg (zonder opvangzak)

Gardena PowerJet S18V P4A

De Gardena PowerJet 18V P4A is een bladblazer die is gemaakt voor snelle en efficiënte schoonmaakklussen. Het apparaat is opvallend licht en heeft een goede balans, wat het werken een stuk minder zwaar maakt voor je armen en handen. Een slimme functie is de vermogensregelaar waarmee je de snelheid precies kunt instellen, zodat je bijvoorbeeld heel voorzichtig bladeren tussen de bloemen kunt wegblazen. De blaassnelheid is behoorlijk krachtig, met een luchtvolume tot 8,9 m³ per minuut, afhankelijk van de gekozen accu. Dit model wordt ook als 'solo'-variant geleverd, dus zonder accu en oplader. Hij werkt met het 18V Power for All-accuplatform, dat ook wordt gebruikt door andere merken zoals Bosch. Dat is een voordeel als je al gereedschap van die merken hebt. De accu heeft een handige LED-indicator die aangeeft hoe vol hij nog is.

Blaassnelheid: 100 km/u
Blaascapaciteit: 543 m³/u
Geluidsproductie: 84 dB(A)
Gewicht: 4,6 kg