Smartphones, tablets, tv's en andere apparaten zijn steeds vaker voorzien van oled schermen. Maar wat zijn dat nou eigenlijk precies en verschijnen er alweer betere technieken aan de horizon?

De kans is levensgroot dat jouw nieuwe smartphone of tv over een oled-scherm beschikt. Vroeger was de standaard TFT. Dergelijke beeldschermen waren (en zijn) opgebouwd uit op het glas zelf aangebrachte transistoren. Die schakelen vervolgens vloeibare kristallen - per pixel verdeeld over de primaire kleuren rood, groen en blauw - op lichtdoorlatend of blokkerend (of gedeeltelijk lichtdoorlatend). Op die manier zijn alle mogelijke kleuren te mengen. Wel is een egale achtergrondverlichting met puur wit licht nodig. Precies dat maakt een TFT-scherm minder energie-efficiënt. Zelfs als je namelijk alle pixels zwart zou maken, gebruikt het geheel dezelfde energie als bij alle pixels wit. De achtergrondverlichting blijft namelijk altijd branden.Ook geldt dat een 'zwarte' pixel de achtergrondverlichting nooit 100% tegen zal houden; er blijft dus altijd een heel klein beetje licht doorschijnen. Voor dagelijks gebruik geen drama, de verhoudingen tussen de lichte en donkere delen zijn zo groot dat je ogen zwart gewoon als zwart interpreteren.

Zwarter met oled

Toch zijn beide nadelen (energieverbruik en licht-doorschijning) eenvoudig op te lossen. Namelijk door elke pixel in beeld zelf licht te laten genereren. Dat kan bijvoorbeeld met oled's. Dat zijn led's die opgebouwd zijn uit een organisch materiaal dat eenvoudig aan te brengen is op een glasplaat (of kunststof drager). De pixels zijn weer opgebouwd uit clusters van rode, groene en blauwe exemplaren, maar deze keer dus uit een echt oplichtend minuscuul led'je. Daarbij geldt: led's die uit staan of minder helder licht produceren verbruiken geen of minder energie dan volop brandende exemplaren. Een oled-scherm is dus (vooral als veel zwarte of donkere delen in het getoonde beeld staan) energiezuiniger. Het verklaart ook waarom fabrikanten van smartphones blij zijn met donkere thema's: die zijn energiezuiniger, waardoor je batterijlading langer mee gaat. Verder geldt dat uit ook echt uit is, ofwel: zwart is zwart, zonder restlicht. Bij lcd- en tft-panelen is zwart wat grauwer, omdat er licht aan te pas komt.

©PXimport

Nadelen van oled

Helaas kent de oled ook nadelen. Ten eerste is er de duidelijk kortere levensduur. Omdat de led's gemaakt zijn van een organisch basismateriaal degradeert ('bederft') dat na een bepaalde tijd. Inmiddels zijn we op het punt aanbeland waarbij fabrikanten claimen dat de levensuur van oled's minstens zo lang is als die van gewone led's. Dat valt nog altijd te betwijfelen, maar het is iets wat de tijd zal leren. Een ander euvel is dat een oude bekende z'n intrede weer heeft gedaan: inbranden. Lang stilstaande beelden op een oledscherm (denk aan een menubalk, zenderlogo, klokje enzovoorts) vormen na verloop van tijd een soort van permanente schaduw. Als je dan een ander beeld zonder dat element bekijkt zie je het element nog steeds vaag in beeld. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt overigens dat de kans dat je er iets van merkt klein is. Met name televisies hebben trucs aan boord om inbranden te voorkomen. Door bijvoorbeeld niet bewegende, vaststaande elementen te detecteren en - ongemerkt - af en toe eens een paar pixels op te schuiven. Ook is het verstandig om oled-tv's standby te laten staan. Als jij slaapt, worden met regelmaat onderhoudsprogramma's uitgevoerd die de beeldweergave zo optimaal mogelijk houden. Hoewel het in theorie mogelijk is, zul je er in praktijk niet snel wat van merken. Je aankoop niet doen, vanwege angst voor inbrandende beelden is dus onnodig.

De toekomst van oled: Microled?

Ga je op de fiets naar werk of toch maar met de bus? Neem je een paraplu mee of niet? Wordt het een boswandeling of binnen Netflixen? Ja mensen, het is herfst! En dus kijken we nóg vaker op de weerapp. Maar hoe betrouwbaar zijn die voorspellingen eigenlijk? En kun je je planning er echt op baseren?

Hoe weerapps aan hun informatie komen

Weerapps maken geen eigen berekeningen, maar gebruiken data van meteorologische instituten zoals het KNMI, ECMWF en NOAA. Deze organisaties verzamelen een enorme hoeveelheid gegevens via satellieten, weerstations, vliegtuigen en radars. Computers verwerken al die metingen in modellen die proberen te voorspellen hoe luchtdruk, wind en temperatuur zich ontwikkelen.

Een app kiest een of meer van die modellen en combineert die met eigen algoritmes en grafieken. De bekende regenradars laten zelfs bijna realtime zien waar de buien zich bevinden. Dat doen ze met radarbeelden die elke vijf tot vijftien minuten worden ververst. Zo kun je op je scherm volgen hoe een bui zich verplaatst, alsof je een film afspeelt.

Waarom voorspellingen niet altijd kloppen

Voorspellingen voor de komende uren zijn vaak redelijk betrouwbaar. Een bui die nu boven Zeeland hangt, kun je goed volgen richting de Randstad. Maar hoe verder je vooruitkijkt, hoe groter de onzekerheid. Zeker in de herfst, wanneer regenzones zich over honderden kilometers uitstrekken en worden voortgestuwd door stevige wind. Zo'n storing kan onderweg onverwacht vertragen, juist versnellen of een andere koers nemen dan berekend. Daardoor valt de regen soms uren eerder of later dan gedacht, of blijkt hij tientallen kilometers noordelijker of zuidelijker uit te komen.

Daar komt bij dat het weer lokaal grillig kan zijn. Je app kan droog weer aangeven, maar onderweg vormt zich ineens een nieuwe bui die toch voor een nat pak zorgt. Het omgekeerde gebeurt ook: de voorspelde plensbui blijft uit omdat de regenzone onderweg in stukken uiteenvalt.

©Olga Yastremska, New Africa, Afr

Zo haal je meer uit je weerapp

Een weerapp is het meest nuttig als je verder kijkt dan het standaardicoontje met een wolkje of zonnetje. Controleer hoeveel millimeter neerslag er verwacht wordt en op welk tijdstip. Zet de regenradar in beweging in plaats van één stilstaand beeld te bekijken. Dan zie je hoe snel een bui zich verplaatst en kun je beter inschatten of je nog even droog boodschappen kunt doen.

Veel apps geven daarnaast een kansberekening mee. Een melding van 60% kans op regen betekent dat bij zes van de tien vergelijkbare weersituaties daadwerkelijk regen viel. Het zegt dus niet dat jij voor 60% nat gaat worden, maar dat de kans op regen groter is dan op droogte. Hoe hoger het percentage, hoe groter de kans dat je echt je jas en paraplu nodig hebt.

Het eigenzinnige karakter van herfstweer

Hoe goed de modellen ook zijn, de natuur blijft onvoorspelbaar. Kleine verschuivingen in windrichting of luchtdruk kunnen grote gevolgen hebben. In Nederland spelen daarbij de zee, de rivieren en het open landschap een belangrijke rol. Daarom kan het zomaar gebeuren dat je tijdens een herfstwandeling ineens in een plensbui belandt terwijl je app nog droog aangaf, of dat juist onverwacht de zon door de wolken breekt.

Toch zijn de voorspellingen de afgelopen jaren merkbaar beter geworden. Dankzij krachtigere computers, scherpere satellietbeelden en verfijnde algoritmes komen de inschattingen steeds dichter bij de werkelijkheid. Helemaal foutloos zullen ze nooit zijn, maar dat maakt het herfstweer misschien ook juist herkenbaar: het blijft een seizoen waarin je altijd rekening moet houden met regen, wind en verrassingen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week gaan we daarom op zoek naar zulke deals. Nu de herfst weer in aantocht is en de bladeren weer van de bomen vallen, zijn het niet alleen de spoorwegen die hier last van hebben. Ook je tuin, oprit of pad kan al snel glad worden. Tijd dus om de bladeren preventief uit de weg te ruimen: vijf betaalbare bladblazers die dit voor je doen.

Een nette tuin zonder gedoe met verlengsnoeren voor je tuingereedschap, dat is natuurlijk wat je wil. Tegenwoordig zijn er betaalbare accubladblazers die verrassend veel kracht bieden voor hun prijs. Ze zijn niet alleen handig voor het opruimen van bladeren, maar ook voor het wegblazen van gemaaid gras of ander licht tuinafval. Voor meerdere taken inzetbaar dus. We hebben vijf mooie, betaalbare modellen voor je gevonden.

Einhell GE-CL 18 Li E Kit

De Einhell GE-CL 18 Li E Kit is een prima instapmodel voor wie zijn tuin op een makkelijke manier schoon wil houden. Hij is licht en makkelijk hanteerbaar, wat hem ideaal maakt voor kleinere tuinen of terrassen. Wat deze bladblazer extra aantrekkelijk maakt, is dat hij wordt geleverd als complete set met een accu en oplader, zodat je direct aan de slag kunt. De snelheid van de luchtstroom is elektronisch regelbaar, wat betekent dat je de kracht kunt aanpassen aan de klus. Dit is handig als je kwetsbare planten niet wilt beschadigen. Met een blaassnelheid tot 210 km/u kan hij droge bladeren prima aan. De accu is ook onderdeel van het Power X-Change-systeem van Einhell, wat betekent dat je dezelfde accu kunt gebruiken voor andere Einhell-gereedschappen, zoals een boormachine of grastrimmer, mocht je die in de toekomst aanschaffen.

Blaassnelheid: 210 km/u
Blaascapaciteit: 105 m³/u
Geluidsproductie: 79,5 dB(A)
Gewicht: 1.73 kg

Kärcher LBL 2 Battery

Kärcher, bekend van hun gele hogedrukreinigers, heeft met de LBL 2 ook een betaalbare accubladblazer in huis. Dit model is compact en verrassend licht van gewicht, wat prettig is als je er langere tijd mee werkt. De blaaspijp is afneembaar en heeft een plat mondstuk met een geïntegreerde schraper. Die schraper is een handige extra om vastgeplakte, natte bladeren los te maken voordat je ze wegblaast. De motor levert een maximale blaassnelheid van 210 km/u, wat genoeg is voor de meeste schoonmaakklussen. Het is een basismodel zonder poespas. Let wel op: dit product wordt vaak los zonder accu en oplader verkocht. Je moet dus zeker weten dat je deze onderdelen al in huis hebt van een ander Kärcher 18V-apparaat, of ze erbij koopt, anders kun je er niets mee.

Blaassnelheid: 210 km/u
Blaascapaciteit: 220 m³/u
Geluidsproductie: 74 dB(A)
Gewicht: 2 kg

Ryobi OBL1820S

De Ryobi OBL1820S is een bladblazer die kracht combineert met een prettig ontwerp. Het is een van de lichtste in zijn klasse, waardoor je er soepel en makkelijk mee door de tuin manoeuvreert. Met een luchtsnelheid van 245 km/u is hij krachtiger dan veel van zijn concurrenten in deze prijscategorie, wat hem geschikt maakt voor het verplaatsen van grotere hopen bladeren. Het handvat is ergonomisch ontworpen, met een zachte grip die het comfortabel maakt om langere klussen uit te voeren. Dit model is onderdeel van het Ryobi ONE+-accuplatform, wat betekent dat de accu van dit apparaat uitwisselbaar is met meer dan 100 andere Ryobi-gereedschappen, van grasmaaiers tot boormachines en meer. Dit maakt het een slimme keuze als je al andere tools van dit merk hebt, of van plan bent om die te kopen. Let op: model wordt geleverd zonder accu en lader.

Blaassnelheid: 245 km/u
Blaascapaciteit: 156 m³/u
Geluidsproductie: 92,5 dB(A)
Gewicht: 1,8 kg

BLACK+DECKER BELBV300-QS

De BLACK+DECKER BEBLV300-QS is een 3-in-1 elektrische bladblazer die is ontworpen om je te helpen bij het opruimen van tuinafval. Dit model werkt zowel als een krachtige bladblazer, een bladzuiger en een versnipperaar. Het apparaat is bedraad en heeft een vermogen van 3000 Watt, wat zorgt voor een constante en hoge blaassnelheid tot 404 km/u. Dit maakt hem zeer geschikt voor het verplaatsen van natte bladeren en zwaarder tuinafval.

De zuigfunctie is ideaal voor het verzamelen van bladeren en de geïntegreerde versnipperaar reduceert het volume van het afval met een verhouding van 16:1. Dit zorgt ervoor dat je minder vaak de ruime opvangzak van 72 liter hoeft te legen. Dankzij de ruggedragen opvangzak en de tweede, pivoterende handgreep is het apparaat ergonomisch ontworpen, waardoor je langer en comfortabeler kunt werken. Het wisselen tussen de blaas- en zuigmodus gebeurt met een eenvoudig te bedienen tweebuizensysteem. Dit apparaat is een complete oplossing voor het efficiënt en moeiteloos schoonmaken van je tuin, terras of oprit.

Blaassnelheid: 404 km/u
Blaascapaciteit: 156 m³/u
Geluidsproductie: 102,5 dB(A)
Gewicht: 4,4 kg (zonder opvangzak)

Gardena PowerJet S18V P4A

De Gardena PowerJet 18V P4A is een bladblazer die is gemaakt voor snelle en efficiënte schoonmaakklussen. Het apparaat is opvallend licht en heeft een goede balans, wat het werken een stuk minder zwaar maakt voor je armen en handen. Een slimme functie is de vermogensregelaar waarmee je de snelheid precies kunt instellen, zodat je bijvoorbeeld heel voorzichtig bladeren tussen de bloemen kunt wegblazen. De blaassnelheid is behoorlijk krachtig, met een luchtvolume tot 8,9 m³ per minuut, afhankelijk van de gekozen accu. Dit model wordt ook als 'solo'-variant geleverd, dus zonder accu en oplader. Hij werkt met het 18V Power for All-accuplatform, dat ook wordt gebruikt door andere merken zoals Bosch. Dat is een voordeel als je al gereedschap van die merken hebt. De accu heeft een handige LED-indicator die aangeeft hoe vol hij nog is.

Blaassnelheid: 100 km/u
Blaascapaciteit: 543 m³/u
Geluidsproductie: 84 dB(A)
Gewicht: 4,6 kg