Met elke nieuwe versie van Microsoft Office zijn weer nieuwe mogelijkheden, maar ook Microsoft weet dat de meeste gebruikers nog niet een kwart daarvan ook echt gebruiken. Wij gaan Microsoft een handje helpen en laten enkele minder bekende mogelijkheden zien voor alledaags Office-gebruik.

Tip 01: Backstage

Word, Excel, PowerPoint bevatten allemaal het onderdeel 'backstage'. Je opent dit onderdeel door op het tabblad Bestand te klikken. Het geeft toegang tot verschillende andere onderdelen, waaronder de instellingen van het betreffende Office-programma (via Opties). Heb je via Nieuw een document geopend op basis van een sjabloon, dan kun je het via Opslaan en Opslaan als bewaren op de computer of op OneDrive (voorheen SkyDrive).

Via de optie Delen kun je het document daarna delen met anderen of publiceren op een intranet of weblog. Speciale aandacht verdient het onderdeel Info. Daar staat veel informatie over het document zoals beveiligingsopties, informatie over vorige versies, maar ook de naam van de auteur, de titel en labels die eraan hangen. Al die informatie kun je bewerken, waarna die informatie onzichtbaar in het document wordt opgeslagen en bijvoorbeeld gebruikt wordt door de zoekfunctie van Windows. Klik achter Titel en Label om informatie toe te voegen of aan te passen, klik op de persoon die als Auteur vermeld staat en kies Persoon verwijderen als het niet de naam van de persoon is die echt aan het document werkt.

Klik daarna op Een auteur toevoegen om een andere persoon de auteur te maken. Via Alle eigenschappen weergeven zie je nog meer opties waarover je informatie aan het document kunt hangen.

©PXimport

Tip 01 De samenwerking van Office met Windows wordt beter wanneer je ook informatie toevoegt over het document.

Tip 02: OneDrive

De nieuwe Office heeft een grote voorkeur om alle documenten op OneDrive (voorheen SkyDrive) op te slaan. Dat kan handig zijn, maar het is niet iets wat iedereen altijd wil. Je kunt de voorkeur van Office om bestanden op OneDrive op te slaan eenvoudig aanpassen. Klik op Bestand / Opties / Opslaan. Zet dan een vinkje bij Standaard opslaan naar computer om het standaardgebruik van OneDrive te omzeilen. Dat scheelt weer een paar klikken.

Bij Standaardbestandslocatie kun je nog de map opgeven waar je de bestanden normaal gesproken wilt bewaren op de eigen computer. Bijvoorbeeld de map Documenten.

©PXimport

Tip 02 De voorkeur om bestanden op OneDrive op te slaan, kun je eenvoudig aanpassen.

Tip 03: Sneller openen

Verder werken aan een bestaand document gebeurt misschien wel vaker dan een heel nieuw document beginnen. En dan is het handig wanneer dat document snel geopend kan worden. Die veelgebruikte documenten en mappen kun je vastpinnen in de Backstage-omgeving en ze voortaan met één klik openen. Klik op Bestand / Openen / Recente documenten. Je ziet nu de bestanden die je onlangs geopend hebt. Hang met de muis over de naam van een bestand en rechts ervan verschijnt een punaise. Klik op het icoontje met de punaise en het document wordt vastmaakt in de lijst. Hetzelfde kun je doen met mappen.

Klik op SkyDrive (OneDrive inmiddels) of op Computer en je ziet de veelgebruikte mappen. Hang opnieuw met de muis boven een map en klik op de punaise om de map vast te pinnen. Om een document of map juist uit de lijst met veelgebruikte items te halen, klik je ook op de punaise achter de map of het document. Om de lijst met laatst gebruikte documenten of mappen te wissen, klik je met de rechtermuisknop op de lijst en kies Losgemaakte items wissen.

©PXimport

Tip 03 Veelgebruikte mappen en documenten open je sneller door ze vast te pinnen in de lijst.

Tip 04: Meer tekst per cel

In een Excel-cel past heel veel tekst, zoveel dat het onder de volgende cel verdwijnt of het beeld uitloopt. Wil je meer informatie zichtbaar houden in een cel, dan kun je de uitlijning aanpassen. Klik met de rechtermuisknop op de cel en kies Celeigenschappen. Kies Uitlijning en zet een vinkje bij Terugloop.

Wanneer je nu meer tekst invoert dan de cel breed is, zal de tekst op de volgende regel verder gaan en de cel hoger maken. Wat niet zomaar kan, is een lege regel of een nieuwe alinea toevoegen binnen een cel. Wanneer je in Excel op Enter drukt, stopt de tekstinvoer. Om in een cel een regeleinde toe te voegen gebruik je de toetscombinatie Alt+Enter, in plaats van Enter.

©PXimport

Tip 04 Eenvoudig meerdere regels invoeren in een Excel-cel.

Office 2013 of Office 365?

Hoewel bijna gelijk in uiterlijk, zijn Office 2013 en Office 365 twee verschillende producten. Het verschil is de licentie. Office 2013 is gewoon Office zoals je dat altijd kende, een aantal programma's uit de suite dat je op één pc mag gebruiken net zo lang als je wilt. Office 365 is dezelfde software, maar dan als abonnement. Je krijgt alle programma's uit de suite en mag die één jaar lang gebruiken op maximaal vijf computers, Windows en Apple.

Daarnaast krijg je bij Office 365 extra opslagruimte op OneDrive en maandelijks belminuten met Skype. Om te zien of je Office 365 of Office 2013 hebt, start je één van de Office-onderdelen. Klik op Bestand / Account. Rechtsboven lees je 'Office 365' of 'Office 2013'. Eronder staan de programma's die bij de licentie horen. In Tips & Trucs 06/2013 hebben we meer specifieke opties en mogelijkheden van Office 365 laten zien.

©PXimport

De Office Backstage laat zien welke licentie je gebruikt en welke programma's daarbij horen.

Tip 05: Voorblad

Een eerste indruk kun je maar één keer maken en dat geldt ook voor je documenten. Geef je documenten een voorblad dat er gewoon super-professioneel uitziet. Open het document waar je een voorblad aan wilt toevoegen. Klik op Invoegen / Pagina's / Voorblad. Zoek in de lijst met voorbeelden een mooi voorblad en klik erop. Tussen haken staan de gegevens die je nog moet toevoegen.

Klik op [Jaar] om het jaartal in te voegen en klik op [Titel van document] om de titel aan te passen. Sommige informatie wordt uit de informatie in Backstage (het tabblad Bestand) gehaald, maar ook dat kun je nog aanpassen. Zie je geen mooi voorblad, klik dan op Meer voorbladen uit Office.com om online naar nog meer voorbladen te zoeken.

©PXimport

Tip 05 Met een professioneel voorblad ziet een document er direct veel beter uit.

Tip 06: Inhoudsopgave

Bij het opmaken van een document gebruik je het best de stijlen die in Word zitten. Dat doe je door wanneer je een nieuwe hoofdstuktitel typt, ook even te klikken op tabblad Start / Stijlen / Kop 1 te klikken, of Kop 2 of Kop 3 voor een paragraaf. Door deze koppen te gebruiken, weet Word dat iets een hoofdstuk of een paragraaf is. Heb je dat netjes bij alle titels gedaan, dan is het heel eenvoudig Word automatisch een inhoudsopgave te laten genereren en toe te voegen aan het document.

Klik op tabblad Verwijzingen / Inhoudsopgave en kies de lay-out van de inhoudsopgave die je mooi vindt. En even later staat helemaal automatisch de inhoudsopgave met kloppende paginanummers in het document.

©PXimport

Tip 06 Door stijlen te gebruiken bij de opmaak kun je later automatisch een inhoudsopgave genereren.

Tip 07: Niveaus

Een inhoudsopgave wordt door Word automatisch gegenereerd door alles wat je met de stijlen (Kop1, Kop2 en verder) hebt opgemaakt, naar de inhoudsopgave te kopiëren. Maar misschien wil je dat anders: bijvoorbeeld wel Kop1 en Kop3, maar niet Kop2. Het kan allemaal. Klik op tabblad Verwijzingen / Inhoudsopgave / Inhoudsopgave / Aangepaste inhoudsopgave. Hier zie je de huidige geselecteerde inhoudsopgave en enkele opties voor paginanummering en uitlijning.

Klik op Opties en je komt in een lastig te begrijpen venster. Links staan de stijlen die in het document zitten en rechts van elke stijl een invoerveld. Dit laatste is het niveau. Wil je dat Kop1 inderdaad de belangrijkste in de inhoudsopgave is, dan moet daar een 1 staan. Wil je Kop2 helemaal niet in de inhoudsopgave zien, maak dan het veld Niveau achter Kop2 leeg. En wil je Kop3 als tweede belangrijkste element in de inhoudsopgave, geef die dan niveau 2. En om een stijl die standaard helemaal niet wordt meegenomen toch in de inhoudsopgave te krijgen, geef je die ook een niveau. Klik dan op OK.

©PXimport

Tip 07 Je kunt in Word precies aangeven welke stijlen in de inhoudsopgave moeten komen te staan en welke de belangrijkste zijn.

Tip 08: Inhoud bijwerken

Nu je de opties van de inhoudsopgave hebt aangepast, moet je nog wel de inhoudsopgave zelf bijwerken. Word maakt dan opnieuw de inhoudsopgave volgens de nieuwe, aangepaste regels.

Maar ook zal aangepaste of nieuwe titels van hoofdstukken meenemen in de vernieuwde inhoudsopgave. Klik met de rechtermuisknop op de inhoudsopgave en kies Veld bijwerken / In zijn geheel bijwerken. De inhoudsopgave wordt dan opnieuw gemaakt, zodat die weer helemaal klopt met de rest van het document.

©PXimport

Tip 08 Een inhoudsgave moet je altijd bijwerken als de hoofdstukken en alinea's zijn veranderd.

Tip 09: Trefwoordenlijst

Waar een inhoudsopgave een groot document bruikbaarder maakt, doet een trefwoordenregister dat nog meer. Een mooie lijst met de belangrijkste namen en begrippen uit het document, met daarachter de pagina's waar die naam of dat begrip te vinden is. Reuze-makkelijk! En helemaal niet lastig te maken. Word kan namelijk die woorden voor je opzoeken, onzichtbaar markeren en daarna net als de inhoudsopgave het trefwoordenregister maken.

De woorden die je in het register wilt opnemen, kun je allemaal individueel markeren via tabblad Verwijzingen / Index / Item markeren. De opties in het scherm Indexvermelding markeren kun je meestal onveranderd laten. Ben je klaar met de markeringen, ga dan naar de laatste pagina van het document en kies tabblad Verwijzingen / Index / Index invoegen. Het vinkje Paginanummers rechts uitlijnen is evenals het aantal achter de optie Kolommen essentieel voor het uiterlijk van het register. Bevestig met OK om de index in te voegen.

©PXimport

Tip 09 Ook een index kunt u helemaal naar eigen wens opmaken en uitlijnen.

Tip 10: Index automarkeren

Het zelf markeren van elk woord kost je erg veel tijd en is erg foutgevoelig. Laat Word dat lekker zelf doen! Maak via Bestand / Nieuw een nieuw document. Bewaar het bij het document waar je het trefwoordenregister aan toe wilt voegen. Geef het dezelfde naam met de toevoeging '-markeringen'. Typ in het nieuwe document alle begrippen en namen voor de index. Elk woord op een nieuwe regel.

Sla het document op en sluit het. Ga nu naar het document waar je de index aan wilt toevoegen. Klik op tabblad Verwijzingen / Index invoegen / Automarkeren. Selecteer het document waarin je de items voor de index hebt genoteerd, het document met de toevoeging '-markeringen' in de naam. Nu worden alle woorden in het document die overeenkomen met het markeringen-document automatisch gemarkeerd voor opname in de index. Linksonder in de statusbalk van Word zie je het aantal markeringen vermeld staan. Kies nu en kies tabblad Verwijzingen / Index / Index invoegen.

©PXimport

Tip 10 Laat woorden en begrippen door Word automatisch markeren voor opname in het trefwoordenregister.

Concordantiebestand maken

Ook het maken van de lijst met trefwoorden in een apart bestand kan al lastig zijn. Toch is er een truc die je veel tijd bespaard en fouten voorkomt. Maak het nieuwe document zoals in tip 10 beschreven en plak daarin de hele tekst van het document waaraan je de index wilt toevoegen. Selecteer in het document alles met Ctrl+A en plak het in het markeringen-document via Ctrl+V.

Ga daarna in dat tweede document alles weghalen wat geen belangrijke naam of begrip is. Zo hou je vanzelf een lijst over met wel belangrijke namen en begrippen. Voorkom fouten en sluit voor je begint met deleten het hoofddocument, dan is dat veilig.

Tip 11: Draaitabel maken

Behalve in rekenen is Excel ook erg goed in analyseren. Dat blijkt vooral bij de draaitabellen. Met een draaitabel kun je gegevens dynamisch analyseren door de eenheden die in de kolommen en rijen staan telkens te wisselen. Start Excel en open een werkblad met veel gegevens. Klik dan op tabblad Invoegen / Aanbevolen draaitabellen. De eerste vraag van de wizard is het selecteren van de gegevensbron. Dit zijn de gegevens die je wilt analyseren. Klik achter Tabel/bereik op de kleine knop en selecteer in het werkblad de gegevens, inclusief de namen in de bovenste rij. Klik dan op OK. Als de geselecteerde gegevens voldoen aan wat Excel verwacht, zie je nu een of meer mogelijkheden voor de draaitabel. Selecteer er één en klik op OK.

In Excel is er nu een nieuw werkblad bijgekomen, die zie je onderaan. Dat Blad2 is ook direct geopend en je ziet nu de draaitabel. Rechts is nu bovendien het onderdeel Draaitabelvelden geopend waar je de indeling van de draaitabel kunt aanpassen.

©PXimport

Tip 11 Wil je Excel gebruiken om gegevens te analyseren dan is draaitabellen een prima optie om te gebruiken.

Tip 12: Draaitabelvelden

Met de opties in het onderdeel Draaitabelvelden kun je de gegevens analyseren. Alle mogelijke velden staan in het bovenste deel van het scherm, je kunt ze in- of uitschakelen door er een vinkje voor te zetten of juist weg te halen. Excel zal telkens de tabel aanpassen en een nieuwe doorsnede van de gegevens laten zien. En je kunt in het onderste deel van het venster de onderdelen in de tabel van rij naar kolom omzetten of een ander totaal in het middenveld laten komen.

Bovendien kun je in de tabel zelf via de knoppen Kolomlabels en Rijlabels het totaal aantal velden in de tabel aanpassen. Bijvoorbeeld alleen gegevens over 2010 en 2011 zien en niet ook over 2009 en 2008. Het is allemaal mogelijk en wordt razendsnel geanalyseerd.

©PXimport

Tip 12 Door de eenheden te veranderen van kolom naar rij maak je telkens een andere analyse op de gegevens.

Tip 13: Draaigrafiek

Een afgeleide van de draaitabel is de draaigrafiek. Dezelfde mogelijkheden, alleen is het resultaat geen tabel maar een grafische weergave van de analyse. Open opnieuw het werkblad met de gegevens. Klik op tabblad Grafieken / Draaigrafiek en selecteer Draaigrafiek wanneer je alleen de grafiek wilt of klik op Draaigrafiek en draaitabel wanneer je beide wilt. Klik in de wizard achter Tabel/bereik weer op de knop en selecteer de gegevens, en herhaal dat om terug te keren naar de wizard als de gegevens zijn geselecteerd.

Klik nu op OK. Terug in het werkblad zie je een grafiek die je kunt gebruiken voor analyse. Je kunt kolomitems en rij-items uitvinken, je kunt in het zijpaneel van de Draaigrafiekvelden items in- of uitschakelen en je kunt velden verslepen in het onderste deel van dat venster.

©PXimport

Tip 13 Visueel gegevens analyseren met een draaigrafiek.

Tip 14: Animaties

Een animatie kan een presentatie maken of breken. Teveel is niet goed, te weinig ook niet. Vooral bij tekstanimaties gaat het vaak verkeerd. De presentator laat de volgende regel het liefst pas zien als die ook in zijn verhaal aan bod komt. De toeschouwer wordt daardoor echter telkens afgeleid juist als de presentator iets nieuws vertelt. Beter is het alle tekst op een sheet wel in één keer te geven, maar dan op een kijkvriendelijke manier. Dat kan door de animatie echt op maat te maken. Open in PowerPoint een dia met een opsomming.

Selecteer de tekst, klik op Animatie / kies Vervagen. Klik op Deelvenster animatie. Dit deelvenster zit aan de rechterkant van het scherm. Maak het groter. Alle tekstregels zijn hier geselecteerd. Klik erop met de rechtermuisknop kies Tijdsinstellingen. Selecteer bij Starten de optie Na vorige en geef het een Duur van 1 of 2 seconden. Klik dan op Selectie afspelen om het effect te zien. In de tijdlijn zie je aan de groene blokjes dat elke regel na de volgende start. Je kunt dit ook aanpassen en bijvoorbeeld per twee of drie de regels laten verschijnen.

©PXimport

Tip 14 Wees de baas over de animaties voor maximaal effect.

De vriezer ontdooien staat bij weinig mensen hoog op het verlanglijstje. Toch is het een klus die je niet eindeloos kunt uitstellen. IJsafzetting in je vriezer kost energie, beperkt de ruimte én verkort de levensduur van het apparaat. In dit artikel lees je wanneer het tijd is voor actie én hoe je het handig en veilig aanpakt.

Hoe weet je dat je vriezer toe is aan een ontdooibeurt?

Begin je te merken dat de lades stroef schuiven of zelfs niet meer goed dichtgaan? Dan is dat een duidelijk signaal: er zit te veel ijs tegen de wanden. Behalve dat het onpraktisch is, zorgt die ijslaag er ook voor dat je vriezer harder moet werken om koud te blijven. Dat zie je terug op je energierekening én je belast het systeem onnodig.

IJs ontstaat vooral door warme, vochtige lucht die telkens naar binnen stroomt als je de deur opent. Die lucht condenseert tegen de vriezerwanden en bevriest daar. Hoe vaker en hoe langer je de deur open laat staan, hoe sneller het probleem zich opbouwt.

Heb je een vriezer met No Frost-technologie? Dan zit je goed: die voert het vocht actief af en voorkomt ijsvorming. Toch is ook dan een regelmatige schoonmaak – een à twee keer per jaar – aan te raden. Bij oudere modellen zonder No Frost kan het nodig zijn om je vriezer elk kwartaal te ontdooien.

En ruik je bij het openen van je vriezer een muffe geur? Grote kans dat er iets mis is. Open verpakkingen, bedorven etenswaren of vocht van half bevroren producten kunnen gaan stinken. Tijd voor een schoonmaakbeurt.

Lees ook: Deze functies kun je allemaal vinden op een vriezer

©Yanukit - stock.adobe.com

Zo ontdooi en reinig je je vriezer stap voor stap

Klaar om aan de slag te gaan? Volg dan deze eenvoudige werkwijze:

Trek de stekker eruit

Veiligheid eerst: schakel de vriezer volledig uit.

Leeg de vriezer volledig

Haal alle etenswaren eruit. Gebruik een koeltas met koelelementen of zet ze tijdelijk buiten als het koud genoeg is.

Verwijder de lades

Laat ze op kamertemperatuur komen voor je ze schoonmaakt; zo voorkom je barsten of scheurtjes.

Laat het ijs smelten

Zet de deur open en wacht rustig af. Wil je het proces versnellen? Zet dan een emmer heet water in de vriezer en sluit de deur weer. Na ongeveer 30 minuten zou het meeste ijs los moeten laten.

Verwijder ijsresten voorzichtig

Gebruik nooit een mes of schroevendraaier! Neem liever een warme, natte doek of haal het ijs voorzichtig met de hand weg.

Maak de binnenkant schoon

Gebruik een sopje van warm water met een beetje afwasmiddel of soda. Vermijd agressieve geuren of chloor: die blijven hangen in het plastic.

Droog alles goed af

Zorg dat je vriezer helemaal droog is voordat je de stekker weer in het stopcontact steekt. Zo voorkom je dat er direct weer ijs ontstaat.

Zet de vriezer weer aan en vul hem opnieuw

Laat de vriezer eerst goed op temperatuur komen voordat je de producten terugplaatst. Voilà – je vriezer is weer als nieuw!

Lees ook: 12 tips tegen vieze geurtjes in huis

Windows kent flink wat verborgen of mogelijk vergeten programma’s die je waarschijnlijk niet of nog nauwelijks gebruikt. Het zijn een beetje de ‘vergeten groenten’ van Windows. Denk aan het klassieke Configuratiescherm, het Windows X-menu, het venster met speciale tekens en nog meer verborgen parels. Laten we ze eens afstoffen!

Vreemde tekens

Ben je druk aan het typen en kom je erachter dat je een vreemd teken nodig hebt? Vraag een overzicht op via het venster met speciale tekens. Dit onderdeel is diep verborgen in Windows, maar is wel handig. Het laat je snel vreemde tekens verwerken in je document, bijvoorbeeld in Word.

Open het Startmenu en typ Speciale tekens. Een overzicht verschijnt. Kies het gewenste lettertype boven in het venster. Heb je een teken gevonden, dan selecteer je het en dubbelklik je erop om het te plaatsen in Te kopiëren tekens. Klik op Kopiëren. Vervolgens kun je het teken in je eigen document plakken (met de toetscombinatie Ctrl+V). In het venster vind je ook de optie Geavanceerde weergave. Hiermee krijg je toegang tot extra opties, zoals het kiezen van een tekenset en het zoeken naar specifieke karakters door ze te beschrijven (bijvoorbeeld: ‘uitroepteken’).

Snelle toegang tot vreemde tekens, ongeacht de gebruikte app.

Gebruikersaccounts

Heb je behoefte aan een snel overzicht van de gebruikersaccounts in Windows? Je kunt een lijst opvragen. Open het venster Uitvoeren en typ Control userpasswords2. Klik op OK. Op de tab Gebruikers zie je welke gebruikers op de computer aanwezig zijn. Dubbelklik erop om de details te bekijken. Zo zie je onder meer op de tab Groepslidmaatschap welke rechten de gebruiker heeft (bijvoorbeeld Administrator of Standaardgebruiker).

ClearType aanpassen

ClearType is ingebakken in Windows en zorgt ervoor dat letters vloeiend op je scherm worden getoond. Wist je dat ClearType meerdere modi kent en je normaal gesproken de kans niet krijgt om de meest optimale modus voor je ogen en het gebruikte beeldscherm te selecteren? Open het Startmenu en typ cttune, gevolgd door Enter. Een wizard opent. Doorloop de verschillende vensters en geef aan van welke ClearType-modus je gebruik wilt maken.

Laat de letters op het beeldscherm er nog beter uitzien.

Schijfbeheer

Dacht je dat de verkenner alle informatie toont over de schijven en indeling van de computer? Dan heb je Schijfbeheer nog niet gezien. Open het Startmenu en typ diskmgmt.msc. Boven in het venster zie je de aanwezige schijven en partities. Je ziet van welk bestandssysteem gebruik wordt gemaakt, wat de status van de schijf is, welke capaciteit deze heeft en welk gedeelte van de schijf nog beschikbaar is. De onderste helft van het venster visualiseert de schijven en geeft aan hoe elke schijf is ingedeeld. Veel computers beschikken bijvoorbeeld over een verborgen Windows-herstelpartitie: of dat het geval is, zie je in dit overzicht. Klik erop met de rechtermuisknop voor aanvullende opties. Zo kun je hier de stationsletter aanpassen, maar ook de grootte van een partitie aanpassen. Veiligheid staat natuurlijk voorop; zorg daarom altijd voor een goede back-up van de bestanden voordat je wijzigingen aanbrengt via Schijfbeheer.

Gedetailleerde informatie over de schijven en partities.

Systeemconfiguratie

Ook deze verborgen tool mag niet ontbreken in ons lijstje: Systeemconfiguratie. Open wederom het Startmenu en tik msconfig. Het onderdeel geeft je informatie over de manier waarop Windows wordt opgestart (via de tab Algemeen), maar geeft ook controle over de services en andere onderdelen die tijdens de start worden geladen.

Open de tab Services voor een overzicht van aanwezige services. Bij Status zie je of ze actief of gestopt zijn. Verwijder het vinkje bij een service die je niet nodig hebt. Die functie is uiteraard alleen bedoeld voor de meer gevorderde gebruiker en als je weet waarvoor de services zijn bedoeld.

Op de tab Hulpprogramma’s vind je een lijst met handige programma’s en hun beschrijving. Maak je gebruik van een multibootsysteem met meerdere besturingssystemen? Op de tab Computer opstarten kun je kiezen welk besturingssysteem standaard moet worden geladen en hoelang het opstartmenu in beeld moet blijven.

Systeeminformatie

Wil je álles weten over je computer? Dan komt het onderdeel Systeeminformatie goed van pas. In het geopende Startmenu typ je msinfo. Aan de linkerkant zie je de verschillende categorieën waarover je de informatie kunt opvragen. Rechts in het venster vind je alle relevante details. Kies Systeemoverzicht voor een totaalweergave, waarin je onder meer ziet welke processor wordt gebruikt en welke versie de firmware van je computer heeft.

Wil je bepaalde informatie delen met anderen (bijvoorbeeld voor probleemoplossing), dan kies je voor Bestand / Exporteren. Je kunt de gegevens daarmee in een tekstbestand opslaan. Via het zoekvenster onderin (of via Ctrl+F) kun je met behulp van trefwoorden zoeken naar specifieke informatie.

Alles wat je moet weten over de computer vind je hier.

Netwerk onder controle

Je kent het ongetwijfeld: bij problemen even snel de netwerkverbinding willen herstellen door deze in en uit te schakelen. In Windows 11 is dat aardig weggestopt en al helemaal voor bekabelde verbindingen. Gelukkig is het klassieke Configuratiescherm-onderdeel nog beschikbaar. Open het Startmenu en typ ncpa.cpl. Het venster netwerkverbindingen verschijnt: alle draadloze én bekabelde verbindingen overzichtelijk in beeld, zonder opsmuk. Klik erop met rechts voor snelle acties, zoals Uitschakelen of Eigenschappen.

Handig: snel je netwerk in- en uitschakelen.

Betrouwbaar of niet

Windows houdt bij hoe het is gesteld met de prestaties van de machine. Heeft de computer een vastloper of gebeurt er iets onverwachts, dan wordt dit bijgehouden. De betrouwbaarheidscontrole geeft je een goed beeld van wat er mogelijk misgaat. Open het Startmenu en typ Betrouwbaarheid. Kies Betrouwbaarheidsgeschiedenis weergeven. In een tijdlijn lees je hoe de machine zich in de afgelopen tijd heeft ontwikkeld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende incidenten, zoals kritieke gebeurtenissen, waarschuwingen en informatieve meldingen. Klik op een datum om te zien wat er op die dag aan de hand is. Dubbelklik op een onderdeel om de details te bekijken.

Hoe betrouwbaar is jouw computer?

Logboeken

Heb je de betrouwbaarheidsgeschiedenis bekeken en behoefte aan iets meer informatie over bepaalde gebeurtenissen op de computer? Het onderdeel Logboeken komt hiervoor van pas (in Startmenu typ je Logboeken). Klik links op Windows-logboeken. Bij Systeem zie je bijvoorbeeld welke systeemactiviteiten (inclusief fouten) hebben plaatsgevonden. Selecteer een vermelding om de details te bekijken. Op deze manier kun je eventuele fouten die je eerder in de betrouwbaarheidsgeschiedenis hebt gezien, koppelen aan meer informatie over de fout zelf.

Lokaal groepsbeleid

‘Editor voor lokaal groepsbeleid’ is niet de meest uitnodigende naam, maar in de praktijk is dit wel een interessant verborgen onderdeel van Windows 11 Pro. Hoewel dit programma primair is bedoeld voor bedrijven en netwerken met meerdere computers, kun je het ook thuis prima gebruiken om Windows naar je hand te zetten. Open het Startmenu en typ gpedit.msc. Klap de sectie Computerconfiguratie / Beheersjablonen uit. Hier vind je de verschillende Windows-onderdelen die je onder handen kunt nemen.

Via Startmenu en Taakbalk kun je bijvoorbeeld specifieke opties uit het Startmenu verwijderen of alle pop-upmeldingen laten verdwijnen. Ga wel voorzichtig te werk: dit verborgen Windows-onderdeel is krachtig en kan problemen geven als je onzorgvuldig te werk gaat. En helaas: in de Home-editie van Windows 11 is het niet beschikbaar.

Dit zijn veel opties die je normaal alleen via het Windows-register kunt aanpassen.

Windows Sandbox

Maak je gebruik van de Pro-versie van Windows 11, lees dan even verder. Die versie bevat namelijk Windows Sandbox. Met Sandbox kun je een instantie van Windows draaien in een afgebakende omgeving (ofwel in een virtuele machine). In de Sandbox kun je vervolgens programma’s (of bestanden die je niet helemaal vertrouwt) proberen, zonder dat je hiermee je primaire Windows-omgeving vervuilt. Bij het sluiten van Sandbox wordt alles gewist: de volgende keer begin je weer met een schone lei.

Open het Startmenu, typ Windows-onderdelen en kies Windows-onderdelen in- of uitschakelen. Zet een vinkje bij Windows Sandbox. Na installatie open je het via het Startmenu. Een nieuw venster met volledige Windows-omgeving verschijnt. Houd je het voor gezien? Sluit het venster simpelweg om alles te wissen.

In Windows Sandbox kun je zonder problemen zaken uitproberen.

Klembordgeschiedenis

Op een gemiddelde dag kopieer en plak je aardig wat items. Heb je een item nodig dat je eerder hebt gekopieerd? Maak dan gebruik van de klembordgeschiedenis. Druk op Windows-toets+V en zie daar: een compact venster met een overzicht van eerder gekopieerde items. Klik op het item dat je nodig hebt om het weer te plakken. Of klik op de drie puntjes om het item uit de lijst te verwijderen (als je het toch niet meer nodig hebt). Je kunt items ook vastmaken: klik op de bijbehorende punaise zodat het onderdeel altijd zichtbaar blijft. Handig!

De klembordgeschiedenis houdt bij wat je eerder hebt gekopieerd.

Bestandsgeschiedenis

We blijven nog even in de geschiedenismodus en wel met het verborgen onderdeel Bestandsgeschiedenis. Hiermee kun je kopieën maken van je bestanden en in geval van nood terugkeren naar een eerdere versie van dat bestand. Je kunt Bestandsgeschiedenis alleen gebruiken in combinatie met een externe schijf (inclusief een netwerkschijf).

Open het Startmenu en typ bestandsgeschiedenis. Klik op Inschakelen. Vervolgens geef je aan welke locatie je wilt gebruiken: klik links op Station selecteren. Wil je dat er van specifieke mappen niet een back-up wordt gemaakt, dan kies je hierna voor Mappen uitsluiten / Toevoegen en wijs je deze mappen aan. Via Geavanceerde instellingen kun je de werking verder naar je hand zetten. Zo geef je hier op hoe vaak een kopie van bestanden moet worden gemaakt en hoelang de back-ups bewaard moeten blijven. Om bestanden later terug te zetten, kies je links in het venster voor Persoonlijke bestanden terugzetten.

Broncontrole

Heb je zin om écht de diepte in te gaan, bijvoorbeeld om te zien waardoor de computer opeens trager wordt of slecht reageert? Maak dan gebruik van Broncontrole (open het Startmenu en typ broncontrole). Hier zie je per belangrijk systeemonderdeel (processor, schijf, netwerk en geheugen) hoe de prestaties zijn. Broncontrole geeft aan welke processen beslag leggen op het systeem. Reageert de computer bijvoorbeeld traag omdat de processor continu in gebruik is, dan kun je in het vak Processor de processen sorteren en ontdekken wie hieraan schuldig is. Je kunt vervolgens de boosdoener uitschakelen: klik erop met de rechtermuisknop en kies Proces beëindigen.

Geheugencontrole

Sommige programma’s helpen je met het opsporen van mogelijke computerproblemen. Goed voorbeeld hiervan is Geheugencontrole, waarmee je het werkgeheugen van de machine controleert. Open het Startmenu en typ geheugencontrole. Zorg ervoor dat je al je werk hebt gesloten en klik op Nu opnieuw opstarten en zoeken naar problemen. De computer start opnieuw op en de controle wordt uitgevoerd. Bij eventuele problemen stelt Geheugencontrole je hiervan op de hoogte.

Het werkgeheugen neem je onder de loep met de Geheugencontrole.

Opslaginzicht

Veel van de besproken vergeten Windows-onderdelen gaan al flink wat Windows-versies mee. Dat geldt niet voor alle onderdelen, zoals Opslaginzicht. Dit onderdeel helpt je bij het in bedwang houden van de bestanden op je computer. Het maakt bijvoorbeeld automatisch ruimte vrij en verwijdert tijdelijke bestanden.

Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I) en kies Systeem / Opslag / Opslaginzicht. Uiteraard zorg je dat de optie Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen is geactiveerd. Onder Gebruikersinhoud automatisch opschonen kun je opslaginzicht inschakelen en aangeven wanneer het moet worden uitgevoerd. Standaard is dat bij weinig vrije schijfruimte, maar dagelijks, wekelijks of maandelijks behoort ook tot de mogelijkheden. Om de controle en optimalisatie direct uit te voeren, klik je op de knop Opslaginzicht nu uitvoeren (onder in het venster).

Stappenbeschrijving

Uiteraard word je regelmatig door vrienden en familie gevraagd om ze op computergebied uit de brand te helpen. Juist dan kan het verborgen onderdeel Stappenbeschrijving goed van pas komen (open het Startmenu en typ Stappenbeschrijving). Dit programma maakt screenshots van de schermen waarin je iets uitlegt en geeft aan waarop je klikt. Op basis van die stappen kun je anderen helpen en laten zien hoe je het probleem oplost.

Klik op Opname starten en voer de stappen uit. Klik hierna op Stoppen en beoordelen. Een overzicht van alle stappen verschijnt. Via Opmerking toevoegen kun je aanvullende informatie opgeven. Klik hierna op Opslaan om het bestand als zip-bestand te bewaren en met anderen te delen. Microsoft geeft overigens al enige tijd via een melding in het programma aan dat Stappenbeschrijving wordt uitgefaseerd, maar gelukkig is dat nog niet gebeurd.