We schrijven januari 1982. Op de CES wordt door Commodore een legende gelanceerd. De Commodore 64 veroverde de wereld en werd tot en met 1994 in vrijwel ongewijzigde vorm verkocht. Wil je oude tijden doen herleven, dan kun je op veel nieuwere hardware ook de Commodore 64 emuleren. Lees hier hoe dat werkt.

De Commodore 64 is het meest verkochte computertype ooit, met zo’n 17 miljoen aan de man gebrachte exemplaren. Wie dan ook homecomputers zegt, zegt Commodore 64 (of C64). Dit 8-bits systeem met 64 kByte RAM aan boord domineerde de markt voor een periode van maar liefst 12 jaar, wat uniek is in de snelle wereld van de IT. 

Tegelijkertijd werd die C64 ook de aanzet tot de ondergang van Commodore. Ze konden het succes van deze machine namelijk nooit echt meer evenaren. Onder het motto ‘C64 or bust’ kwam het in 1994 uiteindelijk tot een bust. Jammer, want Commodore had met de beoogde opvolger Amiga zeer hoge ogen kunnen gooien. 

Ze waren er alleen net te laat mee, in een markt die inmiddels gedomineerd werd door MS-DOS en later Windows-pc’s. Marketing- en management-missers zorgden voor de uiteindelijke en definitieve ondergang. Maar de C64 leefde nog lang voort. Zelfs nu nog, want de afgelopen jaren verscheen op de C64 gebaseerde hardware. Daarover verderop meer. 

C64 emulator installeren

Eerst  gaan we in op hoe je de Commodore 64 emuleren kunt op recente hardware. Nu zijn emulators – waarin softwarematig totaal andere hardware wordt nagebouwd dan het host-systeem – een eitje om te draaien op moderne computers. Zelfs een complete mainframe van IBM draait als een zonnetje op de gemiddelde pc. Wel geldt dat enige snelheid vereist is om de zaak real-time te emuleren, wat nodig is om de beste gebruikservaring te realiseren. 

Wil je je niet al te zeer verdiepen in configureren van de C64-emulator, dan is er een kant-en-klaar-pakket: C64 Forever. Het hart wordt gevormd door open source emulator VICE, maar tegelijkertijd worden diverse games en voorgeconfigureerde emulatorsettings meegeleverd, en legale roms met het besturingssysteem van de Commodore 64. 

De maker van C64 forever – Cloanto -beschikt namelijk over de officiële licentie voor deze ROMS. Wat de emulator betreft kun je kiezen uit een gratis maar beperkte versie of voor een Plus-versie die alle mogelijkheden ontsluit. Van die Plus-versie is ook een boxed-versie die op CD geleverd wordt, voor de liefhebbers.

©PXimport

Scanlines en GEOS

Praktische tip: klik na installatie en voor de eerste keer starten in het menu Tools op Options, gevold door een klik op de tab Emulation in het geopende venster. Schakel vervolgens onder Video en Filter de optie Scanlines of CRT Phosphors in. Veel programmeurs maakten vroeger gebruik van de tv-resoluties en ‘tekortkomingen’ van beeldbuizen om bepaalde effecten te bereiken. Laat je deze opties uit, dan ontstaat al snel een wel heel blokkerige en ‘harde’ ervaring bij gebruik van de emulator. 

Verder kun je hier ook de nauwkeurigheid van de emulator tweaken alsmede allerlei andere settings. De standaard-instellingen zijn door Cloanto zodanig geregeld dat ze op de meeste pc’s een goede gebruikerservaring geven. Maar héb je een sneller systeem, maak er dan gebruik van zouden we zeggen.

©PXimport

In het hoofdvenster van C64 forever vind je zowel games als een lange lijst aan demo’s, klaar om gestart te worden. Hier zie je de ook nu nog uitgebreide grafische mogelijkheden die de C64 bezit, en hoor je een ander revolutionair onderdeel van de computer: de legendarische SID geluidschip. 

Check zeker ook even het item Systems, hier kun je ook andere Commodore-systemen mee starten. En voor de liefhebbers is er ook GEOS, het destijds revolutionaire grafische besturingssysteem dat voor de C64 werd ontwikkeld.

©PXimport

VICE installeren

VICE is zoals gezegd de onderliggende emulator, die kun je hier gratis downloaden. Je mist dan de gelikte gebruikerservaring die het pakket van Cloanto te bieden heeft. En ook de benodigde ROM’s ontbreken. Maar die kun je met een beetje Googelen vast wel ergens opduikelen.

Download een binary (ofwel uitvoerbaar programma) voor een besturingssysteem naar keuze. Zowel Windows, macOS en Linux worden ondersteund qua versies. Vermijd de ‘nightly builds’, dat zijn veelal instabiele beta- en soms zelfs alpha-versies! 

Zodra je op een downloadlink hebt geklikt wordt je doorgesluisd naar downloadsite SourceForge. Die heeft geen al te beste reputatie (meer) als het gaat om je te verleiden tot aanklikken van allerlei links die je alleen maar spam en spyware opleveren. Wat je moet doen is helemaal niks zodra de pagina geopend is, na een seconde of vijf á tien begint de gewenste download, die je vervolgens in de downloadmap van je browser of natuurlijk een zelfgekozen locatie terugvindt. Haal er voor de zekerheid nog even een virusscanner overheen.

Unzip het binnengehaalde bestand naar (een map op) de c-schijf in het geval van een Windows-systeem. Je start een van de beschikbare Commodore-machines door naar de Vice-map te bladeren en daarin de map bin te openen. X64c.exe start de C64-emulator. Aardig detail: in de door ons binnengehaalde versie waren de benodigde rom’s al aanwezig, da’s niet altijd het geval geweest en scheelt in ieder geval gedoe!

©PXimport

Commodore 64 kopen?

De C64 leefde nog lang voort. Zelfs nu nog, want de afgelopen jaren verscheen op de C64 gebaseerde hardware. Zoals eerst de C64DTV, in joystickvorm. Daarin verstopt zat een 1-chips C64, een huzarenstukje van ‘maker’ Jeri Ellsworth. Zij reverse-engineerde de complete chipset van de Commodore 64 en wist een werkende moderne versie te creëren. Werkend op batterijen, plug-and-play aansluitbaar op iedere tv met een analoge video-ingang.

Daarnaast besloot Retrogames LTD onlangs een opgepimpte versie van de populaire homecomputer uit te brengen, de The C64. Deze keer gebaseerd op een emulator draaiend op een modern ARM-systeembord. Voordeel van deze werkwijze is dat er updates uitgevoerd kunnen worden. 

©PXimport

De The C64 – die er op het eerste oog uitziet als een reguliere C64 - kan overweg met USB-sticks bomvol C64-software (in onder meer .d64-formaat, ofwel een disk-image), zodat je in principe al je oude programmatuur weer tot leven kunt brengen. 

Verder kent het systeem een moderne gebruikersinterface in de vorm van een carrousel. Hierin is een reeks aan meegeleverde games ondergebracht, samen met de meegeleverde joystick en HDMI-kabel kun je dus direct aan de slag. Ook is een volledig vrije C64-modus beschikbaar, waarin je alles kunt doen wat je wil, inclusief programmeren in Basic.

Verder is er ook de The C64 Mini, zonder werkend toetsenbord en daarmee meer gericht op retro-gamers. Inmiddels is van dezelfde maker een The VIC 20 verschenen en staat er een Amiga-kloon voor maart dit jaar op de rol. Al dit soort spullen worden als warme broodjes verkocht. Deels aan ouwe rotten die hun jeugd willen herbeleven en deels aan jeugd die ‘vroeger’ – maar dan zonder al te veel gedoe – wil ervaren.

Laat je niet misleiden door de naam van de Ring Buitencamera Plus, want dit model is ook gewoon binnen te gebruiken. Het is daarmee een van de meest veelzijdige beveiligingscamera's van dit moment, en dat voor een prijs van nét geen 100 euro.

Wat de Ring Buitencamera Plus zo veelzijdig maakt, is het feit dat je hem zowel bedraad als op batterij kunt gebruiken. Je kunt hem daardoor vrijwel overal neerzetten of ophangen, ongeacht de locatie, ongeacht het stopcontact en ongeacht het oppervlak. Je plaatst hem moeiteloos op een plank, kast of vensterbank en kunt hem ook ophangen aan een muur of plafond. Het voetstuk van de camera kun je namelijk loskoppelen en aan de achterkant bevestigen. Plus: je kunt hem helemaal om z'n as draaien en in een gewenste hoek positioneren.

Dat is echter niet de belangrijkste boodschap van Ring. De grootste aanpassing heeft namelijk te maken met de resolutie. Die is verhoogd van 1920 bij 1080 pixels bij het vorige model (ooit de Stick Up Cam 3rd Gen, maar nu Buitencamera) naar 2560 bij 1440 pixels. De marketingafdeling van menig camerabedrijf maakt je wijs dat dit een 2K-resolutie is, maar niets is minder waar. De officiële term is Quad-HD, maar dat bekt minder lekker. Plus: 2K doet denken aan de helft van 4K. Dat is een positieve connotatie waar veel bedrijven gretig gebruik van willen maken.

©Wesley Akkerman

Ziet meer dan de voorganger

Het vervelende is echter dat je onterecht kunt denken dat 2K een verdubbeling is van 1080p. Maar ook dat klopt niet: voor 1080p kijken we naar het cijfer achter de x, terwijl we voor de marketingterm 2K naar het cijfer vóór x kijken. Dat is dus appels met peren vergelijken. Maar dat betekent niet dat er geen beeldwinst is. Horizontaal gezien zijn er 360 en verticaal 640 pixels bij gekomen. Dat verschil valt vooral op wanneer je bijvoorbeeld inzoomt op een persoon. Gezichten komen een stuk scherper in beeld, al moet je natuurlijk niet té ver inzoomen.

De kijkhoek is er daarnaast ook op vooruitgegaan. De Ring Buitencamera Plus ziet net iets meer dan zijn voorganger, met hoeken van 140 graden horizontaal, 80 graden verticaal en 160 graden diagonaal. De voorganger heeft respectievelijk 115, 59 en 143 graden. Daarnaast is er zowel nachtvisie in zowel kleur als in grijs-wit – net wat je prettiger vindt. In alle gevallen hebben we gemerkt dat we de omgeving hier goed hebben kunnen volgen. De beelden ogen duidelijk en scherp. In de HDR-modus ogen kleuren wel iets té verzadigd, maar die kun je uitschakelen.

©Wesley Akkerman

Ring Vision

De Ring Buitencamera Plus beschikt over Ring Vision, een nieuw onderdeel dat het merk begin 2025 aankondigde. Vision combineert verschillende hardwarecomponenten (zoals antireflecterend glas) met software-optimalisatie (zoals dynamische beeldverwerking) en de expertise van het team om de beste beelden te presenteren. Natuurlijk klinken dit soort dingen vaak mooier dan ze zijn, maar de beelden liegen er niet om. Zowel in het donker als overdag ogen de beelden rustig, kleurrijk en scherp. Precies zoals je zou willen.

Omdat dit geen high-end of dure camera is van Ring, mis je misschien wel een aantal zaken. Denk dan aan het vogelperspectief en de 3D-bewegingsdetectie. Eerlijk is eerlijk: die hebben we tijdens het testen niet echt gemist. Dat is wellicht ook afhankelijk van hoe je het systeem inzet en welke mate van beveiliging je zoekt. Daar staat dan wel weer een flexibele installatie tegenover. Zoals gezegd kun je de camera op allerlei manieren installeren; je kunt er ook voor kiezen om een zonnepaneel op aan te sluiten, zodat je er helemaal geen omkijken meer naar hebt.

©Wesley Akkerman

Met of zonder zonnepaneel

Als je de Ring Buitencamera Plus niet direct op het stroomnet aansluit, mis je een belangrijke functie: pre-roll in 1080p. Dat is een korte video waarin je ziet wat er gebeurde vlak vóór een bewegingsmelding of het aanbellen. Deze functie werkt alleen als de camera via een stekker op netstroom is aangesloten.

Goed om te weten: de Buitencamera Plus met zonnepaneel kost 159 euro. Een losse batterij kost meestal tussen de 20 en 30 euro. Je kunt de camera zowel met als zonder batterij aanschaffen, maar in beide gevallen betaal je 99,99 euro voor de basisversie.

Verder werkt deze camera zoals je van Ring gewend bent. Via de app kun je van alles instellen: van bewegingszones en het zwartmaken van delen van het beeld (zodat de camera daar geen beweging detecteert) tot het aanpassen van de gevoeligheid. Je kunt de bewegingssensor ook helemaal uitschakelen of alleen de meldingen dempen. Met een handig tijdschema bepaal je bovendien precies wanneer de camera actief moet zijn. Op dat vlak doet de Ring Buitencamera Plus zeker niet onder voor andere Ring-modellen.

Met of zonder abonnement?

De Ring Buitencamera Plus ondersteunt ook slimme meldingen. Daarmee bepaal je zelf waarvoor je een notificatie ontvangt – bijvoorbeeld bij detectie van een voertuig, persoon of pakket. De opgenomen beelden worden standaard in de cloud opgeslagen, maar die kun je alleen terugkijken als je een abonnement afsluit. Dat is typisch voor Ring: zonder abonnement fungeert de camera vooral als live meekijk-apparaat met microfoon en speaker, maar kun je geen opnames terugzien.

Heb je meerdere Ring-camera's en maak je er intensief gebruik van, dan kan een abonnement wel de moeite waard zijn. Met het duurdere pakket krijg je bijvoorbeeld toegang tot de beeld-in-beeldmodus en kun je meerdere camera's tegelijk volgen. Kies je voor het meest uitgebreide abonnement, dan worden ook 24/7-opnames mogelijk – al betaal je daar wel 19,99 euro per maand voor. De goedkoopste variant kost 3,99 euro per maand en geeft toegang tot basisfuncties in de cloud, die veel andere aanbieders tegenwoordig kosteloos leveren. Daardoor vallen de totale kosten van een Ring-camera uiteindelijk toch wat hoger uit.

©Ring

Ring Buitencamera Plus kopen?

Over de installatie hebben we in deze review bewust weinig gezegd – die is namelijk simpel en snel. Met de Buitencamera Plus levert Ring opnieuw een typisch Ring-product af: de videobeelden zijn scherp en kleurrijk, ook 's avonds. Wel is de HDR-modus wat aan de overdreven kant. De ingebouwde speaker zorgt ervoor dat je goed verstaanbaar bent, terwijl de microfoon stemmen van anderen helder oppikt. De installatie is bovendien flexibel en geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassing, en de app biedt zoals altijd uitgebreide instelmogelijkheden.

Toch blijft het bekende pijnpunt: om alles uit de Ring Buitencamera Plus te halen, heb je een abonnement nodig. Dat is al vaker een zwakke plek geweest bij Ring, en voorlopig lijkt daar geen verandering in te komen. Als eenvoudige deurcamera is dit model aan de prijzige kant – er zijn goedkopere alternatieven beschikbaar. Maar heb je al een Ring-abonnement of ben je bereid daarin te investeren, dan is deze camera zeker het overwegen waard. Nu is het alleen nog wachten tot Ring ook echt werk maakt van lokale opslag.

De Google Pixel 9a is een prettige en complete smartphone die zeven jaar softwareupdates krijgt. Heel wat mensen zijn met dit toestel daarom jaren onder de pannen, denken we. In deze review lees je onze bevindingen met de Google Pixel 9a na twee weken intensief testen.

De Pixel 9a is het nieuwste model in de Pixel 9-serie, die in augustus is uitgebracht in de vorm van de 9, 9 Pro, 9 Pro XL en 9 Pro Fold. Toestellen van bijna duizend euro tot bijna tweeduizend euro voor de vouwbare 9 Pro Fold. Toptoestellen, zo bleek uit onze reviews. Maar er zijn ook genoegen redenen om géén hele dure telefoon te nemen. Als jij maximaal 550 euro wilt uitgeven aan je volgende nieuwe smartphone, is de Pixel 9a het overwegen waard.

Google's Pixel 9a verschijnt in vier kleuren, waaronder knalroze, het fraaie geteste lila en meer zakelijke zwart en wit. Wij zijn enthousiast over de lila kleur van de smartphone en vinden het toestel premium genoeg overkomen. De matte kunststof achterkant toont nauwelijks vingerafdrukken, waardoor de telefoon er netjes blijft uitzien. Al kunnen we ons ook goed voorstellen dat je een hoesje om de Pixel 9a stopt voor de nodige bescherming. Een hoesje kan ook helpen om de ergonomie van de telefoon te verbeteren. De Pixel 9a is namelijk nogal vlak en ligt daarom wat minder prettig in de hand dan telefoons die een meer gebold ontwerp hebben. Google weet in ieder geval hoe dat moet, want de Pixel 8a van een jaar geleden had zo'n boller ontwerp en lag daarom ook zonder hoesje lekker in de hand.

©Rens Blom

Als we het nog even over bescherming hebben: de Pixel 9a heeft een iP68-certificering en kan daarom tegen (zoet) water en stof.

Je kunt de Pixel 9a redelijk goed met één hand bedienen, doordat het scherm met 6,3 inch relatief compact is. De 186 gram wegende smartphone is even breed als de Samsung Galaxy S25 en Apple iPhone 16, en een fractie hoger. Het Full-HD-oledscherm ziet er erg mooi uit en heeft een hoge verversingssnelheid van 120 Hz. Op zonnige lentedagen is het beeldscherm prima af te lezen.

©Rens Blom

Complete specificaties

Van een smartphone die 550 euro kost, verwachten we tegenwoordig een complete en soepele gebruikservaring. Zo'n toestel moet in principe jaren meekunnen. De Pixel 9a lijkt aan die verwachtingen te voldoen. Hij draait op dezelfde snelle Tensor G4-processor als zijn duurdere Pixel 9-broers, heeft 8 GB werkgeheugen en een 5100 mAh-accu die zonder zorgen een lange dag meegaat. Opladen kan vlot genoeg via usb-c (je dient zelf een adapter te regelen) of langzamer bij draadloos opladen.

Minder blij zijn we met Google's keuze om het instapmodel van de Pixel 9a uit te rusten met 128 GB opslagcapaciteit. Daar kun je in de praktijk namelijk geen 128 GB van gebruiken en als je jaren met het toestel wilt doen, is 128 GB voor veel mensen op de langere termijn onvoldoende. De opslag uitbreiden via een microSD-kaartje is niet mogelijk. Het loont daarom waarschijnlijk om eenmalig meer te betalen voor de 256 GB-variant van de Pixel 9a. Die kun je langer met een gerust hart gebruiken. Veel concurrerende smartphones hebben overigens standaard 256 GB.

©Rens Blom

Camera's

Achterop de Pixel 9a zitten twee camera's. Die zijn goed, maar in de meeste situaties niet beter dan de camera's van de Pixel 8a. Dat geeft weinig en in het donker doet de Pixel 9a het wél beter dan zijn voorganger. Snel bewegende huisdieren blijven lastig om scherp vast te leggen. Dat zie je ook op onderstaande foto: de kat is nét niet lekker scherp.

©Rens Blom

Met de groothoekcamera leg je een wijder deel van de omgeving vast. De Pixel 9a kan ook inzoomen, via de hoofdcamera. Op onderstaande serie zie je de verschillen in de praktijk.

©Rens Blom

De hoofdcamera, groothoekcamera en 2x zoom.

7 jaar updates

Google's bezuiniging om de Pixel 9a van slechts 128 GB opslagcapaciteit te voorzien, maakt dat er op andere vlakken meer ruimte is voor een premium ervaring. Een goed voorbeeld is de softwareondersteuning. Google geeft de smartphone liefst zeven jaar Android-upgrades en beveiligingsupdates. Dat is even lang als de veel duurdere Pixel 9-toestellen en ook even lang als Samsungs Galaxy-topsmartphones en Apple iPhones. Veel concurrenten van de Pixel 9a krijgen vier tot zes jaar updates. De Pixel 9a kan dus langer mee. Of je daadwerkelijk zeven jaar met een smartphone doet, is een tweede.

Ook fijn is dat Google de software lekker schoon levert en allerlei eigen AI-functies toevoegt. Die worden steeds handiger en zijn gratis beschikbaar.

©Rens Blom

Conclusie: Google Pixel 9a kopen?

De Google Pixel 9a is een midrange smartphone die een goede indruk achterlaat. De telefoon is degelijk gebouwd, heeft complete specificaties en krijgt zeven jaar updates. Je kunt dus lang met het toestel doen, zeker als je eenmalig meer betaalt voor de 256 GB-versie. Er zijn in dit prijssegment echter ook veel andere goede smartphones, dus het loont om te vergelijken of een ander toestel nog beter bij jouw wensen aansluit.