Met de ingebouwde mogelijkheden van Windows kun je het besturingssysteem als je eigen gepersonaliseerde werkomgeving laten aanvoelen. Toch zijn die standaardopties niet altijd voldoende. Met behulp van een extra tool is het nu ook mogelijk om geanimeerde achtergronden te gebruiken als bureaublad.

Live wallpapers zijn Windows-bureaubladachtergronden mét beweging. Doorgaans gaat het om mp4-videobestanden of geanimeerde gifs. Zo’n live wallpaper ziet er cool uit, maar niet alle video’s zijn geschikt als geanimeerd bureaublad. Het is tenslotte niet de bedoeling dat de animatie je tijdens het werk gaat afleiden of irriteren. Dikwijls gaat het dan ook om natuurbeelden: een golvende zee, het subtiele geritsel van bladeren of een rustieke onderzeewereld. Kortom, om een animatie die rust geeft. Windows heeft zelf geen ingebouwde optie om video’s of een geanimeerd bestandsformaat in te stellen als bureaubladachtergrond. Je moet dus een beroep doen op een extra hulpapplicatie. We tonen er twee: Lively Wallpaper en Wallpaper Engine. De eerste is gratis, de tweede is spotgoedkoop.

Lively Wallpaper

Twaalf live wallpapers

Lively Wallpaper is een opensource-tool die beschikbaar is in de Microsoft Store. Je kunt deze zowel in Windows 10 als in Windows 11 installeren. Eenmaal gevonden in de Store klik je op Downloaden. In de app zitten al twaalf dynamische achtergronden. Voordat je er eentje instelt, klik je op de drie puntjes en kies je Preview wallpaper. Daarmee zie je wat je te wachten staat. Klik op een miniatuur van een wallpaper om deze als achtergrond in te stellen. De geselecteerde animatie vervangt je huidige bureaublad, totdat je de app afsluit, want dan keert je oorspronkelijke bureaublad terug.

Interactief met muis

Live wallpapers bewegen niet alleen, ze zijn ook interactief. Kies bijvoorbeeld de achtergrond Fluids. Dit behang geeft een veelkleurig vloeiend effect dat reageert op de muisaanwijzer. Kijk maar eens hoe de achtergrond reageert als je de cursor of een venster over het bureaublad beweegt.

Kies je Periodic Table dan markeer je elk element in de tabel wanneer je er met de cursor over gaat. Hetzelfde gebeurt met de Medusa-kwal die zacht over het scherm dobbert. Je kunt deze kwal draaien door er met de linkermuisknop op te klikken, dan de muisknop ingedrukt te houden en te slepen. Soms gaat het om regendruppels die op scherm terechtkomen, soms om een futuristisch landschap. Bij andere live wallpapers zit de datum en de tijd in het bureaublad verwerkt.

Bewerken

Alle vooraf klaargemaakte achtergronden kun je aanpassen in de instellingen. Als de live wallpaper actief is, open je eerst Lively Wallpaper vanuit het systeemvak aan de rechterkant van de taakbalk. Daarvoor klik je op de knop met de drie puntjes. Selecteer dan Bewerken in het menu om de instellingen voor de achtergrond weer te geven. Omdat de beschikbare achtergronden behoorlijk verschillend zijn, variëren ook de opties die je kunt wijzigen. Deze kunnen kleuren, grootten van bepaalde elementen en meer omvatten. Je kunt je wijzigingen direct zien als je ze doorvoert, mits de achtergrond actief is.

Eigen video-achtergronden

Om een eigen video op het Windows-bureaublad te krijgen, klik je op de plusknop in Lively. Daarna klik je op Openen om het bestandsselectievenster te activeren. Vervolgens navigeer je naar het bedoelde videobestand en tot slot klik je op Openen om de achtergrond toe te voegen.

Voer een naam in voor de live wallpaper in het vak Titel. Je kunt ook aanvullende informatie over de achtergrond toevoegen in het vak Beschrijving. Klik dan op OK om de video in te stellen als bureaublad. In het tabblad Bibliotheek van Lively Wallpaper zal de nieuwe achtergrond inmiddels zijn opgenomen, samen met alle andere toegevoegde achtergronden.

Achtergronden bewerken

Wanneer je een eigen video hebt geselecteerd als nieuwe achtergrond dan kun je de weergave ervan nog aanpassen met schuifregelaars. Het is mogelijk om de verzadiging (Saturation), kleurtoon (Hue), helderheid (Brightness), contrast (Contrast), gamma (Gamma dat is de lichtintensiteit) en snelheid (Speed) te wijzigen.

Wanneer je eigen video toevallig geluid bevat, vink je het vakje dempen (Mute) aan. Hierdoor worden de ongewenste videogeluiden uitgeschakeld zonder het systeemvolume te beïnvloeden. Via de menuknop, dat zijn de drie puntjes, kun je ook video’s uit de bibliotheek verwijderen.

Extra Live-achtergronden

Heb je zelf geen geschikte video’s om toe te voegen? Dan zijn er vele websites waar je deze wel vindt. Pixabay heeft bijvoorbeeld een uitgebreide verzameling live wallpaper-achtergronden in het mp4-formaat die je met Lively Wallpaper op het bureaublad plaatst.

Ga hiervoor naar Pixabay, kies voor de rubriek Video’s en tik in het zoekvak live wallpaper. De bovenste vier zijn stockvideo’s waarvoor je moet betalen. Daaronder volgt een reeks rechtenvrije video’s die perfect zijn voor eigen gebruik. Je kunt ook zelf nieuwe video’s samenstellen met een video-editor. Gamefanaten kunnen hun spectaculairste momenten toevoegen die ze hebben opgenomen met de Game Bar-app.

YouTube-achtergronden

Met Lively Wallpaper kun je ook online video, zoals die van YouTube, als achtergrond gebruiken. Open een YouTube-pagina en klik op de afspeelknop van de video. Selecteer met de muisaanwijzer het websiteadres van de pagina in de adresbalk. Druk op Ctrl+C om de url te kopiëren. Daarna klik je op de plusknop van Lively Wallpaper.

In het deelvenster Achtergrond toevoegen ga je naar het vak Voer URL in en daar plak je het internetadres dat je daarnet hebt gekopieerd met Ctrl+V. Daarna klik je op de pijlknop. Klik op Bekijken op YouTube in het videovoorbeeld. De video speelt automatisch in een lus af. Je kunt eventueel een titel invoeren voor de online video en een beschrijving, maar dat is niet noodzakelijk. Klik op OK om de video op het bureaublad te plaatsen.

Meerdere beeldschermen

Wie twee of meer beeldschermen op de pc heeft aangesloten, moet zeker de knop gebruiken met het pictogram van een computerschermpje. Hiermee bepaal je hoe de nieuwe live wallpaper zich gedraagt op meerdere monitoren. Je hebt de keuze uit drie mogelijkheden.

Alleen geselecteerd scherm (standaard) past de achtergrond alleen toe op het geselecteerde scherm. Verspreid over schermen breidt de achtergrond uit over alle monitoren. Dupliceer dezelfde achtergrond herhaalt dezelfde achtergrond op elk beeldscherm. In het tweede tabblad van dit venster kun je de geselecteerde animatie instellen als screensaver. In dat geval wijst een link je de weg naar de plug-in die je eerst moet downloaden op de aangeduide Lively GitHub-pagina.

AI-diepte

Een speciaal effect is de AI-gegeneerde diepte op een 2D-afbeelding die reageert op je muisbewegingen. Het valt te proberen. In sommige gevallen is het mooi. Het resultaat is afhankelijk van de afbeelding die je omzet in 3D. Klik op de plusknop om een nieuwe achtergrond toe te voegen en gebruik dan de functie Geavanceerd. Dan komt deze optie tevoorschijn: Diepte achtergrond om foto’s om te zetten in 3D. Als je daarop klikt, moet je eerst een afbeelding op de harde schijf selecteren. Daarna downloadt het programma eerst nog de benodigde software (52 MB). Klik op Verder, het programma genereert nu een parallaxeffect dat (een beetje) reageert op je muisbewegingen.

Wallpaper Engine

Sterk alternatief

Een sterk en mooi alternatief voor Lively is Wallpaper Engine. Deze app werkt in Windows 10 en Windows 11, is te koop op Steam en kost slechts 3,99 euro. Het is een van de populairste niet-gameapps op dit platform om je eigen wallpapers te maken op basis van games, landschappen, digitale kunst en meer. Bovendien heeft de app een actieve community en een vele achtergronden in allerlei thema’s.

Koop en installeer Wallpaper Engine op Steam en start de app op vanuit de Steam-bibliotheek. Steam vraagt om een startoptie te selecteren, houd het rustig bij de eerste mogelijkheid. Vink het vakje aan bij Altijd deze optie gebruiken om dit bericht in de toekomst te vermijden. Selecteer daarna de gewenste kwaliteit van de live achtergrond. Laag geeft je een animatie van tien beelden per seconde, Medium vijftien, Hoog vijfentwintig en Ultra dertig. Je kunt later de kwaliteit nog aanpassen.

Ontdekken en toepassen

Als je in het volgende scherm het vakje Start automatically aanvinkt, wordt Wallpaper Engine geactiveerd op het moment dat je Windows opstart. Daarna is de app beschikbaar in het systeemvak. Door erop te dubbelklikken kun je een wallpaper selecteren. Met de rechtermuisklik open je de instellingen. Nu ben je klaar om de enorme bibliotheek te verkennen.

Bovenaan zie je drie tabbladen: Geïnstalleerd, Ontdekken en Workshop. Alle achtergronden die je binnenhaalt, komen in de eerste sectie, zodat je ze snel kunt toepassen. De sectie Ontdekken belicht enkele van de meer populaire achtergronden. De sectie Workshop toont alle door de gebruikers gemaakte achtergronden die ondertussen naar de app zijn geüpload. Aan de linkerkant word je bij je keuze geholpen door labels, zoals Abstract, Dieren, Anime, Cartoon en CGI. Je kunt ook andere criteria gebruiken, denk aan Goedgekeurd, Mobile compatible en Reageert op geluid.

Instellingen

Nadat je een achtergrond hebt gevonden die je interessant lijkt, klik je erop om deze te openen. Selecteer in het venster aan de rechterkant de knop Download. In dit voorbeeld hebben we een animatie gekozen van een computerchip die over een structuur trippelt op de tonen van Stayin’ Alive. Aan de rechterkant kun je het volume van de achtergrondmuziek regelen. Vijf minuten Bee Gees is leuk, maar daarna kruipt de muziek onder je schedel. Dus zet gerust het volumeschuifje naar links.

Verder kun je de afspeelsnelheid en de kleur van de ondergrond wijzigen in de Eigenschappen. Vervolgens sluit je Wallpaper Engine, zodat die zichzelf minimaliseert in het systeemvak. De geselecteerde live wallpaper wordt toegepast, terwijl de app op de achtergrond draait. Met de rechtermuisknop open je de Instellingen waar je opnieuw de kwaliteit van de animatie kunt aanpassen. Hier bepaal je ook hoe de geanimeerde achtergronden zich moeten gedragen op meerdere schermen.

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.