ID.nl logo
Bewegende bureaubladachtergrond: een kijkbuis op je computer
© Stocks Marketing - stock.adobe.com
Huis

Bewegende bureaubladachtergrond: een kijkbuis op je computer

Met de ingebouwde mogelijkheden van Windows kun je het besturingssysteem als je eigen gepersonaliseerde werkomgeving laten aanvoelen. Toch zijn die standaardopties niet altijd voldoende. Met behulp van een extra tool is het nu ook mogelijk om geanimeerde achtergronden te gebruiken als bureaublad.

In dit artikel gaan we aan de slag met twee programma’s om je bureaublad in beweging te brengen:

  • Lively Wallpaper
  • Wallpaper Engine

Lees ook: 12 tips voor een overzichtelijk Bureaublad

Live wallpapers zijn Windows-bureaubladachtergronden mét beweging. Doorgaans gaat het om mp4-videobestanden of geanimeerde gifs. Zo’n live wallpaper ziet er cool uit, maar niet alle video’s zijn geschikt als geanimeerd bureaublad. Het is tenslotte niet de bedoeling dat de animatie je tijdens het werk gaat afleiden of irriteren. Dikwijls gaat het dan ook om natuurbeelden: een golvende zee, het subtiele geritsel van bladeren of een rustieke onderzeewereld. Kortom, om een animatie die rust geeft. Windows heeft zelf geen ingebouwde optie om video’s of een geanimeerd bestandsformaat in te stellen als bureaubladachtergrond. Je moet dus een beroep doen op een extra hulpapplicatie. We tonen er twee: Lively Wallpaper en Wallpaper Engine. De eerste is gratis, de tweede is spotgoedkoop.

Lively Wallpaper

Twaalf live wallpapers

Lively Wallpaper is een opensource-tool die beschikbaar is in de Microsoft Store. Je kunt deze zowel in Windows 10 als in Windows 11 installeren. Eenmaal gevonden in de Store klik je op Downloaden. In de app zitten al twaalf dynamische achtergronden. Voordat je er eentje instelt, klik je op de drie puntjes en kies je Preview wallpaper. Daarmee zie je wat je te wachten staat. Klik op een miniatuur van een wallpaper om deze als achtergrond in te stellen. De geselecteerde animatie vervangt je huidige bureaublad, totdat je de app afsluit, want dan keert je oorspronkelijke bureaublad terug.

Lively Wallpaper heeft al twaalf dynamische achtergronden in de bibliotheek.

Interactief met muis

Live wallpapers bewegen niet alleen, ze zijn ook interactief. Kies bijvoorbeeld de achtergrond Fluids. Dit behang geeft een veelkleurig vloeiend effect dat reageert op de muisaanwijzer. Kijk maar eens hoe de achtergrond reageert als je de cursor of een venster over het bureaublad beweegt.

Kies je Periodic Table dan markeer je elk element in de tabel wanneer je er met de cursor over gaat. Hetzelfde gebeurt met de Medusa-kwal die zacht over het scherm dobbert. Je kunt deze kwal draaien door er met de linkermuisknop op te klikken, dan de muisknop ingedrukt te houden en te slepen. Soms gaat het om regendruppels die op scherm terechtkomen, soms om een futuristisch landschap. Bij andere live wallpapers zit de datum en de tijd in het bureaublad verwerkt.

Je bureaublad wordt een onderzeewereld waarin een lichtgevende kwal zwemt.

Bewerken

Alle vooraf klaargemaakte achtergronden kun je aanpassen in de instellingen. Als de live wallpaper actief is, open je eerst Lively Wallpaper vanuit het systeemvak aan de rechterkant van de taakbalk. Daarvoor klik je op de knop met de drie puntjes. Selecteer dan Bewerken in het menu om de instellingen voor de achtergrond weer te geven. Omdat de beschikbare achtergronden behoorlijk verschillend zijn, variëren ook de opties die je kunt wijzigen. Deze kunnen kleuren, grootten van bepaalde elementen en meer omvatten. Je kunt je wijzigingen direct zien als je ze doorvoert, mits de achtergrond actief is.

Dit zijn de instellingen die je bij Fluids kunt aanpassen.

Eigen video-achtergronden

Om een eigen video op het Windows-bureaublad te krijgen, klik je op de plusknop in Lively. Daarna klik je op Openen om het bestandsselectievenster te activeren. Vervolgens navigeer je naar het bedoelde videobestand en tot slot klik je op Openen om de achtergrond toe te voegen.

Voer een naam in voor de live wallpaper in het vak Titel. Je kunt ook aanvullende informatie over de achtergrond toevoegen in het vak Beschrijving. Klik dan op OK om de video in te stellen als bureaublad. In het tabblad Bibliotheek van Lively Wallpaper zal de nieuwe achtergrond inmiddels zijn opgenomen, samen met alle andere toegevoegde achtergronden.

Je kunt video’s op het bureaublad plaatsen die je hebt gedownload naar de harde schijf.

Eigen huis verfraaien?

Zoek een mooi behangetje uit!

Achtergronden bewerken

Wanneer je een eigen video hebt geselecteerd als nieuwe achtergrond dan kun je de weergave ervan nog aanpassen met schuifregelaars. Het is mogelijk om de verzadiging (Saturation), kleurtoon (Hue), helderheid (Brightness), contrast (Contrast), gamma (Gamma dat is de lichtintensiteit) en snelheid (Speed) te wijzigen.

Wanneer je eigen video toevallig geluid bevat, vink je het vakje dempen (Mute) aan. Hierdoor worden de ongewenste videogeluiden uitgeschakeld zonder het systeemvolume te beïnvloeden. Via de menuknop, dat zijn de drie puntjes, kun je ook video’s uit de bibliotheek verwijderen.

Als je het geluid van de video uitzet, beïnvloedt dit het systeemgeluid niet.

Extra Live-achtergronden

Heb je zelf geen geschikte video’s om toe te voegen? Dan zijn er vele websites waar je deze wel vindt. Pixabay heeft bijvoorbeeld een uitgebreide verzameling live wallpaper-achtergronden in het mp4-formaat die je met Lively Wallpaper op het bureaublad plaatst.

Ga hiervoor naar Pixabay, kies voor de rubriek Video’s en tik in het zoekvak live wallpaper. De bovenste vier zijn stockvideo’s waarvoor je moet betalen. Daaronder volgt een reeks rechtenvrije video’s die perfect zijn voor eigen gebruik. Je kunt ook zelf nieuwe video’s samenstellen met een video-editor. Gamefanaten kunnen hun spectaculairste momenten toevoegen die ze hebben opgenomen met de Game Bar-app.

Pixabay bevat heel veel videobestanden die bruikbaar zijn voor Lively Wallpaper.

YouTube-achtergronden

Met Lively Wallpaper kun je ook online video, zoals die van YouTube, als achtergrond gebruiken. Open een YouTube-pagina en klik op de afspeelknop van de video. Selecteer met de muisaanwijzer het websiteadres van de pagina in de adresbalk. Druk op Ctrl+C om de url te kopiëren. Daarna klik je op de plusknop van Lively Wallpaper.

In het deelvenster Achtergrond toevoegen ga je naar het vak Voer URL in en daar plak je het internetadres dat je daarnet hebt gekopieerd met Ctrl+V. Daarna klik je op de pijlknop. Klik op Bekijken op YouTube in het videovoorbeeld. De video speelt automatisch in een lus af. Je kunt eventueel een titel invoeren voor de online video en een beschrijving, maar dat is niet noodzakelijk. Klik op OK om de video op het bureaublad te plaatsen.

Een miniatuur van de online video verschijnt als voorvertoning.

Instellingen configureren

Via het tandwieltje in de rechterbovenhoek van de bibliotheek, open je de instellingen van het programma. De settings zijn verdeeld over vier tabbladen.

Als je wilt dat er altijd een live wallpaper op de pc te zien is, dan moet je in het tabblad Algemeen instellen dat het programma samen met Windows opstart.

Wil je nooit de geluiden horen die bij bepaalde live wallpapers zitten? Schakel dan deze optie uit: Audio afspelen wanneer bureaublad gefocust is. Je kunt ook het volumeschuifje helemaal naar links schuiven.

Bij de optie Achtergrondfolder selecteer je waar het programma de live wallpapers opslaat. Je bepaalt ook of je het programma in het systeemvak wilt terugvinden. Dat is handig, want als je achteraf een ander live wallpaper wilt selecteren, moet je met de rechtermuisknop op het pictogram in het systeemvak klikken en de opdracht Open Lively selecteren.

In het tabblad Achtergrond kun je instellen in welke verhouding de nieuwe achtergrond op het bureaublad komt. Houd het daar gerust bij Schermvullend.

Om Lively Wallpaper automatisch te laten werken, laat je de tool samen met Windows opstarten.

Meerdere beeldschermen

Wie twee of meer beeldschermen op de pc heeft aangesloten, moet zeker de knop gebruiken met het pictogram van een computerschermpje. Hiermee bepaal je hoe de nieuwe live wallpaper zich gedraagt op meerdere monitoren. Je hebt de keuze uit drie mogelijkheden.

Alleen geselecteerd scherm (standaard) past de achtergrond alleen toe op het geselecteerde scherm. Verspreid over schermen breidt de achtergrond uit over alle monitoren. Dupliceer dezelfde achtergrond herhaalt dezelfde achtergrond op elk beeldscherm. In het tweede tabblad van dit venster kun je de geselecteerde animatie instellen als screensaver. In dat geval wijst een link je de weg naar de plug-in die je eerst moet downloaden op de aangeduide Lively GitHub-pagina.

In dit geval passen we de wallpaper alleen toe op scherm drie.

AI-diepte

Een speciaal effect is de AI-gegeneerde diepte op een 2D-afbeelding die reageert op je muisbewegingen. Het valt te proberen. In sommige gevallen is het mooi. Het resultaat is afhankelijk van de afbeelding die je omzet in 3D. Klik op de plusknop om een nieuwe achtergrond toe te voegen en gebruik dan de functie Geavanceerd. Dan komt deze optie tevoorschijn: Diepte achtergrond om foto’s om te zetten in 3D. Als je daarop klikt, moet je eerst een afbeelding op de harde schijf selecteren. Daarna downloadt het programma eerst nog de benodigde software (52 MB). Klik op Verder, het programma genereert nu een parallaxeffect dat (een beetje) reageert op je muisbewegingen.

Het programma genereert een 3D-effect op de foto.

Wallpaper Engine

Sterk alternatief

Een sterk en mooi alternatief voor Lively is Wallpaper Engine. Deze app werkt in Windows 10 en Windows 11, is te koop op Steam en kost slechts 3,99 euro. Het is een van de populairste niet-gameapps op dit platform om je eigen wallpapers te maken op basis van games, landschappen, digitale kunst en meer. Bovendien heeft de app een actieve community en een vele achtergronden in allerlei thema’s.

Koop en installeer Wallpaper Engine op Steam en start de app op vanuit de Steam-bibliotheek. Steam vraagt om een startoptie te selecteren, houd het rustig bij de eerste mogelijkheid. Vink het vakje aan bij Altijd deze optie gebruiken om dit bericht in de toekomst te vermijden. Selecteer daarna de gewenste kwaliteit van de live achtergrond. Laag geeft je een animatie van tien beelden per seconde, Medium vijftien, Hoog vijfentwintig en Ultra dertig. Je kunt later de kwaliteit nog aanpassen.

Je moet Wallpaper Engine vanuit Steam downloaden en installeren.

Ontdekken en toepassen

Als je in het volgende scherm het vakje Start automatically aanvinkt, wordt Wallpaper Engine geactiveerd op het moment dat je Windows opstart. Daarna is de app beschikbaar in het systeemvak. Door erop te dubbelklikken kun je een wallpaper selecteren. Met de rechtermuisklik open je de instellingen. Nu ben je klaar om de enorme bibliotheek te verkennen.

Bovenaan zie je drie tabbladen: Geïnstalleerd, Ontdekken en Workshop. Alle achtergronden die je binnenhaalt, komen in de eerste sectie, zodat je ze snel kunt toepassen. De sectie Ontdekken belicht enkele van de meer populaire achtergronden. De sectie Workshop toont alle door de gebruikers gemaakte achtergronden die ondertussen naar de app zijn geüpload. Aan de linkerkant word je bij je keuze geholpen door labels, zoals Abstract, Dieren, Anime, Cartoon en CGI. Je kunt ook andere criteria gebruiken, denk aan Goedgekeurd, Mobile compatible en Reageert op geluid.

Klik op de live wallpapers die je wilt downloaden.

Instellingen

Nadat je een achtergrond hebt gevonden die je interessant lijkt, klik je erop om deze te openen. Selecteer in het venster aan de rechterkant de knop Download. In dit voorbeeld hebben we een animatie gekozen van een computerchip die over een structuur trippelt op de tonen van Stayin’ Alive. Aan de rechterkant kun je het volume van de achtergrondmuziek regelen. Vijf minuten Bee Gees is leuk, maar daarna kruipt de muziek onder je schedel. Dus zet gerust het volumeschuifje naar links.

Verder kun je de afspeelsnelheid en de kleur van de ondergrond wijzigen in de Eigenschappen. Vervolgens sluit je Wallpaper Engine, zodat die zichzelf minimaliseert in het systeemvak. De geselecteerde live wallpaper wordt toegepast, terwijl de app op de achtergrond draait. Met de rechtermuisknop open je de Instellingen waar je opnieuw de kwaliteit van de animatie kunt aanpassen. Hier bepaal je ook hoe de geanimeerde achtergronden zich moeten gedragen op meerdere schermen.

Vanuit het systeemvak kun je met de rechtermuisknop de instellingen openen.
Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!