Windows 10 is uit en gratis te downloaden voor iedereen. Althans, als je dat wilt... Want hoewel het nieuwe OS erg mooi is én bovendien gratis, is er ook nog genoeg af te dingen op Windows 10. Is het eigenlijk wel zo'n goed idee om over te stappen? We zetten de voors en tegens voor je op een rijtje.

1. Het is nog niet af

Windows 10 is nog helemaal niet af. Hoewel Microsoft al sinds oktober in publieke bèta werkt aan het besturingssysteem, zijn er nog veel dingen in het OS die nog niet helemaal kloppen. Veel van die dingen zijn cosmetisch: Menu's zien er nog inconsistent uit en de Verkenner is nog praktisch hetzelfde. De belangrijkste dingen, zoals de ondersteuning voor drivers en oudere software, werken wel goed, maar je merkt ook wel dat er nog veel zaken niet helemaal af zijn.

Eén van de dingen waaraan je dat goed merkt, is de Edge-browser. Die heeft op dit moment bijvoorbeeld nog geen ondersteuning voor add-ons of plugins. Dat moet 'later dit jaar' nog komen, zegt Microsoft. Je gaat ook nog een aantal kleine kinderziektes vinden in Windows 10, zoals het feit dat je je bureaubladachtergrond niet meer op shuffle kunt afspelen. Hoewel het systeem over het algemeen stabiel werkt, kan het een reden zijn om nog even te wachten met Windows 10 tot Microsoft zijn zaakjes écht op orde heeft.

2. Windows Media Center ontbreekt

Misschien gebruikte je het nooit, maar sommige mensen zweerden bij het Windows Media Center. De verzamelplek voor alle muziek en films was handig voor wie bijvoorbeeld een thuisserver maakte van het Media Center - dat kon bijvoorbeeld met de PlayStation. Helaas is Windows Media Center uit Windows 10 gesloopt. Volgens Microsoft gebeurt dat omdat te weinig mensen de applicatie gebruikten.

Er zijn alternatieven, maar voor echte fans lijkt het erop dat ze het beste nog bij hun oudere OS kunnen blijven.

3. Er zijn mogelijk compatibiliteitsproblemen

Windows 10 is sinds oktober heel uitgebreid getest door ruim 5 miljoen testers. Maar ondanks dat indrukwekkende aantal is het nnog helemaal niet zeker dat Windowsd 10 werkt op álle systemen. In 99% van de gevallen zal Windows 10 werken zoals het hoort, zonder problemen met drivers of compatibiliteit met software. Maar je zult maar net in die 0,5% zitten en een systeem hebben dat nét niet optimaal draait. Dat je een p[rinter niet kunt installeren omdat de driver op mysterieuze wijze niet werkt. Dan zit je met de gebakken peren...

Hoewel Microsoft beweert dat het overgrote merendeel van de systemen zonder problemen werkt met Windows 10, kan het natuurlijk altijd zijn dat net dat ene programma niet werkt. Als je daar bang voor bent, kun je Windows 10 het beste proberen in een virtuele machine. We leggen je hier uit hoe je dat moet doen.

4. Windows Vista/7/8 blijven nog jaren ondersteund

Microsoft wil je dan wel laten overstappen naar Windows 10, maar dat betekent niet dat Windows 7- of Windows 8-gebruikers helemaal worden genegeerd. Sterker nog, de ondersteuning voor Windows 7 loopt nog door tot in ieder geval 2025, en die van Windows 8 zelfs tot 2028.

Het gaat daarbij om standaard-ondersteuning. Als je het hebt over de échte essentiële ondersteuning, dan kan die nog jaren langer doorlopen. Denk maar eens aan Windows XP: Dat stamt uit 2002, maar pas vorig jaar april werd de ondersteuning definitief stopgezet. Je kunt dus nog enkele jaren mee met Windows 7 zonder dat je hoeft in te zitten over je veiligheid. Zelfs Windows Vista heeft nog jaren ondersteuning

Er zijn echter ook genoeg redenen om wél over te stappen.

5. Er zijn allerlei nieuwe features!

Windows 10 is niet alleen veiliger en moderner, maar heeft ook een flink aantal nieuwe features die erg interessant zijn. Zo is er de vernieuwde taakweergave en de virtuele bureaubladen, waarmee je van Windows 10 een waar productiviteitsmonster kunt maken. Cortana is een andere prettige toevoeging, ook al is ze op dit moment nog niet in het Nederlands beschikbaar. Je kunt in Windows 10 bovendien games vanaf je Xbox streamen naar je pc, wat erg goed werkt.

Tel daarbij een nieuw Actiecentrum op, en het fijne vernieuwde startmenu, en Windows 10 heeft genoeg nieuwe functies om direct uit te proberen.
 

6. Het werkt perfect samen met je mobiele apparaat

Windows 10 wordt een universeel besturingssysteem, dat niet alleen op je desktop, maar ook op je smartphone en tablet, en zelfs op je Xbox moet draaien. Dat heeft een paar voordelen: Het is voor ontwikkelaars makkelijker om apps te ontwikkelen (wat voor meer apps zorgt), en je kunt je Xbox makkelijk streamen naar de pc.

Het grootste voordeel is straks echter het Actiecentrum, dat je kunt koppelen aan je smartphone. Op die manier krijg je alle notificaties van je smartphone binnen op je computer, en je kunt er zelfs op reageren met je toetsenbord. Die dienst, genaamd Continuum, maakt het werken met zowel een telefoon als een desktop wel erg aantrekkelijk. Moet je natuurlijk wel eerst een Windows-smartphone voor hebben, maar het kopen daarvan wordt juist ook weer aantrekkelijk door deze functie.
 

7. Microsoft blijft aan Windows 10 werken

Windows 10 is 'de laatste versie van Windows', zegt Microsoft zelf. Dat betekent in de praktijk dat Microsoft nog heel vaak met updates voor het OS komt. Het gaat daarbij niet om beveiligingsupdates, maar ook om nieuwe features die het werken allemaal weer wat makkelijker maken.

Dat betekent dat het op dit moment niet uitmaakt hoeveel functies er nog ontbreken. Die worden na een tijdje toch vanzelf toegevoegd. Alles dat nu nog niet werkt (zoals de plugins in Edge) worden na verloop door Microsoft bij het besturingssysteem toegevoegd.
 

8. Het overstappen is kinderlijk eenvoudig

Vroeger was het overstappen naar een nieuw besturingssysteem een logistieke nachtmerrie. Als je bestanden backuppen, een kopie maken van je schijf, het nieuwe OS vers installeren, bestanden weer terugzetten, en ondertussen maar hopen dat er niks mis gaat. Bij Windows 10 wordt dat proces eindeloos veel simpeler. Het enige dat je hoeft te doen is op 'upgraden' te klikken, en een taal uit te kiezen.

Tijdens het overstappen blijven al je documenten intact, en komen ze zelfs op dezelfde plaats op je bureaublad te staan. Ook programma's en de instellingen daarvan werken gewoon als vanouds in Windows 10, wat het overstappen een aangename verrassing maakt. Uiteraard moet je wel al je bestanden backuppen voor de zekerheid, maar als alles gaat zoals het hoort heb je geen enkel probleem met overstappen. Dus waarom zou je dat niet doen?
 

9. Het is gratis!

Microsoft begint in te zien dat het niet aantrekkelijk is om tegenwoordig nog te betalen voor een besturingssysteem. De gratis Linux-alternatieven kunnen zich tegenwoordig makkelijk meten aan Windows en zijn allang niet meer voor de whizzkids, en Apple geeft upgrades van zijn besturingssysteem ook gratis weg. Zelfs Google probeert een stukje van de markt te veroveren met het eveneens 'gratis' Chrome OS. Waarom zou je dan nog betalen voor een besturingssysteem.

Windows 10 wordt daarom gratis - mits je binnen 12 maanden upgrade. Als je dat ná 29 juli 2016 doet, moet je alsnog geld betalen voor Windows, dus is het zaak binnen dat jaar over te stappen. Ook na die tijd hoef je niet te betalen voor Windows 10, zowel eenmalig als in abonnementsvorm.

Waar Microsoft zijn geld dan mee wil verdienen? Met name uit Office 365-abonnementen, waarvan het bedrijf hoopt dat veel mensen ze gaan afsluiten. Ook pakt Microsoft 30% van de aankoopprijs van apps in de Store, wat bij een groot aanbod een heel lucratief verdienmodel is.

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!