Windows 10 is uit en gratis te downloaden voor iedereen. Althans, als je dat wilt... Want hoewel het nieuwe OS erg mooi is én bovendien gratis, is er ook nog genoeg af te dingen op Windows 10. Is het eigenlijk wel zo'n goed idee om over te stappen? We zetten de voors en tegens voor je op een rijtje.

1. Het is nog niet af

Windows 10 is nog helemaal niet af. Hoewel Microsoft al sinds oktober in publieke bèta werkt aan het besturingssysteem, zijn er nog veel dingen in het OS die nog niet helemaal kloppen. Veel van die dingen zijn cosmetisch: Menu's zien er nog inconsistent uit en de Verkenner is nog praktisch hetzelfde. De belangrijkste dingen, zoals de ondersteuning voor drivers en oudere software, werken wel goed, maar je merkt ook wel dat er nog veel zaken niet helemaal af zijn.

Eén van de dingen waaraan je dat goed merkt, is de Edge-browser. Die heeft op dit moment bijvoorbeeld nog geen ondersteuning voor add-ons of plugins. Dat moet 'later dit jaar' nog komen, zegt Microsoft. Je gaat ook nog een aantal kleine kinderziektes vinden in Windows 10, zoals het feit dat je je bureaubladachtergrond niet meer op shuffle kunt afspelen. Hoewel het systeem over het algemeen stabiel werkt, kan het een reden zijn om nog even te wachten met Windows 10 tot Microsoft zijn zaakjes écht op orde heeft.

2. Windows Media Center ontbreekt

Misschien gebruikte je het nooit, maar sommige mensen zweerden bij het Windows Media Center. De verzamelplek voor alle muziek en films was handig voor wie bijvoorbeeld een thuisserver maakte van het Media Center - dat kon bijvoorbeeld met de PlayStation. Helaas is Windows Media Center uit Windows 10 gesloopt. Volgens Microsoft gebeurt dat omdat te weinig mensen de applicatie gebruikten.

Er zijn alternatieven, maar voor echte fans lijkt het erop dat ze het beste nog bij hun oudere OS kunnen blijven.

3. Er zijn mogelijk compatibiliteitsproblemen

Windows 10 is sinds oktober heel uitgebreid getest door ruim 5 miljoen testers. Maar ondanks dat indrukwekkende aantal is het nnog helemaal niet zeker dat Windowsd 10 werkt op álle systemen. In 99% van de gevallen zal Windows 10 werken zoals het hoort, zonder problemen met drivers of compatibiliteit met software. Maar je zult maar net in die 0,5% zitten en een systeem hebben dat nét niet optimaal draait. Dat je een p[rinter niet kunt installeren omdat de driver op mysterieuze wijze niet werkt. Dan zit je met de gebakken peren...

Hoewel Microsoft beweert dat het overgrote merendeel van de systemen zonder problemen werkt met Windows 10, kan het natuurlijk altijd zijn dat net dat ene programma niet werkt. Als je daar bang voor bent, kun je Windows 10 het beste proberen in een virtuele machine. We leggen je hier uit hoe je dat moet doen.

4. Windows Vista/7/8 blijven nog jaren ondersteund

Microsoft wil je dan wel laten overstappen naar Windows 10, maar dat betekent niet dat Windows 7- of Windows 8-gebruikers helemaal worden genegeerd. Sterker nog, de ondersteuning voor Windows 7 loopt nog door tot in ieder geval 2025, en die van Windows 8 zelfs tot 2028.

Het gaat daarbij om standaard-ondersteuning. Als je het hebt over de échte essentiële ondersteuning, dan kan die nog jaren langer doorlopen. Denk maar eens aan Windows XP: Dat stamt uit 2002, maar pas vorig jaar april werd de ondersteuning definitief stopgezet. Je kunt dus nog enkele jaren mee met Windows 7 zonder dat je hoeft in te zitten over je veiligheid. Zelfs Windows Vista heeft nog jaren ondersteuning

Er zijn echter ook genoeg redenen om wél over te stappen.

5. Er zijn allerlei nieuwe features!

Windows 10 is niet alleen veiliger en moderner, maar heeft ook een flink aantal nieuwe features die erg interessant zijn. Zo is er de vernieuwde taakweergave en de virtuele bureaubladen, waarmee je van Windows 10 een waar productiviteitsmonster kunt maken. Cortana is een andere prettige toevoeging, ook al is ze op dit moment nog niet in het Nederlands beschikbaar. Je kunt in Windows 10 bovendien games vanaf je Xbox streamen naar je pc, wat erg goed werkt.

Tel daarbij een nieuw Actiecentrum op, en het fijne vernieuwde startmenu, en Windows 10 heeft genoeg nieuwe functies om direct uit te proberen.
 

6. Het werkt perfect samen met je mobiele apparaat

Windows 10 wordt een universeel besturingssysteem, dat niet alleen op je desktop, maar ook op je smartphone en tablet, en zelfs op je Xbox moet draaien. Dat heeft een paar voordelen: Het is voor ontwikkelaars makkelijker om apps te ontwikkelen (wat voor meer apps zorgt), en je kunt je Xbox makkelijk streamen naar de pc.

Het grootste voordeel is straks echter het Actiecentrum, dat je kunt koppelen aan je smartphone. Op die manier krijg je alle notificaties van je smartphone binnen op je computer, en je kunt er zelfs op reageren met je toetsenbord. Die dienst, genaamd Continuum, maakt het werken met zowel een telefoon als een desktop wel erg aantrekkelijk. Moet je natuurlijk wel eerst een Windows-smartphone voor hebben, maar het kopen daarvan wordt juist ook weer aantrekkelijk door deze functie.
 

7. Microsoft blijft aan Windows 10 werken

Windows 10 is 'de laatste versie van Windows', zegt Microsoft zelf. Dat betekent in de praktijk dat Microsoft nog heel vaak met updates voor het OS komt. Het gaat daarbij niet om beveiligingsupdates, maar ook om nieuwe features die het werken allemaal weer wat makkelijker maken.

Dat betekent dat het op dit moment niet uitmaakt hoeveel functies er nog ontbreken. Die worden na een tijdje toch vanzelf toegevoegd. Alles dat nu nog niet werkt (zoals de plugins in Edge) worden na verloop door Microsoft bij het besturingssysteem toegevoegd.
 

8. Het overstappen is kinderlijk eenvoudig

Vroeger was het overstappen naar een nieuw besturingssysteem een logistieke nachtmerrie. Als je bestanden backuppen, een kopie maken van je schijf, het nieuwe OS vers installeren, bestanden weer terugzetten, en ondertussen maar hopen dat er niks mis gaat. Bij Windows 10 wordt dat proces eindeloos veel simpeler. Het enige dat je hoeft te doen is op 'upgraden' te klikken, en een taal uit te kiezen.

Tijdens het overstappen blijven al je documenten intact, en komen ze zelfs op dezelfde plaats op je bureaublad te staan. Ook programma's en de instellingen daarvan werken gewoon als vanouds in Windows 10, wat het overstappen een aangename verrassing maakt. Uiteraard moet je wel al je bestanden backuppen voor de zekerheid, maar als alles gaat zoals het hoort heb je geen enkel probleem met overstappen. Dus waarom zou je dat niet doen?
 

9. Het is gratis!

Microsoft begint in te zien dat het niet aantrekkelijk is om tegenwoordig nog te betalen voor een besturingssysteem. De gratis Linux-alternatieven kunnen zich tegenwoordig makkelijk meten aan Windows en zijn allang niet meer voor de whizzkids, en Apple geeft upgrades van zijn besturingssysteem ook gratis weg. Zelfs Google probeert een stukje van de markt te veroveren met het eveneens 'gratis' Chrome OS. Waarom zou je dan nog betalen voor een besturingssysteem.

Windows 10 wordt daarom gratis - mits je binnen 12 maanden upgrade. Als je dat ná 29 juli 2016 doet, moet je alsnog geld betalen voor Windows, dus is het zaak binnen dat jaar over te stappen. Ook na die tijd hoef je niet te betalen voor Windows 10, zowel eenmalig als in abonnementsvorm.

Waar Microsoft zijn geld dan mee wil verdienen? Met name uit Office 365-abonnementen, waarvan het bedrijf hoopt dat veel mensen ze gaan afsluiten. Ook pakt Microsoft 30% van de aankoopprijs van apps in de Store, wat bij een groot aanbod een heel lucratief verdienmodel is.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.