Gedurende de 10 jaar dat Spotify in Nederland actief is, heeft de Zweedse dienst met heel wat concurrentie te maken gehad. Toch kregen grootmachten als Apple, Amazon en Google de Scandinavische pioniers er vooralsnog niet onder. Sterker nog, Spotify was vorig jaar de eerste muziekdienst die de magische grens van honderd miljoen betalende gebruikers passeerde. Volgens de laatste kwartaalcijfers zijn dat er inmiddels zelfs 138 miljoen! Ondanks de grote populariteit zijn er ook kritische geluiden. Hoe zit het bijvoorbeeld met de audiokwaliteit? We testen naast Spotify negen andere online muziekdiensten en vertellen je bij welke partij je als luisteraar momenteel het beste af bent.

Tegenwoordig kun je als muziekliefhebber bijna niet meer om een betaald streamingabonnement heen. Veel albums van de huidige generatie artiesten verschijnen namelijk niet eens meer op een fysieke geluidsdrager. Verder kunnen moderne smart-tv’s, draadloze luidsprekers, soundbars, receivers en netwerkspelers prima overweg met de weergave van online muziek. Voor individuele luistersessies heb je alleen een smartphone of tablet met een (draadloze) hoofdtelefoon nodig.

Kortom, technische beperkingen voor het streamen van muziek zijn er niet meer. Tegen een bescheiden maandtarief liggen miljoenen nummers voor het grijpen; daar kan geen enkele cd- of platenkast tegenop. Niet vreemd dus dat de meeste muziekliefhebbers massaal kiezen voor streaming muziek. We bespreken de onderlinge verschillen van tien bekende aanbieders, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.

Populariteit Spotify

De enorme populariteit van Spotify laat zich eenvoudig verklaren. Het Zweedse bedrijf was nu eenmaal de eerste aanbieder die een omvangrijke catalogus via de digitale snelweg beschikbaar stelde. Gerenommeerde artiesten als Metallica, Led Zeppelin, Pink Floyd, Adele, AC/DC en The Beatles sputterden in de begindagen nog tegen, maar inmiddels beseft vrijwel iedere act dat online muziekdiensten binnen een sterk gedigitaliseerde samenleving niet meer zijn af te stoppen. Niet voor niets is het verschil in aanbod tussen online muziekdiensten inmiddels te verwaarlozen en doen artiesten aan vrijwel ieder (nieuw) streaminginitiatief mee.

Hoewel Spotify zich op het gebied van aanbod dus nog nauwelijks onderscheidt, weet het Zweedse concern zich nog altijd vrij moeiteloos als marktleider te handhaven. Een belangrijke reden hiervoor is dat de dienst voortdurend in ontwikkeling is en door de jaren heen de gebruikerservaring sterk verbeterde. Dat gebeurde niet alleen met een brede ondersteuning van audiovisuele apparaten, maar zeker ook door de introductie van aantrekkelijke nieuwe functies. Denk bijvoorbeeld aan het offline opslaan van muziek en gepersonaliseerde afspeellijsten. Bovendien bundelt Spotify ook geregeld de krachten met diverse elektronicafabrikanten en telecomproviders om extra abonnementen te verkopen.

Verschillende abonnementen

Gebruikers hoeven niet per se te betalen voor online muziek. Zo bestaan er van bijvoorbeeld Spotify, Deezer en YouTube Music gratis versies. Logischerwijs heeft dat wel een keerzijde, want gratis abonnementen bevatten (gesproken) reclame. Dat is nogal storend. Het volume van reclameboodschappen is vaak ook nog eens erg luid, waardoor ze extra irritant zijn. Verder missen gratis muziekdiensten handige functies, zoals nummers overslaan en afspeellijsten offline bewaren.

Spotify vroeg tien jaar geleden voor zijn Premium-versie een tientje per maand en dat is altijd zo gebleven. Andere online muziekdiensten namen dit tarief klakkeloos over. Met abonnementen voor studenten (4,99 euro) en gezinnen (14,99 euro) wist de Zweedse muziekdienst extra betalende leden aan zich te binden. Sinds kort is er onder de noemer Spotify Duo ook een abonnement voor stellen. Dit abonnement kost maandelijks 12,99 euro.

©PXimport

Gecomprimeerde streams

Om de netwerk- en serverbelasting te drukken, passen vrijwel alle muziekdiensten compressie op hun audiostreams toe. De liedjes zijn een kopje kleiner gemaakt, waardoor het voor diensten makkelijker is om ze via internet aan te bieden. Een bijkomend voordeel is dat gebruikers hun thuisnetwerk niet zo zwaar belasten. Op die manier blijft er voor overige netwerkactiviteiten voldoende capaciteit over, zoals videostreaming en online gamen.

Bij compressie wordt er informatie uit de muziekbestanden gehaald en dat leidt altijd tot een teruggang in audiokwaliteit. Gelukkig passen online muziekdiensten compressie zorgvuldig toe, waardoor je op een doorsnee hoofdtelefoon of bluetoothspeaker amper kwaliteitsverlies zult horen. Heb je thuis een zeer goed audiosysteem staan met hoogwaardige speakers? In dat geval is de kans groot dat de tekortkomingen van sterk gecomprimeerde audiostreams dan wél aan het licht komen; die hebben bijvoorbeeld weinig dynamiek, terwijl sommige ingezongen letters te fel klinken.

Lossless streams

Luister je liever niet naar gecomprimeerde audiostreams? Sommige muziekdiensten bieden een abonnement met zogeheten lossless-streams aan. Hierbij vindt er weliswaar nog altijd compressie plaats om het originele muziekbestand in te dammen, maar er worden geen audiogegevens weggegooid. Hierdoor is er vergeleken met een normale cd geen sprake van audioverlies. Drie jaar geleden waren er sterke geruchten dat Spotify een lossless-abonnement zou introduceren, maar dat is helaas nooit van de grond gekomen. Deezer, Qobuz, Primephonic en Tidal bieden hun gebruikers wel de mogelijkheid om zonder audioverlies naar muziek te luisteren.

Amazon Music Unlimited

Onder de noemer Amazon Music Prime geeft het Amerikaanse concern Prime-leden naar eigen zeggen toegang tot zo’n twee miljoen nummers. Jammer genoeg is deze catalogus niet toegankelijk met een Nederlands account. Daarnaast bestaat er ook nog Amazon Music Free. Amazon claimt dat gebruikers hiermee gratis naar bepaalde stations en afspeellijsten kunnen luisteren, maar dat blijkt helaas niet het geval. Bij ieder item dat we in de browser aanklikken, verwijst Amazon namelijk naar zijn dienst Music Unlimited. Die werkt gelukkig wel naar behoren.

Geïnteresseerden kunnen deze muziekdienst dertig dagen vrijblijvend uitproberen, al dien je hiervoor wel alvast creditcardgegevens op te geven. Een andere betaalmethode is niet mogelijk. Na activatie van het abonnement geeft de dienst nieuwe leden de gelegenheid om een app voor een pc, Mac of mobiel apparaat te downloaden. Vanzelfsprekend kun je ook liedjes vanuit de web-omgeving streamen.

Een minpunt is dat je Amazon Music Unlimited niet in het Nederlands kunt gebruiken. Het aanbod is met ruim zestig miljoen nummers in orde, al ontbreekt er wel een aantal Nederlandse artiesten. Opvallend genoeg verschijnt de discografie niet in chronologische volgorde. Hierdoor is doorklikken soms noodzakelijk om het meest recente album van een band of zanger(es) op te vragen. Via de instellingen kies je de gewenste streamingkwaliteit. Amazon biedt ook lossless-streams aan, maar deze functie werkt niet voor Nederlandse abonnees.

©PXimport

Amazon Music Unlimited

Prijs
Vanaf € 9,99 per maand
Website
http://music.amazon.com4Score40

Apple Music

Na Spotify heeft Apple Music wereldwijd het grootste ledenaantal. Een knappe prestatie, want deze dienst zag pas vijf jaar geleden het licht. Een belangrijke reden voor het succes is dat Apple Music standaard al op zo’n beetje ieder Apple-apparaat beschikbaar is; de muziekdienst zit namelijk in de Muziek-app verwerkt. Verder stream je net zo gemakkelijk liedjes naar Windows-pc’s (iTunes) en Android-toestellen. Tot slot werkt Apple Music ook vanuit de browser. Nieuwe leden kunnen de muziekdienst maar liefst negentig dagen zonder verdere verplichtingen uitproberen.

De lichte gebruikersomgeving oogt op elk apparaat overzichtelijk, waarbij de makers je niet meteen vermoeien met allerlei opties. Toch bevat Apple Music wel degelijk interessante snufjes, zoals het offline bewaren van muziek, aanbevelingen, videoclips en songteksten. Daarnaast heeft deze streamingaanbieder met Beats 1 zijn eigen radiostation, waarop onder meer interviews met bekende artiesten te horen zijn. Bekijk verder naar welke muziek personen uit je contactenlijst luisteren.

Voor de compressie past Apple de aac-codec op audiobestanden toe. Dit resulteert in een audiostream met een kwaliteit van 256 Kbit/s. Voor kritische luisteraars is Apples muziekdienst op papier niet de beste keuze, aangezien de meeste concurrenten een gunstigere compressie gebruiken. Het verschil in audiokwaliteit is met een doorsnee hoofdtelefoon, audiosysteem of bluetoothspeaker echter te verwaarlozen.

©PXimport

Apple Music

Prijs
Vanaf € 4,99 per maand
Website
www.apple.com/nl/apple-music8Score80

Deezer

Een jaar na Spotify opende Deezer zijn deuren in Nederland en daarmee is de Franse aanbieder inmiddels een oudgediende binnen de streamingwereld. Het internetbedrijf trekt met diverse abonnementen alles uit de kast om muziekliefhebbers zoveel mogelijk maatwerk te leveren. Wie liever geen geld uitgeeft, kan Deezer Free gebruiken. Hiermee heb je toegang tot de volledige catalogus van 56 miljoen liedjes. Houd wel rekening met een lagere audiokwaliteit van slechts 128 Kbit/s en reclameblokken. Voor een tientje per maand koop je deze beperkingen af, waarbij je nummers ook offline kunt opslaan. Net als de meeste andere aanbieders gelden er voor gezinnen en studenten aangepaste tarieven.

Naast gecomprimeerde streams biedt het bedrijf tegen een meerprijs ook muziek in lossless-kwaliteit aan. Onlangs verlaagde Deezer hiervan de prijs naar 14,99 euro per maand. Stream hiermee nummers in een audiokwaliteit van 16 bit/44.1 KHz. Dat is vergelijkbaar met de geluidskwaliteit van een reguliere cd. Deze streams klinken dan ook aanmerkelijk beter vergeleken met sterk gecomprimeerde muziek.

Gunstig is dat Deezer met nogal wat audiomerken samenwerkt, zodat de flac-streams bij een HiFi-abonnement goed uit de verf komen. Deezer HiFi werkt onder meer op audiosystemen van Bang & Olufsen, Bluesound, Harman Kardon, Onkyo, Sonos en Yamaha. Daarnaast kun je er ook met een browser of (desktop-)app mee uit de voeten. De gelikte gebruikersinterface bevat veel functies en bevalt in de praktijk uitstekend. De dienst bestookt abonnees wel met allerlei notificaties, maar die kun je uitzetten.

©PXimport

Deezer

Prijs
Vanaf € 4,99 per maand
Website
www.deezer.com9Score90

Napster

Napster stond in de jaren 90 bekend als illegaal platform waarvan je kosteloos mp3’tjes kon downloaden. Tegenwoordig is er onder dezelfde naam een Nederlandstalige online muziekdienst actief. Na een proefperiode van dertig dagen vraagt deze aanbieder 9,95 euro per maand. Meer smaken zijn er niet, dus verwacht geen aangepaste tarieven voor gezinnen en studenten.

Gebruikers kunnen de web-omgeving openen of een app op een Windows-, iOS- of Android-apparaat installeren. Een desktopapplicatie voor macOS ontbreekt. De gebruikersomgeving oogt vanwege een overdaad aan opties en aanbevelingen nogal rommelig; hierdoor duurt het even voordat Napster vertrouwd aanvoelt. Een nuttige optie is dat luisteraars de startpagina aan de hand van favoriete muziekgenres kunnen aanpassen. Helaas reageert de online muziekdienst af en toe traag.

Over het aanbod valt weinig te klagen, want de catalogus telt albums van vrijwel alle bekende artiesten uit binnen- en buitenland. Voor het streamen van muziek gebruikt Napster de aac-codec met een maximale bitrate van 320 Kbit/s. Deze muziekdienst blinkt helaas nergens in uit, dus kijk vooral naar de overige online muziekdiensten in deze test.

©PXimport

Napster

Prijs
€ 9,95 per maand
Website
http://nl.napster.com5Score50

Primephonic

Klassieke muziek is bij de meeste online muziekdiensten een ondergeschoven kindje. Primephonic duikt in dit gat door uitsluitend composities uit het klassieke genre beschikbaar te stellen. Het gaat om zo’n 3,5 miljoen muziekstukken. Ondanks dit relatief bescheiden en eenzijdige aanbod, hanteert de dienst hetzelfde standaardtarief als andere aanbieders, namelijk een tientje per maand. Het gaat hierbij om mp3-streams met een bitrate van 320 Kbit/s. Voor 14,99 euro per maand zijn er ook flac-streams in lossless-kwaliteit beschikbaar. De audiokwaliteit hiervan bedraagt maximaal 24 bit/192 KHz. Primephonic ontwikkelde apps voor iOS en Android. Daarnaast open je deze online muziekdienst in iedere browser.

Primephonic houdt abonnees op de hoogte van actuele ontwikkelingen binnen het genre. Dat gebeurt met podcasts, achtergrondinformatie en aangepaste afspeellijsten. De makers hebben de zoekmachine geoptimaliseerd voor klassieke muziek. Zoek je bijvoorbeeld op Mozart, dan verschijnen er direct muziekstukken van uiteenlopende gezelschappen die muziek van deze Oostenrijkse componist hebben opgevoerd. Gedurende de proefperiode van veertien dagen hoeven geïnteresseerden geen betaalgegevens op te geven.

©PXimport

Primephonic

Prijs
Vanaf € 9,99 per maand
Website
www.primephonic.com7Score70

Idagio

Qobuz

Qobuz verkeerde meermaals in zwaar weer, maar na een doorstart gaat het vooralsnog beter met het Franse bedrijf. Luisteraars hebben de keuze uit twee prijzige abonnementen. Voor 19,99 euro per maand heb je toegang tot zo’n zestig miljoen flac-streams in een lossless-kwaliteit van 16 bit/44.1 KHz. Tegen een meerprijs van vijf euro stream je ongeveer 185.000 albums in een hogere kwaliteit, namelijk maximaal 24 bit/192 KHz. Interessant voor bezitters van een hoogwaardig audiosysteem. Niet voor niets werkt Qobuz samen met bekende audiomerken als Bang & Olufsen, Arcam, Bluesound, Mark Levinson, NAD, Onkyo en Naim. Overigens is deze dienst ook via diverse (desktop-)apps en de browser beschikbaar. Na een iDEAL-betaling van één cent probeer je de streamingdienst eerst een maand uit.

De Engelstalige gebruikersomgeving oogt vergeleken met andere aanbieders minder sprankelend. Dankzij het Hi-Res Audio-logo is meteen duidelijk welke albums in de hoogste kwaliteit beschikbaar zijn. Deze streams klinken op een goede hoofdtelefoon of met een paar kwalitatieve speakers fenomenaal. Het aanbod is zeer compleet, al zijn Nederlandse albums veelal niet in studiokwaliteit beschikbaar.

©PXimport

Qobuz

Prijs
Vanaf € 19,99 per maand
Website
www.qobuz.com8Score80

SoundCloud

SoundCloud is van oudsher een platform waar (beginnende) muzikanten en producers hun materiaal op kwijt kunnen. Om die reden is er veel werk van onbekende artiesten beschikbaar. Wie bijvoorbeeld zin heeft in een avondvullende mix van een dj heeft keuze uit honderdduizenden streams. Daarnaast weten ook podcastmakers hun weg naar SoundCloud te vinden. Volgens de dienst gaat het in totaal om ruim 150 miljoen audiobestanden. Er zijn weliswaar ook liedjes van bekende artiesten aanwezig, maar hiervan is het aanbod niet zo overzichtelijk gerangschikt als we van Spotify en consorten gewend zijn. SoundCloud is dan ook meer geschikt om beginnende bandjes te spotten, naar een podcast te luisteren of een dj-set van een paar uur op te zetten.

Een abonnement op SoundCloud GO+ met volledige toegang zonder advertenties kost een tientje. Studenten betalen de helft. Er bestaat daarnaast ook nog een goedkoper abonnement van 5,99 euro per maand, maar daarmee hebben luisteraars geen toegang tot de volledige catalogus. Bij gebruik van SoundCloud GO+ bedraagt de maximale bitrate van de aac-streams 256 Kbit/s. Open hiervoor wel eerst even de instellingen, want standaard hanteert deze dienst een lagere bitrate.

©PXimport

SoundCloud

Prijs
Vanaf € 5,99 per maand
Website
www.soundcloud.com6Score60

Spotify

Spotify heeft zijn zaakjes goed voor elkaar. Aan de hand van gebruiksvriendelijke (desktop)-apps weten abonnees moeiteloos hun favoriete podcasts, albums en afspeellijsten te vinden. Daarnaast werkt de dienst ook op de meeste smart-tv’s, gameconsoles, draadloze speakers en netwerkreceivers. Iedere vrijdag verschijnt er een afspeellijst en albumoverzicht met nieuwe releases, zodat je binnen het muzikale landschap eenvoudig op de hoogte blijft. Een leuk extraatje is dat je rechtstreeks ziet naar welke muziek vrienden luisteren.

Sowieso is Spotify prima geschikt om nieuwe muziek te ontdekken. Op basis van je luistergedrag doet de dienst aanbevelingen en stelt het iedere maandag een automatische afspeellijst samen. Interessant is de functie Duo Mix. Heb je samen met je partner een Spotify-abonnement? Stel dan een gezamenlijke afspeellijst samen en verras elkaar met bijzondere liedjes. Naast het Duo-abonnement is Spotify ook voor individuen, studenten en families beschikbaar. De gratis versie bevat nogal veel gesproken reclame, dus laat die liever links liggen.

Op het gebied van audiokwaliteit laat Spotify helaas steken vallen. De dienst gebruikt nog altijd audiostreams in een maximale bitrate van 320 Kbit/s. Als streamingpionier zou een lossless-abonnement met kwalitatief hoogwaardigere audiostreams inmiddels wel op zijn plaats zijn.

©PXimport

Tidal

Naast Deezer en Qobuz is Tidal de derde bekende streamingaanbieder die een lossless-abonnement aanbiedt. Met een zogeheten HiFi-account hebben leden toegang tot zo’n zestig miljoen flac-streams in een audiokwaliteit van 16 bit/44.1 KHz. Maar de Amerikaanse dienst gaat met dit HiFi-abonnement nog een stapje verder. Zo doet Tidal een beroep op de tamelijk recente mqa-codec om tienduizenden albums in een hogere kwaliteit van maximaal 24 bit/96 KHz beschikbaar te stellen. Dankzij deze codec blijft de bestandsomvang relatief beperkt, waardoor het gemakkelijker is om de streams op mobiele apparaten te laden. Binnen de streamingdienst zijn deze mqa-streams zichtbaar als Tidal Masters. Bij gebruik van een capabel audiosysteem profiteer je van dynamische opnames met een opvallend hoge detaillering. Gunstig is dat er Tidal-ondersteuning in allerlei audiosystemen van diverse bekende merken is ingebouwd. Voor dit abonnement betalen gebruikers 19,99 euro per maand.

Wie geen behoefte heeft aan lossless- of high-res-streams kan ook naar gecomprimeerde muziek luisteren, dat kost 9,99 euro per maand. Verder zijn er abonnementen voor families en studenten beschikbaar.

Tidal onderscheidt zich van concurrenten door naast muziek ook video’s beschikbaar te stellen, zoals interviews, clips en concerten. De gebruikersomgeving van (desktop-)apps is een lust voor het oog, al is de voertaal jammer genoeg wel Engels.

©PXimport

Tidal

Prijs
Vanaf € 9,99 per maand
Website
www.tidal.com9Score90

YouTube Music

Onder de naam Google Play Music kreeg Google geen voet aan de grond, maar met YouTube Music probeert de internetgigant het doodleuk opnieuw. Het betreft een relatief jonge dienst, want het platform is pas sinds twee jaar in Nederland actief. Je kunt de dienst gratis gebruiken, maar Google bestookt je dan wel met advertenties. Voor een Premium-account vragen de makers een tientje per maand. Studenten en gezinnen betalen respectievelijk 4,99 en 14,99 euro.

De gebruikersomgeving reageert opvallend snel en oogt erg rustig. Je hebt rechtstreeks toegang tot onder meer favorieten, populaire afspeellijsten en nieuwe releases. Al met al voelt YouTube Music al na enkele minuten vertrouwd aan. Geef aan welke artiesten je goed vindt en laat je verrassen door verse aanbevelingen.

Duik voor de eerste luistersessie wel even in de instellingen en selecteer de hoogste audiokwaliteit. In dat geval gebruikt YouTube Music de aac-codec op een acceptabele bitrate van 256 Kbit/s. Logischerwijs bevat YouTube Music een rechtstreekse koppeling met zijn grote broer, zodat je relevante video’s kunt afspelen. Dit betreffen voornamelijk muziekclips en concerten.

©PXimport

YouTube Music

Prijs
Vanaf € 4,99 per maand
Website
http://music.youtube.com8Score80

Conclusie

Spotify heeft de grootste naamsbekendheid en dat werkt duidelijk in het voordeel van de Zweedse muziekdienst. Veel abonnees zijn er al vanaf het prille begin bij en zijn het gebruiksvriendelijke platform al die jaren trouw gebleven. Maar is het daarmee ook de beste keuze in het overvolle streaminglandschap?

Wanneer we puur kijken naar de kwaliteit van de audiostreams loopt Spotify achter de feiten aan. Deezer levert sinds kort voor vijftien euro per maand zijn voltallige aanbod in het betere flac-formaat. Het verschil in kwaliteit ten opzichte van de sterk gecomprimeerde Spotify-streams is met een goede hoofdtelefoon of een paar kwalitatief hoogwaardige speakers duidelijk te horen. Verschillen in aanbod, platformondersteuning en functionaliteit zijn er nauwelijks meer, waardoor je als muziekliefhebber bij Deezer beter af bent. Voorwaarde is natuurlijk wel dat je bereid bent om een meerprijs van vijf euro te betalen.

Ook Tidal en Qobuz beheren abonnementen met lossless-streams, waarbij een select aantal albums zelfs in een nóg hogere audiokwaliteit beschikbaar is. Beide streamingdiensten zijn overigens wel duurder dan Deezer.

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

De markt voor koffiemachines is breed en beweegt snel. Veel apparaten bieden steeds meer functies, van eenvoudige espresso’s tot uitgebreide melk- en cold brew-specialiteiten. De Ninja Café Luxe-serie belooft precies dat: barista-kwaliteit, eindeloze mogelijkheden en gebruiksgemak in één apparaat. Maar maakt dit model die belofte waar in de praktijk?

De Ninja Café Luxe combineert een espressomachine, filterkoffiezetter en cold brew-maker in één apparaat. Met de geïntegreerde koffiemolen (25 maalstanden) en tamper stel je de koffie volledig naar wens af.

De machine biedt vijf espresso-opties, vier koffiestijlen en vier melkopschuimstanden – geschikt voor zowel dierlijke als plantaardige melk. Je kiest uit zeven drankformaten, van espresso tot cold brew-specialiteiten zoals iced latte of espresso martini.

Er zijn twee uitvoeringen:

De Essential kost 449,99 euro, de Premier 549,99 euro. De machine is groot en zwaar (34,4 x 33,6 x 37,2 cm) en weegt 16,65 kilo.

©Ninja

Eerste indruk: wat veel!

Wat fijn is aan huishoudelijke apparaten van Ninja, is dat ze doorgaans gebruiksvriendelijk en intuïtief te bedienen zijn, zo bleek uit eerdere ervaringen. Gebruiksvriendelijk blijkt – na enige tijd – zeker waar, maar intuïtief kunnen we dit apparaat zeker niet noemen direct na het uitpakken. De uitgebreide handleiding, verkorte snelstartgids en een inspiratiegids met allerlei recepten voor de verschillende koffievarianten komen dan ook direct van pas.

©Saskia van Weert

Uit de doos oogt de Ninja Café Luxe direct stevig en professioneel. De afwerking is netjes en het apparaat maakt een solide indruk op het aanrecht. Bij het uitpakken valt op hoeveel accessoires en onderdelen erbij zitten: van filterhouders en melkopschuimer tot een geïntegreerde molen.

Voordat er überhaupt koffie kan worden gezet, dient er een stapsgewijze kalibratie en watermeting te worden gedaan om te bepalen hoe hard het kraanwater is in de eigen regio. De stappen staan duidelijk beschreven in de gids, alle benodigdheden (behalve koffiebonen) zitten bijgesloten in de doos. Dat alles neemt een halfuurtje in beslag, daarna is de machine klaar voor het eerste gebruik.

©Ninja

De functies op een rij

De koffiemachine heeft allerlei onderdelen die een eigen plekje hebben in of op de machine. Er zitten drie filterbakjes bij om de gemalen koffie in te doen: eentje voor een enkele hoeveelheid, een wat grotere voor een dubbele hoeveelheid drank en een grote mand voor filterkoffie.

Dan is er het portafilter, oftewel het gedeelte waarin de gemalen koffie plus het gewenste filterbakje gaan, en dat je vastklikt onder de wateruitlaat.

Er is een losse trechter die je gebruikt tijdens het malen van de koffie, en een stamper om de koffie in het bakje samen te drukken. Tot slot is er nog het melkkannetje.

©Saskia van Weert

Links van de machine kun je de trechter en de stamper bewaren, het portafilter kan onder de koffiemaler en het kannetje heeft een vaste plek rechts onder het melktuitje.

Het bedieningspaneel verdient ook wat aandacht. Aan de linkerzijde zit een draaischijf waarmee je de maalgraad van de koffiebonen instelt. Dan is er nog het display met allerlei opties en een draai-/drukknop, en een gedeelte om het soort melkschuim in te stellen. Het bedieningspaneel is duidelijk vormgegeven, maar door het grote aantal opties is het niet direct intuïtief.

Boven op het apparaat is er een warmhoudplaat voor koffiebekers. Aan de achterzijde zit het waterreservoir, bovenin zit een dekseltje om toegang te krijgen tot het bonenreservoir, en geheel rechts zit een klein deurtje waar je de metalen filterbakjes in kunt opbergen.

Kortom: een hoop opties en een hoop uitzoekwerk!

©Saskia van Weert

In gebruik: goed resultaat (na even oefenen)

Bij het apparaat zit een dikke zwart-witte gebruikshandleiding. Het is aan te raden die goed door te nemen en bij de hand te hebben tijdens het leren kennen van het apparaat en de mogelijkheden. Na enige keren wat proberen wordt duidelijk dat de basishandelingen vrij overzichtelijk zijn. Een doorgewinterde thuisbarista zal deze machine vermoedelijk sneller weten te doorgronden.

Allereerst moet het gewenste filterbakje in het portafilter. Je zet de trechter op het filterbakje en zet de machine aan. Je kiest het gewenste programma, bijvoorbeeld espresso. De standaardinstelling is een dubbele shot; dat is eventueel aan te passen in het menu.

Vervolgens hang je het portafilter onder de koffiemaler. Er verschijnen twee getallen in beeld: de ideale maalgraad en de huidige instelling. Via de draaischijf links aan de machine zorg je dat de twee getallen identiek zijn. Je start de maler en neemt het portafilter met gemalen koffie uit de machine. Je stampt de boel aan met de stamper, verwijdert de trechter en bevestigt het portafilter onder de wateruitlaat. Dat doe je door de oranje stip op het filter gelijk te houden met de stip op de machine en het filter stevig naar rechts te bewegen om het te vergrendelen. Dat gaat vrij zwaar.

©Ninja

Dan is het tijd om het koffiezetten te starten met een druk op de draai-/drukknop. Vergeet niet om een passende kop of mok onder het filter te zetten. Er komt een beetje geconcentreerde koffie uit de machine, die wordt aangevuld met heet water om de gewenste sterkte te verkrijgen. Deze stappen zijn gelijk voor vrijwel alle koffiebereidingen – alleen filterkoffie gaat iets anders.

Melkschuim maken

Mocht je cappuccino willen maken, dan doe je dierlijke of plantaardige melk in de melkkan tot aan de streep, kies je de gewenste dikte en laat je de melk warm worden en opschuimen tot een pieptoon aangeeft dat de melk klaar is. Je hoort het kleine mixertje onder in de kan flink tekeergaan en dat levert een prima resultaat op. Na het leeggieten van de kan start een automatisch schoonmaakprogramma.

De smaak van de geteste koffievarianten is prima. De exacte uitkomst hangt uiteraard af van de gebruikte bonen.

©Saskia van Weert

Schoonmaken en onderhoud

Een deel van de accessoires en onderdelen mag gewoon in de vaatwasser. Zoals wel vaker is het vaak beter voor de duurzaamheid om alles op de hand af te wassen. Metalen onderdelen blijven daardoor langer glanzend. De melkopschuimer heeft een eigen reinigingsprogramma voor het binnenwerk en het tuitje, al moet het kannetje natuurlijk wel goed afgewassen worden.

Ninja Café Luxe kopen?

De Ninja Café Luxe is een krachtige en veelzijdige koffiemachine die de serieuze thuisbarista veel te bieden heeft. Met uitgebreide instellingen voor koffie, melk en formaat, en de mogelijkheid om zowel espresso als filterkoffie en cold brews te zetten, is dit apparaat een echte allrounder. De bouwkwaliteit is stevig en professioneel, en het apparaat wordt geleverd met handige accessoires en een eigen reinigingsprogramma voor de melkopschuimer.

Tegelijk vraagt de machine om tijd en aandacht. Het is geen instapmodel voor wie snel en zonder nadenken een kopje koffie wil zetten. De bediening is uitgebreid en vergt oefening, vooral in het begin. Ook neemt het apparaat de nodige ruimte in beslag en zijn er veel onderdelen om mee te werken.

De Ninja Café Luxe is vooral geschikt voor koffieliefhebbers die graag zelf de controle houden over het volledige zetproces, bereid zijn om het apparaat goed te leren kennen en de ruimte hebben voor een grotere machine. Wie dat ziet als een leuke uitdaging, haalt met de Ninja Café Luxe een complete koffie-oplossing in huis.