Het woord ‘chiptekort’ is het laatste jaar veelvuldig in nieuwskoppen verschenen. De gevolgen lijken groot, vooral bij autofabrikanten die noodgedwongen hun productie stilleggen. Er zijn veel meer sectoren die er last van ondervinden. Wat is er aan de hand, en wat zijn de gevolgen voor ons?

Vooral de auto-industrie staat veel in de belangstelling hierbij. Producties worden maandenlang stilgelegd en wordt personeel naar huis gestuurd. Chips zijn immers in veel producten nodig en auto’s beschikken over meer elektronica dan ooit. Een dure strop, want de vraag naar auto’s is hoog nu de economie weer begint te draaien na de pandemie. 

Daar zit mogelijk ook het probleem in. Autofabrikanten mogen achteraan in de rij aansluiten bij de chipfabrikanten, die op maximale capaciteit draaien om aan de vraag te voldoen. Want niet alleen bij autofabrikanten hebben ermee te kampen, ook andere producenten, zoals die van smartphones, consoles en wasmachines (je zou bijna vergeten dat deze ook een behoorlijke verzameling chips aan boord hebben). Eigenlijk heeft de productie van ieder apparaat met chips aan boord productie-uitdagingen door het tekort. En in deze moderne tijden zijn er haast geen producten meer zonder chips.

Er werd verwacht dat de globale vraag naar chips ten tijde van de pandemie zou dalen. Het tegenovergestelde gebeurde. De vraag groeide met vijf procent. Naarmate de economie na de ergste maatregelen weer opkrabbelde, is de vraag alleen nog maar groter.

Waarom juist de auto-industrie?

Een auto associeer je misschien niet erg met chips, maar het zijn intussen rijdende computers met tot 3000 chips aan boord. Het is niet het aantal chips dat de problemen heeft veroorzaakt, maar ook hier is de pandemie debet aan. 

Vanwege de lockdown en het thuiswerken is de vraag naar auto’s enorm gedaald, waardoor de productie werd teruggeschroefd. Anderzijds explodeerde de vraag naar andere elektronica, zoals webcams, laptops, monitors, gameconsoles enzovoort. Dit leidde tot een flinke wachtrij bij chipfabrikanten. Nu de lockdown voorbij is en de vraag naar auto’s weer toeneemt, moeten de autofabrikanten met hun nieuwe orders achteraan in de wachtrij aansluiten. 

Volgens Thorsten Muschal, hoofd van CLEPA (European Association of Automotive Suppliers) is het ergste achter de rug: “Hoewel de crisis nog niet voorbij is, denken we dat de situatie niet verder zal verslechteren. Maar het kan niet worden uitgesloten dat de effecten tot ver in 2022 merkbaar zijn. Deze omstandigheden hebben ook een indirecte impact op leveranciers die geen chips gebruiken voor hun eigen producten, waardoor de hele productielijn hinder ondervindt.”

©PXimport

Productietekort

Voor de productie van chips met veel rekenkracht kom je uit bij twee leveranciers: TSMC uit Taiwan en het Zuid-Koreaanse Samsung. TSMC zal wellicht niet bij iedereen een belletje doen rinkelen, toch is het de grootste chipfabrikant ter wereld. Het bedrijf levert chips van onder meer Apple, Qualcomm, Nvidia, MediaTek, Broadcom en AMD. 

De vraag legt TSMC geen windeieren: de omzet het bedrijf groeit per kwartaal met zo’n 17 procent. In het eerste kwartaal van 2021 was dat meer dan 12 miljard euro. Toch stelt TSMC in 2021 boven 100 procent capaciteit te hebben moeten draaien. Om die capaciteit uit te breiden, is er in 2021 30 miljard geïnvesteerd en belooft TSMC in totaal 100 miljard te investeren om dit in drie jaar tijd nog meer op te schalen. Dat zijn ongekende producties en bedragen. Naar verwachting zal TSMC in 2022 aan de vraag kunnen voldoen.

Ook bij Samsung is er een soortgelijk probleem, waarbij het bedrijf niet aan de vraag kan voldoen. Natuurlijk produceert het chips voor eigen producten, van smartphones tot koelkasten. De omzet van de chipdivisie van Samsung is in een jaar tijd met 46 procent gegroeid naar zo’n 6 miljard euro. Maar ook hier groeit de productie uit zijn jasje. 

Namens Samsung schreef Ben Suh aan analisten: “Vanwege het wereldwijde tekort aan halfgeleiders ervaren we ook enkele effecten, vooral rond bepaalde vaste producten en de productie van schermen. We zijn in gesprek met retailers en grote kanalen over leveringsplannen, zodat we de componenten kunnen toewijzen aan de producten met meer urgentie of hogere prioriteit in termen van levering.”

Analisten

In een artikel van AGConnect wijst Glenn O’Donnell van onderzoeksbureau Forrester nog naar een andere achterliggende oorzaak van het chiptekort. De vraag naar chips komt niet alleen voort uit consumentenelektronica, maar ook veel uit bedrijven zelf. O’Donnell stelt: “De pandemie heeft een crisis verergerd die al in de maak was.” Hiermee wijst hij naar de groei van clouddiensten en bijbehorende datacenters, die op grote schaal opgezet worden. 

Door de pandemie werd de druk op cloudaanbieders, zoals Google, Microsoft en Zoom opeens nóg groter. Maar ook bedrijven zelf moesten hun thuiswerkers (naast producten) faciliteren met veilige verbindingen en eigen opslag, wat veel upgrades van de eigen datacenters vereiste. Deze ontwikkeling voerde de productie op voor opslag- en servercomponenten, waar natuurlijk ook chips voor nodig zijn.

Eén van de analisten die met een vergrootglas de chipproductie en chipvraag bestuderen is Gartner. In een analyse van mei 2021 stelde de analist dat het dieptepunt van het chiptekort in het tweede kwartaal van 2021 plaatsvond. In hetzelfde kwartaal een jaar later zou de productie net aan de vraag voldoen, iets wat verder uitbouwt in het derde en vierde kwartaal van dat jaar.

Dat zijn geruststellende analyses, maar wel waar een korrel zout aan te pas moet komen. Dezelfde analisten voorzagen namelijk een krimp van de vraag naar chips vanwege een pandemie, terwijl de vraag juist groeide.

PlayStation 5

Het bekendste voorbeeld van een product dat te lijden heeft onder het chiptekort is de PlayStation 5. Wie op zoek is naar de nieuwste console van Sony moet de grootste moeite doen om er een te kopen of woekerprijzen betalen bij louche doorverkopers. Sinds november 2020 is de PlayStation 5 te koop, precies in de donkerste dagen van de pandemie. Eind 2021 verwachtte Sony in totaal 22 miljoen PlayStation 5 consoles te verkopen. 

Hiermee verkoopt de PlayStation 5 beter dan zijn voorganger. Sony stelt dat de verkopen de verwachtingen hebben overtroffen en hier zit het pijnpunt. Aan die hogere vraag kon niet worden voldaan omdat Sony de productie niet meer kon opschalen. 

Die productie is natuurlijk al ver voor de pandemie gestart. Heeft Sony zijn huiswerk slecht gedaan dat het bedrijf de vraag zo onderschatte? Is de PlayStation 5 niet te vroeg in de verkoop gegaan? Heeft Sony te veel op safe gespeeld met de chipsinkoop en plukt het daar nu de vruchten van? Of had Sony een marketingplan door met schaarste een hype te creëren? Een hype die door het chiptekort vervolgens in het gezicht terugslaat.

©PXimport

Risco’s nemen?

Eén van de gevolgen is ook dat fabrikanten weinig speelruimte hebben om de productie op te schalen, wanneer nodig. Er is veel productiecapaciteit, maar het is wel allemaal in gebruik. Dit zorgt ervoor dat je als fabrikant al moeite hebt je productie te starten en niet kunt opschalen wanneer producten onverwachts beter verkopen. En onzekerheid is er altijd in een markt. Wie had een paar jaar geleden gedacht dat de vraag naar webcams zo ongekend zou stijgen door de pandemie? 

Een hete zomer jaagt de vraag naar mobiele airco’s enorm op, maar wanneer het koel blijft, kun je met onverkochte voorraden blijven zitten. Tesla-frontman Elon Musk noemt daarom het chiptekort de grootste uitdaging van de auto-industrie en stelt: “Ik heb nog nooit zoiets gezien. Elk bedrijf is nu aan het bijbestellen uit angst zonder chips te zitten. Net als het tekort aan toiletpapier, maar dan op een epische schaal.”

©PXimport

Gevolgen voor ons

Zowel Apple als Samsung heeft gewaarschuwd dat het chiptekort weleens zou kunnen leiden tot lege schappen. Hierbij lijkt Apple iets betere kaarten in handen te hebben, het bedrijf wist aardig bij zijn leverancier te hamsteren in navolging van Huawei, dat vanwege een combinatie van een handelsembargo en productieproblemen al aan het hamsteren was geslagen.

De aloude regel van de economie-les is hierdoor wel van toepassing. De vraag is groot, het aanbod stokt. Dit drijft prijzen op en naar verwachting gaan we dat zien bij elektronica. Lange levertijden en hogere prijzen dan we gewend zijn. Dat is niet positief, maar kan op lange termijn de markt een positieve impuls geven. Onze elektronica, van smartphones tot koptelefoons, is onderhand wegwerpapparatuur geworden. 

Met hogere prijzen en aanbod-uitdagingen valt er voor fabrikanten wellicht wat te winnen op het gebied van duurzaamheid: door repareerbaarheid en update-ondersteuning serieus te nemen. Maar of die lange termijn er komt? Dat lijkt onwaarschijnlijk, de productie wordt in zo’n tempo opgevoerd dat het over een jaar mogelijk weer ‘business as usual’ is.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een smartphone met een dunne schermrand was jaren geleden nogal prijzig, tegenwoordig vind je ze voor een schappelijke prijs. Wij hebben vijf randloze telefoons voor minder dan 350 euro voor je weten te vinden.

Ramdloze smartphones, ook wel toestellen met een zogeheten full-screen- of edge-to-edge- display genoemd, winnen de laatste jaren steeds meer aan populariteit – en dat is niet zonder reden. Door het minimaliseren van de schermranden hebben deze telefoons een strak en modern design, waarbij het scherm nagenoeg de volledige voorkant van het toestel beslaat. Dit zorgt voor een luxe uitstraling. Bovendien maken fabrikanten optimaal gebruik van de beschikbare ruimte, waardoor zelfs compacte toestellen een groter schermoppervlak kunnen bieden. Voor gebruikers betekent dit een betere balans tussen draagbaarheid en functionaliteit. Daarnaast zijn veel randloze smartphones uitgerust met moderne technologieën zoals in-display vingerafdrukscanners en geavanceerde gezichtsscanners.

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G is een middenklasse smartphone met een helder 6,6-inch Super AMOLED-scherm, een 50 MP hoofdcamera en een krachtige Exynos 1380-processor. Het toestel biedt 5G-connectiviteit en een batterijduur die gemakkelijk een dag meegaat. Met Samsung's One UI 6.1 en een strakke ontwerp is dit een uitstekende keuze voor gebruikers die op zoek zijn naar een betrouwbare en stijlvolle smartphone.

Motorola Edge 40

De Motorola Edge 40 beschikt over een 6,55-inch pOLED-scherm met een verversingssnelheid van 144 Hz, wat zorgt voor vloeiende beelden. Het toestel is uitgerust met een MediaTek Dimensity 8020-processor en een 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie. Dankzij de 68W TurboPower-snellader is de 4400 mAh-batterij snel opgeladen. Het slanke, randloze ontwerp met afgeronde hoeken maakt dit een toestel met een premium uiterlijk.

Nothing Phone (2a)

De Nothing Phone (2a) valt op door zijn unieke, transparante ontwerp en LED-notificatieverlichting en de mogelijkheid om afzonderlijke onderdelen makkelijk te vervangen. Het toestel heeft een 6,7-inch AMOLED-scherm, een MediaTek Dimensity 7200 Pro-processor en een dubbele 50 MP camera-opstelling. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 45W snelladen biedt deze smartphone goede preraties.

Xiaomi Redmi Note 13 Pro+ 5G

De Redmi Note 13 Pro+ 5G van Xiaomi is uitgerust met een 6,67-inch AMOLED-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz en een resolutie van 1,5K. Het toestel beschikt over een 200 MP hoofdcamera, een MediaTek Dimensity 7200-Ultra-processor en een 5000 mAh-batterij die 120W snelladen ondersteunt. Door het randloze ontwerp en de krachtige specificaties is deze telefoon een uitstekende keuze voor fotografie-enthousiastelingen.

Google Pixel 7a

De Google Pixel 7a biedt een prettige Android-ervaring met regelmatige updates en een uitstekende camera. Het toestel heeft een 6,1-inch OLED-scherm, een Google Tensor G2-processor en een 64 MP hoofdcamera. Met functies zoals Real Tone en Night Sight levert de Pixel 7a indrukwekkende foto's, zelfs bij weinig licht. De telefoon heeft vooral aan de bovenzijde een smalle rand en de cameralens zit daarbij mooi in het display verwerkt. De compacte vormfactor maakt dit toestel ideaal voor gebruikers die een handzame smartphone zoeken.

Automatisch wasmiddel doseren is een functie die steeds vaker voorkomt op moderne wasmachines. Handig, want je hoeft niet meer zelf af te meten hoeveel wasmiddel je nodig hebt. Maar hoe werkt het precies, wat zijn de voordelen en waar moet je op letten?

Lees ook: Dit wil je weten over de wasprogramma's van je wasmachine

Wat is automatisch wasmiddel doseren?

Automatisch doseren betekent dat de wasmachine zelf bepaalt hoeveel wasmiddel en wasverzachter nodig is voor elke wasbeurt. Dit gebeurt met behulp van sensoren die onder meer kijken naar het gewicht van de was, de textielsoort en soms ook hoe vuil het wasgoed is. Je vult de reservoirs één keer met vloeibaar wasmiddel en eventueel wasverzachter. De machine gebruikt bij elke wasbeurt precies de hoeveelheid die nodig is. Je hoeft dus niet meer voor elke wasbeurt te meten of te gokken of met wasmiddel te knoeien.

Hoe goed werkt automatisch doseren?

In de praktijk werkt automatische dosering over het algemeen goed. Vooral bij normaal bevuilde was levert het een schone was op zonder overdosering. De sensoren stemmen de hoeveelheid nauwkeurig af op de lading. Wel zijn er verschillen tussen systemen. Bij sommige merken kun je bijvoorbeeld zelf de dosering nog bijstellen als je merkt dat de was niet fris genoeg wordt of dat er juist zeepresten achterblijven. Bij sterk bevuilde was of speciale stoffen (zoals sportkleding of babykleding) kan het zijn dat je alsnog handmatig wilt doseren of een ander type wasmiddel nodig hebt.

©AEG

AutoDose van AEG.

Voordelen van automatische dosering

Het grootste voordeel is gemak: je vult één keer het reservoir en daarna hoef je er wekenlang niet naar om te kijken. Daarnaast helpt automatische dosering bij het besparen van wasmiddel. Veel mensen gebruiken onbewust te veel, wat niet alleen slecht is voor het milieu, maar ook zorgt voor zeepresten in kleding en de machine. Verder voorkom je slijtage aan je kleding. Te veel wasmiddel kan stoffen aantasten en zorgt ervoor dat kleding minder lang mooi blijft.

Nadelen van automatische dosering

Niet alles is positief. Automatisch doseren werkt alleen met vloeibaar wasmiddel. Waspoeder of capsules kun je niet gebruiken. Daarnaast moet je erop letten dat je de juiste soort wasmiddel kiest. Sommige systemen werken niet goed met dikkere of schuimende middelen.

Een ander aandachtspunt is geur: omdat je het reservoir lang gebruikt, kan dat na verloop van tijd een muffe geur afgeven. Regelmatig schoonmaken en niet te lang wachten met bijvullen helpt dat voorkomen.

Bij sommige systemen kun je niet zelf bepalen welk vak je voor welk type wasmiddel gebruikt, of kun je geen speciaal wasmiddel apart instellen (bijvoorbeeld voor witte was of wol). Dat maakt je wat beperkter in je mogelijkheden.

©AEG

Hoe vaak moet je bijvullen?

Dat hangt af van de capaciteit van het reservoir en hoe vaak je wast. Gemiddeld gaat een volle tank tussen de 20 en 40 wasbeurten mee. Sommige machines geven een seintje als het wasmiddel bijna op is, bij andere moet je het zelf in de gaten houden.

Welk wasmiddel werkt het best?

Gebruik altijd vloeibaar wasmiddel. Veel fabrikanten raden hun eigen merk aan (zoals bijvoorbeeld Miele UltraPhase). In de praktijk werken veel gangbare A-merken ook goed, zolang ze niet te dik of sterk schuimend zijn. Vermijd ecologische of geconcentreerde wasmiddelen die speciaal zijn ontwikkeld voor handmatige dosering, tenzij het systeem ze aankan. Bij sommige merken slimme wasmachines (zoals Bosch en Siemens) kun je met de app de barcode op je eigen wasmiddelen scannen. De app stuurt dan informatie over de concentratie van je wasmiddel en de waterhardheid automatisch door naar de wasmachine, zodat echt altijd de juiste dosering wordt gebruikt.

Test een wasmiddel een tijdje en kijk hoe de machine reageert: blijft er schuim achter, wordt de was goed schoon, ruikt het fris? Zo ontdek je wat het beste werkt voor jouw situatie.

©Miele

Miele UltraPhase-flacons.

Van i-DOS tot SmartDosing

In onderstaande tabel zie je wat de benaming voor het automatisch-doseersysteem is bij de grootste wasmachine-merken.

Conclusie

Automatische dosering maakt wassen makkelijker en voorkomt verspilling van wasmiddel. Vooral bij regelmatig gebruik is het een handige functie die tijd bespaart en je kleding beschermt. De werking hangt af van het merk en type wasmiddel dat je gebruikt. Kies daarom een machine die bij jouw wasgedrag past (tip: bij (web)winkels die wasmachines verkopen kun je modellen makkelijk met elkaar vergelijken) en experimenteer met verschillende vloeibare wasmiddelen om de beste combinatie te vinden.