Een nas biedt veel meer dan alleen netwerkopslag. Naast de standaardtoepassingen kun je gemakkelijk extra servertoepassingen installeren, zolang ze niet al te veeleisend zijn. Hoewel je veel toepassingen rechtstreeks op je nas zou kunnen installeren, bijvoorbeeld vanuit de bijgeleverde app-store, is het slimmer en veiliger om ze geïsoleerd te installeren, bijvoorbeeld in een Docker-container. We laten zien wat de mogelijkheden hiervan zijn en hoe je containers gebruikt op een nas van Synology of QNAP.

Op een NAS kun je prima toepassingen laten meedraaien waarvoor je anders bijvoorbeeld een pc, aparte server of Raspberry Pi zou moeten gebruiken. Er is niet alleen behoorlijk wat rekenkracht, maar ook veel opslag voorhanden én het apparaat staat altijd aan. Je zou natuurlijk toepassingen van de fabrikant zelf of van derden rechtstreeks op je NAS kunnen installeren, bijvoorbeeld vanuit de app-store, maar dat is niet altijd ideaal. Zo is niet iedere toepassing (in een actuele versie) beschikbaar en is de herkomst niet altijd vertrouwd. Ook kun je tegen installatie- en compatibiliteitsproblemen aanlopen. En de NAS zelf blijft ook niet ‘schoon’. Docker kan met zijn containertechnologie zulke problemen oplossen.

01 Wat is Docker?

Docker is gemaakt om het verspreiden van toepassingen te vereenvoudigen via images. Dat zijn een soort templates waarmee een container kan worden opgebouwd. Die bevat daarna alles wat een toepassing nodig heeft. Soms zijn meerdere containers nodig om het doel te bereiken. Denk aan een container met WordPress en een tweede met een MySQL-database. Gebruik je Docker via de opdrachtregel, dan is Docker Compose hierbij een uitkomst (zie kader). In deze masterclass richten we ons op de grafische gebruikersinterface van Synology en QNAP, waarmee je individuele containers kunt opzetten en eventueel koppelingen kunt maken. Overigens is Docker alleen op geschikte modellen beschikbaar, doorgaans zijn dat apparaten voorzien van een x86-processor. We gebruiken images van de officiële Docker Hub, maar eventueel kun je zowel bij Synology als QNAP ook alternatieven toevoegen.

©PXimport

Docker Compose

02 Netwerk en volumes

Enkele eigenschappen van Docker hebben vooraf wat uitleg nodig, zoals het netwerk. Het systeem waarop Docker draait – in dit geval de NAS – noemen we de host. Containers kunnen ditzelfde netwerk gebruiken, maar ook een geïsoleerd netwerk (met nat of bridgetechnologie). In dat laatste geval koppel je specifieke poorten van de container aan hostpoorten. Zo gebruikt de Nginx-container intern de standaard http-poort 80 die je aan een willekeurige vrije hostpoort koppelt, zoals 8888.

Het concept van volumes is ook belangrijk. Je kunt ze zien als mappen (bijvoorbeeld /config voor configuratiebestanden). Door deze buiten het bestandssysteem van de container te houden en te koppelen (ofwel te mounten) aan een (voor jou bereikbare) map op de NAS, blijven de gegevens daarin bijvoorbeeld bewaard bij een update en je kunt ze gemakkelijker bewerken. In deze masterclass passen we dit alles ook toe.

©PXimport

Wat voor toepassingen?

03 Installatie

Zowel bij Synology als QNAP kun je Docker direct installeren via de ingebouwde app-store. Bij Synology ga je hiervoor naar Package Center en zoek je Docker. Bij de installatie wordt standaard de map docker gemaakt. Hier kunnen we bepaalde volumes van containers aan koppelen, zodat die gegevens bewaard blijven en ook handmatig aangepast kunnen worden. Geef jezelf daarom toegang tot deze map. Ga hiervoor naar Configuratiescherm / Gedeelde map en selecteer de map docker. Kies Bewerken, ga naar het tabblad Machtigingen en geef jezelf lees- en schrijftoegang. Je kunt nu naar bijvoorbeeld \\diskstation\docker bladeren. Hier geven we straks iedere container een eigen map.

Bij QNAP zoek je Container Station in App Center. Als je het de eerste keer start, wordt gevraagd naar een map waar Container Station zelf al zijn data mag opslaan. Het is handig daarnaast ook nog zelf een map voor het koppelen van bepaalde volumes te maken. Ga hiervoor naar Configuratiescherm / Gedeelde mappen en maak een map, bijvoorbeeld appdata. Bij Configureer de toegangsprivileges voor gebruikers kies je Bewerken en geef jezelf met de optie RW lees- en schrijftoegang. Klik dan op Maken. Je kunt dan naar de nu nog lege map \\qnap\appdata bladeren. Het is ten slotte nog nodig om via Configuratiescherm / Gedeelde mappen op het tabblad Geavanceerde machtigingen de optie Schakel Geavanceerde mapmachtigingen in aan te zetten, zodat toegang tot diepere mappen (de bestanden gemaakt onder \appdata) geen rechtenconflict geeft.

©PXimport

04 Images downloaden

We nemen een installatie van de webserver Nginx als eenvoudig voorbeeld. We kiezen voor het image van LinuxServer.io (zie kader). De imagenaam is linuxserver/nginx. Je kunt hem opzoeken in de Docker Hub. Bij Synology open je Docker en kies je Register in het menu. Zoek met het trefwoord nginx, klik op het image genaamd linuxserver/nginx en dan Downloaden. Accepteer de voorgestelde tag (latest).

Bij QNAP open je Container Station. Ga dan naar Images en druk op Pull. Achter Registry is standaard al Docker Hub gekozen. Vul achter Image Name de imagenaam (linuxserver/nginx) in en klik op Pull om deze op de achtergrond te downloaden. Hierna vind je hem binnen ditzelfde onderdeel terug in de lijst.

©PXimport

LinuxServer.io

©PXimport

05 Container maken (Synology)

Na het downloaden vind je het image terug onder Image en kun je de container starten. Het is handig de documentatie er bij te houden als referentie voor bepaalde instellingen. Klik dan op het image en kies Starten. Er opent een wizard voor de configuratie van de container. Klik op Geavanceerde instellingen. Ga naar het tabblad Volume en kies Map toevoegen. Blader in het dialoogvenster naar de map docker, maak daarin de nieuwe map nginx, wijs deze map aan en kies Selecteren. Onder het kopje Pad koppelen vul je /config in. Zoals ook in de documentatie staat, bevat deze map de websitecontent en configuratiebestanden. Ga naar Poortinstellingen. Vul onder Lokale poort in plaats van Automatisch een vaste waarde in voor koppeling met de containerpoort (bijvoorbeeld 8443 voor containerpoort 443 en 8888 voor containerpoort 80). Helemaal rechts staat (soms wat verscholen) het tabblad Milieu waar je omgevingsvariabelen kunt invoeren die worden meegenomen bij de configuratie van de container. Klik bijvoorbeeld voor de tijdzone op het plusteken, vul onder Variabele de tekst TZ in en met onder Waarde de tekst Europe/Amsterdam. Klik ten slotte op Toepassen en doorloop de wizard om de configuratie te voltooien. De welkomstpagina van Nginx kun je daarna bekijken op http://diskstation:8888 en https://diskstation:8443. Relevante bestanden zoals de indexpagina van de website en configuratie van Nginx zijn aangemaakt en toegankelijk via de bewuste map op je NAS, waar je ze ook kunt wijzigen.

©PXimport

06 Container maken (QNAP)

Bij QNAP maken we eerst handmatig in \\qnap\appdata een map nginx. Open dan Container Station en ga naar Images. Klik achter het image van Nginx op het plusteken om een container te maken. In het dialoogvenster kun je informatie zoals de naam en het gebruik van bronnen wijzigen. Ga naar Advanced Settings voor meer instellingen. Klik onder Environment op Add en voeg een omgevingsvariabele toe met als naam TZ en waarde Europe/Amsterdam. Onder Network volstaat de netwerkmodus NAT. Vul een hostpoort in (bijvoorbeeld 8443) om te koppelen aan containerpoort 443 (https-verkeer) en een tweede hostpoort (bijvoorbeeld 8888) voor de koppeling met containerpoort 80 (http-verkeer). Om volumes te koppelen, ga je naar Shared Folders en klik je bij het gedeelte Volume from host op Add. Blader in het linker invoerveld naar /appdata/nginx en vul onder Mount Point de tekst /config in. Klik ten slotte op Create en in het dialoogvenster met een samenvatting op Ok. De welkomstpagina zie je op bijvoorbeeld http://qnap:8888 en de map op je NAS bevat alle relevante bestanden.

©PXimport

07 Meer containers

Met bovenstaande instructies kun je gemakkelijk andere containers opzetten, bijvoorbeeld Heimdall (zie kader) met het image linuxserver/heimdall die eigenlijk dezelfde configuratiekenmerken heeft als het image van Nginx. Je kiest uiteraard wel andere poortnummers en een andere map op je NAS. Ook deze container kent het volume /config voor alle relevante bestanden. Soms zijn de koppelingen die je bij Synology tussen containers kunt maken handig. Neem bijvoorbeeld WordPress. Hiervoor maak je eerst een container met MySQL, met als tag versie 5.7.29 (versie 8.0 vereist namelijk aanpassingen in de container zelf). Koppel de poorten 3306 en 33060 aan bijvoorbeeld diezelfde poorten op de host. Voeg de omgevingsvariabele MYSQL_ROOT_PASSWORD toe met als waarde het gewenste wachtwoord voor de root-gebruiker van MySQL. Een tweede omgevingsvariabele MYSQL_DATABASE geef je als waarde wordpress. Die database wordt hierdoor automatisch gemaakt bij het starten. Maak hierna een container met het meest recente WordPress-image. Start deze container en koppel hierbij poort 80 aan een lokale poort (bijvoorbeeld 8123). Cruciaal is nu dat je bij Koppelingen op het plusteken drukt. Kies dan bij Containernaam de mysql-container en vul bij Alias de waarde mysql in. Dankzij deze koppeling zal, zodra je de container van WordPress start, de eerste configuratiestap (waarin je een database koppelt) niet nodig zijn en kun je direct de website-instellingen voor WordPress configureren als je naar http://diskstation:8123 gaat.

©PXimport

Heimdall-dashboard

©PXimport

08 Processen volgen

Heb je containers gestart, dan zie je ze bij Synology samen met het processor- en geheugengebruik terug onder Overzicht. Bij QNAP ga je hiervoor naar Overview. Ook zijn er meer details over containers te vinden. Stel dat het starten van een container lang duurt, dan kun je opsporen of er iets fout is gegaan via een console. Bij Synology ga je hiervoor naar Container. Klik op de container en kies Details. Op het tabblad Logboek kun je zien wat er op de achtergrond gebeurt. Bij QNAP ga je naar Overview of Container en klik je op de naam van de container. Je ziet dan direct het consolescherm. Verder kun je zowel bij Synology als QNAP een terminalscherm openen.

©PXimport

09 Updates installeren

Er zullen regelmatig nieuwe images verschijnen met nieuwe versies van de toepassingen voor Docker. Je kunt ze relatief eenvoudig installeren én de gegevens behouden, zoals je dashboard in Heimdall en website in Nginx. Belangrijk is dat je de volumes hebt gekoppeld met een map op de NAS. Die gegevens worden namelijk nooit weggegooid. Bij Synology begin je met het downloaden van een nieuw image onder Register met de tag latest. Dit image zal het eerdere image op je NAS vervangen. Daarna ga je naar Container en klik je op de container. Kies Actie / Stoppen en dan Actie / Wissen. Start nu de container. Die wordt nu automatisch gerecreëerd op basis van de oude instellingen en gegevens, maar nu op basis van het nieuwe image.

Bij QNAP is de procedure iets omslachtiger. Stop eerst onder Overview de actieve container. Ga dan naar Images en haal de nieuwste versie van het image op. Maak vervolgens een nieuwe container op basis van het nieuwe image waarbij je precies dezelfde instellingen als voor de oude container gebruikt, inclusief de koppeling van het volume. Zowel Synology als QNAP biedt ook import- en exportmogelijkheden voor de instellingen en inhoud van containers.

©PXimport

Linux-containers: tegenhanger van Docker

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.