Of je nu een beheerder bent van een thuisnetwerk of de functie van netwerkbeheerder officieel op je visitekaartje staat, je wilt domweg dat je netwerk storingsvrij en optimaal functioneert. In dit artikel bekijken we een aantal methodes en tools om onder meer de snelheid van je netwerk te checken en bij een traag netwerk in te grijpen.

Een zware servercrash is een nachtmerrie voor elke netwerkbeheerder, maar een haperend netwerk is dat vaak niet minder, vooral als die storingen zich met tussenpozen voordoen. Wij hebben bijvoorbeeld ettelijke uren gespendeerd om een probleem te duiden waarbij – op drukke momenten – Windows-clients niet langer het netwerk op konden: daar verscheen dan alleen nog maar het netwerkicoontje met het uitroepteken op een gele achtergrond. Ander voorbeeld: bij bepaalde gebruikers duurde het opvallend lang voordat zij daadwerkelijk toegang kregen tot hun (wat dieper geneste) data op de bestandsserver.

Terwijl alles in beide, niet-gerelateerde gevallen in de richting van een of andere overbelasting van het netwerk wees, bleek de uiteindelijke oorzaak van totaal andere aard. In het eerste geval was de schuldige een switch (HPE 1950) die tevens instond voor de routering: de ARP-tabel, waarin ip-adressen aan mac-adressen worden gekoppeld, bleek slechts 256 ingangen aan te kunnen, geen probleem zolang er niet méér toestellen zich simultaan met het netwerk wilden verbinden. Het tweede geval had een nog merkwaardiger verklaring en kon pas na een stevige Wireshark-sessie (een netwerksniffer) worden achterhaald: een gebrekkig machtigingenbeleid op de mappenhiërarchie van de betreffende gebruikers.

Doe een BER-test

De moraal van deze verhalen: gezien het samenspel van zoveel hardwarematige (clients, router, switches, bekabeling, …) én softwarematige (applicaties, drivers, protocollen, serverconfiguraties, …) factoren, is het lang niet altijd duidelijk hoe het beste de netwerkknelpunten vast te stellen en op te lossen. In de meeste gevallen is het zaak zo gestructureerd mogelijk te werk te gaan en de diverse netwerklagen, bij voorkeur van onderen naar boven, op mogelijke onvolkomenheden te testen.

Zo’n analyse begin je dus bij voorkeur met de fysieke netwerklaag en met name bij de bekabeling. Idealiter beschik je over een multimeter, waarmee je ook de signaalkwaliteit over de afzonderlijke aders kunt uitmeten, maar ook een simpele lan-tester van een paar tientjes kan zeker nuttig zijn: via leds geeft zo’n tester dan aan of alle aders één op één correct zijn doorverbonden.

Overigens is het ondergetekende al overkomen dat alle ledjes op zo’n tester brandden maar dat er desondanks een intermitterend signaal was. Bij nader inzien bleek echter één van die ledjes iets minder fel te branden (een multimeter had wellicht sneller uitsluitsel kunnen geven). Een erg handig testapparaat is ook de Pockethernet, die je via bluetooth uitleest op je smartphone. Er zijn heel wat mogelijkheden, waaronder meting van de doorvoersnelheid (BER-test ofwel Bit Error Rate) en een kabelcontrole (waar zit de breuk).

Hier vind je een review van onze collega’s bij Computer!Totaal.

©PXimport

Kruiselingse test

Na een check-up van de bekabeling is de controle van actieve netwerkapparaten als modem, router, switches, repeater enzovoort aan de beurt. Blijkt een bepaald netwerktoestel als een switch of repeater problemen te geven, dan kun je dat toestel alvast omzeilen door je apparaat rechtstreeks aan je router te hangen en na te gaan of de problemen zich ook dan nog voordoen.

Overigens is een ‘kruiselingse test’ vaak de snelst mogelijke manier om problemen op te sporen. Hierbij behoud je bijvoorbeeld de oude kabel, maar sluit je die aan op een vervangend toestel – voor zover beschikbaar. Het oude toestel sluit je dan weer aan op een nieuwe kabel. Zo’n kruiselingse wisseltest kun je overigens ook bij andersoortige problemen gebruiken: een monitor bijvoorbeeld die geen (goed) beeld meer geeft: sluit een andere monitor op hetzelfde toestel aan en het oude beeldscherm op een ander toestel. Daarna wissel je ook de videokabel om enzovoort.

Rekening houden met latency

Zoals aangegeven focussen we ons echter vooral op de snelheid van je netwerk en met name ook op situaties waarbij die niet stabiel blijkt.

Het is wel belangrijk dat je beseft dat de waargenomen snelheid van een netwerk van meerdere factoren kan afhangen. Enerzijds is er de actuele doorvoersnelheid (throughput) van de data, maar anderzijds is er ook de latentietijd.

De doorvoersnelheid is niet (noodzakelijk) hetzelfde als de bandbreedte (bandwidth). Deze laatste term verwijst in eerste instantie naar de theoretische maximale snelheid, bijvoorbeeld 1000 Mbit/s, maar allerlei overhead (in de hardware, netwerkprotocollen enzovoort) zorgt ervoor dat de effectieve doorvoersnelheid een stuk lager ligt. Naast deze doorvoersnelheid is er echter ook de latentietijd (latency).

©PXimport

Latency is de vertraging die zich voordoet bij het verwerken van netwerkdata, zeg maar: de tijd tussen het aanvragen van de (eerste) data en het ontvangen van die data.

Deze tijd hangt onder meer af van het medium: op een gemiddelde dsl- of kabelconnectie zijn latentietijden van minder dan 100 ms – vaak ook minder dan 25 ms – gebruikelijk. Er zijn echter nog andere factoren die een rol kunnen spelen, met name bij een wan-connectie: bijvoorbeeld proxy-servers, tussenliggende routers (hops), druk verkeer, gebrekkige hardware(drivers), software (zoals antivirus).

We bespreken zometeen een aantal tools en technieken om latentietijd en doorvoersnelheid te meten, maar besef wel dat zulke metingen, ook met dergelijke tools, niet altijd consistent zijn. Immers, latentie en doorvoersnelheid kunnen variëren in de tijd, afhankelijk van bijvoorbeeld de gebruikte software, hardwareconfiguratie en aantal gebruikers.

Verder is de definitie van een ‘goed netwerk’ niet echt eenduidig. Voor online gaming bijvoorbeeld zal de latentietijd mogelijk sterker wegen dan de doorvoersnelheid, terwijl dat bij het bekijken van hd-video vaak andersom is. Houd dat in het achterhoofd bij het meten en evalueren van je netwerkprestaties.

Latency meten

De meestgebruikte tools om de latentietijd te meten – en eventueel verlies van datapakketten vast te stellen – zijn ping en traceroute. Beide tools zijn beschikbaar als interne commando’s in Windows. Ze meten de latentie door de tijd vast te stellen die datapakketjes nodig hebben om van bron naar bestemming en terug te gaan, de zogenoemde round-trip-time (rtt). Wat je een acceptabele rtt vindt, hangt natuurlijk ook af van het type verkeer: voor voip bijvoorbeeld is het prima zolang de rtt onder de 250 ms blijft, voor online gaming blijf je het beste onder de 100 ms.

We tonen even hoe je met behulp van dergelijke tools pakketverlies diagnosticeert bij het bereiken van een externe server. Allereerst controleer je of er inderdaad pakketverlies optreedt. Dat kan met een commando als ping -t 8.8.4.4 (ip-adres van een Google dns-server), waarbij de parameter -t ervoor zorgt dat de test doorgaat tot je die onderbreekt (met Ctrl+C). Je kunt overigens ook zelf een specifiek aantal tests opgeven, bijvoorbeeld ping -n 30 8.8.8.8. Na afloop krijg je een samenvatting met onder meer het verliespercentage.

Traceroute bij pakketverlies

Treedt er inderdaad pakketverlies op, dan kan het traceroute-commando je helpen het knelpunt op te sporen: tracert 8.8.4.4; gebruik de parameter -d als je ip-adressen in plaats van hostnamen verkiest. Reageert een ‘hop’ (router) niet, dan verschijnt daar een sterretje (*). We raden je aan zo’n test meerdere keren uit te voeren, bij voorkeur vanaf verschillende clients (op verschillende locaties).

©PXimport

Verschijnen bij of vanaf een bepaalde hop telkens opnieuw sterretjes, dan kan dat op problemen wijzen met die hop of tussen die hop en de vorige. Let wel, een sterretje wijst niet noodzakelijk altijd op pakketverlies: sommige toestellen (routers) zijn zo geconfigureerd dat die niet op ping-verzoeken reageren.

Een minder gekend, maar handig commando onder Windows, is pathping <host>, dat eigenlijk ping en tracert combineert. Dit commando stuurt verschillende echo-verzoeken naar elke tussenliggende router en berekent dan de resultaten op basis van de pakketten die elke hop heeft geretourneerd (25 seconden per hop). Pathping toont tevens het percentage pakketverlies bij elke hop, zodat je beter kunt bepalen bij welke routers of subnetten zich desgevallend problemen voordoen.

In een volgend artikel kijken we naar handige software om nog grondiger mee te testen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design

Iedereen die met Windows werkt, kent het wel: ineens een blauw scherm, en dan… niets meer. Het beruchte Blue Screen of Death (BSOD) hoort al sinds de jaren 90 bij Windows als pindakaas bij brood. Maar daar komt nu verandering in: het blauwe scherm gaat verdwijnen.

Het Blue Screen of Death bestaat al sinds de jaren 90. In Windows NT verscheen het voor het eerst in zijn bekende vorm: witte foutcodes op een felblauw vlak. De melding verscheen bij serieuze systeemfouten, vaak veroorzaakt door een kapotte driver of instabiele hardware. In latere versies kwamen er ook een verdrietige emoticon :( bij en, sinds 2016, een QR-code die naar een informatiepagina leidde. Hoewel er weinig dingen zo frustrerend zijn als een BSOD, is-ie ook handig: de foutmelding en STOP-code* die erop staan, kunnen je namelijk helpen om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Maar nu gaat het dus verdwijnen …
*Scrol naar beneden voor een overzicht met de meest voorkomende foutmeldingen/STOP-codes en hun betekenis.

©PXimport | Reshift Digital BV

Op zwart

Het is gelukkig iets minder dramatisch dan je denkt: Microsoft gaat het blauwe scherm vervangen door een zwarte variant. Het nieuwe ontwerp oogt rustiger, zonder QR-code of icoontjes, en toont direct de foutcode en de driver die mogelijk de oorzaak is. Handig voor wie het probleem wil opzoeken of oplossen.

De nieuwe interface is vanaf later deze zomer beschikbaar op alle computers die draaien op Windows 11 versie 24H2. Naast het zwarte scherm wordt ook het meldingsscherm dat je ziet bij onverwachte herstarts vernieuwd. Dat sluit beter aan op de rest van Windows 11, is overzichtelijker en verdwijnt vaak al binnen een paar seconden.

©Microsoft

Waarom deze verandering?

Volgens Microsoft draait het om duidelijkheid. Het scherm moet beter laten zien of het probleem in Windows zelf zit, of in een externe component. Dat scheelt tijd bij het zoeken naar de oorzaak. Zeker na de wereldwijde CrowdStrike-storing van vorig jaar – waarbij miljoenen computers vastliepen door een fout in beveiligingssoftware – wil Microsoft de foutafhandeling beter en sneller maken.

Quick Machine Recovery

Naast het nieuwe scherm introduceert Microsoft ook Quick Machine Recovery (QMR). Deze functie is bedoeld voor situaties waarin een pc helemaal niet meer opstart. Via de herstelomgeving van Windows kan het systeem dan automatisch reparaties uitvoeren, zonder dat je handmatig iets hoeft te doen of een expert hoeft in te schakelen.

QMR wordt later dit jaar beschikbaar op alle apparaten met Windows 11 versie 24H2. Op Home-edities staat het standaard aan. De functie wordt op dit moment al getest in het Beta Channel van het Windows Insider-programma, zodat Microsoft nog kan bijschaven waar nodig.

Wat merk jij ervan?

Voor de meeste mensen betekent dit vooral dat de foutmelding bij een crash er straks anders uitziet. Maar het belangrijkste verschil zit onder de motorkap: Windows toont duidelijker wat er misgaat en kan zichzelf sneller herstellen. In de volksmond zal er – denken wij – overigens weinig veranderen: Blue of Black, het zal een BSOD blijven.