De slimme meter zorgt ervoor dat je geen meterstanden voor stroom en gas meer op hoeft te nemen. Tegelijkertijd geeft de meter je ook de mogelijkheid om die gegevens uit te lezen. En dat is helemaal niet zo lastig. Meer dan een Raspberry Pi, een kabeltje en gratis software heb je niet nodig. We leggen uit hoe je dat doet, met de vernieuwde P1 monitor die onder andere MQTT ondersteunt.

1 Slimme meter

Bij ongeveer de helft van de Nederlandse huishoudens, zo’n vier miljoen woningen, hangt inmiddels een slimme meter in de meterkast. Die geeft het gemeten stroom- en gasverbruik via het mobiele netwerk door aan de netbeheerder, die geen meteropnemer meer hoeft te sturen en ook meteen inzicht krijgt in pieken of storingen in het netwerk. Voor je energieleverancier is het ook handig: die kan direct de nota opmaken. Ten slotte kun je hiermee ook zelf je verbruik bijhouden en ook de teruggave van zonnepanelen als je die hebt. In dit artikel helpen we je op weg met zulke metingen.

2 Raspberry Pi

We gebruiken P1 monitor dat specifiek is ontwikkeld voor de Raspberry Pi. Je hebt een Pi 3 Model B of B+ nodig, of de nieuwe Pi 4. De meerwaarde van de Raspberry Pi 4 is voor dit project vrij beperkt, maar omdat er geen prijsverschil is met zijn voorgangers is het bij nieuwkoop de beste optie. Hoewel de 1GB-uitvoering van de Pi 4 voldoet, is dat eigenlijk zonde: je koopt de 2GB-uitvoering tegenwoordig voor dezelfde prijs (39,95 euro). Voor de software heb je een micro-sd-kaart nodig van minimaal 16 GB. Eventueel kan 8 GB ook, maar toekomstige versies passen er dan mogelijk niet op.

©PXimport

3 Andere benodigdheden

Voor de Pi heb je aanvullend nog een betrouwbare voedingsadapter nodig en een behuizing. Bij de Pi 4 moet je de warmteontwikkeling goed in de gaten houden. Een klein koellichaam en/of een behuizing die de warmte goed kan afvoeren is soms noodzakelijk. Voor de koppeling met de slimme meter heb je een zogenoemde P1-kabel nodig. Deze worden op diverse plekken verkocht (zo’n 5 tot 20 euro). De meeste zijn geschikt voor alle slimme meters. Pas wel op voor Chinese kabeltjes: ze zijn goedkoop, maar werken niet altijd. Wellicht geven de reviews van andere gebruikers daar inzicht in.

©PXimport

4 Software flashen

We beginnen met het downloaden van de software. Ga hiervoor naar www.ztatz.nl en zoek het bericht met de laatste versie op. In ons geval is dat 202002-0.9.15. Lees de release-notes om te zien of er bijzonderheden zijn. Download het zip-bestand (gebruik het vermelde wachtwoord) en pak het uit zodat je het imagebestand (.img) krijgt. Gebruik dan bijvoorbeeld balenaEtcher om het te flashen op de micro-sd-kaart. Koppel daarvoor de micro-sd-kaart via een kaartlezer aan je pc, open balenaEtcher, verwijs naar het imagebestand, en controleer of de juiste micro-sd-kaart wordt gebruikt. Start daarna het flashen en wacht tot de verificatie is voltooid.

©PXimport

5 Aansluiten maar

Als het flashen is afgerond, kun je de micro-sd-kaart uit je kaartlezer halen en voorzichtig in het geheugenslot van de Pi steken. In de meterkast sluit je de Pi vervolgens via een netwerkkabel aan op de router. Naderhand kun je de Pi eventueel via wifi gebruiken, in het onderdeel netwerk (onder instellingen). Kies voor de P1-kabel een vrije usb-poort op de Pi. De zwarte zijn usb 2.0, de blauwe zijn usb 3.0, maar welke je gebruikt maakt niet uit. Steek het ‘telefoonstekkertje’ aan de andere kant in de communicatiepoort (P1) van de slimme meter. Als laatste sluit je nog de voedingsadapter aan waarna de Pi direct zal starten.

©PXimport

6 Eerste keer starten

Als de Pi is opgestart, krijgt het van je router dankzij dhcp automatisch een ip-adres toegekend. Je kunt het opzoeken in de pagina’s van je router of de app Fing op je smartphone, maar echt vereist is dat niet: als je http://p1mon in je browser bezoekt kom je óók bij de gebruikersinterface van P1 monitor. Schrik niet als je nu nog geen gegevens van de slimme meter ziet. Er zijn verschillende uitvoeringen van de slimme meter die soms net wat andere instellingen voor de communicatie vereisen. Daarom gaan we daar eerst mee verder.

©PXimport

7 Slimme meter instellen

Op het informatiescherm kun je rechtsboven de status voor de P1-poort zien. Als er geen data wordt ontvangen, ga je naar de instellingen. De eerste keer moet je hierbij een wachtwoord opgeven. Bewaar dit zodat je ook in het vervolg in de instellingen kunt komen. Ga vervolgens naar P1 poort waar je de seriële instellingen kunt wijzigen, afhankelijk van jouw type slimme meter. Log dan uit om weer op de verbruikspagina’s te komen. Omdat de slimme meter ongeveer elke 10 seconden de gegevens stuurt, kan het heel even duren voordat je hier daadwerkelijk gegevens binnen ziet komen. Je kunt de status ook nog even op het informatiescherm controleren.

©PXimport

Instellingen voor communicatie

8 Tarieven instellen

Er zijn diverse instellingen die je na kunt lopen. Maar voor een correcte weergave is het in ieder geval slim om het tarief voor elektriciteit en gas aan te passen aan je huidige situatie. Zo zorg je dat de juiste kostprijs wordt weergegeven in overzichten. Je kunt hierbij eventueel ook een grenswaarde voor de kosten opgeven. Dat is het bedrag dat je per maand uit wilt geven. In de kostenoverzichten zie je dan een grenslijn, zodat je een indicatie hebt of je over het maandbedrag gaat of eronder blijft.

©PXimport

9 Actueel verbruik

We verlaten de instellingen en gaan terug naar de homepagina van P1 monitor. Hier zie je een overzicht van wat je hebt verbruikt en geleverd. We gaan naar het tweede icoontje dat het actuele verbruik laat zien. Op het eerste tabje zie je hoeveel stroom er op dit moment wordt gebruikt. Zet je bijvoorbeeld de inductiekookplaat aan dan zie je het pijltje voor het stroomverbruik vaak al na enkele seconden omhoog schieten, afhankelijk van wanneer data wordt ontvangen. Onder de grafiek zie je het verbruik van de laatste vier uur. Op het tweede tabje zie je dezelfde details voor stroomlevering. Het derde tabje toont het actuele gasverbruik met grafiek van de laatste vierentwintig uur. Elk tabje toont verder nog een totaal over de hele dag.

©PXimport

10 Historisch verbruik

Ook het historisch verbruik is via heldere grafieken te bekijken. Je vindt ze voor respectievelijk stroom en gas via het derde en vierde icoontje. Je kunt bij deze grafieken kiezen over welke periode je verbruiksdata wilt zien. Dat kan een kortere periode zijn, bijvoorbeeld de laatste minuten of uren, maar ook een (veel) langere periode zoals de afgelopen maanden en jaren. Over langere periodes kun je heel goed trends in het verbruik zien. Om het plaatje compleet te maken kun je, via het euroteken, ook de gemaakte kosten in kolommen bekijken, over de afgelopen dagen, maanden of jaren.

©PXimport

11 Weergegevens

P1 monitor kan ook het weerbericht voor je bijhouden. Hiervoor kun je een api-sleutel gebruiken die je bij OpenWeatherMap (zie kader) kunt aanmaken. Ga dan in P1 monitor naar het onderdeel weer onder instellingen. Hier kun je de aangemaakte api-sleutel invullen, plus een stad in een notatie zoals amsterdam,nl. Je kunt het actuele weerbericht dan aflezen in overzichtsschermen. Ook heel mooi is dat, zoals de afbeelding bij de vorige stap laat zien, bij de overzichten met historisch gasverbruik een mooie lijn met de temperatuur wordt geplot. De historische weersgegevens worden ook gewoon voor je bewaard en zijn via bijvoorbeeld de api opvraagbaar (zie volgende stap).

©PXimport

Weersgegevens van OpenWeatherMap

©PXimport

12 Api gebruiken

In het kader las je over de api van OpenWeatherMap voor het ophalen van weersgegevens. Op vergelijkbare wijze kun je de metingen van je slimme meter door P1 monitor benaderen vanaf andere systemen, zoals Domoticz of Home Assistant. De toegang tot de api van P1 monitor is relatief eenvoudig. Als je naar instellingen gaat en dan naar het onderdeel API kun je de url’s vinden waarmee gegevens toegankelijk zijn, zoals http://p1mon/api/v1/status. De brei van gegevens kun je wat leesbaarder maken door het te kopiëren en vervolgens te plakken in het linker invoerveld op deze site. Het kan een beetje een puzzel zijn om de gewenste details eruit te filteren of de gegevens weer te geven in een grafiek, bijvoorbeeld met Home Assistant, InfluxDB en Grafana.

©PXimport

13 MQTT-client

Je kunt P1 monitor sinds kort als MQTT-client instellen, waarna het programma de meetgegevens via zogeheten topics publiceert bij de ingestelde MQTT-broker in je netwerk (zie kader). Gegevens zijn dan breder beschikbaar en zitten dus minder ‘opgesloten’ in P1 monitor. Via instellingen, onder MQTT, kun je de details voor de MQTT-broker instellen en een voorvoegsel voor de topics kiezen. Geef ook aan wat er moet worden gepubliceerd. We zetten in dit voorbeeld alleen de optie verzenden smartmeter data aan. Als je het scherm vernieuwt, bijvoorbeeld door (na opslaan!) op herstel te klikken, kun je onder MQTT published topics zien in welke topics er werd gepubliceerd.

©PXimport

MQTT-broker en clients

14 Back-up maken

Het is verstandig om regelmatig een back-up van de verbruiksdata te maken via bijvoorbeeld ftp of naar Dropbox. De geëxporteerde bestanden kun je bij een andere P1 monitor weer importeren. Dat is ook handig als je overstapt naar een nieuwe versie. Het delen met Dropbox is tevens nuttig als je de nieuwe app voor iPhone of iPad wilt gebruiken, die de actuele verbruiksgegevens kan laten zien. Je kunt Dropbox ook gebruiken als bestemming voor een automatische back-up, zodat je bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks een back-up van alle gegevens hebt.

©PXimport

15 Invoer en uitvoer

De Raspberry Pi heeft een flink aantal gpio-pinnen voor invoer en uitvoer. Je kunt er binnen P1 monitor enkele gebruiken voor eigen schakelingen. Hiervoor ga je onder instellingen naar in- output. Onder teruglevering schakelaar kun je instellen dat één van de gpio-pinnen moet worden geactiveerd zodra een bepaald vermogen wordt opgewekt door je zonnepanelen. Je kunt dan bijvoorbeeld via een relais een boiler inschakelen. Onder tariefschakelaar kun je schakelen op piek- en dal-tarief. Zo kun je bepaalde apparaten aan- of juist uitzetten afhankelijk van het tarief. Ga wel zorgvuldig te werk bij het schakelen van grote vermogens. Een leuke uitbreiding van P1 monitor, die ook de gpio-pinnen gebruikt, is het meten van je waterverbruik (zie kader).

©PXimport

Waterverbruik meten

©PXimport

Wasverzachter gebruik je meestal om te zorgen dat je handdoeken of lakens lekker zacht worden en aangenaam gaan ruiken. Maar wist je dat je het spul ook op andere manieren in huis kunt gebruiken? Niet alles wat je online leest werkt of is veilig, maar er zijn wél een paar toepassingen die handig zijn. Deze kun je zonder zorgen uitproberen.

Ook interessant: Hier kun je vaatwastabletten óók voor gebruiken

Wil je wasverzachter vaker inzetten in huis? Dat kan, maar de mogelijkheden zijn niet enorm uitgebreid. Hieronder lees je waar dit goedje allemaal geschikt voor is.

Wattenbolletjes tegen muffe luchtjes

Heb je last van een muffe geur in je kledingkast, lade of schoenenkast? Drenk een watje in een klein beetje wasverzachter, laat het goed drogen en leg het ergens in de kast of lade neer. Het watje verspreidt subtiel geur zonder te overheersen.

Luchtverfrisser tijdens het stofzuigen

Tijdens het stofzuigen een frisse geur in huis verspreiden? Leg een gedroogd watje met wasverzachter in het stofreservoir of bij de filter van je stofzuiger. Let op: doe dit alleen als je een stofzuiger hebt zonder zak, en gebruik geen vloeibare wasverzachter direct in het apparaat.

Statische kleding voorkomen

Heb je vaak kledingstukken die knetteren als je ze aantrekt? Vul een plantenspuit met water en voeg een klein dopje wasverzachter toe. Even schudden en licht over de binnenkant van je kleding sprayen (test eerst op een onopvallende plek) helpt om de antistatische lading van je kleding snel te laten verdwijnen.

Lees ook: ⚡Sodeknetter: zo voorkom je statische elektriciteit in je kleding

Kunststof kozijnen en deurposten afnemen

Wasverzachter lost geen hardnekkig vuil op, maar je kunt er wel kunststof oppervlakken mee opfrissen. Denk aan vensterbanken, deurposten of lichtschakelaars. Meng een theelepel wasverzachter met een liter water, maak een doek licht vochtig en veeg ermee over het oppervlak. Het ruikt fris en laat een dun laagje achter dat stof een tijdje weert. Niet gebruiken op hout of natuursteen.

©sergeylapin

Kan wel, maar let op

Sommige toepassingen zijn niet per se fout, maar vragen om wat meer voorzichtigheid. Zoals schoenen en vuilnisbakken opfrissen met wasverzachter.

Schoenen opfrissen

Een doek met verdunde wasverzachter gebruiken om de binnenkant van schoenen schoon te vegen kan geurtjes maskeren. Maar het reinigt niet écht en laat mogelijk geurstoffen of plakkerige resten achter. Dat is niet ideaal, zeker als je de schoenen zonder sokken draagt. Wil je het toch proberen? Gebruik een goed uitgewrongen doek en laat de schoenen daarna volledig drogen.

Vuilnisbak geurvrij maken

Een sopje met wat wasverzachter kan je vuilnisbak tijdelijk frisser laten ruiken. Het maskeert nare geurtjes, maar doodt geen bacteriën. Voor grondige reiniging blijft een oplossing met soda, azijn of allesreiniger effectiever. Wasverzachter is hier dus vooral geurdecoratie, geen echte schoonmaker.

Wasverzachter: handig, maar geen wondermiddel

Wasverzachter is dus best veelzijdig, maar niet het wondermiddeltje dat sommige blogs ervan maken. Als je het slim inzet – en altijd spaarzaam – kun je er net wat meer mee doen dan alleen gebruiken voor je was. Test wel altijd eerst op een klein stukje, en hou het bij oppervlakken waar het veilig is. Liever geen risico? Er zijn ook natuurlijke alternatieven, zoals azijn of etherische olie, die je op een vergelijkbare manier kunt gebruiken.

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.