Als we de advertenties mogen geloven, bespaar je al gauw honderden euro’s met slimme thermostaten, slimme verlichting en andere slimme apparaten. Maar die apparaten zijn duur en ze verbruiken zelf ook stroom. Hoe slim is dat eigenlijk?

Het omlaag brengen van het energieverbruik is een populair onderwerp. Dat heeft niet alleen te maken met de stijgende energieprijzen. Het is ook beter voor het milieu. Door minder energie te verbruiken gaat de uitstoot van broeikasgassen omlaag, waardoor de aarde minder opwarmt. In de Klimaatwet staat dat de Nederlandse CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent omlaag moet. In 2050 ligt dat percentage zelfs op 95 procent. Forse cijfers, er is dus werk aan de winkel!

Spectaculair

In advertenties spelen bedrijven in op de vraag naar lager energieverbruik. Ze beloven met eenvoudige oplossingen een flink lagere energierekening. Op internet spreekt energiemaatschappij Essent zelfs over ‘spectaculaire besparingen op de gaskosten’ als er een slimme thermostaat wordt geïnstalleerd. Is de werkelijkheid ook zo rooskleurig? Dit hangt sterk af van het gedrag van de gebruiker. Hieronder zetten we enkele populaire mogelijkheden op een rij.

Slimme thermostaat

Er zijn veel slimme thermostaten op de markt. Ze beloven een lagere gasrekening en meer comfort. De thermostaten houden onder meer in de gaten of er mensen thuis zijn. Is er niemand thuis? Dan gaat de verwarming uit. In Nederland is Toon populair. De thermostaat wordt door energiemaatschappij Eneco op de markt gebracht. Het is een gebruiksvriendelijk systeem waarmee meer kan dan alleen de verwarming uitzetten. Zo kun je er ook Hue-lampen mee bedienen, rookmelders verbinden, slimme stekkers aansturen en een beveiligingssysteem aansluiten. Zelfs het bekijken van de opbrengsten van zonnepanelen behoort tot de mogelijkheden.

Bewustwording

Radiatorknoppen

Nadeel van een centrale thermostaat is dat hij op een centrale plek in huis hangt en alle radiatoren tegelijk aanstuurt. Het is niet mogelijk om per ruimte de temperatuur te regelen. Onder meer Tado, Honeywell en Netatmo pakken dit anders aan. Ze beschikken niet alleen over een centrale thermostaat, maar ook over optionele radiatorknoppen. Die laatsten regelen in iedere ruimte apart de temperatuur waardoor je flink kunt besparen.

Tado

Deze Duitse fabrikant maakt zowel slimme thermostaten als slimme radiatorknoppen. Met het systeem kun je ook de airconditioning bedienen. De thermostaat kost zo’n 200 euro, een (aanvullende) radiatorknop 80 euro. Wie het hele huis hiermee wil voorzien, kan dus een flinke investering verwachten. Via de Tado-app haal je het maximale uit het systeem. Denk aan het programmeren van de temperatuur overdag en ’s avonds. De thermostaat en radiatorknoppen zelf laten je alleen de temperatuur wijzigen. Tado kun je koppelen aan Apple HomeKit, Amazon Alexa en Google Home.

©PXimport

Honeywell

Onder de noemer Evohome brengt deze Amerikaanse fabrikant een uitgebreid systeem op de markt voor het regelen van verwarming. Honeywell levert een thermostaat, radiatorknoppen en zelfs een vloerverwarmingsregelaar. De thermostaat kost 265 euro. De knoppen per stuk zo’n 74 euro. De app van Honeywell is minder uitgebreid dan die van Tado. Bij Honeywell regel je meer via de centrale thermostaat die over een uitgebreid aanraakscherm beschikt.

©PXimport

Netatmo

Netatmo heeft een systeem dat vergelijkbaar is met Tado. Je bedient de verwarming voornamelijk via de app. Op de thermostaat en radiatorknop kun je slechts de temperatuur wijzigen. De slimme thermostaat van Netatmo kost 180 euro. Voor losse radiatorkranen betaal je 80 euro. Netatmo is geschikt voor Apple HomeKit. Het Franse bedrijf brengt meer slimme apparaten op de markt zoals een weerstation, rookmelder en beveiligingscamera. De producten werken onderling samen. Het merk is dus een goede keuze voor wie ambitieuze plannen heeft om zijn huis ‘slim’ te maken

©PXimport

Wat levert het op?

Fabrikanten van slimme thermostaten beloven forse besparingen. Tado beweert dat je 31 procent minder kwijt bent aan verwarmingskosten. Honeywell wil daar klaarblijkelijk overheen en belooft een besparing van 37 procent. Helaas zijn die claims niet te controleren. Milieu Centraal heeft wel een voorzichtige schatting voor een gemiddeld huis. Als de bewoners eerder niet bewust zuinig verwarmden kan een besparing van 22 procent worden gerealiseerd. Als er al wel zuinig werd omgegaan met de verwarming of het huis goed geïsoleerd is, dan zal de besparing zeer klein zijn.

Een rekenvoorbeeld. Een gemiddeld gezin verbruikt 1470 m3 gas per jaar, waarvan driekwart voor verwarming. Dat komt neer op zo’n 800 euro. Een besparing van 22 procent levert dus jaarlijks ongeveer 175 euro op. In dit geval kun je de investering in slimme thermostaat en radiatorknoppen dus binnen vier jaar terugverdienen.

Bedenk dat veel mensen een slimme thermostaat vooral voor het comfort kopen. Zo kun je bij veel systemen instellen dat de verwarming alvast aangaat als je bijna thuiskomt. Zo kom je thuis in een behaaglijk warm huis.

Slimme meter

Alle Nederlandse huishoudens krijgen een slimme meter (tenzij je dit weigert). Deze energiemeter helpt bij het verkrijgen van inzicht in het verbruik. Veel energiemaatschappijen sturen maandelijks een overzicht toe.

Sneller inzicht wil krijgen in het verbruik kan ook. Er zijn hiervoor twee mogelijkheden. Je kunt allereerst een derde partij toestemming geven om de meter uit te lezen. Dat kan onder meer op SlimmemeterPortal.nl en Energiemanager Online. Deze sites tonen het verbruik in overzichtelijke grafieken. Nadeel is dat de gegevens met een vertraging van 24 uur worden getoond. Bovendien geef je zo’n bedrijf toegang tot persoonlijke energiegegevens.

Een geschikt alternatief is een apparaatje dat je via de P1-aansluiting koppelt aan de slimme meter. Dit apparaat geeft realtime inzicht in het verbruik. Een voorbeeld is BeeClear. Deze ‘energiemanager’ hang je in de meterkast en slaat verbruiksgegevens lokaal op. Je krijgt toegang tot de informatie via de browser. Hierdoor krijg je inzicht in het verbruik en dat is leerzaam, maar de investering is vrij hoog. BeeClear kost 99 euro. Je kunt als goedkoper alternatief ook een Raspberry Pi met een geschikte kabel aansluiten op je slimme meter. Je leest er hier meer over.

©PXimport

Energiemeters

Bovengenoemde mogelijkheden tonen wat het totaalverbruik is in een huishouden. Maar hoeveel verbruiken individuele apparaten? Daarvoor kun je een energiemeter aanschaffen. Het gaat om een tussenstekker die je tussen het apparaat en het stopcontact stopt.

Eenvoudige energiemeters beschikken over een lcd-scherm waarop het verbruik direct verschijnt. Handig om eenmalig een meting uit te voeren. Er zijn ook meters waarmee je over langere tijd een meting kunt uitvoeren. Ze geven via bluetooth of Z-Wave (een draadloze standaard voor slimme apparaten in huis) verbruiksgegevens door aan een app. Onder meer Voltcraft brengt dergelijke ‘energiekostenmeters’ op de markt voor een prijs van 35 euro per stuk. Wie zijn hele huis ermee wil volhangen is dus een flink bedrag kwijt. Beter is het om je te beperken tot de stopcontacten waar echte stroomvreters aan hangen. Met sommige energiemeters kun je apparaten ook aan- of uitzetten. Een voorbeeld is de Fibaro Wall Plug. Deze tussenstekker beschikt over rode en groene verlichting om aan te geven hoe hoog het verbruik is en kan via een app worden in- of uitgeschakeld.

©PXimport

Opladers

Slimme led-verlichting

Door te kiezen voor zuinige verlichting kan de stroomrekening flink omlaag. Kies minimaal spaarlampen, led-verlichting is natuurlijk nog beter. Ook hier speelt gedrag een rol bij het terugdringen van energieverbruik. Door altijd het licht uit te doen als je een ruimte verlaat, kun je de stroomrekening verder verlagen.

In de winkel kom je diverse slimme verlichtingssystemen tegen waarvan Philips Hue waarschijnlijk de bekendste is. Je kunt de verlichting bedienen via een app. Voordeel is dat je op afstand de lampen uit kunt zetten. Zelfs op vakantie kun je de verlichting thuis bedienen. Zo kun je potentiële inbrekers op een dwaalspoor zetten. Je kunt ook een schema aanmaken dat bepaalt wanneer lichten aangaan. Slimme verlichting is niet zuiniger dan ‘domme’ led-lampen. Integendeel: doordat er extra elektronica nodig is om de lampen draadloos aan te sturen, ligt het verbruik wat hoger.

Bij het kiezen van led-verlichting is het belangrijk om te letten op de lichtsterkte. Een erg felle lamp is hinderlijk, maar verbruikt ook onnodig veel energie. Met een dimbare lamp kun je precies regelen hoe fel de lamp schijnt. Je zou zeggen dat hierdoor ook het energieverbruik omlaag gaat. Bij gloei- en halogeenlampen is dat maar nauwelijks het geval. Het verbruik daalt met hooguit 25 procent in de laagste stand. Bij dimbare led- en spaarlampen gaat het verbruik wel evenredig omlaag met de dimstand.

©PXimport

Gloeilamp: bestaat die nog?

Besparen met led?

Hoeveel bespaar je dankzij led-verlichting? Een simpel rekensommetje maakt dit duidelijk. In een huiskamer staan vijf lampen met daarin ouderwetse gloeilampen van 25 watt. Ze staan dagelijks drie uur aan. Dat zorgt voor een verbruik van 3 x 25 = 75 Wh of 0,075 kWh per lamp. De vijf lampen gezamenlijk verbruiken dus 0,375 kWh per dag. Consumenten betalen gemiddeld zo’n 23 cent per kWh, waardoor we uitkomen op deze berekening:

0,375 kWh x 0,23 €/kWh x 365 dagen = € 31,48 per jaar

We vervangen de 25 watt lampen door led-lampen die 4 watt per stuk verbruiken. Zo kom je op een verbruik van 12 Wh of 0,012 kWh per lamp. De vijf lampen verbruiken gezamenlijk 0,06 kWh per dag. Nu kom je dus op:

0,06 kWh x 0,23 €/kWh x 365 dagen = € 5,04 per jaar

Led-lampen zijn wat duurder in de aanschaf, al zijn de prijzen de laatste jaren gekelderd. Een led-lamp kost nu zo’n 4 euro, terwijl de gloeilamp 3 euro moet opbrengen. De gloeilamp gaat slechts 1000 branduren mee, terwijl de led-lamp het minimaal 20.000 uren doet. In bovenstaande voorbeeld zouden de gloeilampen jaarlijks vervangen moeten worden, terwijl de led-verlichting 18 jaar meegaat. Tel uit je winst!

Stand-bykillers

Een bekend probleem is sluipverbruik. Apparaten blijven energie verbruiken als ze in de stand-bystand staan. Volgens Milieu Centraal kost sluipverbruik huishoudens jaarlijks 450 kWh. Dat komt neer op een bedrag van zo’n 100 euro.

Een oplossing is de zogeheten stand-bykiller dat je bijvoorbeeld kunt gebruiken in combinatie met een televisie. De stand-bykiller wordt tussen het stopcontact en de televisie gezet. Dankzij een infraroodontvanger reageert de stand-bykiller op de afstandsbediening van de tv. Een druk op de uitknop van de afstandsbediening schakelt de stroom af. Om de tv weer aan te zetten druk je op de aanknop van de afstandsbediening, waardoor de stand-bykiller de stroom weer inschakelt. Druk nog een keer op de aanknop om de tv weer aan te zetten.

Het is belangrijk om te bedenken dat een stand-bykiller zelf ook stroom verbruikt. Een exemplaar van het merk Go Green verbruikt 0,25 watt. Dat lijkt weinig, maar door strenge EU-regels verbruiken televisies in stand-by ook nog nauwelijks energie. Bij nieuwe televisies blijft het sluipverbruik beperkt tot zo’n 0,3 watt. In dat geval is een stand-bykiller niet de moeite waard. Als er nog een oude televisie, dvd-speler of videorecorder in huis aanwezig is met een hoog sluipverbruik kan een stand-bykiller wel de moeite waard zijn.

Een low-tech alternatief voor de stand-bykiller is een stekkerdoos met aan/uitknop. Door de stekkerdoos uit te schakelen gaan alle aangesloten apparaten uit. Ook een tijdschakelaar is een optie. Hiermee kun je regelen dat een apparaat automatisch van de stroom gaat als je het niet gebruikt, bijvoorbeeld ’s nachts. Zoek vooraf wel uit hoeveel elektriciteit de (digitale) tijdschakelaar zelf verbruikt.

©PXimport

Pas op voor deze sluipverbruikers

©PXimport

Zonnepanelen

Om de energierekening verder omlaag te krijgen, kun je zonnepanelen overwegen. De investering vooraf is hoog, maar de terugverdientijd is de laatste jaren omlaag gegaan. Door betere technologie en stijgende energieprijzen heb je de kosten er na zo’n zeven jaar uit. Zonnepanelen werken goed samen met een slimme meter. Het geeft je een nauwkeurig inzicht in de opgewekte stroom. De meeste zonnepanelen worden inmiddels ook op internet aangesloten, waardoor je realtime inzicht met een app krijgt. Wordt er meer energie opgewekt dan dat het huis verbruikt? Dan lever je energie terug aan de energiemaatschappij en dat levert geld op. Voor de thermostaat Toon is een uitbreiding beschikbaar (kosten: 100 euro) waarmee je de opbrengst in de gaten kunt houden op het scherm.

Stekker erin laten AUB!

Aan merken die producten voor je smarthome aanbieden hebben we tegenwoordig geen gebrek. Maar hoe scheid je het kaf van het koren? In dit artikel geven we vijf aspecten waar je op moet letten bij de keuze voor een voordelig merk, waardoor je hopelijk geen miskoop (meer) begaat.

De laatste jaren zijn er flink wat merken bijgekomen die allemaal nagenoeg dezelfde smarthomeproducten aanbieden. Dit soort producten noemen we ook wel whitelabelproducten: dergelijke apparaten worden geproduceerd door een derde partij, en door een aanbieder aangeboden met een eigen logo en soms ook een eigen app. In veel gevallen biedt zo'n verstrekker geen extra's of unieke elementen, maar in een zeldzaam geval gebeurt dat wèl. Daar kom je achter wanneer je onderzoek doet naar zo'n merk, door op de volgende zaken te letten.

1- De mobiele app wordt goed beoordeeld, door echte mensen

Als een merk echt een slechte app aanbiedt, dan zie je dat vanzelf terug in de beoordelingen. Het is dan zaak om door de cijfers van bots (digitale systemen die automatisch reviews plaatsen) en betaalde influencers te kijken – maar op een gegeven moment herken je een bepaald soort taalgebruik waardoor je dat moeiteloos doet. Bovendien lijken veel neppe reviews op elkaar, zowel in boodschap als taalgebruik. Lees alle beoordelingen goed door en let op die van echte mensen of gebruikers. Hoe meer je er daar van vindt, hoe beter de app in kwestie is.

©Hombli

2- Brede compatibiliteit met de grote spelers

In je onderzoek is het ook verstandig om informatie op te zoeken over de brede compatibiliteit van het merk in kwestie. Ga naar de winkelpagina of officiële website om te zien of er bijvoorbeeld ondersteuning is voor Google Home of Apple Homekit. En anders is Matter, Homey, Fibaro of een ander smarthomeprotocol de moeite waard. Hoe breder de support, hoe breder de inzetbaarheid en hoe beter de ervaring. Check ook meteen of je het product offline kunt gebruiken binnen je eigen netwerk, eventueel via een zelf opgezet smarthomeplatform.

Lees ook: Wat is Matter? Smarthome-standaard uitgelegd

3- Je komt online positieve reviews tegen op betrouwbare sites

Onderschat daarnaast de kracht van een positieve recensie niet. Niet dat je zomaar elke review kunt vertrouwen die je online tegenkomt. Maar als het geluid overwegend positief is en je vertrouwt de platformen of recensenten, dan heb je weinig redenen om te twijfelen aan een merk. Als een specifiek merk genegeerd wordt door een publicatie, of je komt er simpelweg geen recensies over tegen, dan kan het zijn dat het niet bijzonder genoeg is. Hopelijk is een website transparant over de werkwijze bij het selecteren van de artikelen die worden besproken, zodat je het ontbreken van de review in de juiste context kunt plaatsen.

©Lidl

4- Recensenten die je vertrouwt zijn positief over het merk (niet alleen influencers)

Over recensenten gesproken: let ook in het bijzonder op wie zo'n product test en of diegene een grote staat van dienst heeft. Probeer te achterhalen of die persoon in het verleden vaker positief is geweest over het merk. Wees ook scherp op het beroep van zo'n recensent. Lees je een tekst van een expert, reviewer of journalist, dan kun je de argumenten veel beter plaatsen en op waarde schatten dan wanneer een influencer schreeuwt dat je maar gewoon iets moet kopen omdat het vet is. Diegene wordt daar grof voor betaald – echte redacteuren zijn niet zo gemakkelijk te beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld opzoeken via LinkedIn of iemand een echte journalist is, of is verbonden aan een bepaald merk.

5- Heb voor jezelf helder wat je belangrijk vindt

Als je eenmaal de basale informatie opgezocht hebt en je hebt wat onderzoek gedaan naar wie wat precies recenseert, dan is het tijd om naar de inhoud te kijken. Niet alle kritiek hoeft voor jou een probleem te zijn. Zeker niet als je begrijpt waar je op moet letten of als je weet wat voor jou belangrijk is. Een goede prijs-kwaliteitverhouding geeft vaak alle context die je nodig hebt. Dan kun je genoegen nemen met iets minder, zonder er te veel voor te betalen. Let in de teksten vooral ook op het updatebeleid; hoe breder die is, hoe langer je met de producten doet. Hier op ID.nl vind je ook veel reviews, misschien zit jou gewenste artikel er ook wel bij?

☃️Deze winter zit je niet in de kou:

In 2050 moet het volledige energieverbruik van Nederland afkomstig zijn uit duurzame bronnen. Dat is een mooi streven, maar op dit moment is dat slechts het geval voor 17 procent van de gebruikte energie. Om het doel te halen, moeten we er met z'n allen de schouders onder zetten. Jij kunt daarbij helpen, en dat levert je onder de streep ook nog eens geld op!

Partnerbijdrage - In samenwerking met Zonneplan.

Vol elektriciteitsnet

Bedrijven en huishoudens stappen steeds vaker over op het gebruik van stroom in plaats van gas. Dat is natuurlijk goed, maar het heeft wel als gevolg dat het elektriciteitsnet snel volloopt. Dat is op dit moment al een probleem, en in de toekomst wordt dat probleem alleen maar groter. Er moet namelijk ontzettend veel extra duurzame opwekcapaciteit worden bijgebouwd om de vraag naar stroom met het aanbod te kunnen matchen.

Met de noodzakelijke toename van duurzame stroom op het ene moment (vooral overdag) en de toename van de vraag (vooral 's avonds) wordt een probleem gecreëerd, waarbij stroomopslag de enige manier is om die duurzame energie op een ander moment beschikbaar te stellen. Zonder opslagcapaciteit gaan we op steeds meer momenten duurzame energie 'weggooien', doordat windmolens en/of zonnepanelen uitgeschakeld moeten worden (en wordt het dus ook minder interessant om in dit soort projecten te investeren). Dat is natuurlijk zonde, maar gelukkig is er een oplossing.

Thuisbatterijen kunnen tijdelijk overtollige energie opslaan, energie die op een later moment weer kan worden ingezet. Deze opslagcapaciteit is de enige manier om wind- en zonnestroom over tijd te verplaatsen, waardoor het dus veel efficiënter kan worden gebruikt. Dat zorgt ervoor dat het stroomnet tijdens piekmomenten minder hoeft te worden belast. Op die manier hoeft er minder energie uit gascentrales te komen, en dat is weer goed voor het milieu.

Wat levert een thuisbatterij op?

Een thuisbatterij kan je op dit moment al aardig wat geld opleveren. Dat heeft te maken met de onbalansmarkt. Die zorgt ervoor dat de stroomprijs automatisch omhoog gaat als er een tekort is, en juist lager wordt op momenten van een stroomoverschot. Gedurende een gewone dag kunnen zo grote verschillen ontstaan.

Als particulier kun je in principe niet bij die onbalansmarkt, maar met een thuisbatterij en Powerplay van Zonneplan kan dat wel! Je thuisbatterij wordt opgeladen als er een stroomoverschot is en levert weer stroom terug als er een tekort op het landelijke stroomnet dreigt. Zou er niet op deze onbalans gereageerd worden, dan ontstaat er schade aan apparaten of kan de stroom zelfs volledig uitvallen. Jouw bijdrage aan een stabiel net is dus enorm belangrijk en levert daardoor ook flinke vergoedingen op.

Netcongestie oplossen

Los van het stabiliseren van het landelijke net kunnen batterijen ook worden ingezet voor het oplossen van lokale druk, ook wel netcongestie genoemd. Dat komt voor wanneer zonnepanelen in één wijk massaal tegelijk energie terugleveren, of als bijvoorbeeld elektrische auto's en warmtepompen allemaal op hetzelfde moment stroom proberen af te nemen. Thuisbatterijen kunnen op die momenten tegenwicht bieden om de druk van het net te halen.

Op dit moment is daar nog geen markt voor, maar Zonneplan is onlangs wel al een eerste pilot gestart met netbeheerder Liander die daar een oplossing voor kan zijn.

Zonneplan Nexus-thuisbatterij

Een van de populaire thuisbatterijen is de Zonneplan Nexus. Dat is niet zomaar een accu die even wordt opgeladen en weer wordt leeggetrokken. Nee, het is een van de meest geavanceerde batterijen die er op de markt zijn. De opslagcapaciteit van de Nexus ligt tussen de 10 en wel 20 kWh – dat is bijna drie keer het dagelijks verbruik van een gemiddeld gezin.

Ook gaat het opladen en ontladen van de accu razendsnel en op vol vermogen. Daardoor maak je maximaal gebruik van de fluctuerende energieprijzen en haal je zo veel mogelijk rendement uit het op- en ontladen van de accu.

De thuisbatterij wordt volledig voor je geïnstalleerd en updates met nieuwe functies en opties ontvang je gewoon over 4G. Tel daarbij de slimme AI-gestuurde software op en de Zonneplan Nexus is de ideale thuisbatterij, voor nu én voor de toekomst.

©Zonnneplan

Conclusie

De voordelen van een thuisbatterij zijn tweeledig. Enerzijds kun je nu al geld verdienen door een thuisbatterij aan te schaffen. Je voorkomt ermee dat je een duurdere aansluiting nodig hebt, en je kunt meehelpen om het stroomnet in balans te houden, waardoor je je energierekening flink verlaagt of zelfs geld terugkrijgt. Als het voordeel van saldering wegvalt, kun je met een thuisbatterij je eigen stroom opslaan en op een later moment weer gebruiken, bijvoorbeeld als de stroomprijs tijdelijk relatief hoog is.

Met de Nexus-thuisbatterij van Zonneplan en automatische Powerplay-aansturing help je nu al om het stroomnet in balans te houden, en voorzie je je volledige huishouden in de nabije toekomst van jouw zelf opgewekte stroom.

Kijk voor meer informatie over de Zonneplan Nexus op de website van Zonneplan.