Tegelijkertijd met meerdere personen werken in één document: het kan! En het is nog gemakkelijk en handig ook. Je hebt nooit meer gedoe met verschillende versies van hetzelfde document en kunt vanaf elke computer verder werken. In deze workshop gaan we aan de slag met Googles officedienst.

We gaan hier aan de slag met Googles dienst, werk je liever met Microsofts diensten? Lees dan Samenwerken met Microsoft Office Online. Om samen te werken in Googles officedienst moet iedere deelnemer inloggen met een Google-account. Je kunt ieder mailadres gebruiken om zo'n account te creëren.

Lees ook: Al je bestanden in de cloud - Waar begin je?

01 Office benaderen

Googles online officedienst kun je op twee manieren benaderen, namelijk vanuit Drive of direct vanuit de officeprogramma's zelf. Wij raden aan om vanuit Drive te werken, omdat je op deze manier meer overzicht over je verschillende bestanden hebt.

©PXimport

Google Drive werkt momenteel met twee interfaces: een nieuwe en een klassieke. Wij kiezen ervoor dit uit te leggen met de nieuwe interface. Je kunt vooralsnog heen en weer switchen tussen beide weergaven. Om (eventueel tijdelijk) over te schakelen op de nieuwe interface, log je in op https://drive.google.com met je Google-account. Klik rechtsboven op het instellingen-pictogram (tandwieltje). Kies voor Ervaar de nieuwe versie van Drive. Wil je later toch weer terugschakelen, dan klik je weer op het tandwieltje en kies je nu De nieuwe versie van Drive verlaten.

02 Office-pakket

Googles online kantoorpakket bestaat uit een aantal programma's, namelijk Documenten, Spreadheets, Presentaties, Formulieren. Formulieren is gekoppeld aan Spreadsheets en is erg handig als je een online enquête wilt houden. In deze workshop behandelen we de mogelijkheden van het samenwerken voornamelijk aan de hand van de applicatie Documenten. Voor Spreadheets en Presentaties gelden grotendeels dezelfde stappen.

03 Document uploaden

Om een bestaand document met meerdere personen te gaan bewerken, moet je het bestand in Google Drive opslaan. Ga naar https://drive.google.com. Zoals gezegd werken we in de nieuwe weergave. Klik op de rode knop NIEUW / Bestanden uploaden en selecteer het bestand op je harde schijf. Als sneller alternatief kun je ook het bestand vanuit je verkenner naar de Drive-pagina slepen om het direct te uploaden.

©PXimport

Ons Word 2010-document is nu als docx-document geüpload. Rechtsklik op het document en kies Openen met / Google Documenten om het te bewerken. Het wordt nu omgezet naar Googles eigen formaat voor tekstdocumenten. Ditzelfde geldt voor Excel-documenten (Openen met / Google Spreadsheets) en voor presentaties (Openen met / Google Presentaties).

©PXimport

04 Nieuw document maken

Een nieuw document maken kan in een paar klikken. Klik op NIEUW / Google Documenten en er staat direct een wit vel 'papier' voor je neus. Geef het document nu eerst een naam door bovenin op Naamloos document te klikken, een naam in te voeren en te bevestigen met OK. Doe je dit niet, dan heet je document Naamloos document, wat niet erg herkenbaar is. Ook dit werkt voor spreadheets en presentaties hetzelfde.

05 Document delen

Het is tijd om samen te gaan werken. Klik rechtsboven op de blauwe knop Delen. Voer vervolgens het e-mailadres in van de persoon of personen met wie je het bestand wilt bewerken. Kies nu welke rechten de uitgenodigde personen krijgen, waarbij je kunt kiezen uit: mogen bewerken, mogen reageren of mogen weergeven. Wil je de personen verschillende rechten geven, dan dien je deze stap meerdere keren uit te voeren.

©PXimport

06 Rechten deelnemers

Als eigenaar van het document, kun je de rechten van de deelnemers nog aanpassen. Klik hiervoor weer op Delen en vervolgens rechtsonder op Geavanceerd. Je ziet nu welke personen toegang tot je document hebben, en welke rechten iedereen heeft. Pas de rechten eventueel aan en klik hierna op Wijzigingen opslaan. Selecteer niet zomaar Is eigenaar, behalve als je jezelf van deze rol wilt ontslaan en het document wilt overdragen. Je hebt hierna zelf namelijk minder rechten, en de ander is de beheerder van het document geworden.

©PXimport

07 Hele map delen

Wil je met een (project)groep met meerdere documenten aan de slag, dan kun je in plaats van alle losse bestanden, ook een hele map delen. Maak een map aan waarin je alle bestanden zet die je wilt delen. Klik vervolgens met de rechtermuisknop op de map en kies Delen. Geef de mailadressen van de personen op, en geef direct aan of de bestanden bekeken of ook bewerkt mogen worden.

©PXimport

08 Samenwerken

Wanneer je samen met anderen in het document werkt, zie je waar de cursor van iedere deelnemer zich bevindt, aan het kleurtje kun je zien wie welke bewerker is. Je ziet dus realtime wat iedereen wijzigt. Ga je op precies hetzelfde punt in de tekst typen, dan worden de teksten domweg achter elkaar gezet. Google heeft aan zijn online officedienst ook nog een chatfunctie toegevoegd. Wanneer je rechtsboven in beeld op het chatpictogram drukt (het spraakwolkje is alleen zichbaar wanneer je met meerdere personen in het document bent), dan opent zich rechtsonder een chatvenster. Op deze manier kun je dingen eerst even overleggen voordat je ze in het betreffende document aanpast.

09 Wijzigingen terugdraaien

Heeft een deelnemer dingen in het document gewijzigd waar jij het niet mee eens bent? Is er bijvoorbeeld ineens een hele tekstalinea verwijderd? Je kunt de status van het document terugzetten naar een eerder moment. Er wordt namelijk tussentijds telkens een soort back-up van je document bewaard.

©PXimport

Om terug te kijken in de geschiedenis van het document, open je de Revisiegeschiedenis. Dit gaat als volgt. Wanneer je een document bewerkt, zie je boven in beeld de tekst Bezig met opslaan.... Stop je even met typen, dan verandert de tekst in Alle wijzigingen zijn opgeslagen in Drive. Klik je op deze tekst, dan komt rechts in beeld de Revisiegeschiedenis te staan. Je kunt hier verschillende momenten aanklikken, en ziet ook wie op dat moment de laatste wijziging heeft aangebracht. Klik op de blauwe tekst Deze revisie herstellen om het document te herstellen naar deze datum en tijd. Ook dit wordt als een nieuwe bewerking opgeslagen, dus als je per ongeluk te ver teruggaat, kun je alsnog een ander moment kiezen. Klik je onderin op Meer gedetailleerde revisies weergeven, dan worden de revisies opgesplitst, en kun je dus kleinere stappen terug maken.

10 Offline

Wil je offline aan je bestanden werken? Misschien verbaast het je, maar Google heeft het mogelijk gemaakt om zijn online officediensten ook offline te gebruiken. Hiervoor zijn wel twee voorwaarden: je moet de browser Chrome gebruiken en de applicatie Drive downloaden. Deze is beschikbaar voor OS X en Windows. Wanneer vervolgens je internetverbinding wegvalt tijdens het werken in het document, kun je met een gerust hart doorwerken. Je wijzigingen worden offline opgeslagen, en zodra je weer verbonden bent met internet, worden je wijzigingen alsnog online gesynchroniseerd.

©PXimport

Ben je (overigens wel heel toevallig) tegelijk met iemand anders op precies hetzelfde punt in de tekst aan het werk? Dan worden jullie teksten gewoon achter elkaar geplakt. Ben je dus enige tijd offline aan het werk geweest, dan is het wel verstandig het document even na te lopen.

Wanneer je de Drive-applicatie niet op je computer hebt of in een andere browser werkt, dan verschijnt bij het offline gaan de melding: "Er wordt geprobeerd verbinding te maken...". Je kunt nu niet verder werken tot je weer een actieve internetverbinding hebt.

11 Bestand opslaan

Een bestand zit gelukkig niet 'gevangen' binnen Google Drive. Je kunt het onder andere downloaden als Word-document (.docx) of pdf-document.

©PXimport

Dit doe je via Bestand / Downloaden als, waar je het gewenste formaat kiest. Ben je van plan het bestand verder te delen via e-mail, dan kan dat ook direct via Bestand / Als bijlage e-mailen. Ook hier kies je het gewenste bestandsformaat, je geeft de ontvangers op en tikt een begeleidend mailtje. Het bestand gelijk afdrukken gaat via Bestand / Afdrukken eventueel pas je de pagina-instelling eerst nog aan via de gelijknamige menu-optie.

Als je alles uit je staafmixer wilt halen, moet je wel weten hoe je ermee om moet gaan. Met deze tips krijg je niet alleen de beste (lees: lekkerste) resultaten, maar gaat je staafmixer ook langer mee. Win-win! 

Lees ook: Dit kun je allemaal (nog meer) met een staafmixer

Tip 1: Ingrediënten voorsnijden

Hoewel staafmixers erg krachtig kunnen zijn, hebben ze ook relatief kleine mesjes. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een blender kan het voor een staafmixer daarom lastig zijn om grote stukken goed en gelijkmatig te verpulveren. Je kunt je staafmixer dus een handje helpen door je ingrediënten van tevoren in kleinere stukken te snijden. Hiermee verklein je de kans op klonten of stukjes in je soep of saus én raken de messen minder snel overbelast. 

Tip 2: Let op het vermogen

Het is altijd belangrijk om rekening te houden met het vermogen van je staafmixer, want dat bepaalt welke ingrediënten het apparaat kan pureren. Het pureren van harde ingrediënten zoals noten of ongekookte groenten met een staafmixer met een laag vermogen gaat hoogstwaarschijnlijk niet lukken. Of het lukt wel, maar met een overbelaste motor tot gevolg. Voor harde ingrediënten is vaak een vermogen van minstens 600 watt nodig. Wil je vaak en veel gaan pureren, kies dan voor een vermogen van minstens 1000 watt. Maar let ook op het toerental, oftewel het aantal rotaties per minuut (RPM). Een staafmixer kan namelijk een laag vermogen hebben, maar wél een toerental van minstens 10.000 RPM. Dan is hij alsnog krachtig genoeg om harde ingrediënten te pureren. 

©Khaletski Siarhei | goffkein.pro

Tip 3: Niet te lang pureren

Lang achter elkaar pureren is funest voor de messen en de motor van een staafmixer. Beter is om in pulsen te pureren, waarbij je de motor tussen het pureren door steeds een paar seconden laat rusten. Vooral bij dikkere mengsels, zoals notenpasta, smoothies en dikke soepen, is dit belangrijk. Het is afhankelijk van het vermogen van een staafmixer hoe lang hij achter elkaar kan pureren. Vaak staat dit aangegeven bij de specificaties. Heb je geen idee? Pureer zachte ingrediënten dan niet langer dan 1,5 minuut en harde ingrediënten niet langer dan 45 seconden. Maakt je staafmixer een raar geluid of wordt hij erg warm, stop dan meteen met pureren. Dit zijn signalen dat het apparaat overbelast is. 

Tip 4: De juiste snelheid

De meeste staafmixers hebben meerdere snelheidsstanden en dat is niet zonder reden. Zo heb je voor het fijn pureren van dikkere mengsels en harde ingrediënten vaak een hogere snelheid nodig dan voor lichte bereidingen. En de turbostand kan handig zijn om harde ingrediënten kort maar krachtig te verpulveren of om een extra gladde soep te maken. Soms wil je een combi van snelheden gebruiken. Je begint bijvoorbeeld met een lage snelheid om spatten in de keuken te voorkomen en bouwt vervolgens geleidelijk op naar een hogere snelheid voor een glad resultaat. 

Tip 5: Ronddraaiende beweging

Beweeg je je staafmixer tijdens het pureren altijd gewoon op en neer? Op zich niks mis mee, want pureren doet het apparaat toch wel. Maar wil je zeker weten dat je geen plekken overslaat, maak dan tijdens het op en neer gaan óók een cirkelvormige beweging. Want op een mayonaise met klontjes zit natuurlijk niemand te wachten. 

©VI Studio

Tip 6: Schoonmaken

Een staafmixer neemt je veel werk uit handen, maar daar moet je wel iets voor terugdoen. Een staafmixer die niet goed schoongemaakt wordt, zal sneller vastlopen door aangekoekte etensresten. De motor moet dan tijdens het pureren harder werken en zal waarschijnlijk sneller overbelast raken. Daarnaast is een vieze staafmixer natuurlijk niet zo hygiënisch. Wil je geen bacteriën en nare geurtjes in je verse soep, maak je staafmixer dan na elk gebruik goed schoon. Dat kost je nauwelijks moeite: laat het apparaat even draaien in een maatbeker met warm water en wat afwasmiddel of doe hem, als dat kan, in de vaatwasser.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl: