Wanneer je een NAS kopen wil, dan let je eerst op de hardware-specificaties. Maar wat misschien nog wel belangrijker is, is de software die er op draait. Ook die bepaalt voor een groot deel wat je met je NAS kunt doen. In dit artikel vergelijken we de NAS-software van verschillende fabrikanten.

In de kern is een NAS een harde schijf met een netwerkaansluiting. Maar om er echt een NAS van te maken zoals wij die kennen, heb je software nodig. Zonder is zo’n apparaat onbruikbaar. De software voor een NAS bestaat altijd uit drie delen, het besturingssysteem, de uitbreidingen (packages genoemd) en de apps.

Die apps zijn traditioneel voor Windows, Linux en macOS, maar inmiddels worden de apps voor mobiele apparaten (smartphones en tablets) steeds belangrijker. De software wordt vrijwel exclusief door de NAS-fabrikant gemaakt en geleverd, die daarmee verregaand bepaalt waarvoor en hoe jij jouw NAS gebruikt. De mogelijkheid om software van derden te gebruiken, is vaak beperkt.

Nog geen NAS in huis? Bekijk het NAS-aanbod van Bol.com

NAS-besturingssystemen

Op QNAP na bieden alle NAS-fabrikanten één besturingssysteem voor al hun NAS-apparaten, als enige heeft QNAP er twee. Voor alle NAS-besturingssystemen geldt dat de functionaliteit opvallend beperkt is. Synology heeft ooit deze keuze gemaakt en de anderen zijn het voorbeeld gevolgd. Een uitgekleed besturingssysteem is eenvoudiger te onderhouden en updaten.

Door vervolgens aanvullende functionaliteit als optioneel te installeren onderdelen aan te bieden, kan de gebruiker zijn NAS toch net zo rijk uitrusten als hij wilt. Het voordeel voor de gebruiker is dat een ongebruikte functie geen rekenkracht, opslagruimte of geheugen gebruikt, wat de prestaties van de NAS ten goede moet komen.

Lees ook: Synology of Qnap: Verschillen en overeenkomsten

Synology DSM 7.1

DiskStation Manager (DSM) is het besturingssysteem voor elke Synology-NAS. De meest recente versie is 7.1, die zowel bugs oplost als functionaliteit toevoegt die de release van versie 7.0 niet had gehaald. Aan DSM 7.0 is vele jaren ontwikkeld en de introductie is meermaals uitgesteld omdat volgens geruchten belangrijke nieuwe functionaliteit niet voldeed aan de kwaliteitseisen. Een deel van die beoogde functionaliteit volgt nu dus alsnog via de updates.

DSM een zeer volwassen besturingssysteem. Standaard aanwezig na installatie zijn onder meer Opslagbeheer voor het inrichten van de schijven, File Station als webgebaseerde verkenner voor de opslag en de module Configuratiescherm met alles wat nodig is om de NAS te beheren. Onder die laatste schaart Synology het aanmaken van gebruikers en groepen, de netwerkconfiguratie, externe toegang, indexering en zoekfunctie, maar ook opties voor het automatisch updaten en het volgens schema in- of uitschakelen van de NAS op gezette tijden om energie te besparen. Ook standaard aanwezig is de module Package Center waarmee extra functionaliteit kan worden toegevoegd.

DSM 7.x ziet er niet alleen prachtig uit, het is ook zeer gebruiksvriendelijk dankzij de uitgebreide en Nederlandstalige helpfunctie. Synology weet een goede middenweg te vinden tussen techniek en gebruikersgemak. Het configureren van de opslag bijvoorbeeld gebeurt, net als andere belangrijke opties, via een reeks schermen met telkens een of enkele opties met een toelichting. Dit is niet alleen zeer overzichtelijk, maar het geeft de gebruiker ook vertrouwen dat hij de juiste keuzes maakt. Dat is heel fijn omdat je bij een NAS sommige keuzes qua inrichting later niet zomaar kunt aanpassen.

Een sterke troef van Synology is Synology Hybrid RAID. Kies je hiervoor, dan wordt automatisch de optimale indeling van de schijven gekozen, gericht op snelheid en veiligheid van de gegevens. Het werkt bovendien ook met schijven met een verschillende opslagcapaciteit. Speciale vermelding verdient het onderdeel Security Advisor, dat de NAS-configuratie controleert op 46 opties die belangrijk zijn voor de beveiliging en adviseert hoe de beveiliging vervolgens te verbeteren.

Een nadeel van DSM 7 ten opzichte van eerdere versies is de door Synology teruggeschroefde usb-compatibiliteit. Dit heeft gevolgen voor het aansluiten van externe usb-speakers en allerlei dongels voor DTV, 4G/5G, wifi en bluetooth en beperkt daarmee de inzetbaarheid van DSM als basis voor homeautomatisering via Zigbee en Z-Wave.

DSM heeft in het verleden een aantal grote beveiligingsproblemen gehad, maar inmiddels lijkt de kwaliteit van de beveiliging de aandacht te krijgen die het verdient. Problemen worden doorgaans snel verholpen via een update of een configuratieadvies. Upgraden naar een nieuwe versie van DSM is niet vrijblijvend en vrijwel onomkeerbaar: terugkeren naar een vorige versie is alleen via heel veel kunstgrepen mogelijk.

QNAP QTS 5.0

Als enige biedt QNAP twee besturingssystemen voor zijn NAS-apparaten. Allemaal ondersteunen ze QNAP Turbo Station (QTS), maar enkele high-end modellen werken ook met QuTS Hero. Functioneel zijn de twee besturingssystemen nagenoeg identiek, maar QuTS Hero is dankzij het 128bit-ZFS-bestandssysteem specifiek geschikt voor petabyte-grote opslagcapaciteiten. Het bevat meer databescherming en opties voor reductie of compressie van (dubbele) data. De meeste QNAP-eigenaren zullen QTS gebruiken.

QTS is een zeer volwassen besturingssysteem met enkele ruwe randjes. Vooral de gebruiksvriendelijkheid kan beter. Dat valt het meest op bij de module Opslag en Snapshots, waarmee je de inrichting van de schijven regelt. Weliswaar bevat deze ook een wizard, maar die zit zo bomvol technische tekeningen en moeilijke woorden als snapshots, volumes, luns, thick- en thin-provisioning, storagepools, ssd-caching, dat zeker nieuwe QNAP-gebruikers er niet door geholpen worden.

Waarom is wel standaard de module Malware Remover, maar niet de overkoepelende Security Counseler aanwezig? Waarom zijn er met QuLog Service en Meldingencentrum twee modules voor meldingen? Ook zijn na jaren van ontwikkeling nog steeds niet alle onderdelen volledig vertaald.

Een voordeel van QTS is wel dat de gevorderde gebruiker binnen de gewone gebruikersinterface alles aantreft wat bij andere merken soms ontbreekt of alleen via Telnet of SSH te configureren is. En QNAP scoort beter bij onderdelen die ‘bovenop’ het besturingssysteem draaien, zoals File Station voor webgebaseerde bestandstoegang, de Resourcemonitor en de module Configuratiescherm voor alle systeemopties. Voor toegang op afstand is er myQNAPcloud.

Opvallend genoeg wordt HybridDesk Station standaard geïnstalleerd. Hiermee kan de NAS worden gebruikt als pc of mediaspeler waarbij het beeld wordt weergegeven op een via HDMI aangesloten beeldscherm. We vinden dit niet direct een toepassing die iedereen nodig heeft.

Beveiligingsproblemen dwingen QNAP de laatste jaren vaak zijn gebruikers te adviseren met spoed te upgraden of een functionaliteit tijdelijk uit te schakelen. Teruggaan naar een vorige versie van QTS wordt niet ondersteund.

Asustor ADM 4.0

Asustor Data Master voor NAS'en van het merk Asustor is inmiddels toe aan zijn vierde editie en dat is te merken: er is hard aan gesleuteld en het resultaat mag er zijn. Bij de module Instellingen is een groot aantal voor de basisconfiguratie belangrijke onderdelen aanwezig en die zien er allemaal verzorgd uit. Alles is heel duidelijk, nergens vind je een optie die een beginnende gebruiker zal overvragen.

Daarbij zijn er evengoed geen concessies gedaan aan wat de NAS kan. Bij ADM Defender bijvoorbeeld is er zowel een firewall voor het toestaan of weigeren van verbindingen, maar ook aanvullende opties om ip-adressen of geografische locaties te white- of blacklisten, of een systeem automatisch te blokkeren wanneer te vaak een inlogpoging wordt gedaan.

Er zijn weinig rare dingen, op wat kleine puntjes na … zoals dat de opties voor videoconversie direct in het besturingssysteem zitten en niet in een apart te installeren media-app. Wel opvallend is de keuze om niet alles wat tot de basisinstellingen van de NAS gerekend mag worden, zoals toegangsbeheer, back-up en herstel, synchronisatie en snapshots, binnen het configuratiescherm te houden.

De keuze de interface zo opgeruimd mogelijk te houden, leidt er wel toe dat er veel geklikt moet worden. Zelfs binnen bepaalde vensters is er vaak een deel informatie dat makkelijk in het scherm past én nuttig is, maar dat eerst apart geopend moet worden.

Toch zijn we heel positief over ADM4: het is behalve zeer fraai ook zeer compleet en toch gebruiksvriendelijk.

WD My Cloud OS 5.2

Apps en packages

Functionaliteit die na de installatie van het besturingssysteem ontbreekt, kan de gebruiker veelal zelf toevoegen via zogeheten packages of apps. Dit zijn software-uitbreidingen die de NAS-fabrikant via een softwarebibliotheek op de NAS aanbiedt. Er zijn hierbij kleine verschillen in het aanbod, afhankelijk of de NAS een Intel- of ARM-processor heeft.

Behalve uitbreidingen van de NAS-fabrikant zelf, zijn er bijna altijd ook omgebouwde versies van opensource-projecten en uitbreidingen van derden. Die uitbreidingen van derden kunnen gemaakt zijn door gerenommeerde partijen die een goede reputatie hebben, maar zijn soms ook gemaakt door welwillende amateurs. Gebruikers zouden ervanuit moeten kunnen gaan dat de NAS-fabrikant de kwaliteit en veiligheid van de apps in zijn appstore bewaakt, maar eigenlijk is het onduidelijk of dat echt gebeurt.

Na de installatie van een uitbreiding volgt nog de configuratie. Sommige apps integreren volledig in het besturingssysteem van de NAS en werken net als de onderdelen die er al standaard aanwezig waren, andere bieden een aparte configuratie-webpagina op de NAS. Dit verschilt per app, niet zozeer per merk of model.

Alternatieve app-stores

Asustor-apps

Asustor biedt behalve losse apps ook vier pakketten aan van meerdere apps. De gedachte is dat je in één keer de NAS inricht voor multimediafunctionaliteit, kantoorgebruik of professioneel ontwerp. Helaas is het idee leuker dan de uitvoering: de invulling van de pakketten is weinig compleet en vergt nog steeds veel handmatige acties. Een gemiste kans, vooral omdat Asustor het grootste aanbod aan apps heeft. In die strijd om zoveel mogelijk apps te bieden, zou Asustor wel wat kritischer mogen zijn: tien versies van Amazon Prime en meerdere keren Python is niet zinvol. Voor virtualisatie is er Docker en een geporteerde versie van VirtualBox. Die laatste werkt wel, maar vereist bijvoorbeeld Adobe Flash Player voor de webconsole.

Asustor Portal biedt via HDMI een pc-omgeving voor browsen en het afspelen van media of direct gebruik van Linux via Linux Center. Hoogtepunten zijn Surveillance Station voor camerabewaking, Photo Gallery voor het organiseren van foto’s en (hoewel niet ontwikkeld door Asustor zelf) Plex Media Server. Over het algemeen geldt dat de uitbreidingen van Asustor goed en stabiel zijn, maar met vaak met net wat minder functionaliteit dan de concurrentie.

QNAP-apps

De mooiste uitbreidingen van QNAP zijn zonder meer Hybrid Backup Sync en HybridMount, voor het maken van back-ups en het synchroniseren, en zelfs het direct koppelen van cloudopslag. Het zijn niet de enige goede uitbreidingen van QNAP, maar een kritische blik is bij veel apps wel noodzakelijk, want de kwaliteit wisselt sterk. Een veilige keuze zijn de QTS Essentials, veertig uitbreidingen van QNAP zelf.

Voor geavanceerde zoek- en indexeringsfuncties zijn er aanvullende apps, met soms ook extra kosten. Container Station ondersteunt Docker en LXC-containers terwijl je met Virtualization Station echte virtuele machines kunt maken. Wil je alleen Linux gebruiken op de NAS, dan is er Ubuntu Linux Station.

Surveillance Station is vervangen door QVR-Elite en QVR-Pro. QVR-Elite hanteert een abonnementsmodel per camera, QVR-Pro is een meer traditionele NVR-oplossing met duurdere maar oneindig geldige licenties. Betalen voor geavanceerde functies komt bij QNAP meer voor dan de andere merken. Ook bij functies waar je het niet direct verwacht, zoals de Qsirch-zoekfunctie: zonder extra licentie zoekt die op de NAS alleen op bestandsnaam en tekst en op de pc doorzoekt die alleen bestanden op de NAS en niet ook lokale bestanden.

QuMagie biedt fotobeheer met gezichtsherkenning, maar heeft voor miniaturen de hulp van Video Station nodig.

Synology-apps

Synology besteedt merkbaar veel aandacht aan de kwaliteit van de software die het aanbiedt op zijn NAS-apparaten. Een mooie app is Cloud Sync, waarmee je vanuit één interface de synchronisatie met verschillende cloudopslagproviders regelt. Maar ook de verschillende back-upoplossingen en Synology Drive zijn de moeite waard.

Met de app Office maak je documenten, spreadsheet en presentaties, die direct deelt vanaf de NAS. Het is een volwaardige Office-pakket dat desgewenst nog uit te breiden is met bijvoorbeeld een pdf-viewer, contacten en een chatfunctie.

Photos is de nieuwe module om foto’s te presenteren en automatisch indexeren met bijvoorbeeld gezichtsherkenning.

Virtualisatie kan zowel met virtuele machines als door gebruik van Docker. Docker biedt ook uitkomst op het gebied van home-automation. Dit is de enige echte tekortkoming, hier zijn geen normale packages voor. Home Assistant laat gelukkig zich eenvoudig in een Docker installeren, maar loop je nog wel de al eerdergenoemde verminderde usb-ondersteuning aan.

Verder heeft Synology een mooi en goed aanbod aan apps.

Desktop-software

Alle merken bieden ook aanvullende software voor gebruik in Windows, en soms ook voor macOS en Linux. Asustor biedt software om de NAS op te sporen, een downloadmanager en back-upsoftware. Jammer is dat bij die tool Asustor Backup Plan elke geavanceerde optie ontbreekt, hoewel-ie verder op zich we; bruikbaar is.

Bij QNAP is het aanbod flink groter, en worden naast Windows ook macOS en Ubuntu (Linux) bijna structureel ondersteund. QFinder koppelt de opslag van de NAS aan de pc en helpt deze slim te gebruiken. Qsync synchroniseert bestanden tussen het eigen systeem en de NAS of tussen meerdere apparaten. Windows-gebruikers kunnen ook nog NetBak Replicator gebruiken voor back-ups van grotere hoeveelheden mappen of hele schijven. Ook back-up naar een andere NAS via internet wordt ondersteund.

Qsirch is de lokale versie van dezelfde uitbreiding voor de NAS en helpt bestanden sneller terug te vinden op de NAS (gratis) of ook op Windows (licentie vereist). Notes Station 3 Clipper is een Chrome-plugin voor het verzamelen van online-informatie zoals delen van webpagina’s en deze integreren in notities in Notes Station op de NAS. De QVR Pro Client biedt tenslotte toegang tot de surveillancefunctie op de NAS inclusief live beelden en het later terugkijken van opnames.

Het beste onderdeel bij Synology is net als bij QNAP de desktopsoftware voor de surveillancefunctie. Deze werkt snel en prettig en laat weinig te wensen over. Handig is ook Synology Drive voor toegang tot bestanden op de NAS en synchronisatie. De overige desktopsoftware van Synology richt zich vooral op zakelijke gebruikers.

Surveillance

Mobiele software

Asustor

Als de desktopsoftware iets duidelijk maakt, dan is het wel dat de aandacht bij de ontwikkeling van software voor de NAS vooral uitgaat naar mobiele toepassingen. Die zijn er veel en bijna zonder uitzondering zijn ze frisser en beter dan de desktopsoftware. Asustor biedt zeven mobiele apps. De beste zijn surveillanceclient AiSecure, fotomanager en -uploader AiFoto3, en AiData voor algemene toegang tot de data op de NAS en synchronisatie. AiMaster tot slot biedt beheer van de NAS met inzicht in systeemgebruik, back-up en ook advies voor upgrades en basale beveiligingsinstellingen.

QNAP

Van het aanbod aan mobiele software van QNAP vallen er wat af: MyQNAP is vooral een marketingtool, en KoiMeeter, KoiTalk en KoiCast zijn bedoeld voor een heel ander deel van de producten die QNAP aanbiedt. Wat is er dan wel beschikbaar? QuMagie is er voor fotobeheer met gezicht- en objectherkenning en toegang tot de foto’s op de NAS, maar er is daarnaast ook Qphoto, hoewel die tool net wat minder functies biedt. Qfile maakt back-ups van foto’s op de smartphone en tablet, en je bekijkt er ook foto’s en video’s mee op de NAS.

QNAP biedt voor synchronisatie ook nog steeds de app Qsync Pro aan, maar deze is al een hele tijd end-of-life. Gebruik je de QVR Pro- of Elite surveillance-software van QNAP, dan biedt in beide gevallen de QVR Pro Client-app toegang tot de bewakingsbeelden, zowel live als eerder opgeslagen. Muziek en videostreamen doe je met Qmusic en Qvideo. En met Qnotes3 kun je notities synchroniseren. Tot slot beheer en bewaak je met Qmanager een of meer QNAP-NAS’en.

Synology

Synology heeft het grootste aanbod aan apps en ook hier hebben we over de kwaliteit geen klachten. Wel zet het steeds meer in op aanverwante diensten en apps, zoals een eigen wachtwoordmanager, een app voor aanmelden via multifactorauthenticatie, statusbewaking van een of meer NAS-apparaten via de Synology-cloud en nog veel meer. Handig apps, maar ze zijn gericht op de zakelijke gebruiker en voor sommige functies heb je extra licenties nodig.

Thuis ben je vooral geholpen met vrij te gebruiken applicaties en ook die zijn er. Drive verbindt smartphone en tablet met een NAS, en biedt desgewenst wereldwijd toegang tot documenten en bestanden op de NAS. Photos Mobile is de nieuwe mobiele app die past bij de fotofuncties van Synology. Ook voor het streamen van muziek en video zijn er prima apps.

Conclusie

Dat er geen NAS is zonder software is na deze vergelijking alleen maar duidelijker geworden. Meer dan de hardware bepaalt de software of je een NAS zo kunt gebruiken zoals jij wilt. De verschillen tussen de drie grote NAS-merken zijn soms heel duidelijk en soms zeer subtiel.

Synology bewijst zijn koppositie met een zeer opgeruimd besturingssysteem en een goed aanbod van aanvullende software. Dit geldt zowel de uitbreidingen op de NAS als software die met de NAS samenwerkt. QNAP en Asustor doen weinig voor elkaar onder. QNAP heeft een kleine voorsprong specifiek bij de mobiele apps, maar vereist te vaak een aanvullende licentie voor volledig gebruik.

Vergelijk hier de laagste NAS-prijzen op Kieskeurig.nl

Hardware-afhankelijkheid

Recente back-ups zijn je beste wapen tegen verlies van data. Vroeg of laat crasht je systeem of krijg je te maken met malware, en dan kun je alleen nog vertrouwen op je back-ups. In dit artikel gebruiken we degelijke, gratis tools waarmee je probleemloos back-ups maakt van je volledige systeem en van losse datamappen. Terugzetten hoort er natuurlijk ook bij.

⭐ Mappen en bestanden back-uppen met Duplicati

Er bestaan veel programma's waarmee je zelf bestanden en mappen automatisch kunt back-uppen. Je doet dit het bij voorkeur niet naar een andere map op dezelfde schijf, want bij een schijfcrash verlies je ook deze back-ups. Back-uppen naar een andere lokale of externe schijf en/of via een lokale synchronisatiemap naar je cloudopslag is evenmin altijd veilig. Immers, als deze locaties zonder extra inloggegevens toegankelijk zijn, kan malware zoals ransomware ook daar je bestanden en back-ups vernietigen. Met de gratis opensource-tool Duplicati kun je dit vermijden door meerdere back-ups in te plannen, ook naar een afgeschermde gedeelde map op je netwerk (of nas) of rechtstreeks naar de cloud.

Duplicati: installeren

Om Duplicati te installeren, ga je naar www.duplicati.com/download. Klik op Download for Windows (al is er ook een macOS-versie) en download het msi-bestand. Dubbelklik daarop, klik driemaal op Next en op Install. Bevestig met Ja en Finish. Bij het opstarten verschijnt het programma-icoon in het systeemvak rechts op de Windows-taakbalk. Klik daar met rechts op en kies Open om de webinterface in je browser te starten. Klik desgevraagd bij First Run Setup op Yes en stel een wachtwoord in. Dit wachtwoord heb je nodig als je de app vanaf een andere locatie wilt openen.

Je kunt Duplicati nu lokaal starten in je browser met de url http://localhost:8200. Wil je de webomgeving ook openen vanaf een andere netwerk-pc, ga dan naar Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan. Hier kun je ook altijd je serverwachtwoord aanpassen. Bevestig met OK en herstart Duplicati. De app is nu ook bereikbaar via het interne ip-adres van je pc. Om achter dit adres te komen, open je de Opdrachtprompt en voer je het commando ipconfig uit. Kijk bij IPv4 Address van je actieve netwerkadapter (meestal Ethernet of Wi-Fi). Het adres wordt dan bijvoorbeeld: http://192.168.0.182:8200. Het is nog even aankijken of je firewall niet in de weg zit.

Duplicati: eerste back-up

We gaan ervan uit dat je de webinterface op je pc hebt geopend. Klik op +Back-up toevoegen en laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd. Klik op Volgende en geef een back-upnaam op. Kies bij Versleuteling voor Geen versleuteling als je de back-up enkel binnen je eigen thuisnetwerk bewaart. Gebruik je straks cloudopslag, kies dan AES-256 encryption, built in en vul twee keer een wachtwoordzin in, en bewaar die wachtwoordzin goed.

Klik op Volgende om de doellocatie in te stellen. Veiligheidshalve stel je bij voorkeur meerdere back-uplocaties in: één of twee lokale (zoals een tweede schijf of gedeelde netwerkmap) en een cloudprovider.

Laten we beginnen met een lokale schijf. Kies Local folder or drive en selecteer het pad of klik op Voer pad handmatig in. Klik op Volgende en duid alle bronmappen aan die je wilt back-uppen. Of vul het pad handmatig in en klik op Voeg pad toe. Bij Filters en Uitsluiten kun je bepaalde mappen of bestandstypes weglaten, zoals systeembestanden of bestanden die groter zijn dan een bepaalde omvang. Druk opnieuw op Volgende. Laat Automatisch back-up uitvoeren aangevinkt en geef aan wanneer en hoe vaak de back-up moet draaien. Klik nogmaals op Volgende. Bij Back-up retentie kies je hoeveel oude back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de optie Verwijder back-ups die ouder zijn dan <…> of Behoud een specifiek aantal back-ups <…>. Voltooi met Opslaan.

Duplicati maakt standaard incrementele back-ups. Dat betekent dat na een eerste volledige back-up in principe alleen de gewijzigde data worden opgeslagen, wat zorgt voor veel kleinere back-upvolumes.

 Duplicati: extra back-ups

Je kunt je back-up ook opslaan op een gedeelde netwerkschijf of NAS. Voor extra veiligheid is die locatie alleen bereikbaar via aparte inloggegevens, dus niet met het Windows-account waarmee je nu bent aangemeld. Kies bij Opslagtype de optie Local folder ordrive en klik op Voer pad handmatig in. Vul bij Map-pad het zogenoemde UNC-pad naar je gedeelde map in, bijvoorbeeld \\nas\back-ups. Geef bij Gebruikersnaam en Wachtwoord de bijbehorende inloggegevens op. Klik op Test verbinding om te controleren of Duplicati toegang heeft. De rest van de stappen ken je al.

Je kunt ook rechtstreeks back-uppen naar je cloudopslag. Kies bij Back-updoel in het keuzemenu bij Opslagtype het gewenste netwerkprotocol (zoals (S)FTP of WebDAV) of een cloudprovider (zoals Google Drive, MicrosoftOneDrive v2 of Dropbox).

Vul bij Pad op server de naam in van de doelmap van je back-up (deze hoeft nog niet te bestaan). Je laat deze map het best buiten de lokale synchronisatietool van je cloudopslag, zodat malware je back-ups niet via die weg kan aantasten. Klik op AuthID en volg de instructies om Duplicati toegang te geven tot je cloud. Meestal krijg je dan een ID die je kopieert en plakt in het AuthID-veld met Ctrl+C en Ctrl+V. Klik op Test verbinding en werk de verdere configuratie af als alles correct werkt.

Duplicati: back-upbeheer

De toegevoegde back-uptaken verschijnen in het startvenster van Duplicati. Klik op Nu uitvoeren als je zo'n taak direct handmatig wilt starten. Of klik op het pijltje bij een taak en kies Bewerken om de configuratie aan te passen. Je kunt hier ook de taak verwijderen of via Log weergeven de uitvoering controleren. Bovenaan vind je knoppen om de back-up te pauzeren of (definitief) stop te zetten.

Duplicati: back-upherstel

Back-ups maak je natuurlijk niet voor je plezier, maar om er in noodsituaties op terug te vallen. Terugzetten doe je in Duplicati via het onderdeel Herstellen. Selecteer de gewenste back-up die je eerder hebt ingesteld. Weet je niet zeker welke back-up je nodig hebt (of heb je Duplicati opnieuw geïnstalleerd), kies dan Direct herstellen vanuit back-upbestanden. In dit geval navigeer je zelf naar de juiste locatie (bij cloudopslag vul je zo nodig ook de optie AuthID in). Klik op Volgende en geef indien nodig je wachtwoordzin in. Bevestig met Verbind.

Je ziet nu de inhoud van je back-up. In het keuzemenu bij Herstellen vanaf geef je aan vanaf welke back-updatum je bestanden wilt terugzetten. Wil je bijvoorbeeld een bestand terughalen dat je op 1 mei 2025 hebt overschreven, kies dan een datum vóór 1 mei. Vink alle mappen en bestanden aan die je wilt herstellen of gebruik de zoekfunctie. Klik op Volgende en kies of je deze terugplaatst naar de originele locatie of een andere doelmap via Kies locatie. Je bepaalt ook of gelijknamige bestanden worden overschreven en of de lees/schrijfrechten van de back-up moeten gelden. Bevestig met Herstellen.

⭐ Systeem en schijven back-uppen met EASEUS ToDo Backup

Met Duplicati kun je prima losse bestanden en mappen back-uppen, maar geen volledig systeem of schijf(partitie). Dat kan erg handig zijn als je systeem of een schijf crasht en je alles snel wilt herstellen. Voor zo'n volledige systeem- of schijfback-up kun je beter het gebruiksvriendelijke programma EASEUS ToDo Backup Free gebruiken. Deze (Engelstalige) tool kan overigens ook losse data back-uppen (en die selectief terugzetten via een virtueel station), maar wij vinden Duplicati hiervoor iets handiger en flexibeler.

ToDo Backup: installeren

Download de gratis versie van ToDo Backup via www.kwikr.nl/todob en dubbelklik op het gedownloade exe-bestand. Klik rechtsonder op Custom Install als je het installatiepad wilt wijzigen en bevestig met Install Now. Na de installatie klik je op Start Now. Je krijgt af en toe meldingen voor een (betaalde) upgrade, maar die kun je gewoon negeren. Klik in het startvenster maar meteen op Create Backup.

ToDo Backup: back-upselectie

Je kunt nu kiezen uit vier back-uptypes: File, Disk, OS en Apps data. Hier focussen we op Disk en OS. Het verschil tussen beide is vooral technisch. Kies je Disk, dan bepaal je zelf welke schijf of partities je wilt back-uppen. Je kunt bijvoorbeeld een volledige schijf selecteren, handig als je meerdere besturingssystemen en al je data wilt veiligstellen. Kies je OS (Operating System), dan selecteert de tool enkel de partities die nodig zijn om Windows te herstellen en op te starten. Meestal gaat het om het C:-station en doorgaans ook de bootloader- of EFI-partitie. Die keuze is vooral nuttig voor een snelle systeemherstel-back-up bij een Windows-crash.

De werkwijze is in beide gevallen vrijwel gelijk, alleen kies je bij Disk zelf de gewenste schijf of partities. Je plaatst simpelweg een vinkje bij Hard disk [n] of bij specifieke partities als je niet alles wilt back-uppen. Bevestig je keuze met OK.

ToDo Backup: bestemmingslocatie

In beide gevallen kom je nu in een venster terecht waar je de doelmap voor je back-up kiest. Klik op de voorgestelde locatie en kies uit vier types: Local Drive, EaseUS Cloud, Network en Security Zone. EaseUS Cloud is opslag op de EASEUS-servers en vereist een account. In de gratis versie is dit beperkt in tijd en opslagruimte. Met Security Zone maak je een verborgen partitie aan die enkel voor de back-upsoftware toegankelijk is, zodat malware er in principe geen toegang toe heeft. Je kiest zelf de grootte en schijf, maar deze functie is helaas enkel beschikbaar in de betaalde versies.

Dan blijven Network en Local Drive over. Network is een optie, maar bij een schijfcrash is die locatie vaak moeilijker bereikbaar en zo'n schijfkopie kan erg groot zijn. Wil je dit toch gebruiken, open dan de optie Network voor bestaande netwerkshares of klik op CloudStorage, NAS of FTP en maak verbinding via New […] Connection, eventueel met inloggegevens of autorisatie (zoals bij Google Drive, OneDrive of Dropbox). Wij houden het hier bij Local Drive. Ga via Computer naar de gewenste locatie, bijvoorbeeld een externe schijf die je na de back-up kunt loskoppelen zodat ransomware er zeker geen toegang toe heeft.

ToDo Backup: back-upopties

Zodra je een bestemmingslocatie hebt gekozen, kun je de back-up meteen starten met BackupNow, waarna je de voortgang kunt volgen. Toch is het beter om eerst op de knop Options te klikken. Je komt dan in een venster met allerlei instellingen. We lopen kort door de belangrijkste opties op het tabblad Options. Bij Encryption kun je Enable backup encryption inschakelen en een twee keer een wachtwoord invullen, maar als je de back-up enkel lokaal bewaart, is dat wellicht overbodig.

In het onderdeel Backup Splitting kun je de back-up opsplitsen. Kies je bijvoorbeeld FAT32-4096, dan wordt elk back-uponderdeel maximaal 4 GB groot, zodat het ook op een (oudere) FAT32-schijf past.

Ga verder naar Disk/Volume Settings. Plaats hier enkel een vinkje bij Sector by sector backup als je echt elke bit van de schijf of partitie wilt kopiëren, ook van reeds verwijderde data. Dit is in principe enkel nuttig voor diepgaand dataherstel. Via Reset to Initial herstel je alle instellingen naar de standaardwaarden van de tool. Bevestig je wijzigingen met OK.

ToDo Backup: back-upplan

In het Options-venster vind je ook het tabblad Scheme. Hier stel je in of en wanneer de back-up automatisch moet starten. Dit is vooral handig bij bestandsback-ups, maar ook nuttig als je je schijf- of systeemback-up regelmatig wilt bijwerken. Je kunt kiezen uit onder meer One-time, Daily en Weekly.

Neem bijvoorbeeld Weekly. Geef bij Execute backup at het gewenste tijdstip op en selecteer de dagen waarop de back-up moet plaatsvinden. Bij Backup method kies je het liefst voor Incremental of Differential (zie kader 'Back-upmethode') en vink je Create a full backup every [n] backup(s) aan. Vul hier bijvoorbeeld 10 in, afhankelijk van hoe vaak je back-upt.

Vink ook de optie Run missed backup at system startup if computer is shutdown aan, zodat gemiste back-ups alsnog worden uitgevoerd. Voor retentie vink je Enable image reserve strategy aan. Daarmee geef je aan hoeveel oudere back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de opties no more than 7 Days of the last 3 backups. Bevestig je instellingen met OK.

ToDo Backup: back-upherstel

Stel dat je een volledige datapartitie hebt geback-upt en deze is nu corrupt. Je kunt de back-up in één keer terugzetten. Start ToDo Backup en selecteer de juiste back-up. Klik linksonder op Recover en druk op Disk/Partition mode. Kies bij History Version de datum van de gewenste back-upversie. Duid eventueel de schijf of partities aan die je wilt herstellen. Klik op Next en geef de bestemmingslocatie aan. Dit zal meestal de oorspronkelijke schijf of partitie zijn. Via Advanced options kun je eventueel Optimize for SSD aanvinken (voor herstel naar ssd) en Sector by sector recovery (voor geavanceerd dataherstel). Klik opnieuw op Next en bevestig met Yes.

Wil je slechts enkele databestanden of mappen terughalen, dan kan dat ook via dezelfde schijfkopie. Klik bij Recovery op File mode. Je kunt dan door het virtuele station van de back-up bladeren en op bestandsnaam zoeken. Vink alle gewenste bestanden of mappen aan en kies Recover to original location of geef een andere locatie op via Recover to. Vink eventueel Replace existing files aan om bestaande bestanden te vervangen. Bevestig met Proceed. De data worden teruggeplaatst met behoud van het oorspronkelijke pad.

ToDo Backup: bootmedium

Stel: Windows of je systeemschijf is gecrasht … dan kun je de systeem- of schijfkopie niet zomaar terugzetten, want opstarten via Windows lukt niet meer. In dat geval kun een speciaal bootmedium gebruiken, áls je dat vooraf hebt aangemaakt.

Klik rechtsboven op Tools en kies Create Emergency Disk. Steek een lege usb-stick in je pc, klik op het usb-stick-icoon en selecteer de juiste usb-stick. Druk op Create en bevestig met Create Now. Voor het bootgedeelte zijn de Microsoft WinPE-tools nodig. Laat de optie Download from Microsoft geselecteerd staan en klik op OK. Dit proces kan enkele minuten duren. Als gevraagd wordt om de stick te (her)formatteren, bevestig je met Yes.

Na afloop klik je op Finish. Test het bootmedium daadwerkelijk op je systeem. Meestal doe je dit via een speciaal bootmenu (via een sneltoets bij het opstarten) of je stelt de bootvolgorde in via het UEFI/BIOS-menu. Raadpleeg indien nodig de systeemhandleiding.

Als de bootstick goed werkt, verschijnt na een tijdje de vertrouwde grafische omgeving van EASEUS ToDo Backup en kun je via Recover (of handmatig via Browse to Recover) de gewenste back-up terugzetten.

⭐ Netwerkback-ups met UrBackup

Als extraatje voor de meer gevorderde gebruiker die centraal back-ups van meerdere netwerk-pc's wil beheren, vertellen we ook nog iets over de gratis opensource-tool UrBackup. Die bestaat uit een server, en een of meerdere clients. De clients melden zich aan bij de server via je thuisnetwerk (of via internet), waarna de server opdrachten stuurt om volgens schema te back-uppen. Een client kan zowel bestandsback-ups als volledige schijfimages naar de server sturen, waarbij slim gebruik gemaakt wordt van incrementele back-ups.

UrBackup: installeren

Installeer de server op de pc waarop je de back-ups centraal wilt bewaren. Deze moet uiteraard bereikbaar zijn op de momenten dat de back-ups gepland zijn. Ga naar www.urbackup.org en klik op Download UrBackup Server (wij gaan uit van de Windows-versie, maar er zijn ook versies voor Linux, FreeNAS en Docker). Dubbelklik op het exe-bestand: na enkele klikken is de server klaar voor gebruik. Je opent deze in je browser via http://localhost:55414.

UrBackup: servermeldingen

Waarschijnlijk verschijnt nu een foutmelding over de back-upmap. Open daarvoor het tabblad Instellingen en geef een bestaande, lege map op bij Back-up opslaglocatie. Bevestig met Opslaan en ververs de webpagina.

Mogelijk krijg je nu de melding dat je het back-uppad omwille van prestaties beter buiten de antiviruscontrole houdt. In Windows Defender stel je dit zo in: ga naar het venster Instellingen (Windows-toets+I) en kies Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging. Klik op Instellingen beheren en dan op Uitsluitingen toevoegen of verwijderen. Klik op +Een uitsluiting toevoegen / Map en verwijs naar de back-upmap van UrBackup. Ververs opnieuw je webpagina.

Als er nog een melding over korte DOS-namen verschijnt, open dan de Opdrachtprompt als administrator en voer dit commando uit:

Vervang <stationsletter:> door de letter van het volume met je back-upmap.

UrBackup: client

De server is klaar, tijd voor de clientmodule. Die installeer je op een andere netwerk-pc met via een apart exe-bestand. Meteen na het opstarten verschijnt een venster waarin je opgeeft wat je op bestands- en volumeniveau wilt back-uppen, waarbij je in beide gevallen zelf aanduidt wat je wilt opnemen. Voor volumes geef je de letters in (bijvoorbeeld C;D) en voor bestanden voeg je paden toe via de knop Locatie toevoegen.

Als alles goed is, herkent de server de client automatisch en kan de back-up starten. Lukt dat niet, dan voeg je de client handmatig toe (bijvoorbeeld via het ip-adres) via +Nieuwe client toevoegen op de server.

Je opent de client op elk moment met een dubbelklik op het icoon in het Windows-systeemvak. Klik er met rechts op en kies Instellingen om alle opties zoals back-upfrequentie en retentie in te stellen, op diverse tabbladen. Vanuit dit contextmenu kun je ook direct volledige of incrementele bestands- en imageback-ups starten, al kan dit net zo goed via de webinterface van de server.

UrBackup: herstellen

Om geback-upte data terug te zetten, open je het tabblad Back-ups in de webinterface van de server. Klik op de client en daarna op de juiste bestands- of imageback-up. Bij een bestandsback-up kun je de data als zip-bestand downloaden of rechtstreeks op de client herstellen. Na bevestiging aan clientzijde worden de bestanden teruggezet.

Bij een imageback-up klik je op Image mounten. De schijfkopie (in vhdz-formaat) verschijnt als een virtueel station en je kunt selectief bestanden downloaden.

Wil je de imageback-up volledig terugzetten op systeemniveau, download dan eerst het iso-bestand via Download UrBackup Restore Stick op de UrBackup-website.

Start daarna een tool als Rufus en stop een usb-stick in je computer. Kies bij Apparaat de juiste usb-stick en verwijs bij Opstartselectie naar het iso-bestand. Klik op Starten, kies Schrijven in ISO-image-modus en bevestig met OK (2x). Even later is de bootstick klaar.

Start de client-pc op met de bootstick. Schakel indien nodig secure boot uit via het UEFI/BIOS-menu. Start vervolgens de grafische desktopomgeving, waarna UrBackup Image Restore opstart. De tool zoekt zelf de UrBackup-server in je thuisnetwerk en je kunt daarna alles correct instellen voor het herstel.

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

Eerste indruk

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

©Saskia van Weert

Levering en handleidingen

De stofzuiger wordt geleverd in een grote doos, met daarin uiteraard het apparaat en basisstation, maar ook een rager voor het reinigen (daarover verderop meer), een extra dweilrol, garantieboekjes en twee handleidingen: een snelstartgids en een wat uitgebreider boekje. Om daarmee te beginnen: duidelijk is anders. De handleidingen bestaan uit zwart-witte tekeningen met blauwe accenten, die voor de beginnende gebruiker amper te begrijpen zijn. Wat video's op de site van Rowenta brengen uitkomst, maar dit kan duidelijk beter.

Opbouw en reservoirs

Na enig vooronderzoek is de globale werking min of meer duidelijk. De stofzuiger heeft verschillende afneembare onderdelen. In de voet zit het reservoir waarin je het schone water met eventueel een schoonmaakmiddel doet. Dat vullen gaat gewoon onder de kraan, met een hersluitbaar tuitje. In het steelgedeelte zit het reservoir waarin het opgezogen vuil en vieze dweilwater terechtkomen, met erboven een filter dat bijvoorbeeld haren deels tegenhoudt. Het geheel haal je er in één beweging uit. De dweilrol is ook uitneembaar, om hem periodiek schoon te maken en te verwisselen als de rol versleten is. Bij normaal gebruik zou dat elke zes maanden zijn, tegen net geen 20 euro per stuk. Je zet het apparaat aan met een knop op het bedieningspaneel, en in de steel zit een knop om de reinigingscyclus te starten. Die voer je uit elke keer na het stofzuigen. Daar gaan we verderop dieper op in.

De eerste keer

De eerste keer aanzetten was niet direct een doorslaand succes. De stofzuiger praat tegen de gebruiker, in gebiedende wijs. Bijvoorbeeld om aan te kondigen dat het reinigingsprogramma van start gaat. Via de tiptoetsen op het bedieningspaneel is de taal aan te passen, maar dit lukte in eerste instantie niet en later ineens wel bij toeval tijdens het gebruik. Dat is dus niet erg intuïtief. De vrouwenstem van de X-clean is ook erg hard; tijdens de testperiode is het ook niet gelukt het volume lager te zetten ondanks het nadoen van de tekeningen in de handleiding: de stofzuiger ging gewoon aan en verder gebeurde er niks.

Bediening en modi

Eenmaal aangezet wijst de bediening zichzelf. Je hebt de keuze uit vier standen: AI, Turbo, Stil en Alleen zuigen. En nog een Max-optie voor sterk vervuilde oppervlakken. Je schakelt met de Mode-knop tussen de vier standen en als je de Mode-knop ingedrukt houdt, wordt de Max actief. De X-clean 10 heeft een zelfaangedreven roller, wat betekent dat hij heel licht over de vloer glijdt. Afhankelijk van de gekozen optie wordt er meer of minder zuigkracht en dweilwater gebruikt. In de testperiode voldeed de AI-opties voor de dagelijkse reiniging en de Turbo-modus voor intensiever schoonmaken. Hij werkt verder als een gewone stofzuiger: je haalt hem van voor naar achter over de grond. Omdat er gedweild wordt, is het wel handig je kamers van achter naar voor schoon te maken.

©Rowenta

Slimme vuilsensor

Op het led-paneel zit een gekleurde halve cirkel die aangeeft hoeveel vervuiling de machine waarneemt. Geel en oranje geven vuil en meer vuil aan. Dat kan opgevat worden als aansporing om nog wat langer over de vloer heen te gaan.

©Rowenta

Accuduur

De accuduur is ruim voldoende voor een gemiddeld tot groot huis. Na een half uur schoonmaken is het wel tijd om weer op te laden, maar zoveel tijd zul je in de praktijk niet nodig hebben.

Grindvloeren: onverwacht goed resultaat

In de testwoning ligt laminaat en een open grindvloer, kleine decoratieve korreltjes helaas zonder toplaag. Zo'n vloer kan eigenlijk niet goed gedweild worden op de normale manier (dus met een mop en een plens water). De X-clean liet zich echter van zijn beste kan zien en blijkt optimaal te presteren op dit type vloer. Hoe dat werd ontdekt? ⤵️

Reiniging na gebruik

Na elke keer stofzuigen moet je het reservoir uit de machine halen, het opgezogen en inmiddels natte vuil (drab) weggooien in de vuilnisbak en het vieze water door de gootsteen spoelen. Je ziet dus meteen wat er allemaal is opgezogen en dat is best confronterend, maar ook bevredigend omdat je vloer daar nu van verlost is. De geleegde unit plaats je weer in de stofzuiger, en deze gaat dan terug naar de basis om op te laden.

©Saskia van Weert

Met een druk op de knop op de steel start je het reinigingsproces. Dat bestaat uit een (keihard) commando en een hoop lawaai. In zekere zin doen het aan de concurrent denken, want de handendrogers van Dyson maken een vrijwel identiek blazend geluid. Na een paar minuten vraagt de stem je om de unit wederom schoon te maken en terug te plaatsen. Hierin zit dan restvuil en water waarmee de rol gereinigd is. Na wederom een terugplaatsing komt er weer een hard commando dat aangeeft dat het filter wordt drooggeblazen. Daarna schakelt de stofzuiger terug tot een beschaafd geluidsniveau om gedurende 30 tot 60 minuten zichzelf schoon te maken.

Tijdsbesparing en motivatie

Het lijkt een heel gedoe, en in zekere zin is dat het ook. Na enkele keren stofzuigen en dweilen weet je het allemaal wel. Daar staat tegenover dat de kamers razendsnel schoon zijn. Een grote huiskamer met de genoemde moeilijke vloer is onder de 10 minuten klaar. Dat motiveert tot vaker stofzuigen en dweilen en kan daardoor leiden tot een structureel schoner huis. Wie heeft immers tijd en zin om meerdere keren per week eens uitgebreid te dweilen?

©Rowenta

Resultaten op andere vloertypen

De resultaten op laminaat en tegels (badkamer en wc-vloer) zijn ook prima, de zuigmond komt goed bij randjes en hoeken. Hij is 15 centimeter hoog dus kan ook onder niet al te lage kasten komen, waarbij de stem mededeelt dat er een speciale modus voor onder meubels actief wordt.

©Rowenta

Eindoordeel

Als je de plussen en de minnen tegen elkaar afweegt, slaat de balans toch uit naar het positieve. De minpuntjes zijn duidelijk: handleiding kan beter en het is even een gedoe met meerdere keren het reservoir uitspoelen, de stem is vrij hard en zou wat mij betreft ook uitgeschakeld moeten kunnen worden. Het reinigen duurt vrij lang en is lawaaierig. Maar hij reinigt en zuigt goed, maakt de vloer lekker schoon in zeer korte tijd en is vergeleken met de concurrentie een heel stuk goedkoper.