NAS-software: Deze opties zijn er

In de kern is een NAS een harde schijf met een netwerkaansluiting. Maar om er echt een NAS van te maken zoals wij die kennen, heb je software nodig. Zonder is zo’n apparaat onbruikbaar. De software voor een NAS bestaat altijd uit drie delen, het besturingssysteem, de uitbreidingen (packages genoemd) en de apps.

Die apps zijn traditioneel voor Windows, Linux en macOS, maar inmiddels worden de apps voor mobiele apparaten (smartphones en tablets) steeds belangrijker. De software wordt vrijwel exclusief door de NAS-fabrikant gemaakt en geleverd, die daarmee verregaand bepaalt waarvoor en hoe jij jouw NAS gebruikt. De mogelijkheid om software van derden te gebruiken, is vaak beperkt.

Nog geen NAS in huis? Bekijk het NAS-aanbod van Bol.com

NAS-besturingssystemen

Op QNAP na bieden alle NAS-fabrikanten één besturingssysteem voor al hun NAS-apparaten, als enige heeft QNAP er twee. Voor alle NAS-besturingssystemen geldt dat de functionaliteit opvallend beperkt is. Synology heeft ooit deze keuze gemaakt en de anderen zijn het voorbeeld gevolgd. Een uitgekleed besturingssysteem is eenvoudiger te onderhouden en updaten.

Door vervolgens aanvullende functionaliteit als optioneel te installeren onderdelen aan te bieden, kan de gebruiker zijn NAS toch net zo rijk uitrusten als hij wilt. Het voordeel voor de gebruiker is dat een ongebruikte functie geen rekenkracht, opslagruimte of geheugen gebruikt, wat de prestaties van de NAS ten goede moet komen.

Lees ook: Synology of Qnap: Verschillen en overeenkomsten

Synology DSM 7.1

DiskStation Manager (DSM) is het besturingssysteem voor elke Synology-NAS. De meest recente versie is 7.1, die zowel bugs oplost als functionaliteit toevoegt die de release van versie 7.0 niet had gehaald. Aan DSM 7.0 is vele jaren ontwikkeld en de introductie is meermaals uitgesteld omdat volgens geruchten belangrijke nieuwe functionaliteit niet voldeed aan de kwaliteitseisen. Een deel van die beoogde functionaliteit volgt nu dus alsnog via de updates.

DSM een zeer volwassen besturingssysteem. Standaard aanwezig na installatie zijn onder meer Opslagbeheer voor het inrichten van de schijven, File Station als webgebaseerde verkenner voor de opslag en de module Configuratiescherm met alles wat nodig is om de NAS te beheren. Onder die laatste schaart Synology het aanmaken van gebruikers en groepen, de netwerkconfiguratie, externe toegang, indexering en zoekfunctie, maar ook opties voor het automatisch updaten en het volgens schema in- of uitschakelen van de NAS op gezette tijden om energie te besparen. Ook standaard aanwezig is de module Package Center waarmee extra functionaliteit kan worden toegevoegd.

DSM 7.x ziet er niet alleen prachtig uit, het is ook zeer gebruiksvriendelijk dankzij de uitgebreide en Nederlandstalige helpfunctie. Synology weet een goede middenweg te vinden tussen techniek en gebruikersgemak. Het configureren van de opslag bijvoorbeeld gebeurt, net als andere belangrijke opties, via een reeks schermen met telkens een of enkele opties met een toelichting. Dit is niet alleen zeer overzichtelijk, maar het geeft de gebruiker ook vertrouwen dat hij de juiste keuzes maakt. Dat is heel fijn omdat je bij een NAS sommige keuzes qua inrichting later niet zomaar kunt aanpassen.

Een sterke troef van Synology is Synology Hybrid RAID. Kies je hiervoor, dan wordt automatisch de optimale indeling van de schijven gekozen, gericht op snelheid en veiligheid van de gegevens. Het werkt bovendien ook met schijven met een verschillende opslagcapaciteit. Speciale vermelding verdient het onderdeel Security Advisor, dat de NAS-configuratie controleert op 46 opties die belangrijk zijn voor de beveiliging en adviseert hoe de beveiliging vervolgens te verbeteren.

Een nadeel van DSM 7 ten opzichte van eerdere versies is de door Synology teruggeschroefde usb-compatibiliteit. Dit heeft gevolgen voor het aansluiten van externe usb-speakers en allerlei dongels voor DTV, 4G/5G, wifi en bluetooth en beperkt daarmee de inzetbaarheid van DSM als basis voor homeautomatisering via Zigbee en Z-Wave.

DSM heeft in het verleden een aantal grote beveiligingsproblemen gehad, maar inmiddels lijkt de kwaliteit van de beveiliging de aandacht te krijgen die het verdient. Problemen worden doorgaans snel verholpen via een update of een configuratieadvies. Upgraden naar een nieuwe versie van DSM is niet vrijblijvend en vrijwel onomkeerbaar: terugkeren naar een vorige versie is alleen via heel veel kunstgrepen mogelijk.

QNAP QTS 5.0

Als enige biedt QNAP twee besturingssystemen voor zijn NAS-apparaten. Allemaal ondersteunen ze QNAP Turbo Station (QTS), maar enkele high-end modellen werken ook met QuTS Hero. Functioneel zijn de twee besturingssystemen nagenoeg identiek, maar QuTS Hero is dankzij het 128bit-ZFS-bestandssysteem specifiek geschikt voor petabyte-grote opslagcapaciteiten. Het bevat meer databescherming en opties voor reductie of compressie van (dubbele) data. De meeste QNAP-eigenaren zullen QTS gebruiken.

QTS is een zeer volwassen besturingssysteem met enkele ruwe randjes. Vooral de gebruiksvriendelijkheid kan beter. Dat valt het meest op bij de module Opslag en Snapshots, waarmee je de inrichting van de schijven regelt. Weliswaar bevat deze ook een wizard, maar die zit zo bomvol technische tekeningen en moeilijke woorden als snapshots, volumes, luns, thick- en thin-provisioning, storagepools, ssd-caching, dat zeker nieuwe QNAP-gebruikers er niet door geholpen worden.

Waarom is wel standaard de module Malware Remover, maar niet de overkoepelende Security Counseler aanwezig? Waarom zijn er met QuLog Service en Meldingencentrum twee modules voor meldingen? Ook zijn na jaren van ontwikkeling nog steeds niet alle onderdelen volledig vertaald.

Een voordeel van QTS is wel dat de gevorderde gebruiker binnen de gewone gebruikersinterface alles aantreft wat bij andere merken soms ontbreekt of alleen via Telnet of SSH te configureren is. En QNAP scoort beter bij onderdelen die ‘bovenop’ het besturingssysteem draaien, zoals File Station voor webgebaseerde bestandstoegang, de Resourcemonitor en de module Configuratiescherm voor alle systeemopties. Voor toegang op afstand is er myQNAPcloud.

Opvallend genoeg wordt HybridDesk Station standaard geïnstalleerd. Hiermee kan de NAS worden gebruikt als pc of mediaspeler waarbij het beeld wordt weergegeven op een via HDMI aangesloten beeldscherm. We vinden dit niet direct een toepassing die iedereen nodig heeft.

Beveiligingsproblemen dwingen QNAP de laatste jaren vaak zijn gebruikers te adviseren met spoed te upgraden of een functionaliteit tijdelijk uit te schakelen. Teruggaan naar een vorige versie van QTS wordt niet ondersteund.

Asustor ADM 4.0

Asustor Data Master voor NAS'en van het merk Asustor is inmiddels toe aan zijn vierde editie en dat is te merken: er is hard aan gesleuteld en het resultaat mag er zijn. Bij de module Instellingen is een groot aantal voor de basisconfiguratie belangrijke onderdelen aanwezig en die zien er allemaal verzorgd uit. Alles is heel duidelijk, nergens vind je een optie die een beginnende gebruiker zal overvragen.

Daarbij zijn er evengoed geen concessies gedaan aan wat de NAS kan. Bij ADM Defender bijvoorbeeld is er zowel een firewall voor het toestaan of weigeren van verbindingen, maar ook aanvullende opties om ip-adressen of geografische locaties te white- of blacklisten, of een systeem automatisch te blokkeren wanneer te vaak een inlogpoging wordt gedaan.

Er zijn weinig rare dingen, op wat kleine puntjes na … zoals dat de opties voor videoconversie direct in het besturingssysteem zitten en niet in een apart te installeren media-app. Wel opvallend is de keuze om niet alles wat tot de basisinstellingen van de NAS gerekend mag worden, zoals toegangsbeheer, back-up en herstel, synchronisatie en snapshots, binnen het configuratiescherm te houden.

De keuze de interface zo opgeruimd mogelijk te houden, leidt er wel toe dat er veel geklikt moet worden. Zelfs binnen bepaalde vensters is er vaak een deel informatie dat makkelijk in het scherm past én nuttig is, maar dat eerst apart geopend moet worden.

Toch zijn we heel positief over ADM4: het is behalve zeer fraai ook zeer compleet en toch gebruiksvriendelijk.

WD My Cloud OS 5.2

Apps en packages

Functionaliteit die na de installatie van het besturingssysteem ontbreekt, kan de gebruiker veelal zelf toevoegen via zogeheten packages of apps. Dit zijn software-uitbreidingen die de NAS-fabrikant via een softwarebibliotheek op de NAS aanbiedt. Er zijn hierbij kleine verschillen in het aanbod, afhankelijk of de NAS een Intel- of ARM-processor heeft.

Behalve uitbreidingen van de NAS-fabrikant zelf, zijn er bijna altijd ook omgebouwde versies van opensource-projecten en uitbreidingen van derden. Die uitbreidingen van derden kunnen gemaakt zijn door gerenommeerde partijen die een goede reputatie hebben, maar zijn soms ook gemaakt door welwillende amateurs. Gebruikers zouden ervanuit moeten kunnen gaan dat de NAS-fabrikant de kwaliteit en veiligheid van de apps in zijn appstore bewaakt, maar eigenlijk is het onduidelijk of dat echt gebeurt.

Na de installatie van een uitbreiding volgt nog de configuratie. Sommige apps integreren volledig in het besturingssysteem van de NAS en werken net als de onderdelen die er al standaard aanwezig waren, andere bieden een aparte configuratie-webpagina op de NAS. Dit verschilt per app, niet zozeer per merk of model.

Alternatieve app-stores

Asustor-apps

Asustor biedt behalve losse apps ook vier pakketten aan van meerdere apps. De gedachte is dat je in één keer de NAS inricht voor multimediafunctionaliteit, kantoorgebruik of professioneel ontwerp. Helaas is het idee leuker dan de uitvoering: de invulling van de pakketten is weinig compleet en vergt nog steeds veel handmatige acties. Een gemiste kans, vooral omdat Asustor het grootste aanbod aan apps heeft. In die strijd om zoveel mogelijk apps te bieden, zou Asustor wel wat kritischer mogen zijn: tien versies van Amazon Prime en meerdere keren Python is niet zinvol. Voor virtualisatie is er Docker en een geporteerde versie van VirtualBox. Die laatste werkt wel, maar vereist bijvoorbeeld Adobe Flash Player voor de webconsole.

Asustor Portal biedt via HDMI een pc-omgeving voor browsen en het afspelen van media of direct gebruik van Linux via Linux Center. Hoogtepunten zijn Surveillance Station voor camerabewaking, Photo Gallery voor het organiseren van foto’s en (hoewel niet ontwikkeld door Asustor zelf) Plex Media Server. Over het algemeen geldt dat de uitbreidingen van Asustor goed en stabiel zijn, maar met vaak met net wat minder functionaliteit dan de concurrentie.

QNAP-apps

De mooiste uitbreidingen van QNAP zijn zonder meer Hybrid Backup Sync en HybridMount, voor het maken van back-ups en het synchroniseren, en zelfs het direct koppelen van cloudopslag. Het zijn niet de enige goede uitbreidingen van QNAP, maar een kritische blik is bij veel apps wel noodzakelijk, want de kwaliteit wisselt sterk. Een veilige keuze zijn de QTS Essentials, veertig uitbreidingen van QNAP zelf.

Voor geavanceerde zoek- en indexeringsfuncties zijn er aanvullende apps, met soms ook extra kosten. Container Station ondersteunt Docker en LXC-containers terwijl je met Virtualization Station echte virtuele machines kunt maken. Wil je alleen Linux gebruiken op de NAS, dan is er Ubuntu Linux Station.

Surveillance Station is vervangen door QVR-Elite en QVR-Pro. QVR-Elite hanteert een abonnementsmodel per camera, QVR-Pro is een meer traditionele NVR-oplossing met duurdere maar oneindig geldige licenties. Betalen voor geavanceerde functies komt bij QNAP meer voor dan de andere merken. Ook bij functies waar je het niet direct verwacht, zoals de Qsirch-zoekfunctie: zonder extra licentie zoekt die op de NAS alleen op bestandsnaam en tekst en op de pc doorzoekt die alleen bestanden op de NAS en niet ook lokale bestanden.

QuMagie biedt fotobeheer met gezichtsherkenning, maar heeft voor miniaturen de hulp van Video Station nodig.

Synology-apps

Synology besteedt merkbaar veel aandacht aan de kwaliteit van de software die het aanbiedt op zijn NAS-apparaten. Een mooie app is Cloud Sync, waarmee je vanuit één interface de synchronisatie met verschillende cloudopslagproviders regelt. Maar ook de verschillende back-upoplossingen en Synology Drive zijn de moeite waard.

Met de app Office maak je documenten, spreadsheet en presentaties, die direct deelt vanaf de NAS. Het is een volwaardige Office-pakket dat desgewenst nog uit te breiden is met bijvoorbeeld een pdf-viewer, contacten en een chatfunctie.

Photos is de nieuwe module om foto’s te presenteren en automatisch indexeren met bijvoorbeeld gezichtsherkenning.

Virtualisatie kan zowel met virtuele machines als door gebruik van Docker. Docker biedt ook uitkomst op het gebied van home-automation. Dit is de enige echte tekortkoming, hier zijn geen normale packages voor. Home Assistant laat gelukkig zich eenvoudig in een Docker installeren, maar loop je nog wel de al eerdergenoemde verminderde usb-ondersteuning aan.

Verder heeft Synology een mooi en goed aanbod aan apps.

Desktop-software

Alle merken bieden ook aanvullende software voor gebruik in Windows, en soms ook voor macOS en Linux. Asustor biedt software om de NAS op te sporen, een downloadmanager en back-upsoftware. Jammer is dat bij die tool Asustor Backup Plan elke geavanceerde optie ontbreekt, hoewel-ie verder op zich we; bruikbaar is.

Bij QNAP is het aanbod flink groter, en worden naast Windows ook macOS en Ubuntu (Linux) bijna structureel ondersteund. QFinder koppelt de opslag van de NAS aan de pc en helpt deze slim te gebruiken. Qsync synchroniseert bestanden tussen het eigen systeem en de NAS of tussen meerdere apparaten. Windows-gebruikers kunnen ook nog NetBak Replicator gebruiken voor back-ups van grotere hoeveelheden mappen of hele schijven. Ook back-up naar een andere NAS via internet wordt ondersteund.

Qsirch is de lokale versie van dezelfde uitbreiding voor de NAS en helpt bestanden sneller terug te vinden op de NAS (gratis) of ook op Windows (licentie vereist). Notes Station 3 Clipper is een Chrome-plugin voor het verzamelen van online-informatie zoals delen van webpagina’s en deze integreren in notities in Notes Station op de NAS. De QVR Pro Client biedt tenslotte toegang tot de surveillancefunctie op de NAS inclusief live beelden en het later terugkijken van opnames.

Het beste onderdeel bij Synology is net als bij QNAP de desktopsoftware voor de surveillancefunctie. Deze werkt snel en prettig en laat weinig te wensen over. Handig is ook Synology Drive voor toegang tot bestanden op de NAS en synchronisatie. De overige desktopsoftware van Synology richt zich vooral op zakelijke gebruikers.

Surveillance

Mobiele software

Asustor

Als de desktopsoftware iets duidelijk maakt, dan is het wel dat de aandacht bij de ontwikkeling van software voor de NAS vooral uitgaat naar mobiele toepassingen. Die zijn er veel en bijna zonder uitzondering zijn ze frisser en beter dan de desktopsoftware. Asustor biedt zeven mobiele apps. De beste zijn surveillanceclient AiSecure, fotomanager en -uploader AiFoto3, en AiData voor algemene toegang tot de data op de NAS en synchronisatie. AiMaster tot slot biedt beheer van de NAS met inzicht in systeemgebruik, back-up en ook advies voor upgrades en basale beveiligingsinstellingen.

QNAP

Van het aanbod aan mobiele software van QNAP vallen er wat af: MyQNAP is vooral een marketingtool, en KoiMeeter, KoiTalk en KoiCast zijn bedoeld voor een heel ander deel van de producten die QNAP aanbiedt. Wat is er dan wel beschikbaar? QuMagie is er voor fotobeheer met gezicht- en objectherkenning en toegang tot de foto’s op de NAS, maar er is daarnaast ook Qphoto, hoewel die tool net wat minder functies biedt. Qfile maakt back-ups van foto’s op de smartphone en tablet, en je bekijkt er ook foto’s en video’s mee op de NAS.

QNAP biedt voor synchronisatie ook nog steeds de app Qsync Pro aan, maar deze is al een hele tijd end-of-life. Gebruik je de QVR Pro- of Elite surveillance-software van QNAP, dan biedt in beide gevallen de QVR Pro Client-app toegang tot de bewakingsbeelden, zowel live als eerder opgeslagen. Muziek en videostreamen doe je met Qmusic en Qvideo. En met Qnotes3 kun je notities synchroniseren. Tot slot beheer en bewaak je met Qmanager een of meer QNAP-NAS’en.

Synology

Synology heeft het grootste aanbod aan apps en ook hier hebben we over de kwaliteit geen klachten. Wel zet het steeds meer in op aanverwante diensten en apps, zoals een eigen wachtwoordmanager, een app voor aanmelden via multifactorauthenticatie, statusbewaking van een of meer NAS-apparaten via de Synology-cloud en nog veel meer. Handig apps, maar ze zijn gericht op de zakelijke gebruiker en voor sommige functies heb je extra licenties nodig.

Thuis ben je vooral geholpen met vrij te gebruiken applicaties en ook die zijn er. Drive verbindt smartphone en tablet met een NAS, en biedt desgewenst wereldwijd toegang tot documenten en bestanden op de NAS. Photos Mobile is de nieuwe mobiele app die past bij de fotofuncties van Synology. Ook voor het streamen van muziek en video zijn er prima apps.

Conclusie

Dat er geen NAS is zonder software is na deze vergelijking alleen maar duidelijker geworden. Meer dan de hardware bepaalt de software of je een NAS zo kunt gebruiken zoals jij wilt. De verschillen tussen de drie grote NAS-merken zijn soms heel duidelijk en soms zeer subtiel.

Synology bewijst zijn koppositie met een zeer opgeruimd besturingssysteem en een goed aanbod van aanvullende software. Dit geldt zowel de uitbreidingen op de NAS als software die met de NAS samenwerkt. QNAP en Asustor doen weinig voor elkaar onder. QNAP heeft een kleine voorsprong specifiek bij de mobiele apps, maar vereist te vaak een aanvullende licentie voor volledig gebruik.

Vergelijk hier de laagste NAS-prijzen op Kieskeurig.nl

Hardware-afhankelijkheid