Werk je achter je pc met een toetsenbord en muis? Of gebruik je de touchpad van een laptop? Prima natuurlijk, maar problematisch als je muis het ineens laat afweten, of (vervelender nog) als je problemen met je hand, pols of arm ervaart. Dan is het goed om te weten dat je nagenoeg alles op je computer ook zonder muis kunt doen! Hoe? Dat laten wij je zien.

1 Muis of toetsenbord?

In deze workshop gaan we zo veel mogelijk met het toetsenbord doen. Niet alles gaat altijd sneller met het toetsenbord, sommige functies zitten diep in menu’s verborgen en kennen geen snelle toetscombinatie. In principe is vrijwel alles bereikbaar via het toetsenbord, maar soms moet je hiervoor zo’n omweg nemen dat de muis toch sneller is. Oh, en kijk eens goed naar je toetsenbord: op sommige toetsenborden zit ergens een knop om het rechtermuisknopmenu op te roepen (onder een fn-functie of rechts naast de Spatiebalk).

©PXimport

2 Word starten

Onze missie in dit artikel is het maken van een Word-document, dit opslaan in een map en dit document vervolgens samen met wat afbeeldingen (die we al gemaakt hebben) comprimeren in een zip-bestand. Dit zip-bestand willen we vervolgens naar iemand mailen, waarna onze taak erop zit en we de computer afsluiten.

Je kunt natuurlijk veel meer op je pc, maar deze taak omvat zoveel verschillende dingen, dat hij representatief is voor veel taken die de gemiddelde gebruiker zou willen uitvoeren. We beginnen met het starten van Word. Je doet dit door op de Windows-toets te drukken, en dan in het startmenu Word te typen. Als het goed is staat Word nu al automatisch geselecteerd, waarna je direct op Enter kunt drukken om het programma te starten. Worden er meer opties getoond, dan kun je met de pijltoetsen naar het pictogram van Word navigeren.

©PXimport

3 Nieuw document

Nu Word gestart is, kunnen we een nieuw document maken. Het kan zijn dat er direct een leeg document in beeld staat, we willen natuurlijk laten zien dat elke optie te bereiken is via het toetsenbord. Een nieuw document maak je door de toetscombinatie Ctrl+N in te drukken. Wanneer je meerdere documenten open hebt, dan wil je waarschijnlijk tussen deze documenten kunnen schakelen. Dat doe je op dezelfde manier als waarop je tussen programmavensters schakelt, namelijk met de toetscombinatie Alt+Tab. Je kunt overigens alle onderdelen van het lint eenvoudig activeren met behulp van je toetsenbord. Druk maar eens op Alt, dan zie je cijfers en letters verschijnen bij de verschillende onderdelen van het lint. Met zo’n cijfer of letter in ga je direct naar de juiste plek toe.

©PXimport

4 Selecteren en meer

Tekst typen in Word zal je wel lukken. Problematischer wordt het misschien als je stukken tekst wilt selecteren om daar iets mee te doen. Misschien ken je de toetscombinatie Ctrl+A al, daarmee selecteer je alle tekst in een document. Sta je aan het eind van een zin en druk je op Ctrl+Shift+PijltjeOmhoog, dan selecteer je de gehele paragraaf. Met Ctrl+Shift+PijltjeLinks selecteer je het woord aan de linkerkant van de cursor (en met de pijl naar rechts natuurlijk aan de rechterkant). De combinatie Shift+Home selecteert het stuk van de cursor tot het begin van de regel. Shift+End selecteert juist tot het eind van de regel. Met Ctrl+Shift+Home selecteer je alles van de cursor tot het begin van het document, en met Ctrl+Shift+End dus tot het eind van het document. Houd je alleen de Shift-toets ingedrukt, dan kun je tekst selecteren op letterniveau. Om tekst te kopiëren of knippen en elders te plakken, gebruik je uiteraard respectievelijk de beroemde toetscombinatie Ctrl+C of Ctrl+X, en daarna Ctrl+V.

©PXimport

5 Opmaak

Opmaak aan je document toevoegen met toetscombinaties is vrij eenvoudig. Om een tekst dikgedrukt te maken, gebruik je Ctrl+B (de b van bold). Je kunt dit doen wanneer je een stuk tekst hebt geselecteerd, of je kunt bold activeren en vervolgens tekst typen. Met dezelfde toetscombinatie schakel je deze functie weer uit. Met Ctrl+I (de i van italic) maak je tekst schuingedrukt en onderstrepen doe je met Ctrl+U (van underline).

Wat lastiger wordt het als je kopteksten wilt toevoegen. Selecteer daarvoor de tekst waaraan je bijvoorbeeld het profiel Kop wilt toekennen. Druk op Alt+R voor het tabblad Start, en vervolgens op S en op N om de cursor te verplaatsen naar het gedeelte Stijlen. Je kunt nu met de pijltoetsen door de stijlen bladeren, pas als je op Enter drukt worden deze echt toegepast. Wil je het nog sneller? Ctrl+Alt+1 past kopstijl 1 toe, Ctrl+Alt+2 kopstijl 2 enzovoort.

©PXimport

6 Inhoud toevoegen

Ook een afbeelding of een tabel toevoegen kan prima met het toetsenbord. Om een tabel toe te voegen druk je op Alt en vervolgens op N om het tabblad Invoegen te activeren. Door vervolgens de toetsen B en A te typen, kom je in het veld terecht waarmee je een tabel invoegt (onthoud, dit hoef je niet uit je hoofd te leren, als je op Alt drukt geeft Word aan welke toetsen bij welke optie horen). Voor het toevoegen van een afbeelding druk je weer op Alt en daarna weer op N (ondanks dat het tabblad al actief is, moet je het toch eerst weer activeren om daarna een sub-optie te kunnen kiezen) en vervolgens op A en F om een afbeelding in te voegen. De afbeelding kun je nu selecteren (met de pijltoetsen), om ze met Enter toe te voegen.

©PXimport

7 Bestand opslaan

De snelste manier om een document op te slaan is met behulp van de toetscombinatie Ctrl+S (de s van save). Maar als je het wilt opslaan in een andere map, dan moet je het anders doen. We willen het document in de map waarin we straks ook nog afbeeldingen gaan plaatsen. Druk op F12 om het Opslaan-als-venster te openen. Door herhaaldelijk op de Tab-toets te drukken, selecteer je verschillende onderdelen van dit venster, die je vervolgens met de pijltoetsen kunt bedienen. Zo kun je de juiste map selecteren (we geven toe, dit werkt wel langzamer dan het met de muis gaat). Wil je een nieuwe map aanmaken, dan gebruik je in dit venster de toetscombinatie Ctrl+Shift+N. Je kunt ook naar de knop Nieuwe map navigeren, maar de toetscombinatie is uiteraard veel sneller.

©PXimport

8 Beelden kopiëren

We hebben nu een Word-document gemaakt en het opgeslagen in een map op onze computer. De persoon aan wie we het document mailen, heeft ons ook gevraagd om twee afbeeldingen mee te sturen die hij nodig heeft. Die afbeeldingen staan elders op onze computer, die gaan we dus eerst kopiëren naar de map waarin ook het Word-document staat. Druk op Windows-toets+E om Windows Verkenner te openen (de letter e staat voor Windows Explorer in het Engels). Ook hier kun je herhaaldelijk op Tab drukken om naar het juiste onderdeel van het venster te navigeren. Je kunt ook ¬– net als in Word – de Alt-toets indrukken om toetscombinaties tevoorschijn te toveren. Een bestand kopiëren (of knippen) gaat op precies dezelfde manier als tekst kopiëren in Word: Ctrl+C om te kopiëren, Ctrl+X om te knippen en Ctrl+V om het bestand te plakken in de map waar je het wilt hebben.

©PXimport

9 Beelden draaien

We hebben de twee bestanden waarom gevraagd is in de juiste map geplakt, maar zien dat ze niet rechtop staan: beide bestanden moeten een kwartslag gedraaid worden. Zelfs nu hebben we de muis niet nodig. Selecteer eerst beide : navigeer in Verkenner naar het eerste bestand, houd de Shift-toets ingedrukt en navigeer naar het tweede bestand om beide bestanden te selecteren. Staan ze niet direct naast of onder elkaar in de map? Navigeer dan eerst naar het eerste bestand, houd de Ctrl-toets ingedrukt terwijl je met de pijltjes naar het tweede bestand gaat, en druk dan (met Ctrl nog steeds ingedrukt) op de Spatiebalk.

De twee bestanden zijn geselecteerd. Roep nu het rechtsklikmenu op. Dat kan met de toetscombinatie Shift+F10, en sommige toetsenborden hebben er een aparte toets voor (zie stap 1). Navigeer nu met de muis naar de optie Linksom draaien of Rechtsom draaien en druk op Enter om dit toe te passen. Je hebt de afbeeldingen nu gedraaid.

©PXimport

10 Zip-bestand maken

We gaan nu een zip-bestand maken. Windows heeft daar zelf een functie voor ingebouwd, maar het kan ook met een programma als WinZip of WinRar als je dat geïnstalleerd hebt. We willen in dit geval alle bestanden in de map waarin we ons in Windows Verkenner bevinden, opnemen in het zip-bestand. Druk dus op Ctrl+A. Druk nu weer op Shift+F10 om het contextmenu te openen en selecteer de optie die bij je compressieprogramma hoort (in het geval van WinRar is dat bijvoorbeeld Toevoegen aan archief). Gebruik je geen extra software, dan vind je het comprimeren in het rechtsklikmenu onder het kopje Kopiëren naar. De bestanden worden nu in een zip-bestand (of rar-bestand) verpakt en zijn klaar om te versturen.

©PXimport

Tip 11 Bestand hernoemen

Het zip-bestand heeft meestal de naam aangenomen van de map. En aangezien we die map De Grote Verstuurmap hebben genoemd, is dat niet echt een geschikte naam voor een bestand dat we aan iemand willen sturen. We gaan het zip-bestand hernoemen. Navigeer in Verkenner naar het bestand dat je wilt hernoemen, selecteer het en druk op F2. De tekst van het bestand wordt blauw gemarkeerd en je kunt de naam aanpassen. Let wel op dat je de bestandsextensie intact laat, want wanneer je per ongeluk het stukje .zip verwijdert, dan weet Windows (en dus ook je ontvanger) niet meer wat voor soort bestand dit is en kan het niet meer worden uitgepakt.

©PXimport

Tip 12 Bestand mailen

Het bestand e-mailen kan natuurlijk op verschillende manieren. Als je een dienst als Gmail wilt gebruiken, zul je eerst de browser moeten starten (op een gelijksoortige manier als Word) en navigeren van de site van Gmail (waar de Tab-toetsen je zullen helpen).

Wij gaan er nu vanuit dat je een mailprogramma hebt geïnstalleerd op je pc. Selecteer het zip-bestand in Verkenner en activeer het rechtsklikmenu (weer met Shift+F10). Je vindt nu onder de optie Kopiëren naar de optie Emailgeadresseerde. Selecteer je deze optie en druk je op Enter, dan wordt automatisch je standaard mailprogramma geopend, er wordt een nieuw bericht gestart én je bijlage wordt aan dit bericht toegevoegd.

©PXimport

Tip 13 Computer afsluiten

Goed, de mail is verzonden met ons document erin. Het is tijd om af te sluiten. En natuurlijk doen we dat – geheel in de stijl van dit artikel – niet met de muis, maar met het toetsenbord. Om je computer snel af te sluiten, druk je (in tegenstelling tot wat je zou denken) niet op de Windows-toets, maar gebruik je de wereldberoemde toetscombinatie Ctrl+Alt+Del. Er opent nu een menu in Windows, met daarin helemaal rechtsonderin de knop om je pc mee af te sluiten. Gebruik de Tab-toets om naar dit gedeelte te navigeren, selecteer de juiste knop met de pijltoetsen en druk op Enter om je pc daadwerkelijk af te sluiten. Je hebt nu van begin tot eind álles met je toetsenbord gedaan. Je merkt, een muis kan sneller zijn, maar als je al deze opties oefent, ben je in no-time net zo snel met je toetsenbord als met de muis.

©PXimport

Fn-toets

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.