Let hierop als je je NAS gaat instellen
Een NAS kopen doe je vooral om heel veel data heel veilig op te slaan, om je fotoverzameling te beheren en de laatste films te streamen. Het is dan wel van belang dat je een NAS aanschaft die geschikt is voor wat je ermee van plan bent, en dat deze juist is ingesteld. We bespreken de meest gemaakte NAS-fouten (bij aankoop en configuratie) én hoe deze te voorkomen.
De verkeerde architectuur
Net als bij een pc is de processor ook bij de NAS het kloppende hart van het systeem. Maar waar het bij de pc voor de functionaliteit niet uitmaakt welke processor je koopt, doet het dat bij een NAS wel. Een NAS met een x86-processor van Intel of AMD kan andere dingen en soms meer dan een NAS met een ARM-processors van bijvoorbeeld Marvell, Realtek of Annapurna Labs. Dit verschil is goed zichtbaar in de app-store op de NAS waar alle installeerbare uitbreidingen staan, het aanbod verschilt op punten tussen de twee processorfamilies. Verschillen zijn er bij virtualisatie, sommige mediaservers maar soms ook minder bekende tools of toepassingen die veel geheugen vergen.
ARM-processors verbruiken daarentegen veel minder elektriciteit dan x86-processors, iets wat steeds belangrijker wordt én je maandelijks in de portemonnee voelt. Omdat het niet mogelijk is de processor van een NAS te upgraden of te wisselen van ARM naar x86 of omgekeerd, is het belangrijk al voor de aanschaf de juiste architectuur te kiezen.
Om zeker te zijn dat jouw beoogde aankoop de gewenste functionaliteit biedt, vind je op de site van elke NAS-aanbieder per model precies de uitbreidingen die voor dat model beschikbaar zijn. Voorkom dat je de verkeerde processor-architectuur koopt.
Lees ook: Wat kun je met een NAS?
Selecteer je bij Synology de Virtual Machine Manager als functie die je wilt gebruiken, dan blijven er alleen modellen met een x86-processor over.
Te weinig geheugen en niet uitbreidbaar
Een tweede fout bij de aankoop is een NAS te nemen met te weinig geheugen. Elke functie en elke gebruiker gebruikt een deel van het geheugen. Raakt het geheugen vol, dan wordt de NAS langzamer en ook instabieler. Dit kan ertoe leiden dat functionaliteit moet worden uitgeschakeld of onbruikbaar wordt. Zeker bij de goedkopere modellen zijn NAS-fabrikanten zuinig met geheugen, want dat is duur.
1 GB RAM is de onderkant van de markt, 2 GB de uitzondering. Voor alledaags NAS-gebruik thuis is dit doorgaans ook voldoende. Wil je meer en zwaardere functies tegelijk gebruiken (zoals mediaservices en virtualisatie) of werken meerdere mensen tegelijk op de NAS in bijvoorbeeld de kantoorapplicaties of databases, dan is 4 GB geheugen of meer echt aan te bevelen.
Opnieuw is de oplossing al bij de aanschaf de hoeveelheid geheugen van NAS af te stemmen op het toekomstige gebruik. Twijfel je nog, neem dan een NAS met een vrij geheugenslot. Dit maakt het mogelijk later een geheugenmodule bij te plaatsen. Dit is goedkoper dan het geheugen volledig vervangen, wat niet eens altijd mogelijk is.
512 MB geheugen is zelfs voor alledaags gebruik van een NAS al snel te weinig.
Geen processor voor multimedia
Een NAS met een ARM-processor kan prima films en muziek streamen, maar als het gaat om het transcoderen (het omrekenen van films voor weergave op een andere beeldformaat zoals een smartphone of tablet), schieten ze vaak tekort. Uitzonderingen zijn er wel, zoals de Realtek RTD1296, maar met een x86-processor zit je vaak beter.
Maar weer niet altijd, want ook tussen de x86-processors zit er heel veel verschil tussen de capaciteiten van de verschillende processoren. Een x86-processor met een geïntegreerde grafische processor zoals veel Intel-modellen is fors in het voordeel omdat de grafische rekeneenheid de transcoding hardwarematig uitvoert en daarmee de rest van de processor ontlast. En dit geldt helemaal bij hoge resoluties zoals 4K/H.265.
Ben je een medialiefhebber en wil je films ook streamen naar bijvoorbeeld mobiele apparaten, check dan voor aankoop de transcoderingskwaliteit van de processor in de beoogde NAS. Een goede bron van informatie is de Plex-compatibiliteitslijst www.kwikr.nl/plexlijst en ook de NAS-producten bieden online goede uitleg zoals op www.kwikr.nl/nasuitleg.
Lees hier meer over streamen met Plex.
Tot zover de fouten die je kunt maken bij het kopen van een nieuwe NAS. Hierna gaan we verder op het instellen ervan. Heb je nog geen NAS in huis? Bekijk hier het NAS-aanbod van Bol.com.
Verkeerde schijfconfiguratie
Een belangrijke keuze die al direct bij de eerste configuratie van de NAS gemaakt moet worden, is die van de indeling van de opslagruimte. Wel of geen RAID en wordt het dan RAID 1, 2 of toch een nog een andere? Het probleem is dat veel NAS-gebruikers dan nog helemaal geen idee hebben wat ze precies met de NAS gaan doen en wat dan de goede schijfindeling is.
Het is niet leuk om na de aanschaf van al die mooie schijven de opslag flink te zien slinken omdat RAID een groot deel ervan inpikt. Geen wonder dat vaak de verkeerde keuze wordt gemaakt voor JBOD of RAID 0, terwijl de gegevens dan niet zijn beschermd tegen verlies bij een defecte schijf.
De schijfindeling later aanpassen is eigenlijk alleen mogelijk door eerst alle gegevens naar een ander systeem of externe harde schijf te kopiëren, pas je de indeling van de opslag aan dan gaan namelijk alle gegevens op de NAS verloren. Betreft het een Synology-NAS, kies dan de volgende keer voor voor Synology Hybrid RAID (SHR), een flexibele RAID-vorm waarbij de NAS zelf de ideale indeling bepaalt gericht op zekerheid, snelheid en maximale opslagcapaciteit. SHR staat bovendien het gebruik van schijven met verschillende omvang toe, wat het makkelijker maakt de opslagcapaciteit later uit te breiden.
Een RAID-rekenmachine zoals deze van Synology bepaal is een prima hulpmiddel bij het bepalen van de gewenste schijfindeling.
Afhankelijk van het aantal schijven kun je bij de schijfconfiguratie kiezen voor JBOD, RAID 0, RAID 1, RAID 5, 6 of 10. Belangrijk is dat JBOD en RAID0 de gegevens op de NAS niet beschermen wanneer een harde schijf stuk gaat. Bij JBOD verlies je in elk geval de gegevens op de schijf die defect is geraakt, bij RAID 0 alle gegevens. RAID 1 en hoger beschermen de gegevens op de NAS wel tegen het falen van één of meer harde schijven maar gebruiken hiervoor een flink deel van de opslagruimte.
Wel verschillen deze RAID-vormen onderling in lees- en schrijfsnelheid én op het gebied van dataredundantie (zijn gegevens beschikbaar als de RAID beschadigd is of moet de RAID eerst herstellen) en fouttolerantie (het aantal schijven dat stuk kan gaan zonder gegevensverlies). RAID 1 vereist minimaal twee schijven, RAID 5 drie, RAID 6 en 10 vier.
Geen storagepools gebruikt
Een andere fout bij de schijfindeling is het niet gebruiken van de storagepools. De opslag van een NAS begint bij de harde schijven of ssd’s, daarboven zitten één of meer storagepools, daarboven één of meer volumes, en pas binnen een volume kun je mappen maken en bestanden opslaan. In een NAS met één schijf, is er ook maar één storagepool, zijn er meer schijven, dan kun je meerdere storagepools maken. Omdat de RAID-configuratie per storagepool gebeurt, kun je dan dus meerdere RAID-configuraties naast elkaar op dezelfde NAS hebben. Heeft de NAS zes schijven, dan kun je bijvoorbeeld drie storagepools maken.
De eerste drie schijven zijn samen storagepool 1, met RAID 5, schijven vier en vijf zijn storagepool 2 als RAID 1 en schijf 6 alleen als storagepool 3. Door dit zo te doen kun je verschillende soorten gegevens op één NAS bewaren en bij elke groep gegevens de indeling afstemmen op wat de gegevens nodig hebben. Foto’s wil je beschermen tegen een harde schijf die stuk gaat, daarvoor gebruik je storagepool 1, een database die vooral snelheid nodig heeft, zet je op storagepool 2 en bestanden die je altijd even maakt en dan weggooit, passen prima op storagepool 6. Storagepools zijn erg handig, zeker bij grotere NAS-apparaten!
Denken dat de NAS een back-up is
Een veelgemaakte fout die ook heel verkeerd kan aflopen, is denken dat het hebben van een NAS hetzelfde is als het hebben van een back-up. Dat is niet zo. Een goede back-up voldoet aan de 3-2-1-regel: er zijn minimaal drie kopieën van de data, op twee verschillende media en daarvan staat er minimaal één offline.
Staan gegevens alleen op een NAS, dan voldoet dat aan geen van de drie eisen. Weliswaar van de RAID in de NAS de gegevens beschermen tegen hardware-falen, maar neemt een inbreker de NAS mee of maakt iemand een configuratiefout, dan is alsnog alles weg. Een NAS kan dus heel goed een onderdeel zijn van een back-upstrategie maar alleen een NAS is nooit een back-up.
Meer weten over back-ups? Bestel de cursus back-up en herstel!
Admin-account niet uitgeschakeld
Met zoveel opgeslagen gegevens verdient de beveiliging van een NAS alle aandacht. Wat daarbij niet helpt, is dat het standaard hoofdaccount van de NAS bijna altijd het admin-account is. Dit account is extra krachtig omdat het verregaande rechten heeft. Weet een hacker of malware dit account te veroveren, dan heeft hij daarmee altijd toegang tot alle functionaliteit van de NAS. Een belangrijke maar helaas vaak niet genomen maatregel is het uitschakelen van het admin-account.
Om deze fout op te lossen is het nodig eerst een extra account aan te maken en dat lid te maken van de gebruikersgroep Administrators. Bescherm de login van dit account met een sterk wachtwoord en liefst ook een tweede factor zoals een sms-code of code van een authenticatie-app. Log daarna in met dit nieuwe account en schakel dan het oorspronkelijke admin-account uit. Noteer de naam en het wachtwoord van het nieuwe admin-account veilig in een wachtwoordmanager.
Schakel het standaard admin-account op de NAS uit voor extra beveiliging.
Werken als admin
Het standaard admin-account niet uitschakelen, is niet de enige veelvoorkomende account-fout bij het gebruik van de NAS. Standaard inloggen met een ander account dat wel administrator-rechten heeft, is er ook zo een. Want zelfs al heeft het account een andere naam, zolang je met een administrator-account inlogt zijn de gegevens op de NAS onnodig kwetsbaar.
Een configuratiefout is snel gemaakt, maak daarom voor elke gebruiker van de NAS (dus ook de hoofdgebruiker) een persoonlijk account aan dat alleen in de groep gebruikers zit en niet in de groep administrators. De hoofdgebruiker heeft dus twee accounts, één met admin-rechten dat hij maar zelden gebruikt en één zonder admin-rechten voor dagelijks gebruik.
Gebruik voor alle normale NAS-activiteiten een standaard gebruikersaccount zonder administrator-rechten.
NAS op de verkeerde plek
Deze fout heeft niet zozeer met de NAS te maken, maar met de plek in huis waar het apparaat staat. Een NAS maakt best veel lawaai, zeker wanneer deze zwaarder wordt belast en vaak zelfs al bij langdurig normaal gebruik. De harde schijven ratelen en na verloop van tijd gaat ook de ventilator aan. Staat de NAS dan in de woonkamer of naast de werkplek, dan gaat dat lawaai al snel afleiden en irriteren. Staat jouw NAS ook binnen gehoorafstand, kijk dan of er niet elders in huis of schuur een plek is om het apparaat buiten gehoorafstand te plaatsen. Aansluiting op het elektriciteitsnet en netwerk is voldoende, dan kan de NAS overal staan.
Is er geen andere ruimte of wil je de NAS juist dicht bij de tv plaatsen zodat je deze er direct op kunt aansluiten, kies dan een specifieke silent-NAS. QNAP heeft een aantal passief gekoelde modellen die prima in elke woonomgeving passen. Kijk bij een bestaande NAS of je de belasting van de NAS kunt terugschroeven zodat de noodzaak tot actieve koeling minder wordt of dat je het apparaat automatisch kunt in- en uitschakelen zodat het slaapt als jij dat ook doet.
De Silent-NAS van QNAP zoals deze HD-453DX is passief gekoeld, fluisterstil en dus ideaal voor gebruik in de woonomgeving.
HDMI niet bruikbaar
Beschikt een NAS over een HDMI-poort, dan wordt die vaak gebruikt voor het in hoge kwaliteit weergeven van films of andere beelden op een direct aangesloten televisie of monitor. Vooral wanneer je een 4K-televisie hebt en de HDMI-poort deze snelheid ondersteunt, werkt dat beter dan alles via het netwerk streamen.
Maar let wel, ten onrechte wordt vaak gedacht dat elke functie van de NAS ook toegang heeft tot die HDMI-poort. Dit verschilt per package of app en dit kan ook betekenen dat jouw favoriete mediaserver geen toegang tot de HDMI-poort heeft, hoe graag je dat ook wilt. Een oplossing is er niet, behalve vooronderzoek doen voor je de NAS koopt. Gebruikersforums van de NAS-fabrikant en de bekende mediaservers zoals Plex Mediaserver kunnen hierbij helpen.
Een HDMI-poort op een NAS is nog geen garantie dat elke app of uitbreiding ermee overweg kan.
Uitbreidingen niet opschonen
Een NAS is een handig apparaat, waarop je met een paar klikken een nieuwe functie toevoegt. Maar daarin schuilt wel het gevaar van een almaar uitdijend arsenaal apps en packages. Een functie die niet meer gebruikt wordt, wordt zelden opgeruimd of zelfs maar uitgeschakeld. En dat terwijl juist dat de prestaties van de NAS zeer positief kan beïnvloeden.
De oplossing voor deze veelvoorkomende fout is daarom regelmatig eens kritisch naar alle geïnstalleerde extra’s te kijken en apps of packages die niet meer gebruikt worden eerst eens te stoppen of anders gewoon direct te verwijderen.
Schakel ongebruikte apps en packages uit of verwijder ze zelfs volledig om de NAS te ontlasten.
Systeemmeldingen niet ontvangen
Een gevaarlijke fout in de configuratie van veel NAS-apparaten, is dat er geen waarschuwingen en andere systeemmeldingen worden verstuurd. Het gevolg is dat de NAS in grote problemen kan verkeren of problemen ziet aankomen, maar de gebruikers en de systeemeigenaar van niets weten.
Configureer daarom op de NAS het versturen van waarschuwingen en belangrijke systeemmeldingen per sms of e-mail naar je gewone mailbox of telefoon. Snel reageren is namelijk van groot belang het kan verlies van gegevens voorkomen.
