Microsoft bracht samen met Qualcomm onlangs de Copilot+-pc op de markt. Deze lijn valt vooral op door het gebruik van een Qualcomm ARM-processor. De HP OmniBook X is zo'n nieuw type laptop. Wat zijn de verschillen met een normale laptop en is deze laptop een aanrader? Wij hebben de Omnibook X voor je getest.

©Jeroen Boer - ID.nl

De HP OmniBook X is qua behuizing een van de fraaiste laptops die we de afgelopen twee jaar getest hebben. De grijs afgewerkte aluminium behuizing is stevig, dun en ziet er modern uit. Het enige smetje dat we konden ontdekken is dat het scherm wat lastig open gaat. HP heeft hiervoor op de voorkant wel een inkeping gemaakt, maar die is wat ons betreft net te smal waardoor het openklappen alsnog moeilijk gaat.

©Jeroen Boer - ID.nl

Je krijgt met tweemaal usb-c, usb en een headsetaansluiting niet heel veel aansluitingen, maar dat is door de universele usb-c-poort een steeds minder groot probleem. De twee usb-c-poorten zijn namelijk allebei geschikt voor data, opladen en het aansluiten van een beeldscherm. Wel is er een snelheidsverschil met respectievelijk een maximumsnelheid van 10 en 40 Gbit/s.

©Jeroen Boer - ID.nl

Aan de andere kant zien we een usb-a-poort met een maximale snelheid van 10 Gbit/s. Die is vanwege de geringe dikte van de laptop uitgevoerd met een klepje dat je omlaag moet duwen. Aanvankelijk waren we sceptisch, maar het klepje blijkt bijzonder handig te zijn ontworpen. Je kunt met de usb-stekker een randje naar beneden duwen waarna je de stekker direct in de usb-poort steekt.

©Jeroen Boer - ID.nl

Fijn toetsenbord

Het donkergrijze gedeelte van de behuizing met daarin het grotendeels grijze toetsenbord is een naadloos onderdeel van de behuizing. De functietoetsen zijn lichtgrijs, terwijl de aan-uit-toets blauw is. Het zorgt voor een overzichtelijk geheel, zeker in combinatie met de grote letter die op de toetsen wordt gebruikt. Afhankelijk van je typestijl zou het enige minpuntje kunnen zijn dat er geen rechter ctrl-toets is. Dat komt doordat HP aan de rechterkant een Copilot-toets heeft geplaatst die Microsofts virtuele assistent opent en relatief grote cursortoetsen gebruikt.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het toetsenbord tikt lekker en heeft een duidelijke aanslag. Zoals we van een dure laptop verwachten, is er toetsverlichting die je kunt instellen op twee standen. Onder het toetsenbord vinden we een grote touchpad met een enigszins luide geïntegreerde knop. De touchpad werkt uitstekend en ondersteunt multitouchgebaren met twee, drie en vier vingers. 

Prima scherm

Het 14inch-scherm heeft een resolutie van 2240 x 1400 pixels en daarmee een prettige beeldverhouding van 16:10. Het gebruikte IPS-paneel heeft een goede kleurweergave. Vergeleken met andere duurdere laptops als de MacBook Air valt wel op dat de maximale helderheid niet heel hoog is. Het scherm is afgewerkt met spiegelend Gorilla Glass omdat het een aanraakscherm betreft.

©Jeroen Boer - ID.nl

Boven het scherm heeft HP een 5megapixel-webcam geplaatst met een uitstekende beeldkwaliteit. Ook in minder goede lichtomstandigheden ben je duidelijk zichtbaar. Handig is dat de camera een fysiek schuifje heeft om de lens te bedekken als je de camera niet gebruikt. De camera ondersteunt gezichtsherkenning en is hiermee geschikt voor inloggen op je laptop met Windows Hello. Als onderdeel van de Copilot+-functies kun je Studio-effecten gebruiken waarmee je bijvoorbeeld de achtergrond kunt vervagen. Dit werkt in alle programma's.

©Jeroen Boer - ID.nl

Goede prestaties

De Qualcomm Snapdragon X Elite met 12 cores valt vooral op doordat het een ARM-processor is. De HP OmniBook X bevat de X1E-78-100 (de simpelste variant) die een turbosnelheid mist in combinatie met 16 GB RAM. Qualcomm vergelijkt de prestaties zelf graag met Apple's M3, al is dat een chip met 8 cores en zou de M3 Pro met 12 cores wellicht logischer zijn. Die vind je echter in alleen significant duurdere laptops.

In de benchmarks Cinebench 2024 en Geekbench 6.3 zien we dat de multicoreprestaties met een score van respectievelijk 836 en 13250 punten beter zijn dan Apple's M3. Apple's M3 biedt dan wel weer een stuk betere singlecoreprestaties die in Cinebench 2024 en Geekbench 6.3 respectievelijk 101 en 2353 punten bedragen. De prestaties van de Snapdragon in deze laptop zijn daarmee vergelijkbaar met de wat snellere processors uit Intels Core Ultra-reeks, bijvoorbeeld de Core Ultra 9 185H. Voor een volledig nieuwe processor is dat uitstekend. Helaas werkt de benchmark in PCMark 10 die we doorgaans op Windows-laptops gebruiken niet op de ARM-architectuur.

Een volledig passieve koeling zoals op Apple's MacBook Air krijg je helaas niet, maar de koeling is wel een stuk stiller dan de doorsnee Windows-laptop.

De Kioxia BG5-ssd met 1 TB opslagcapaciteit behoort met een snelheid van 293,84 MB/s in de PCMark 10 Quick System Drive Benchmark niet tot de top, maar is op zich snel genoeg is voor een moderne laptop. Dat zie je ook terug in de maximale lees- en schrijfsnelheden van 3425,13 en 1196,60 MB/s. De M.2-ssd kun je eventueel vervangen.

De normaal door ons gebruikte accuduurtest in PCMark 10 werkt niet. In plaats daarvan hebben we de vergelijkbare accuduurtest op basis van Microsoft Office gebruikt. Hierin houdt de laptop het 13 uur en 33 minuten uit en dat is voor deze test een uitstekend resultaat. Als je zelf op de laptop werkt, haal je zeker 15 uur.

©Jeroen Boer - ID.nl

AI-functies niet heel nuttig

De AI-functies in Windows als onderdeel van Copilot+ die gebruikmaken van de NPU zijn grappig, maar niet onmisbaar. We zouden er in ieder geval niet speciaal een Copilot+-pc voor aanschaffen. Slimme assistent Copilot draait niet op de NPU, maar in de cloud en is dus hetzelfde als op normale Windows-pc's. In Paint kun je dankzij Cocreator lokaal plaatjes laten generen op basis van een prompt en een eigen tekening. Het generen gebeurt lokaal, maar wordt wel in de cloud gecontroleerd op verboden content en werkt dus alsnog niet zonder internet. De gegenereerde plaatjes halen het ook niet bij andere generators als Dall-E of Midjourney. Daarnaast is er Liveondertitels dat gesproken audio uit alle bronnen van ondertiteling kan voorzien. Er worden veel talen begrepen, maar slechts een beperkt aantal talen als doel ondersteund. Je kunt geen Nederlandse ondertitels tonen, wel Engelse. De functie werkt op zich wel, maar gaat toch regelmatig de mist in. Het meest handige zijn nog de eerder genoemde Studio-effecten waarmee je filters over je webcam heen legt. De meest opbarende functie in de vorm van Recall (Herinnering) dat een doorzoekbare tijdlijn van je geschiedenis maakt, is door Microsoft voorlopig teruggetrokken na zorgen over de privacy.

Niet alle programma's werken

Veel software – waaronder alles van Microsoft, maar ook populaire programma's als Photoshop, Lightroom en Google Chrome – zijn er in een ARM-variant. Uiteraard is lang niet alles er in een ARM-verise en de Snapdragon X Elite kan de 'normale' x86-64-programma's niet direct uitvoeren. Toch zullen veel programma's gewoon werken dankzij Microsofts emulatielaag Prism. Ten opzichte van ARM-software lever je met emulatie wel zo'n 20 procent aan prestaties in, maar de processor is snel genoeg waardoor dat voor de meeste programma's niet heel veel uitmaakt. Helaas werkt niet alle software goed via PRISM. Start een programma niet, dan kun je via de compatibiliteitsinstellingen eventueel nog instellingen aanpassen. Zo wilde de Epic Games Launcher pas starten nadat we ervoor kozen om het programma op één core uit te voeren. Dat is natuurlijk niet optimaal, maar voor dit programma niet heel erg. Op het moment van schrijven is er ook populaire software als Adobe InDesign, Illustrator en Premiere Pro die helemaal niet functioneert; daar wordt wel aan gewerkt. Andere opvallende software die niet werkt is Google Drive voor desktop dat Google Drive in Verkenner integreert; Google zegt daar bovendien geen plannen voor te hebben.

Niet optimaal voor casual gamen

Aanvankelijk zette Qualcomm ook in op de prestaties in games, maar daar lijkt het een beetje op teruggekomen te zijn. Microsoft zelf vindt de processor in ieder geval duidelijk nog niet geschikt voor games, want vanuit de Xbox-app kunnen we geen games installeren. Via bijvoorbeeld Steam of Epic kun je wel spellen installeren. Veel spellen zijn voor een x86-64-processor gemaakt en draaien dus via Prism. Niet ieder spel werkt: zo kun je op het moment van testen de populaire spellen Fortnite en League of Legends niet spelen. Op de website www.worksonwoa.com vind je een database waarin je kunt opzoeken of een spel werkt.

Het is bovendien relatief ingewikkeld om een spel optimaal te draaien. Dat komt door Automatic Super Resolution dat AI gebruikt om het beeld op te schalen en dat je configureert via de instellingen van Windows zelf. Een spel wordt vervolgens uitgevoerd in een resolutie die dicht bij 800 verticale pixels ligt, zoals 1280 x 768 pixels. Dat werkt niet helemaal lekker op het 16:10-scherm van de HP OmniBook X, want resoluties in een 16:9-beeldverhouding worden naar het volledige scherm uitgerekt.

Maar hoe presteert het geheel dan? Wanneer we Shadow of the Tomb Raider draaien met de voorinstelling 'lowest' op 1920 x 1080 pixels, dan halen we 38 fps. Dat is ondanks de emulatie vergelijkbaar met bijvoorbeeld Intels Core Ultra-processors. Met Automatic Super Resolution halen we vervolgens een veel beter speelbare 52 fps zonder al te veel in te boeten op beeldkwaliteit. 

Conclusie

De HP OmniBook X is een prettige laptop die opvalt door een fraaie behuizing en lange accuduur. Het is een van de fraaiste Windows-laptops die we in de afgelopen twee jaar hebben gezien. De prestaties zijn bovendien goed en de laptop is relatief stil. De laptop is niet goedkoop, maar dankzij 16 GB RAM en 1 TB opslag heb je in combinatie met de overige hardware wel een prima product voor de gevraagde 1399 euro.

Je merkt bij alledaags gebruik niks van de ARM-architectuur van de Qualcomm Snapdragon X Elite-processor. Toch is het is mogelijk dat niet alle software die je gebruikt (al) werkt op de ARM-architectuur. Het hangt dus ook van de door jou gebruikte software af in hoeverre deze laptop voor jou geschikt is. Wel een waarschuwing: als simpel gamen voor jou belangrijk is, kun je voorlopig nog beter voor een laptop met AMD- of Intel-processor kiezen. De extra AI-functies die Microsoft aan Windows heeft toegevoegd voor Copilot+ zijn vooralsnog hooguit een grappig extraatje, daar zouden we niet speciaal een Copilot+-pc voor kopen.

Tabbladen zijn handig, maar kunnen al snel uitmonden in een onoverzichtelijke wirwar. Om dat probleem aan te pakken, introduceerde Google Chrome tabgroepen: een slimme manier om je openstaande tabs te ordenen en labelen.

Stap 1: Nieuwe groepen

Zorg eerst dat je de nieuwste versie van Chrome op je laptop hebt staan. Klik op de drie puntjes rechtsboven, kies Help / Over Google Chrome en installeer eventueel de update. Om tabbladgroepen in de vingers te krijgen, open je snel een paar tabbladen. Denk aan pagina's over hetzelfde onderwerp of project. Klik met de rechtermuisknop op een tabblad en kies Toevoegen aan een nieuwe groep.

Stap 2: Naam en kleur

Er verschijnt een venstertje waarin je de groep een naam en kleur kunt geven. Kies een korte, herkenbare naam die het onderwerp van de groep weergeeft, zoals 'Werk', 'Recepten' of 'Vakantieplanning'. Een kleur toewijzen helpt je om snel onderscheid te maken tussen verschillende groepen. De groep verschijnt vervolgens als een gekleurde knop tussen je tabbladen. Een groot voordeel: als je op de groepsnaam klikt, worden de bijbehorende tabbladen ingeklapt, dat bespaart ruimte.

Tabbladen kun je later eenvoudig toevoegen: klik met de rechtermuisknop op het gewenste tabblad en kies de gewenste groep.

Stap 3: Groep sluiten

Klik je met de rechtermuisknop op de naam van de tabbladgroep, dan krijg je andere mogelijkheden. Met de optie Nieuw tabblad in groep open je een leeg tabblad in de bestaande groep. Het is ook mogelijk om een bestaand tabblad gewoon in de groep te slepen. Kies je Groep verplaatsen naar een nieuw venster, dan opent Chrome een nieuw browservenster met daarin alle opgenomen tabbladen. Met de opdracht Groep sluiten verdwijnt de groep van je scherm. Dit doe je als je de hele groep niet meer nodig hebt en je de tabbladen niet langer wilt openhouden. Met Groep verwijderen (in sommige versies: Groep opheffen) blijven de tabbladen open, maar worden ze losgekoppeld van de groep. De kleur en de groepsnaam verdwijnen. Dit doe je als je de inhoud nog nodig hebt, maar je geen groepsindeling meer wilt.

5x Chromebooks

Zeg je Chrome, dan denk je ook al snel aan Chromebooks. Hieronder een selectie 5 fijne modellen.

Acer Chromebook Plus 514

Compacte 14-inch Chromebook met vlotte prestaties, lichte aluminium behuizing en degelijke accuduur.

HP Chromebook x360 14b‑cd0625nd

14″ touchscreen Chromebook met 8 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor alle dagelijkse taken.

Acer Chromebook Plus 515 CB515-2H-32UH

Stevige 15,6″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel Core-i3, 8 GB RAM en 128 GB SSD, geschikt voor werk, school, surfen en media.

Lenovo IdeaPad / Slim 3 Chrome / 83BN0038MH

Compacte 14″ Chromebook met Full HD-scherm en Intel Core i3, prima voor school, mail, web en licht werk.

HP Chromebook 14a-nf0050nd

Lichte 14″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel N-processor, 4 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor internet, mail, documenten en basisgebruik op school of werk.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.