Microsoft bracht samen met Qualcomm onlangs de Copilot+-pc op de markt. Deze lijn valt vooral op door het gebruik van een Qualcomm ARM-processor. De HP OmniBook X is zo'n nieuw type laptop. Wat zijn de verschillen met een normale laptop en is deze laptop een aanrader? Wij hebben de Omnibook X voor je getest.

©Jeroen Boer - ID.nl

De HP OmniBook X is qua behuizing een van de fraaiste laptops die we de afgelopen twee jaar getest hebben. De grijs afgewerkte aluminium behuizing is stevig, dun en ziet er modern uit. Het enige smetje dat we konden ontdekken is dat het scherm wat lastig open gaat. HP heeft hiervoor op de voorkant wel een inkeping gemaakt, maar die is wat ons betreft net te smal waardoor het openklappen alsnog moeilijk gaat.

©Jeroen Boer - ID.nl

Je krijgt met tweemaal usb-c, usb en een headsetaansluiting niet heel veel aansluitingen, maar dat is door de universele usb-c-poort een steeds minder groot probleem. De twee usb-c-poorten zijn namelijk allebei geschikt voor data, opladen en het aansluiten van een beeldscherm. Wel is er een snelheidsverschil met respectievelijk een maximumsnelheid van 10 en 40 Gbit/s.

©Jeroen Boer - ID.nl

Aan de andere kant zien we een usb-a-poort met een maximale snelheid van 10 Gbit/s. Die is vanwege de geringe dikte van de laptop uitgevoerd met een klepje dat je omlaag moet duwen. Aanvankelijk waren we sceptisch, maar het klepje blijkt bijzonder handig te zijn ontworpen. Je kunt met de usb-stekker een randje naar beneden duwen waarna je de stekker direct in de usb-poort steekt.

©Jeroen Boer - ID.nl

Fijn toetsenbord

Het donkergrijze gedeelte van de behuizing met daarin het grotendeels grijze toetsenbord is een naadloos onderdeel van de behuizing. De functietoetsen zijn lichtgrijs, terwijl de aan-uit-toets blauw is. Het zorgt voor een overzichtelijk geheel, zeker in combinatie met de grote letter die op de toetsen wordt gebruikt. Afhankelijk van je typestijl zou het enige minpuntje kunnen zijn dat er geen rechter ctrl-toets is. Dat komt doordat HP aan de rechterkant een Copilot-toets heeft geplaatst die Microsofts virtuele assistent opent en relatief grote cursortoetsen gebruikt.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het toetsenbord tikt lekker en heeft een duidelijke aanslag. Zoals we van een dure laptop verwachten, is er toetsverlichting die je kunt instellen op twee standen. Onder het toetsenbord vinden we een grote touchpad met een enigszins luide geïntegreerde knop. De touchpad werkt uitstekend en ondersteunt multitouchgebaren met twee, drie en vier vingers. 

Prima scherm

Het 14inch-scherm heeft een resolutie van 2240 x 1400 pixels en daarmee een prettige beeldverhouding van 16:10. Het gebruikte IPS-paneel heeft een goede kleurweergave. Vergeleken met andere duurdere laptops als de MacBook Air valt wel op dat de maximale helderheid niet heel hoog is. Het scherm is afgewerkt met spiegelend Gorilla Glass omdat het een aanraakscherm betreft.

©Jeroen Boer - ID.nl

Boven het scherm heeft HP een 5megapixel-webcam geplaatst met een uitstekende beeldkwaliteit. Ook in minder goede lichtomstandigheden ben je duidelijk zichtbaar. Handig is dat de camera een fysiek schuifje heeft om de lens te bedekken als je de camera niet gebruikt. De camera ondersteunt gezichtsherkenning en is hiermee geschikt voor inloggen op je laptop met Windows Hello. Als onderdeel van de Copilot+-functies kun je Studio-effecten gebruiken waarmee je bijvoorbeeld de achtergrond kunt vervagen. Dit werkt in alle programma's.

©Jeroen Boer - ID.nl

Goede prestaties

De Qualcomm Snapdragon X Elite met 12 cores valt vooral op doordat het een ARM-processor is. De HP OmniBook X bevat de X1E-78-100 (de simpelste variant) die een turbosnelheid mist in combinatie met 16 GB RAM. Qualcomm vergelijkt de prestaties zelf graag met Apple's M3, al is dat een chip met 8 cores en zou de M3 Pro met 12 cores wellicht logischer zijn. Die vind je echter in alleen significant duurdere laptops.

In de benchmarks Cinebench 2024 en Geekbench 6.3 zien we dat de multicoreprestaties met een score van respectievelijk 836 en 13250 punten beter zijn dan Apple's M3. Apple's M3 biedt dan wel weer een stuk betere singlecoreprestaties die in Cinebench 2024 en Geekbench 6.3 respectievelijk 101 en 2353 punten bedragen. De prestaties van de Snapdragon in deze laptop zijn daarmee vergelijkbaar met de wat snellere processors uit Intels Core Ultra-reeks, bijvoorbeeld de Core Ultra 9 185H. Voor een volledig nieuwe processor is dat uitstekend. Helaas werkt de benchmark in PCMark 10 die we doorgaans op Windows-laptops gebruiken niet op de ARM-architectuur.

Een volledig passieve koeling zoals op Apple's MacBook Air krijg je helaas niet, maar de koeling is wel een stuk stiller dan de doorsnee Windows-laptop.

De Kioxia BG5-ssd met 1 TB opslagcapaciteit behoort met een snelheid van 293,84 MB/s in de PCMark 10 Quick System Drive Benchmark niet tot de top, maar is op zich snel genoeg is voor een moderne laptop. Dat zie je ook terug in de maximale lees- en schrijfsnelheden van 3425,13 en 1196,60 MB/s. De M.2-ssd kun je eventueel vervangen.

De normaal door ons gebruikte accuduurtest in PCMark 10 werkt niet. In plaats daarvan hebben we de vergelijkbare accuduurtest op basis van Microsoft Office gebruikt. Hierin houdt de laptop het 13 uur en 33 minuten uit en dat is voor deze test een uitstekend resultaat. Als je zelf op de laptop werkt, haal je zeker 15 uur.

©Jeroen Boer - ID.nl

AI-functies niet heel nuttig

De AI-functies in Windows als onderdeel van Copilot+ die gebruikmaken van de NPU zijn grappig, maar niet onmisbaar. We zouden er in ieder geval niet speciaal een Copilot+-pc voor aanschaffen. Slimme assistent Copilot draait niet op de NPU, maar in de cloud en is dus hetzelfde als op normale Windows-pc's. In Paint kun je dankzij Cocreator lokaal plaatjes laten generen op basis van een prompt en een eigen tekening. Het generen gebeurt lokaal, maar wordt wel in de cloud gecontroleerd op verboden content en werkt dus alsnog niet zonder internet. De gegenereerde plaatjes halen het ook niet bij andere generators als Dall-E of Midjourney. Daarnaast is er Liveondertitels dat gesproken audio uit alle bronnen van ondertiteling kan voorzien. Er worden veel talen begrepen, maar slechts een beperkt aantal talen als doel ondersteund. Je kunt geen Nederlandse ondertitels tonen, wel Engelse. De functie werkt op zich wel, maar gaat toch regelmatig de mist in. Het meest handige zijn nog de eerder genoemde Studio-effecten waarmee je filters over je webcam heen legt. De meest opbarende functie in de vorm van Recall (Herinnering) dat een doorzoekbare tijdlijn van je geschiedenis maakt, is door Microsoft voorlopig teruggetrokken na zorgen over de privacy.

Niet alle programma's werken

Veel software – waaronder alles van Microsoft, maar ook populaire programma's als Photoshop, Lightroom en Google Chrome – zijn er in een ARM-variant. Uiteraard is lang niet alles er in een ARM-verise en de Snapdragon X Elite kan de 'normale' x86-64-programma's niet direct uitvoeren. Toch zullen veel programma's gewoon werken dankzij Microsofts emulatielaag Prism. Ten opzichte van ARM-software lever je met emulatie wel zo'n 20 procent aan prestaties in, maar de processor is snel genoeg waardoor dat voor de meeste programma's niet heel veel uitmaakt. Helaas werkt niet alle software goed via PRISM. Start een programma niet, dan kun je via de compatibiliteitsinstellingen eventueel nog instellingen aanpassen. Zo wilde de Epic Games Launcher pas starten nadat we ervoor kozen om het programma op één core uit te voeren. Dat is natuurlijk niet optimaal, maar voor dit programma niet heel erg. Op het moment van schrijven is er ook populaire software als Adobe InDesign, Illustrator en Premiere Pro die helemaal niet functioneert; daar wordt wel aan gewerkt. Andere opvallende software die niet werkt is Google Drive voor desktop dat Google Drive in Verkenner integreert; Google zegt daar bovendien geen plannen voor te hebben.

Niet optimaal voor casual gamen

Aanvankelijk zette Qualcomm ook in op de prestaties in games, maar daar lijkt het een beetje op teruggekomen te zijn. Microsoft zelf vindt de processor in ieder geval duidelijk nog niet geschikt voor games, want vanuit de Xbox-app kunnen we geen games installeren. Via bijvoorbeeld Steam of Epic kun je wel spellen installeren. Veel spellen zijn voor een x86-64-processor gemaakt en draaien dus via Prism. Niet ieder spel werkt: zo kun je op het moment van testen de populaire spellen Fortnite en League of Legends niet spelen. Op de website www.worksonwoa.com vind je een database waarin je kunt opzoeken of een spel werkt.

Het is bovendien relatief ingewikkeld om een spel optimaal te draaien. Dat komt door Automatic Super Resolution dat AI gebruikt om het beeld op te schalen en dat je configureert via de instellingen van Windows zelf. Een spel wordt vervolgens uitgevoerd in een resolutie die dicht bij 800 verticale pixels ligt, zoals 1280 x 768 pixels. Dat werkt niet helemaal lekker op het 16:10-scherm van de HP OmniBook X, want resoluties in een 16:9-beeldverhouding worden naar het volledige scherm uitgerekt.

Maar hoe presteert het geheel dan? Wanneer we Shadow of the Tomb Raider draaien met de voorinstelling 'lowest' op 1920 x 1080 pixels, dan halen we 38 fps. Dat is ondanks de emulatie vergelijkbaar met bijvoorbeeld Intels Core Ultra-processors. Met Automatic Super Resolution halen we vervolgens een veel beter speelbare 52 fps zonder al te veel in te boeten op beeldkwaliteit. 

Conclusie

De HP OmniBook X is een prettige laptop die opvalt door een fraaie behuizing en lange accuduur. Het is een van de fraaiste Windows-laptops die we in de afgelopen twee jaar hebben gezien. De prestaties zijn bovendien goed en de laptop is relatief stil. De laptop is niet goedkoop, maar dankzij 16 GB RAM en 1 TB opslag heb je in combinatie met de overige hardware wel een prima product voor de gevraagde 1399 euro.

Je merkt bij alledaags gebruik niks van de ARM-architectuur van de Qualcomm Snapdragon X Elite-processor. Toch is het is mogelijk dat niet alle software die je gebruikt (al) werkt op de ARM-architectuur. Het hangt dus ook van de door jou gebruikte software af in hoeverre deze laptop voor jou geschikt is. Wel een waarschuwing: als simpel gamen voor jou belangrijk is, kun je voorlopig nog beter voor een laptop met AMD- of Intel-processor kiezen. De extra AI-functies die Microsoft aan Windows heeft toegevoegd voor Copilot+ zijn vooralsnog hooguit een grappig extraatje, daar zouden we niet speciaal een Copilot+-pc voor kopen.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Werk je vaak thuis en moet je met regelmaat documenten afdrukken? Dan is een alles-in-een-printer handig:

Met een all-in-printer kun je naast het afdrukken van je documenten ook kopiëren en scannen. Faxen is zelfs nog mogelijk bij een aantal van dit soort apparaten, maar deze functionaliteit zie je steeds minder terug. Wij vonden een vijftal moderne all-in-one-printers voor thuis- en zakelijk gebruik.

HP OfficeJet Pro 9730e

Dit model is aan de forse kant en kan meer dan alleen de standaard A4-pagina’s aan. Handig als je ook weleens posters, schema’s of bouwtekeningen wilt afdrukken. Hij kan dubbelzijdig printen en heeft een invoerlade die zelf stapels papier doorvoert om te kopiëren of te scannen. Daardoor hoef je niet steeds blad voor blad te werken. De inktpatronen zijn niet heel groot, waardoor je bij veel gebruik regelmatig moet vervangen. Voor iemand die vooral documenten afdrukt en af en toe groter papier nodig heeft, is dit een praktische oplossing die veel werk uit handen neemt.

papierformaten: A3 / A4
aantal vellen: 500
netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Canon PIXMA TS7450I

Dit is een compacte alles-in-één voor thuisgebruik. Je kunt er documenten en foto’s mee printen, scannen en kopiëren. Automatische invoer is niet mogelijk, waardoor je bij grotere print- of scanopdrachten soms wat meer handmatig werk hebt. De cartridges zijn klein, waardoor je ze sneller moet vervangen, zeker als je regelmatig print. Daar staat tegenover dat het apparaat eenvoudig is in gebruik en niet veel ruimte inneemt. Ideaal voor iemand die af en toe een schoolverslag, een recept of een kopie nodig heeft, zonder dat er een groot en ingewikkeld apparaat op het bureau hoeft te staan.

Papierformaten: A4 / A5
Aantal vellen: 20
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Epson EcoTank ET-2876

In plaats van losse cartridges werkt de Epson EcoTank ET-2876 met hervulbare inktreservoirs. Dat betekent dat je een fles in de tank giet en daarna duizenden pagina’s kunt printen. Daarmee liggen de kosten per pagina erg laag. Dubbelzijdig printen of een automatische invoer ontbreken bij dit model. Voor wie regelmatig print en het vervelend vindt om vaak cartridges te kopen, is dit een prettige oplossing. Je hoeft nauwelijks te letten op je inktvoorraad en hebt de zekerheid dat een grote stapel printjes niet meteen de helft van je inktvoorraad opslokt.

Papierformaten: A4 / A5 / Enveloppe
Aantal vellen: 100
Netwerkaansluiting: Wifi

Brother DCP-J1800DW

Deze Brother kan precies wat de meeste mensen thuis nodig hebben: printen, scannen en kopiëren. De snelheid is prima voor dagelijks gebruik en hij werkt ook draadloos, zodat je niet per se een kabel nodig hebt. Luxe opties zoals dubbelzijdig printen of een automatische invoer zijn er niet, dus grote scan- of kopieerklussen kosten wat meer tijd. De cartridges zijn klein, maar er zijn grotere varianten die iets langer meegaan. Daarmee is het vooral een geschikte printer voor huis-tuin-en-keukengebruik, zoals schoolopdrachten, facturen of een kopie van een brief die je even snel wilt bewaren.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 150
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

HP Smart Tank 7605

Met deze HP-printer kun je lang vooruit, want de meegeleverde inktflejes zijn genoeg voor duizenden pagina’s. Dat maakt de kosten per print heel laag en je hoeft niet steeds aan nieuwe cartridges te denken. Het apparaat kan dubbelzijdig printen en heeft een automatische invoer voor het scannen van documenten. Qua formaat is hij wat groter dan de gemiddelde thuisprinter, maar daar staat tegenover dat hij erg zuinig werkt. Vooral voor huishoudens of kleine kantoren die veel documenten afdrukken is dit een goede keuze.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 250
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Met de komst van ChatGPT-5 voelt AI een stuk minder aan als technologie en meer als iemand die echt met je meedenkt. Deze nieuwste versie van OpenAI schakelt moeiteloos tussen snelle feitjes en uitgebreide analyses, begrijpt tekst, beeld én audio, en past zich aan jouw stijl en voorkeuren aan. In dit artikel ontdek je hoe GPT-5 verschilt van zijn voorgangers, welke nieuwe functies het model biedt en waarom dit misschien meer is dan alleen een update.

Eerder deze maand presenteerde OpenAI ChatGPT-5, de nieuwste generatie van het taalmodel. Waar eerdere versies vooral draaiden om betere nauwkeurigheid en snellere reacties, moest deze update een echte doorbraak worden. ChatGPT-5 is niet langer zomaar een chatbot, maar een digitale assistent die schakelt tussen bliksemsnelle antwoorden en diepgaande analyses, die beeld en geluid begrijpt, en die bovendien steeds persoonlijker aanvoelt.

Schakelen tussen snelheid en diepgang

Een opvallende vernieuwing is dat ChatGPT-5 geen vast model meer is, maar dynamisch kiest welke modus bij jouw vraag past. Wie een kort en bondig antwoord zoekt, krijgt dat onmiddellijk. Wie een complexe analyse nodig heeft, ziet hoe het model overschakelt naar een uitgebreidere denkmodus. In die stand kan GPT-5 tot wel 196.000 tokens meenemen, waardoor zelfs hele lange documenten of ingewikkelde contexten overzichtelijk blijven.

In GPT-4 werden al voorzichtig de eerste stapjes richting beeldherkenning gezet, maar ChatGPT-5 gaat een stuk verder. Tekst, beeld, audio en zelfs video vloeien moeiteloos samen. Je kunt nu een foto uploaden en vragen stellen over wat er te zien is, een schermafbeelding met code bespreken of zelfs audiofragmenten analyseren. Dankzij koppelingen met diensten als Gmail en Google Agenda verschuift GPT-5 bovendien van adviseur naar een volledig bruikbare collega die je direct kan ondersteunen bij allerlei werkzaamheden.

©ER | ID.nl

Persoonlijk tintje in stijl en interface

Met ChatGPT-5 kun je voortaan een toon kiezen die beter bij je past. In plaats van één neutrale stem zijn er nu vijf stijlen beschikbaar: Standaard (vrolijk en flexibel), Cynisch (kritisch en sarcastisch), Robot (efficiënt en bot), Luisteraar (attent en ondersteunen) en Whizzkid (onderzoekend en enthousiast). Deze stijl blijft consequent tijdens het al jouw gesprekken. Dat zorgt ervoor dat de AI anders aanvoelt: soms relativerend en humoristisch, soms juist strak en efficiënt, of juist meelevend en speels.

Je kunt zo'n persoonlijkheid instellen via Instellingen > Personalisatie > ChatGPT aanpassen en kies daar bij Persoonlijkheid de stijl die je wilt. Let wel: jouw keuze geldt alleen voor nieuwe gesprekken, lopende chats behouden hun oorspronkelijke toon. Overigens is zo'n persoonlijkheid alleen van invloed op de sfeer van de gesprekken. Vraag je bijvoorbeeld om code of een zakelijke e-mail, dan krijg je nog steeds een helder en technisch antwoord, ook als je de empathische Luisteraar hebt ingesteld.

Betrouwbaarder en veiliger dan voorheen, maar...

Een veelgehoord punt van kritiek op AI-modellen zijn de zogenoemde hallucinaties: antwoorden die feitelijk niet kloppen. OpenAI belooft dat GPT-5 hier aanzienlijk minder last van heeft. Vooral in gevoelige domeinen, zoals medische en juridische vragen, zijn de antwoorden consistenter en zorgvuldiger. Tegelijkertijd zijn de veiligheidsfilters aangescherpt, zodat schadelijke of misleidende verzoeken vaker worden geweigerd.

In de praktijk merken veel gebruikers dat GPT-5 minder vaak de fout in gaat en betrouwbaarder aanvoelt, vooral bij complexe vragen waar eerdere versies nog weleens ontspoorden. Toch klinkt er ook de nodige scepsis: incidentele fouten en subtiele vooroordelen blijven voorkomen, waardoor kritische controle nodig blijft.

Meer dan een update...?

GPT-5 wordt wel omschreven als een verfijning, en geen echte revolutie. Toch zorgt juist die verfijning voor het verschil: de interactie voelt nu soepeler aan, de mogelijkheden zijn veelzijdiger en de ervaring is persoonlijker dan ooit. Je hoeft immers niet meer te wisselen tussen 4o, o3, o3-mini, 4.1 of 4.5 – het gebruik van al die verschillende modellen voelde op een gegeven moment toch een beetje rommelig aan. Het samengestelde model combineert snelheid met diepgang, denkt multimodaal, biedt personalisatie en levert bovendien (iets) betrouwbaardere antwoorden dan zijn voorgangers. Dus nee, misschien geen revolutionaire update, maar wel een heel prettige.