Een beetje paranoia is helemaal niet verkeerd als privacy op internet je lief is en je bewust bent van de schaal van gegevensverzameling. We geven je negen manieren waarop je zelf je privacy iets meer kunt waarborgen.

©PXimport

01 Trackers blokkeren

Je kunt je privacy een flinke boost geven door trackingcookies en scripts te blokkeren in de browser. Ghostery is een hele stabiele privacyplug-in die voor bijna alle populaire browsers beschikbaar is, inclusief versies voor mobiele browsers op Android en iOS. Ghostery controleert bijna tweeduizend trackers die jouw surfgedrag monitoren en kan ook extra informatie over die trackers verstrekken. Lees ook: Veilig en anoniem zoeken met DuckDuckGo.

Via de Blocking options kun je aangeven welke trackers geblokkeerd moeten worden. Je kunt dit handmatig doen of automatisch voor allemaal. Ghostery maakt daarbij duidelijk onderscheid tussen verschillende soorten trackers, zoals privacy-trackers, reclame-trackers en analytics. Ghostery biedt ook een scriptblocking. Onder de naam Ghostrank vragen de makers van Ghostery anonieme gegevens over de trackers met hen te delen. Je deelt daarbij dus zeker niet je surfgedrag! Als alternatief voor Ghostery is NoScript een optie, maar die browserplug-in is er alleen voor Firefox.

©PXimport

01 Ghostery is een gratis privacyplug-in voor alle browsers.

02 Netwerkverkeer versleutelen

Via de browser worden ook heel veel privacygevoelige gegevens uitgewisseld, denk aan adresgegeven, wachtwoorden, e-mails en chatberichten. Om te voorkomen dat deze gegevens afgevangen worden, kun je de verbinding beveiligen. Standaard kiest een browser echter voor onversleuteld verkeer en ook wanneer wel een versleutelde https-verbinding wordt opgezet, is dat niet altijd de maximaal veilige versie van zo'n verbinding. HTTPS Everywhere is een extensie voor Firefox, Chrome, Opera en Firefox for Android, die zo veel mogelijk een versleutelde verbinding probeert op te zetten en dan ook nog met maximale veiligheidsopties. De plug-in controleert of de website waarmee je communiceert ook echt de site is het zegt te zijn (authenticatie), maakt al het verkeer tijdens het transport over het internet onleesbaar voor buitenstaanders (vertrouwelijkheid) en voorkomt tevens dat de gegevens tijdens het transport worden gewijzigd (integriteit).

03 Browsen via Tor

HTTPS Everywhere is een samenwerking tussen de Electronic Frontier Foundation (de Amerikaanse voorvechters van online privacy) en het Tor-project. Het Tor-project is vooral bekend van Tor, het netwerk waarmee je nog een stap verder kunt gaan in het anonimiseren van je netwerkverkeer. Tor werkt met 'onion routing': normaliter is aan elk netwerkpakketje op internet te zien waar het vandaan komt en waar het naartoe gaat, bij Tor is die informatie onbruikbaar doordat een eindeloze en vooral ook onvoorspelbare reeks servers het verkeer aan elkaar doorgeeft voordat het de bestemming bereikt.

Op elk tussenliggend station is telkens alleen de vorige afzender en de volgende ontvanger leesbaar, alle overige routeringsinformatie is versleuteld. Dit maakt het onmogelijk netwerkverkeer dat via Tor loopt, te volgen en af te vangen. Om Tor te gebruiken download je de Tor-browser voor Windows, Linux of Mac op de Tor-website. Er is ook een mobiele versie van de Tor-browser voor Android. De Tor-browser komt standaard met HTTPS Everywhere en de NoScript-plugin. Eind 2014 zijn documenten van de NSA online gekomen waaruit blijkt dat de Amerikaanse NSA in elk geval in 2012 Tor nog niet had weten te kraken.

©PXimport

03 Ondanks de geavanceerde techniek is Tor gratis en erg eenvoudig te gebruiken.

Een Tor-router

Normaal gesproken moet je Tor op elke computer en ieder mobiel apparaat, apart configureren. Dat is op zijn minst tijdrovend en niet echt leuk om te doen. Wil je automatisch en zonder deze configuratierompslomp met verschillende apparaten anoniem surfen, neem dan een Tor-router. Elk apparaat dat dan met het netwerk verbonden is en via de router naar het internet gaat, gebruikt dan Tor. Zo'n Tor-router kun je zelf maken met een Rasberry Pi. Lezen en zien hoe dat moet, doe je op onze site.

04 Versleutelde verbinding

Een VPN is een versleutelde verbinding tussen de eigen pc en een andere server of heel netwerk. De verbinding tussen jouw apparaat en de VPN-server is versleuteld, zodat anderen niet kunnen meekijken. Op deze manier kun je veilig verbinding maken met een (bedrijfs)netwerk, maar je kunt VPN ook gebruiken om via dat andere netwerk het internet op te gaan. VPN is bijvoorbeeld heel nuttig wanneer je een openbaar netwerk zoals het wifi in de trein of in een café moet gebruiken.

Bouw dan eerst dwars door het onveilige publieke netwerk de VPN op met het vertrouwde netwerk, en ga dan pas echt internetten of e-mailen. VPN levert geen anonimiteit, het brengt alleen extra veiligheid. Voor anonimiteit moet je onverminderd zaken als HTTPS Everywhere en Ghostery gebruiken. Om een VPN op te zetten is een VPN-server nodig. Veel bedrijven en scholen bieden die aan hun medewerkers en scholieren. Heb je geen toegang tot een VPN-server, dan kun je een commerciële VPN-dienst afnemen. Bekende VPN-aanbieders met een goede staat van dienst als het gaat om online privacy, zijn onder meer Mullvad, Private Internet Access, TorGuard en IPVanish. Bekend van mobiel gebruik en binnenkort ook voor de pc beschikbaar is Freedome van beveiligingsbedrijf F-Secure. Freedome biedt tegelijkertijd direct bescherming tegen trackers en geeft je de mogelijkheid uit verschillende exit-routers naar internet te kiezen, een beetje zoals Tor dus.

De meeste VPN-diensten kosten een paar euro per maand, belangrijke verschillen zijn het wel of niet ondersteunen van OpenVPN, de hoeveelheid apparaten die gelijktijdig mogen verbinden en soms ook de maximale hoeveelheid data die je via de VPN mag versturen. Hoe je die VPN-diensten gebruikt of zelfs je eigen VPN-server opzet, kun je op onze website vinden.

©PXimport

04 Freedome VPN-service van F-Secure is behalve voor smartphones binnenkort ook voor de pc beschikbaar.

05 Veilig mailen

Gelukkig zijn er meer dan genoeg mogelijkheden om ervoor te zorgen dat jouw mail alleen door jou wordt gelezen. Je zou al kunnen overschakelen naar de webmail van je eigen internetprovider. Qua gebruiksgemak is het vaak niet minder en Nederlandse providers staan toch weer iets verder af van de Amerikaanse NSA. Veelal zullen ze hun mailservers ook gewoon in Nederland hebben staan. Wel vallen ze natuurlijk onder de Nederlandse wet- en regelgeving en zijn ze uiteindelijk altijd verplicht de gevraagde informatie over hun abonnees aan de overheid op te leveren, zoals we eerder zagen. Wil je meer zekerheid over je privacy, kies dan voor een gegarandeerd veilige mailaanbieder als SAFe-mail en ProtonMail. Vooral de laatste gooit hoge ogen met volledige versleuteling, zowel van mail onderweg, als op de in Zwitserland gehoste servers van ProtonMail.

Er zijn dan ook twee wachtwoorden nodig om bij de mail te komen, de eerste om in te loggen bij ProtonMail en de tweede om de mailbox te ontsleutelen. Dit laatste wachtwoord blijft helemaal binnen de browser en de versleutelde verbinding. ProtonMail is nu nog in een publieke bèta, via de website kun je toegang aanvragen maar het aantal deelnemers is nog beperkt. We verwachten dat deze dienst uiteindelijk ook geld zal gaan kosten.

©PXimport

Met servers in Zwitserland en volledige versleuteling wil ProtonMail de nieuwe standaard in veilig e-mailen zijn.

Heft in eigen hand

Wil je er echt zeker van zijn dat er geen pottenkijkers in je mail meegluren, dan moet je zelf een mailaccount opzetten in Outlook-alternatief Thunderbird, dat via het PGP-protocol het mailverkeer versleutelt. Hoe je dat doet lees je hier.

Succesvol dankzij privacy

Volgens Daphne van der Kroft van Bits Of Freedom zullen er steeds meer diensten komen die respect voor de privacy van de gebruiker als verkoopargument inzetten. "Er is een enorm gat in de markt voor privacyvriendelijke diensten. Nederlanders zijn ondernemers, ik hoop en verwacht dat ze in dit gat springen. Klanten zullen die diensten ook steeds meer waarderen. Want we moeten onszelf redden als het gaat om privacy. Je kunt stemmen op partijen die privacy belangrijk vinden en je kunt kopen bij bedrijven die privacy belangrijk vinden, en ze dat laten weten ook."

06 Privé chatten

Alle bekende chatprogramma's, van Skype tot Facebook Messenger, hebben als nadeel dat de gesprekken onderschept kunnen worden en vaak ook via een server lopen die in Amerika staat of eigendom is van een Amerikaans bedrijf. Niet veilig dus. Om veilig te chatten heb je eigenlijk geen andere keuze dan OTR, de Off-the-record messagingdienst. Op onze website staat een uitgebreide cursus waarin je leert hoe je met OTR begint.

07 Bestanden en schijf beveiligen

Ga je op pad met je bestanden, bijvoorbeeld door een externe harde schijf mee te nemen of door met je laptop op pad te gaan, dan is het versleutelen van de gegevens een belangrijke stap om je privacy te waarborgen. Versleuteling voorkomt dat onbevoegden toegang krijgen tot de gegevens zodra ze fysieke toegang hebben tot het apparaat waar de gegevens op staan. Wil je alleen losse bestanden versleutelen, dan zijn er veel programma's die je kunt gebruiken, bijvoorbeeld 7-Zip waarmee je versleutelde zipbestanden kunt maken, AxCrypt, GNY Privacy Guard en TrueCrypt. Deze laatste kan bestanden versleutelen, maar ook de hele harde schijf en zelfs de systeempartitie. Echter is de ontwikkeling onlangs plotseling gestopt, waardoor velen de tool nu wantrouwen.

Toch werkt de tool nog altijd perfect en zijn er alleen maar meer twijfels gerezen of de reden dat de ontwikkeling van TrueCrypt is gestopt niet simpelweg lag in het te grote succes. Want net als bij Tor wist de NSA tot in 2012 in elk geval ook met TrueCrypt versleutelde gegevens en schijven, niet te decrypten. Omdat de laatste versie van TrueCrypt verdacht wordt van backdoors, geven velen de voorkeur aan de voorlaatste versie. Deze versie 7.1a is te hier downloaden.

©PXimport

Hoewel verdacht sinds de ontwikkeling plots stopte, is TrueCrypt nog steeds een goed bruikbare tool voor schijf- en bestandsversleuteling.

Cloudencryptie

Steeds meer data staat niet op de pc maar in de cloud bij Dropbox, OneDrive, Google Drive of SygarSync. Allemaal weer Amerikaanse bedrijven met servers in de Verenigde Staten en dus een hoog risicoprofiel dat behalve jijzelf ook anderen in jouw bestanden kunnen kijken. Met BoxCryptor kun je de bestanden in de cloud versleutelen.

09 Een veiliger OS gebruiken

Wil je nog meer privacy, overweeg dan van besturingssysteem te wisselen. Het opensource Linux is al snel veiliger dan het closesource Windows, maar er zijn nog weer andere besturingssystemen zoals CubeOS en Tails. Tails kun je gratis downloaden en op een usb-stick of dvd plaatsen, verdere installatie is niet nodig. Tails gebruikt bijvoorbeeld standaard Tor voor alle netwerkcommunicatie en heeft Iceweasel als browser, een aangepaste versie van Firefox inclusief HTTPS Everywhere, NoScript en CookieMonster voor veilig browsen.

©PXimport

Tails is een Linux-distributie met maximale opties voor privacy zoals Tor en een veiligere browser.

Conclusie

Waren vrijheid en onafhankelijkheid lange tijd de grote charmes van het internet, inmiddels moet je deze echt bevechten. Internetgrootmachten als Google, Facebook, Yahoo en anderen zijn meesters in het verzamelen van privacygevoelige gegevens, wat bovendien weer de aandacht trekt van geheime diensten en overheden. En ook die overheden stellen maar al te graag een zo compleet mogelijk profiel van jou op. Voor privacy moet je dus zelf moeite doen. Dat betekent behalve kritisch zijn op de diensten die je gebruikt en de informatie die je zelf prijsgeeft, vooral ook programma's en technieken gebruiken die snuffelaars zoveel mogelijk buiten de deur houden. Helemaal anoniem online zijn is niet meer mogelijk, maar je kunt jezelf en je eigen leven wel zo veel mogelijk in bescherming nemen. Begin nog vandaag, want privacy die je eenmaal kwijt bent, komt nooit terug!

Xiaomi doet al een tijd mee in de wereld van robotstofzuigers en de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro is daar een recent wapenfeit van. Dit is de net iets uitgebreidere versie van de Robot Vacuum 5 en hij heeft een stevige adviesprijs van 799 euro.

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro heeft bovenop een telescopische AI-camera en aan de voorkant twee infraroodogen. Daarmee herkent hij tot wel 200 objecten en onderscheidt hij 47 soorten vuil. Handig, want zo kan hij onderweg zijn route en zuigkracht aanpassen. Met de uitschuifbare borstel en het dweilpad pakt hij ook de plinten en lastige hoekjes mee. En met een maximale zuigkracht van 20.000 Pa zuigt de 5 Pro alle viezigheid op die hij tegenkomt.

Onderop zit een borstel die haren netjes meeneemt zonder dat ze erin verstrikt raken. De twee dweilpads klikken met magneten vast. Soms hangen ze wat scheef als de robot met zijn achterkant ergens tegenaan botst, maar ze blijven altijd zitten. Opvallend is dat de pads tijdens een gewone stofzuigbeurt niet in het station achterblijven. Omdat ze bij de volgende ronde toch droog zijn, is dat eigenlijk geen nadeel.

©Wesley Akkerman

Goede en betrouwbare navigatie

Navigeren gaat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro erg goed af. Nadat hij eerst de kamer(s) omlijnt, gaat hij systematisch te werk door zigzaggend de grond te reinigen (eigenlijk zoals elke robotstofzuiger dat doet). Opvallend is hoe voorzichtig het systeem daarbij te werk gaat. In tegenstelling tot de vergelijkbaar geprijsde Philips Homerun 5000 slaat hij gelukkig weinig plekken over. Zo nu en dan lijkt het net alsof de robot zich namelijk herpakt. Dan stopt hij met bewegen, rijdt-ie een stukje naar achteren om de situatie in te schatten en vervolgens pakt-ie de taak weer op.

Nu zou je kunnen stellen dat dit een wat onhandige manier van werken is, of dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro niet slim genoeg is alles in één keer mee te pakken. Maar wij focussen liever op het positieve en zien er juist de waarde van in. De robotstofzuiger komt hierdoor namelijk niet snel klem te zitten. Hij vermijdt stoel- en tafelpoten en rijdt zich nergens op vast. Het enige waar hij wel moeite mee heeft, zijn vloerkleden. De 5 Pro herkent ze als zodanig en stofzuigt ze gewoon, maar op de een of andere manier slaat hij soms hele delen van het kleed over.

©Wesley Akkerman

Dweilen zonder zeep

We hebben de 5 Pro niet kunnen betrappen op het gebruiken van de uitschuifbare borstel. Wellicht acht de robot dat niet nodig, maar die van Dreame maakt er wel degelijk gebruik van. Daarentegen is het goed om te zien dat de Xiaomi de dweilschommel wel inzet. Bij randen en kasten komt de dweilpad naar buiten om dichter op de muren en andere objecten schoon te maken. Ook rijdt hij weleens een stukje naar achteren en naar voren om eventueel overgeslagen delen mee te pakken. De 5 Pro laat bovendien geen dweilstrepen achter; heel fijn om te zien.

Net als bij veel andere dweilende robotstofzuigers kun je er niet van uitgaan dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro echt hardnekkige plekken aanpakt. Maar voor dagelijks onderhoud is dit meer dan prima. Het basisstation zorgt er daarnaast voor dat de robot altijd schoon en klaar voor gebruik is. De stofopvangbak wordt leeggezogen, het water wordt bijgevuld en de dweilpads worden netjes gedroogd. Helaas is er geen zeepbak aanwezig, waardoor je dus met alleen koud water wast. Verder vinden we het vreemd dat de robot ook het kleed dweilt, ondanks de tapijtherkenning.

©Wesley Akkerman

De capaciteit van de waterbak stelt met 80 ml ook iets teleur. Voor het huis van ondergetekende (57 vierkante meter) is dat voldoende, maar in een groter huis kan dat voor uitdagingen zorgen. De robot doet er al best lang over om overal te komen. Dat is in principe niet verkeerd, omdat hij secuur te werk gaat. Maar het kan dus zijn dat het systeem nog meer tijd kwijt is aan zijn dweiltaak, omdat hij zonder water komt te zitten en dus moet 'tanken' bij het basisstation. Geen issue als je op vaste momenten schoonmaakt, maar wellicht onhandig als je dat net voor een feestje wilt doen.

Uitgebreide app

Binnen de app kun je overigens flink wat zaken instellen. Je ziet de aanpasbare kaart, de positie van de robot tijdens het rijden en kunt precies instellen hoe je wilt dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro schoonmaakt. Ook bepaal je gemakkelijk hoe secuur de robot moet zijn, door invloed uit te oefenen op het gezigzag, in welke mate hij zich moet focussen op hoeken, randen en obstakelvermijding en hoe het basisstation de boel schoonmaakt. Verder kun je altijd meekijken met de camera. In de app zie je tot slot foto's staan van herkende objecten.

Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro kopen?

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro doorbreekt geen barrières. De meest opvallende feature is de manier van navigeren: dat gaat hem heel goed af. Daarnaast is het keurig dat je op dit prijspunt een uitschuifbare borstel én dweil krijgt. Daar staat tegenover dat je koud en zonder zeep moet dweilen, dat de waterbak wellicht te klein voor je is en dat de robot óók het kleed dweilt. Dat zijn een aantal onhandige zaken, waardoor de vraagprijs gevoelsmatig hoog ligt. Mocht de prijs onder de 700 euro zakken, dan is dit een aantrekkelijkere deal.

Apples slimme AI-functies zijn er nu ook in het Nederlands. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 krijgen Schrijfhulp en Visual Intelligence officiële taalondersteuning. Eerst alleen in de developer-bèta, over enkele weken in de public bèta en later dit najaar in de definitieve release.

Wat is Apple Intelligence eigenlijk?

Apple Intelligence is het AI-platform dat Apple in 2024 lanceerde als antwoord op ChatGPT. Geen losse app, maar een set slimme functies die diep verweven zit in iOS, iPadOS, macOS en watchOS. Je krijgt daarmee schrijfhulpen, visuele herkenning, vertaalopties en creatieve tools. Belangrijk verschil met veel andere AI-diensten: Apple laat je data zoveel mogelijk op je eigen toestel verwerken. Alleen bij complexere taken springt de cloud bij, afgeschermd via Private Cloud Compute.

Vanaf iOS 26.1 ook bruikbaar in Nederland

Early adapters weten het: tot nu toe moest je in het Engels werken. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 schakelt Apple Intelligence echter eindelijk naar het Nederlands. Daarmee wordt het herschrijven van teksten, samenvatten van documenten en aanpassen van toon opeens een stuk toegankelijker. Ook Visual Intelligence, dat teksten op je scherm kan herkennen, samenvatten en vertalen, spreekt onze taal.

Apple voegt tegelijk andere talen toe, waaronder Deens, Noors, Zweeds, Turks en traditioneel Chinees. Het is een voorzichtige, maar gestage wereldwijde uitrol.

©Apple

Siri krijgt eindelijk hersens

Siri stond jarenlang te boek als de domste assistent van de klas. Apple Intelligence verandert dat beeld. Siri kan nu meerdere taken combineren en context begrijpen. Een opdracht als 'Stuur de notulen van mijn laatste vergadering naar Lisa' wordt direct uitgevoerd: Siri zoekt het juiste document in Notities en verstuurt het via Mail of Berichten. Met de komst van Nederlandse taalondersteuning wordt Siri dus ook hier een stuk bruikbaarder.

Niet alles werkt meteen hier

Toch loopt Europa achter op sommige punten. De Workout Buddy in watchOS 26 komt wel, maar voorlopig alleen in het Engels. Deze functie geeft tijdens het sporten motiverende aanwijzingen en feedback. Ook de live-vertaling via de AirPods – die nu ook Japans, Koreaans, Italiaans en Chinees ondersteunt – blijft in de EU nog uit. Reden: strengere Europese regels rondom privacy en veiligheid.

Heb jij de juiste hardware?

Niet elk Apple-apparaat kan trouwens overweg met Apple Intelligence. Voor iPhones geldt dat alleen de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de hele iPhone 16-serie en uiteraard de nieuwste 17-serie worden ondersteund. Op iPads en Macs is een M-chip vereist: minimaal een M1 dus. Draait je toestel wel iOS 26 of macOS 26, maar heeft het oudere hardware, dan val je helaas buiten de boot.

©Apple

Europa stelt extra eisen

Dat Apple hier later start, komt door de Digital Markets Act. Deze Europese wet verplicht grote techbedrijven transparanter te zijn over datagebruik. Apple moest zijn AI-platform daarom aanpassen met strengere privacyregels en een opt-in model voor functies zoals de koppeling met ChatGPT. In de VS konden gebruikers dus eerder aan de slag.

Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 start Apple Intelligence eindelijk officieel in het Nederlands. Voorlopig nog in de developer- en public bèta, later dit najaar in de definitieve versie. Het vraagt recente hardware en niet elke functie is hier meteen beschikbaar. Maar dit is wel de stap waarop veel Nederlandse Apple-fans hebben gewacht: kunstmatige intelligentie die naadloos in je iPhone en Mac zit, en eindelijk ook in je eigen taal.