Een beetje paranoia is helemaal niet verkeerd als privacy op internet je lief is en je bewust bent van de schaal van gegevensverzameling. We geven je negen manieren waarop je zelf je privacy iets meer kunt waarborgen.

©PXimport

01 Trackers blokkeren

Je kunt je privacy een flinke boost geven door trackingcookies en scripts te blokkeren in de browser. Ghostery is een hele stabiele privacyplug-in die voor bijna alle populaire browsers beschikbaar is, inclusief versies voor mobiele browsers op Android en iOS. Ghostery controleert bijna tweeduizend trackers die jouw surfgedrag monitoren en kan ook extra informatie over die trackers verstrekken. Lees ook: Veilig en anoniem zoeken met DuckDuckGo.

Via de Blocking options kun je aangeven welke trackers geblokkeerd moeten worden. Je kunt dit handmatig doen of automatisch voor allemaal. Ghostery maakt daarbij duidelijk onderscheid tussen verschillende soorten trackers, zoals privacy-trackers, reclame-trackers en analytics. Ghostery biedt ook een scriptblocking. Onder de naam Ghostrank vragen de makers van Ghostery anonieme gegevens over de trackers met hen te delen. Je deelt daarbij dus zeker niet je surfgedrag! Als alternatief voor Ghostery is NoScript een optie, maar die browserplug-in is er alleen voor Firefox.

©PXimport

01 Ghostery is een gratis privacyplug-in voor alle browsers.

02 Netwerkverkeer versleutelen

Via de browser worden ook heel veel privacygevoelige gegevens uitgewisseld, denk aan adresgegeven, wachtwoorden, e-mails en chatberichten. Om te voorkomen dat deze gegevens afgevangen worden, kun je de verbinding beveiligen. Standaard kiest een browser echter voor onversleuteld verkeer en ook wanneer wel een versleutelde https-verbinding wordt opgezet, is dat niet altijd de maximaal veilige versie van zo'n verbinding. HTTPS Everywhere is een extensie voor Firefox, Chrome, Opera en Firefox for Android, die zo veel mogelijk een versleutelde verbinding probeert op te zetten en dan ook nog met maximale veiligheidsopties. De plug-in controleert of de website waarmee je communiceert ook echt de site is het zegt te zijn (authenticatie), maakt al het verkeer tijdens het transport over het internet onleesbaar voor buitenstaanders (vertrouwelijkheid) en voorkomt tevens dat de gegevens tijdens het transport worden gewijzigd (integriteit).

03 Browsen via Tor

HTTPS Everywhere is een samenwerking tussen de Electronic Frontier Foundation (de Amerikaanse voorvechters van online privacy) en het Tor-project. Het Tor-project is vooral bekend van Tor, het netwerk waarmee je nog een stap verder kunt gaan in het anonimiseren van je netwerkverkeer. Tor werkt met 'onion routing': normaliter is aan elk netwerkpakketje op internet te zien waar het vandaan komt en waar het naartoe gaat, bij Tor is die informatie onbruikbaar doordat een eindeloze en vooral ook onvoorspelbare reeks servers het verkeer aan elkaar doorgeeft voordat het de bestemming bereikt.

Op elk tussenliggend station is telkens alleen de vorige afzender en de volgende ontvanger leesbaar, alle overige routeringsinformatie is versleuteld. Dit maakt het onmogelijk netwerkverkeer dat via Tor loopt, te volgen en af te vangen. Om Tor te gebruiken download je de Tor-browser voor Windows, Linux of Mac op de Tor-website. Er is ook een mobiele versie van de Tor-browser voor Android. De Tor-browser komt standaard met HTTPS Everywhere en de NoScript-plugin. Eind 2014 zijn documenten van de NSA online gekomen waaruit blijkt dat de Amerikaanse NSA in elk geval in 2012 Tor nog niet had weten te kraken.

©PXimport

03 Ondanks de geavanceerde techniek is Tor gratis en erg eenvoudig te gebruiken.

Een Tor-router

Normaal gesproken moet je Tor op elke computer en ieder mobiel apparaat, apart configureren. Dat is op zijn minst tijdrovend en niet echt leuk om te doen. Wil je automatisch en zonder deze configuratierompslomp met verschillende apparaten anoniem surfen, neem dan een Tor-router. Elk apparaat dat dan met het netwerk verbonden is en via de router naar het internet gaat, gebruikt dan Tor. Zo'n Tor-router kun je zelf maken met een Rasberry Pi. Lezen en zien hoe dat moet, doe je op onze site.

04 Versleutelde verbinding

Een VPN is een versleutelde verbinding tussen de eigen pc en een andere server of heel netwerk. De verbinding tussen jouw apparaat en de VPN-server is versleuteld, zodat anderen niet kunnen meekijken. Op deze manier kun je veilig verbinding maken met een (bedrijfs)netwerk, maar je kunt VPN ook gebruiken om via dat andere netwerk het internet op te gaan. VPN is bijvoorbeeld heel nuttig wanneer je een openbaar netwerk zoals het wifi in de trein of in een café moet gebruiken.

Bouw dan eerst dwars door het onveilige publieke netwerk de VPN op met het vertrouwde netwerk, en ga dan pas echt internetten of e-mailen. VPN levert geen anonimiteit, het brengt alleen extra veiligheid. Voor anonimiteit moet je onverminderd zaken als HTTPS Everywhere en Ghostery gebruiken. Om een VPN op te zetten is een VPN-server nodig. Veel bedrijven en scholen bieden die aan hun medewerkers en scholieren. Heb je geen toegang tot een VPN-server, dan kun je een commerciële VPN-dienst afnemen. Bekende VPN-aanbieders met een goede staat van dienst als het gaat om online privacy, zijn onder meer Mullvad, Private Internet Access, TorGuard en IPVanish. Bekend van mobiel gebruik en binnenkort ook voor de pc beschikbaar is Freedome van beveiligingsbedrijf F-Secure. Freedome biedt tegelijkertijd direct bescherming tegen trackers en geeft je de mogelijkheid uit verschillende exit-routers naar internet te kiezen, een beetje zoals Tor dus.

De meeste VPN-diensten kosten een paar euro per maand, belangrijke verschillen zijn het wel of niet ondersteunen van OpenVPN, de hoeveelheid apparaten die gelijktijdig mogen verbinden en soms ook de maximale hoeveelheid data die je via de VPN mag versturen. Hoe je die VPN-diensten gebruikt of zelfs je eigen VPN-server opzet, kun je op onze website vinden.

©PXimport

04 Freedome VPN-service van F-Secure is behalve voor smartphones binnenkort ook voor de pc beschikbaar.

05 Veilig mailen

Gelukkig zijn er meer dan genoeg mogelijkheden om ervoor te zorgen dat jouw mail alleen door jou wordt gelezen. Je zou al kunnen overschakelen naar de webmail van je eigen internetprovider. Qua gebruiksgemak is het vaak niet minder en Nederlandse providers staan toch weer iets verder af van de Amerikaanse NSA. Veelal zullen ze hun mailservers ook gewoon in Nederland hebben staan. Wel vallen ze natuurlijk onder de Nederlandse wet- en regelgeving en zijn ze uiteindelijk altijd verplicht de gevraagde informatie over hun abonnees aan de overheid op te leveren, zoals we eerder zagen. Wil je meer zekerheid over je privacy, kies dan voor een gegarandeerd veilige mailaanbieder als SAFe-mail en ProtonMail. Vooral de laatste gooit hoge ogen met volledige versleuteling, zowel van mail onderweg, als op de in Zwitserland gehoste servers van ProtonMail.

Er zijn dan ook twee wachtwoorden nodig om bij de mail te komen, de eerste om in te loggen bij ProtonMail en de tweede om de mailbox te ontsleutelen. Dit laatste wachtwoord blijft helemaal binnen de browser en de versleutelde verbinding. ProtonMail is nu nog in een publieke bèta, via de website kun je toegang aanvragen maar het aantal deelnemers is nog beperkt. We verwachten dat deze dienst uiteindelijk ook geld zal gaan kosten.

©PXimport

Met servers in Zwitserland en volledige versleuteling wil ProtonMail de nieuwe standaard in veilig e-mailen zijn.

Heft in eigen hand

Wil je er echt zeker van zijn dat er geen pottenkijkers in je mail meegluren, dan moet je zelf een mailaccount opzetten in Outlook-alternatief Thunderbird, dat via het PGP-protocol het mailverkeer versleutelt. Hoe je dat doet lees je hier.

Succesvol dankzij privacy

Volgens Daphne van der Kroft van Bits Of Freedom zullen er steeds meer diensten komen die respect voor de privacy van de gebruiker als verkoopargument inzetten. "Er is een enorm gat in de markt voor privacyvriendelijke diensten. Nederlanders zijn ondernemers, ik hoop en verwacht dat ze in dit gat springen. Klanten zullen die diensten ook steeds meer waarderen. Want we moeten onszelf redden als het gaat om privacy. Je kunt stemmen op partijen die privacy belangrijk vinden en je kunt kopen bij bedrijven die privacy belangrijk vinden, en ze dat laten weten ook."

06 Privé chatten

Alle bekende chatprogramma's, van Skype tot Facebook Messenger, hebben als nadeel dat de gesprekken onderschept kunnen worden en vaak ook via een server lopen die in Amerika staat of eigendom is van een Amerikaans bedrijf. Niet veilig dus. Om veilig te chatten heb je eigenlijk geen andere keuze dan OTR, de Off-the-record messagingdienst. Op onze website staat een uitgebreide cursus waarin je leert hoe je met OTR begint.

07 Bestanden en schijf beveiligen

Ga je op pad met je bestanden, bijvoorbeeld door een externe harde schijf mee te nemen of door met je laptop op pad te gaan, dan is het versleutelen van de gegevens een belangrijke stap om je privacy te waarborgen. Versleuteling voorkomt dat onbevoegden toegang krijgen tot de gegevens zodra ze fysieke toegang hebben tot het apparaat waar de gegevens op staan. Wil je alleen losse bestanden versleutelen, dan zijn er veel programma's die je kunt gebruiken, bijvoorbeeld 7-Zip waarmee je versleutelde zipbestanden kunt maken, AxCrypt, GNY Privacy Guard en TrueCrypt. Deze laatste kan bestanden versleutelen, maar ook de hele harde schijf en zelfs de systeempartitie. Echter is de ontwikkeling onlangs plotseling gestopt, waardoor velen de tool nu wantrouwen.

Toch werkt de tool nog altijd perfect en zijn er alleen maar meer twijfels gerezen of de reden dat de ontwikkeling van TrueCrypt is gestopt niet simpelweg lag in het te grote succes. Want net als bij Tor wist de NSA tot in 2012 in elk geval ook met TrueCrypt versleutelde gegevens en schijven, niet te decrypten. Omdat de laatste versie van TrueCrypt verdacht wordt van backdoors, geven velen de voorkeur aan de voorlaatste versie. Deze versie 7.1a is te hier downloaden.

©PXimport

Hoewel verdacht sinds de ontwikkeling plots stopte, is TrueCrypt nog steeds een goed bruikbare tool voor schijf- en bestandsversleuteling.

Cloudencryptie

Steeds meer data staat niet op de pc maar in de cloud bij Dropbox, OneDrive, Google Drive of SygarSync. Allemaal weer Amerikaanse bedrijven met servers in de Verenigde Staten en dus een hoog risicoprofiel dat behalve jijzelf ook anderen in jouw bestanden kunnen kijken. Met BoxCryptor kun je de bestanden in de cloud versleutelen.

09 Een veiliger OS gebruiken

Wil je nog meer privacy, overweeg dan van besturingssysteem te wisselen. Het opensource Linux is al snel veiliger dan het closesource Windows, maar er zijn nog weer andere besturingssystemen zoals CubeOS en Tails. Tails kun je gratis downloaden en op een usb-stick of dvd plaatsen, verdere installatie is niet nodig. Tails gebruikt bijvoorbeeld standaard Tor voor alle netwerkcommunicatie en heeft Iceweasel als browser, een aangepaste versie van Firefox inclusief HTTPS Everywhere, NoScript en CookieMonster voor veilig browsen.

©PXimport

Tails is een Linux-distributie met maximale opties voor privacy zoals Tor en een veiligere browser.

Conclusie

Waren vrijheid en onafhankelijkheid lange tijd de grote charmes van het internet, inmiddels moet je deze echt bevechten. Internetgrootmachten als Google, Facebook, Yahoo en anderen zijn meesters in het verzamelen van privacygevoelige gegevens, wat bovendien weer de aandacht trekt van geheime diensten en overheden. En ook die overheden stellen maar al te graag een zo compleet mogelijk profiel van jou op. Voor privacy moet je dus zelf moeite doen. Dat betekent behalve kritisch zijn op de diensten die je gebruikt en de informatie die je zelf prijsgeeft, vooral ook programma's en technieken gebruiken die snuffelaars zoveel mogelijk buiten de deur houden. Helemaal anoniem online zijn is niet meer mogelijk, maar je kunt jezelf en je eigen leven wel zo veel mogelijk in bescherming nemen. Begin nog vandaag, want privacy die je eenmaal kwijt bent, komt nooit terug!

Googles online tekst- en spreadsheet-bewerkers zijn een fijne, gratis alternatief voor Microsofts Office-suite. De mogelijkheden zijn vrijwel net zo uitgebreid. Het delen en samenwerken in bestanden is misschien nog wel makkelijker dan bij Word en Excel, maar er zijn wel wat dingen waar je op moet letten voor je ongebreideld je bestanden gaat delen.

Google Docs en Sheets

Google Docs, ook wel Documenten, is Googles tegenhanger van Microsoft Word, terwijl Sheets een concurrent voor Excel is. Anders dan bij Office-programma's werken Googles diensten in de cloud. De offline-functies zijn echter ook prima, en je kunt de tools prima gebruiken zonder internetverbinding. Het fijne aan dit cloud-first-idee is dat je in principe altijd en overal bij je bestanden kunt, en je niet vooraf hoeft te plannen wanneer en waar je je bestanden wilt openen. 

Back-up maken van bestanden

Voor je bestanden gaat delen, is het handig om eerst een back-up te maken van het te delen bestand, helemaal als je van plan bent om bepaalde mensen - of iedereen met de deellink - bewerkingsrechten te geven. 

Een back-up maken van een Docs- of Sheets-bestand is simpel genoeg. Open het document, ga in de menubalk bovenaan naar Bestand en klik op Kopie maken. Geef je kopie een naam, of laat de huidige naam staan. Het vinkje bij Delen met dezelfde mensen kan handig zijn, maar die wil je nu juist uit laten, als je het bestand al met iemand hebt gedeeld. Klik op Een kopie maken, en het bestand staat nu als los document in je map. 

Bestand delen

Nu kun je originele bestand daadwerkelijk gaan delen. Klik op de grote Delen-knop rechtsboven. Standaard staat een bestand op Alleen voor jou, met de dropdown op Beperkte toegang. Via de adresbalk bovenaan kun je specifieke mensen uitnodigen - ze hoeven niet per se een Google-account te hebben, je kunt elk e-mailadres invullen. 

Via de dropdown onderaan kun je het bestand ook openstellen voor iedereen die de link heeft. Vanzelfsprekend moet je hier voorzichtig mee omspringen, want je hebt zelf weinig invloed op waar de link allemaal terechtkomt. 

Heb je iemand toegevoegd of heb je de link opengesteld, dan zie je een extra dropdown verschijnen, die standaard op Kijker staat. Zet je die op Reageerder, dan kunnen mensen reacties achterlaten in het document; met Bewerker krijgen ze volledige edit-rechten. Vandaar de back-up die we eerder hadden gemaakt: iemand kan per ongeluk (of expres!) het hele document wissen, zonder dat je er zelf nog veel aan kunt doen. 

Docs.new

Werk je veel met documenten, spreadsheets en presentaties, dan heeft Google een handige shortcut ingebouwd die je op de lange termijn veel tijd kan schelen. Je kunt namelijk direct een nieuw bestand openen zonder eerst naar de homepage van Google Docs te gaan. Dat doe je door docs.new in je adresbalk te typen en op Enter te drukken. Nu opent direct een nieuw Google-document. Hetzelfde geldt voor Sheets (sheets.new), Presentaties (slide.new) en Formulieren (form.new). 

Tot slot

Bestanden delen via Google Docs of Sheets is nog makkelijker dan via Microsoft Word of Excel, je moet alleen wel even weten wat je doet. Zorg ervoor dat je niet meer mensen toegang geeft dan nodig, deel de openbare link alleen als je de mensen met wie je samenwerkt vertrouwt, geef niet zomaar iedereen bewerkingsrechten, en vergeet vooral geen back-up te maken, zodat je altijd een originele versie van het bestand in je persoonlijke Drive hebt staan.

Een toestel als de Motorola Moto G35 kan laten zien hoe goed een smartphone-ervaring kan zijn, zelfs als je er minder dan 200 euro voor betaalt. Dit model heeft een adviesprijs van 179 euro en biedt daarvoor een aantal mooie eigenschappen aan.

Net zoals bij seriegenoot Moto G55 kunnen we het ontwerp en de gekozen materialen voor de behuizing waarderen. De Motorola Moto G35 oogt strak en ligt lekker in de hand. Hij glijdt er bovendien niet snel uit, vanwege het polycarbonaat op de achterkant. Het toestel is niet waterdicht, maar is wel waterafstotend – dat is tenminste iets. Verder waarderen we het lage gewicht van 188 gram, de koptelefoonaansluiting onderop en de vingerafdrukscanner in de powerknop. De G35 voelt derhalve compleet aan, in elk geval op het gebied van hardware.

De Moto G35 heeft een aantal overeenkomsten met de 70 euro duurdere Moto G55. Zo heeft het riante lcd-scherm van 6,72 inch veel dezelfde eigenschappen. De (HDR-)kleuren en het contrast ogen mooi, maar de kijkhoek is niet fraai. De maximale helderheid ligt lekker hoog, waardoor je op zonnige dagen goed ziet wat er gebeurt. Daarnaast is er een hoge resolutie (1080 × 2400 pixels) en verversingssnelheid van 120 Hertz. Ook dit model heeft helaas last van die goedkoop ogende luchtlaag en bijbehorend schaduwspel aan de randen.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Begrijpelijke keuzes

Onder de motorkap zit de relatief onbekende Unisoc T760-processor, die qua prestaties net iets achterloopt op de cpu van de Sony Xperia 10 VI (de Snapdragon 6 Gen 1). Als je bedenkt dat de Sony twee keer zo duur is, dan is dat helemaal niet verkeerd voor de prijs.

In tegenstelling tot de Moto G55 merken we soms dat het scherm te snel wil voor de processor. Dat merk je tijdens het scrollen. Het kan daardoor zijn dat het display, ondanks die hoge verversingssnelheid, schokt. Ook hebben apps soms wat tijd en ruimte nodig om op gang te komen.

Dat valt een beetje tegen, maar hoort bij deze prijsklasse. Datzelfde geldt voor de hoeveelheid werkgeheugen en opslagruimte, die 4 en 128 GB bedragen. De eerste is echt het minimale voor een Android-apparaat, terwijl de tweede niet meer van deze tijd is gezien de ruimte die we nodig hebben, maar gelukkig kun je die uitbreiden met een micro-SD-kaart. Het updatebeleid is ook niet te scherp, maar voor minder dan 200 euro begrijpelijk. Je krijgt in twee upgrades en drie jaar aan updates. De vergelijkbare Samsung Galaxy A15 doet dat beter met vier en vijf jaar.

Groothoeklens in dit prijssegment?

Net zoals bij de Moto G55 beschikt de Motorola Moto G35 over een hoofdlens van 50 megapixel. Gezien de prijs zijn we iets vergevingsgezinder en willen we graag benadrukken dat het toestel kleurrijke en redelijk gebalanceerde foto's maakt. Echter, het ontbreekt her en der wel een detail. Daarvoor ogen de beelden helaas te wazig, ondanks de autofocus. Avondfotografie is helaas niets om over naar huis te schrijven, aangezien details nog meer opgaan in de achtergrond dan overdag. Als je hier dus een foto mee maakt, doe dat dan in goed verlichte omgevingen.

Wat de Motorola Moto G35 redelijk uniek maakt, is de toevoeging van een groothoeklens. Die komen we niet vaak tegen op toestellen voor minder dan 200 euro. Hoewel we over het algemeen de resultaten van deze cameralens een voldoende willen geven, moet je wel rekening houden met een aantal vervelende zaken. De beelden ogen soms onscherp, een beetje korrelig en ook de kleuren komen niet helemaal overeen met de werkelijkheid. Houd het dus lekker op de hoofdcamera voor wanneer je foto's maakt, voor zowel ver weg als heel dichtbij.

Motorola Moto G35 kopen?

Ook de Motorola Moto G55 biedt een accu met een totaalvermogen van 5000 mAh aan. Door de niet al te krachtige processor kun je er daarom van uitgaan dat je hem meer dan een dag kunt gebruiken zonder hem te hoeven opladen. Soms zelfs twee dagen, als je rustig aan doet. Opladen gaat niet ontzettend snel met maximaal achttien watt, waardoor het al snel meer dan twee uur kan duren voordat de batterij weer vol is. De oplader moet je overigens zelf even regelen, omdat die, volgens Europese regels, niet meer in de doos verpakt wordt.

Onderaan de streep doet de Motorola Moto G35 weinig fout, dus kun je hem prima meenemen in je overweging. De processor houdt hier en daar je input niet helemaal bij, maar dat is eigenlijk het grootste struikelblok, zeker gezien de prijs. Dat kan overigens ook voor problemen met HDR-content zorgen, aangezien die meer van een systeem vraagt. We zijn echter wel van mening dat de Samsung Galaxy A15 iets meer voor hetzelfde geld aanbiedt, helemaal als het gaat om het updatebeleid. Maar de Moto G35 is allesbehalve een slechte smartphone.