Aangezien de Sony PlayStation 5 voor de deur staat, is het tijd om de balans op te maken. Wat kun je verwachten van de console en over wat voor specificaties beschikt het apparaat? In dit artikel lees je alles dat je wil weten over de PS5, die 19 november gelanceerd wordt.

Vanaf die dag kunnen we twee versies van de PlayStation 5 in de winkel verwachten (tenminste: wanneer de voorraad dat toelaat): een versie met en een versie zonder disclade. Het verschil moge duidelijk zijn: de eerstgenoemde variant speelt discs af en ondersteunt digitale titels, terwijl de laatstgenoemde alleen digitale games en content ondersteunt. Er zit prijsverschil tussen beide modellen. De discversie kost 499 euro, de versie zonder discopening kost 399 euro.

©PXimport

PlayStation 5: de specificaties

Onder de motorkap komen we flink wat geweld tegen. Neem bijvoorbeeld de processor: een AMD-chip die gebaseerd is op de derde generatie Ryzen-lijn. Het is een zelfgemaakte processor voorzien van acht kernen, gebaseerd op de 7nm Zen 2-microarchitectuur. De kloksnelheid bedraagt 3,5 GHz, maar er is ondersteuning voor een variabele frequentie. Verder is er 16 GB aan werkgeheugen ingebouwd. Dit is gddr6-geheugen met 10 GB die rekent op 560 GB per seconde en 6 GB die rekent op 336 GB per seconde.

De gpu, bedoeld voor de graphics, is dan weer gebaseerd op AMD’s Radeon Navi-microarchitectuur. Dat is in dit geval een custom RDNA 2-chipset. De gpu biedt ondersteuning aan voor de belangrijke technologie ray tracing. Dat wordt hardware- en niet softwarematig geregeld. Die gpu heeft een uitvoer van 10,28 teraflops. Het aantal teraflops staat gelijk aan de rekenkracht van de console. Hoe hoger dat getal, hoe mooier en sneller de beelden weergeven worden. De 36 aanwezige kernen hebben een kloksnelheid van 2,23 GHz, maar ook hier geldt dat er een variabele frequentie is.

Dat klinkt allemaal heel leuk en aardig, maar wat betekent dit nou concreet? De PlayStation 5 is in staat natively games in 4k en op 60 frames per seconde (fps) af te spelen. Ook is er ondersteuning voor beelden in 120 fps, waarschijnlijk dan in een lagere resolutie. De belofte van Sony is dat de PS5 uiteindelijk een resolutie van 8k kan presenteren.

©PXimport

Onze vrienden van Power Unlimited hebben de PlayStation 5 al binnen.

Interne ssd en media

Verder zit aan boord een ssd met een beschikbare ruimte van 825 GB. Waarschijnlijk is dat een schijf van 1 TB, waar allerlei systeembestanden op geïnstalleerd staan. Mocht het te weinig ruimte zijn: je kunt zelf een eigen ssd inbouwen, mocht je dat willen. Ook kun je een usb-schijf gebruiken. De datasnelheden van de interne ssd komt neer op 5,5 GB per seconde voor onbewerkte data, terwijl dat aantal op 8 tot 9 GB per seconde ligt voor gecomprimeerde gegevens.

Een handig aspect die het gebruik van een ssd toelaat is de functie Activities. Hiermee kun je meteen een bepaald level van een game spelen, bijvoorbeeld. Dat regel je vanuit het vernieuwde thuisscherm, dat Sony onlangs presenteerde. Je hoeft in dat geval niet heel het spel in te laden.

De PlayStation biedt verder ondersteuning aan voor 3d-audio en brengt daarvoor ook een speciale headset uit. Dit moet leiden tot een natuurlijk klinkend surroundgeluid, zelfs met een normale headset op. Ook beschikt de PS5 over een 4k blu-ray-discdrive (wanneer je de discversie koopt), waardoor je dus media op schijfjes kunt kopen en in 4k kunt bekijken.

Tot slot is het goed om te weten dat nagenoeg elke PlayStation 4-game op de PlayStation 5 te spelen is. We zeggen bewust ‘nagenoeg’, omdat er een handjevol titels bestaan die niet op de nieuwe console gespeeld kunnen worden. Dit zijn:

• DWVR
• Afro Samurai 2: Revenge of Kuma Volume One
• TT Isle of Man – Ride on the Edge 2
• Just Deal With It!
• Shadow Complex Remastered
• Robinson: The Journey
• We Sing
• Hitman Go: Definitive Edition
• Shadwen
• Joe’s Diner

Bovendien is en blijft het mogelijk games te spelen via de PlayStation Now-dienst. Dat is een gamestreamingdienst waarmee je toegang krijgt tot een grote selectie PlayStation-games. Dat moet het gemis van uitgebreide backwards compatibility enigszins opvangen, ook al dien je hier wel maandelijks 9,99 euro voor te betalen. Je kunt helaas niet zomaar een PS3-schijfje in de discopening doen en die game spelen.

©PXimport

De controller

Niet geheel onbelangrijk: de controller. Het is voor het eerst dat Sony drastische veranderingen doorvoert aan zijn PlayStation-controller, die tot nu toe altijd DualShock-controllers genoemd werden. De vernieuwde controller heet DualSense en heeft een aantal interessante dingen aan te bieden.

Aan de indeling van de knoppen is weinig veranderd. De gebruikelijke knoppen zitten nog steeds op dezelfde plek, waardoor je dus geen grote overstap hoeft te maken. Wel is de controller dit keer forser en is er verbeterde haptische feedback aanwezig. Daardoor voelt de DualSense toch anders aan tijdens het spelen. Bovendien zijn er nu adaptieve triggers, net als op Xbox. Daardoor kun je zelf bepalen hoeveel gas je geeft in een racegame bijvoorbeeld, omdat de triggers verschillende drukniveaus ondersteunen. Verder zit er een microfoon ingebouwd.

De PlayStation 5 biedt overigens eveneens ondersteuning aan voor PlayStation 4-controllers, maar alleen wanneer je een PS4-game op het systeem speelt. Dat kan via een download, maar ook wanneer je dus de discversie hebt en je je PS4-verzameling voornamelijk fysiek houdt.

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!