"This is what you're doing", begint Sean Murray, creatief brein achter de game No Man's Sky. Wat volgt is de demo waar iedereen sinds de aankondiging van No Man's Sky op heeft zitten wachten. Het is de opsomming van gameplay-elementen waar we op hoopten bij een oneindige game.

No Man's Sky heeft verhaal. No Man's Sky heeft vreemde talen die je stap voor stap moet leren. No Man's Sky heeft 2001-achtige monoliths met vreemde inscripties. No Man's Sky leeft. No Man's Sky heeft npc's om gesprekken mee te voeren, al kan zo'n gesprek gauw ongemakkelijk worden als je de taal niet begrijpt. No Man's Sky heeft basissen en fabrieken waar je in kunt breken om unieke 'productrecepten' te stelen. Voor drugs, bijvoorbeeld. Lees ook: Alienware Steam Machine review - Je pc als spelcomputer.

Maar No Man's Sky heeft ook een wanted-level à la GTA. Breek je in bij zo'n fabriek, dan worden sentinels gealarmeerd en proberen ze je overhoop te knallen. Knal je hen overhoop, dan stijgt je wanted-level en roepen ze de hulp in van sterkere beschermengelen. Knal je te lang door, dan overhit je ruimtepistool.

No Man's Sky heeft een survival-element. Op sommige planeten is het zo koud dat je ruimtepak niet voldoende bescherming biedt en je dus al gauw bevriest. Op sommige planeten is het zo warm dat je constant de schaduw op moet zoeken om niet in vlammen op te gaan. Is er niet voldoende schaduw, dan gebruik je guns en granaten om een loopgraaf te terraformen. Waar is het veilig? Waar is het onveilig? Welke upgrades heb ik nodig om een Orchids to Dusk-scenario te voorkomen?

©PXimport

Je kunt basissen en fabrieken bezoeken voor recepten.

Veredelde X-Wing

Wat we al wisten is dat je kunt handelen in No Man's Sky. Hoe je dat doet wisten we nog niet. Veel planeten barsten van het leven, levend in procedureel gegenereerde gebouwen, gebouwd in dorpjes. De taal leren om te kunnen handelen is belangrijk. Naar verloop van tijd begin je er goed op te staan bij een ras. Leden van dat ras zijn dan meer geneigd met je te handelen, delen hun technologie en vragen lagere prijzen voor hun producten. Niet elk ras is zo handelswillig overigens; sommige schieten je liever overhoop.

©PXimport

Elke planeet die je bezoekt heeft een eigen klimaat.

Om te handelen, moet je iets te verhandelen hebben. No Man's Sky heeft asteroïden die je mijnt, nederzettingen die je plundert, materialen die je verzamelt op de verschillende planeten. Verzamel je te veel, dan krijg je de lokale sentinels achter je aan. Alle materialen gebruik je om je jumpdrive, je pak, je ruimteschip, je wapens te upgraden. No Man's Sky heeft geen vaste tech-tree, maar blueprints die je gebruikt om upgrades en items te craften. No Man's Sky geeft je geen missies of objectives, maar zonder die jumpdrive kom je je eerste planetenstelsel niet uit.

©PXimport

Elk ruimteschip heeft andere eigenschappen.

No Man's Sky heeft verschillende soorten ruimteschepen. De een is een veredelde X-Wing, de ander meer geschikt voor handel, weer een volgende is een verkenner bij uitstek. No Man's Sky heeft miljarden planeten om te verkennen. Ben je de eerste menselijke speler op zo'n planeet, dan heb jij het recht om die planeet en al zijn flora en fauna namen te geven. No Man's Sky heeft een galaxy map onvergelijkbaar met die van Mass Effect, zo immens. No Man's Sky heeft survival, combat, handel en exploratie. Einde presentatie.

©PXimport

Als je een nieuwe planeet ontdekt, kan je alles wat leeft een naam geven.

Grondstoffen en nederzettingen

En dan moet je het zelf maar doen. "Planeten hebben geen GameFAQs", lacht Murray. Dus ga je scannen. Op zoek naar nederzettingen, die er misschien wel helemaal niet zijn. Op zoek naar de unieke grondstoffen en diersoorten die de planeet rijk is. Als in Metal Gear grijp je je verrekijker om de horizon af te stropen. Je vindt een observatorium in de verte en vliegt erheen. Je landt, mijnt wat plutonium en ontdekt een nieuwe diersoort die je 'penishoofd' noemt (de uiteindelijke game krijgt een viezewoordenfilter; onze demo had die nog niet).

Je stapt het observatorium binnen en verrek, een

alien heet je welkom. Je begrijpt alleen niks van wat hij zegt. Je gokt een van de vier antwoorden in de hoop op een positieve reactie. Hij heeft geen zin meer om met je te handelen en vraagt torenhoge prijzen voor de wapens die je heel graag wilt hebben. Beter leer je eerst die taal voordat je nog zo'n gesprek aangaat.

©PXimport

Sociaal zijn loont in No Man's Sky.

Buiten is het inmiddels donker. Je vindt een zendmast, activeert 'm en een enorm gebied op de planeet wordt gescand. Er verschijnen blauwe, rode, groene icoontjes. Elk icoontje staat voor een interessante plek waar iets te doen is. Maar inmiddels is al een kwartier verstreken van het half uur speeltijd. Dus roep je je ruimteschip op (wat resources kost en alleen mogelijk is bij bepaalde basissen), start je de motoren en vlieg je laadtijdloos door de dampkring het wijde universum in.

Iedereen doet iets anders

Juist wanneer je

begint na te zingen, word je overhoop geknald. Ruimtepiraten. Dacht je dat No Man's Sky je op je gemakje door zijn oneindigheid liet vliegen? Niets is minder waar. De ruimte is een onherbergzame non-plek. Je richt, je lockt, je schiet je belagers overhoop. Sturen is geen kwestie van Elite Dangerous, maar gewoon weggelegd voor iedereen. No Man's Sky is geen hardcore spacesim, maar een arcade-ish ruimtegame. Helaas heb je een handelsschip. Dat kantelt en stuurt net wat minder lekker. Je voelt je walrus in een dogfight.

'Verderop' zijn planeten. No Man's Sky vertelt je dat het een half uur vliegen is naar de dichtstbijzijnde, maar dat half uur heb je niet. Met L1 en R1 activeer je een boost. Terwijl je door je brandstofvoorraad heen brandt arriveer je binnen een halve minuut op je plek van bestemming. Je penetreert de dampkring en bedenkt je: wow, ik had nog uren op die vorige planeet kunnen doorbrengen. Tweede gedachte: wow, No Man's Sky heeft nog wel heel erg last van pop-in. Voor je neus verschijnen grote en kleine details uit het niets; grote vlakken blauw en groen verspringen naar oceaan en dichtbebost gebied. De framerate kakt in. Je schiet een diep gat in de grond en valt door het 'level'. Het is de prijs van de omvang van No Man's Sky. Je hoopt dat de komende vier maanden voldoende zijn om de game af te krijgen.

©PXimport

In No Man's Sky heb je geen levens, maar je verliest spullen wanneer je doodgaat.

Dichter bij de grond zie je helemaal niets. Het gebied wordt geteisterd door heftige zuurregens. Er schieten tentakels uit de grond en als je niet gauw onderdak vindt of weer wegvliegt is je avontuur snel ten einde. "Je hebt oneindig veel levens", vertelt de medewerker van Hello Games, "maar je verliest spullen wanneer je doodgaat."

Je springt snel weer in je vliegtuigje en samen met de ontwikkelaar merk je op dat alle spelers om je heen op compleet andere plekken zijn beland. Iedereen doet iets anders. De één wil alles weten over de planeet waar hij begon, de ander wil zoveel mogelijk planeten bezoeken binnen een half uur. En weer een ander blijft ver weg van de planeten en begeeft zich in de ruimte om handel te drijven, ruimtekaravanen aan te vallen en asteroïden te mijnen. Of gewoon van het uitzicht te genieten. De medewerker vindt het fascinerend: "We zien mensen dingen doen die we zelf nog niet eens hadden bedacht."

©PXimport

Je bent vrij om te gaan en staan waar je wilt.

De prijs van onbegrensde vrijheid

En dan is de tijd op. Je wilt door, maar moet nog wachten tot juni. De vragen beginnen door je hoofd te spelen. Hoe lang blijft dit leuk? Wil je op planten blijven knallen om grondstoffen te verzamelen? Hoe spannend is de vijfde planeet waar je op landt? En de honderdste? En de vijfduizendste? Wanneer slaat de ruimtemoeheid toe? Is No Man's Sky uitdagend genoeg? En: komt de game op tijd af?

Een speelsessie van een half uur en een indrukwekkende presentatie geven op die vragen geen antwoord. Enkele zorgen zijn weggenomen: ja, er is meer dan genoeg te doen in No Man's Sky. Nee, je bent niet alleen maar aan het rondvliegen om planeten gekke namen te geven. Andere spelers kun je tegenkomen, zij het in ghost-vorm.

Voorlopige conclusie

Je weet nu: No Man's Sky is alles. Het is een first-person shooter, rpg, spacesim en nog veel meer. Het is een sandbox groter dan je je ooit voor kunt stellen. Het is onbegrensde vrijheid. Maar hoe leuk is onbegrensde vrijheid? Minecraft roept enthouasiast 'heel leuk!', maar Minecraft draait meer om creativiteit dan No Man's Sky. No Man's Sky vertrouwt op je nieuwsgierigheid. Wie die nieuwsgierigheid ontbeert gaat zich eerder oneindig vervelen.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Gamer.nl

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.