Voor de installatie van een Linux-distributie heb je vrijwel altijd een opstartbare dvd of usb-stick nodig. Denk bijvoorbeeld aan populaire besturingssystemen als Linux Mint en Ubuntu. Nu cd/dvd-stations steeds meer in de vergetelheid raken, blijft de usb-stick min of meer als enige installatie-optie over. Hoe bereid je zo’n opstartbare usb-stick voor, zodat je de beoogde Linux-distributie soepel kunt installeren?

Onder de Linux-paraplu bestaan er allerlei besturingssystemen. Op het gebied van uiterlijk en functionaliteit verschillen die nogal van elkaar. Toch hebben al die verschillende Linux-distributies ook wat gemeen, namelijk de installatiewijze. Door een pc of laptop vanaf een geprepareerde usb-stick op te starten, kun je de installatie van het besturingssysteem in orde maken.

Welke usb-stick?

Voor de meeste Linux-distributies volstaat een usb-stick van minimaal 8 GB prima. Het is niet nodig om de usb-stick vooraf te formatteren. Het verderop besproken programma Rufus voorziet de usb-stick namelijk automatisch van het juiste bestandssysteem.

Houd er wel rekening mee dat alle bestaande bestanden worden gewist. Maak zo nodig eerst een back-up van die gegevens.

Installatiebestand vinden

Voor het prepareren van een opstartbare usb-stick heb je eerst het juiste installatiebestand nodig. Uitgevers van Linux-distributies gebruiken hiervoor meestal een iso-image. Download het benodigde iso-bestand vanaf de website van het beoogde besturingssysteem. Voor de Linux-distributie Ubuntu kun je hiervoor bijvoorbeeld terecht op www.ubuntu.com/#download. Klik bij het laatste versienummer op de downloadlink. Een iso-image is meestal enkele gigabytes groot. Neem daarom even de tijd om het installatiebestand vanaf het web te downloaden. 

Rufus

Er bestaan verschillende programma’s om een opstartbare usb-stick te creëren. Het kleine Windows-tooltje Rufus werkt snel én ondersteunt de populairste Linux-distributies. Bezit je een geschikte usb-stick en staat het juiste installatiebestand op jouw computer? Surf dan naar https://rufus.ie/nl en scrol een stukje omlaag om de downloadlinks van het programma te tonen. Via Rufus 3.17 Portable sla je een exe-bestand van het programma op. 

Op het moment van schrijven is Rufus 3.17 de laatste versie, maar het tooltje krijgt in de toekomst een hoger versienummer. Klik het pop-upvenster met de advertentie weg. Dubbelklik daarna op rufus-3.17p.exe en bevestig met Ja. Een installatie is verder niet nodig. De Nederlandstalige gebruikersomgeving van Rufus komt tevoorschijn.

Usb-stick prepareren

Je gaat nu de opstartbare usb-stick maken. Prik de usb-stick in een vrije usb-poort van de Windows-computer. Je selecteert onder Apparaat vervolgens het juiste usb-opslagmedium. Wees er zeker van dat de correcte schijfletter is geselecteerd. Klik op SELECTEREN en zoek het zojuist gedownloade iso-bestand op. Je klikt nu op de bestandsnaam, waarna je bevestigt met Openen. 

De meeste computers gebruiken UEFI als systeemsoftware. Selecteer in dat geval onder Partitie-indeling de optie GPT. Is jouw machine al op leeftijd (pakweg tien jaar of ouder), dan is die waarschijnlijk nog voorzien van het BIOS. Kies dan MBR. De overige instellingen laat je ongewijzigd. Klik op STARTEN / OK en wacht af totdat het proces is afgerond. Klik tot slot op Sluiten. Je kunt de usb-stick nu veilig uitwerpen.

©PXimport

Opstartbare usb-stick laden

Ga nu naar de pc of laptop waarop je de Linux-distributie wilt installeren. Voordat je dit systeem inschakelt, prik je eerst de opstartbare usb-stick in een vrije usb-aansluiting. Druk tijdens het opstartproces op een specifieke toets om de UEFI (of het BIOS) te openen. Afhankelijk van het gebruikte systeem is dat bijvoorbeeld F2, F12 of Delete. 

De UEFI is systeemsoftware waarin je allerlei zaken van de computer kunt regelen. Zoek het opstartmenu op. Meestal staat dat aangegeven met Boot of Boot Menu. Selecteer de juiste usb-stick als opstartstation. Herstart nu het systeem. Als het goed is, verschijnt het logo van de betreffende Linux-distributie in beeld. Je kunt nu de installatie in orde maken.  

©PXimport

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!