Snel, sneller, snelst. Wist je dat de prestaties van je computer vaak nog een tandje hoger kunnen? Is Windows traag? Lees verder en ontdek hoe je Windows 11 en Windows 10 in de hoogste versnelling schakelt.

Standaard gebruikt Windows 11 een gebalanceerd energieschema: hierbij gaat het om de ideale combinatie tussen stroomverbruik en prestaties. Wij zijn echter op zoek naar de beste prestaties. Tijd om de energiemodus daarop aan te passen.

In het instellingenvenster van Windows kies je voor Systeem, Aan/uit en accu. Bij de optie Energiemodus kies je voor Beste prestaties. Bovendien kun je afdwingen dat de processor altijd volledig wordt benut. Open Startmenu en typ Energie. Kies Energiebeheerschema bewerken. Klik hierna op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. Klap de sectie Energiebeheer voor processor uit. Bij zowel Minimale processorstatus als Maximale processorstatus kies je bij de modus Aangesloten voor 100%.

Lees hier meer over energiebeheer in Windows.

©PXimport

Wel of niet opnieuw

Windows 11 kan sommige apps automatisch opnieuw starten, zodra je de computer opnieuw inschakelt of bijvoorbeeld wanneer Windows opnieuw wordt gestart na het installeren van een update. Je bepaalt zelf of je deze functie op prijs stelt. 

Wil je liever alle bronnen vrijhouden en niets ongevraagd op de achtergrond draaien, dan schakel je de functie uit. In het instellingenvenster kies je voor Accounts, Mijn opnieuw opstartbare apps automatisch opslaan en opnieuw opstarten als ik me opnieuw aanmeld.

Wel of niet nodig

Bij de start van Windows worden op de achtergrond verschillende programma’s en apps geopend. Houd zelf in het oog welke apps dit zijn. Onnodige apps hoeven immers niet te worden gestart. Ga naar Startmenu en typ Opstart. Klik vervolgens op Opstart-apps. Bekijk de lijst met apps en let vooral op de apps die automatisch worden gestart (te herkennen aan de schuif Aan).

Bij elke app lees je hoeveel beslag de app legt op het systeem, bijvoorbeeld Veel invloed of Weinig invloed. Die informatie helpt bij het beoordelen of de app de moeite waard is. Via de sorteerfunctie bovenin kun je de apps sorteren op impact (kies bij Sorteren op voor Invloed op opstarten). Zet de schuif op Uit bij apps die je niet meer wilt opstarten.

©PXimport

Opslag temmen

Leg het gebruik van de harde schijf door Windows aan banden. In het Windows-instellingenvenster kies je voor Systeem / Opslag. Rechts in het venster zie je per categorie (bijvoorbeeld Tijdelijke bestanden en Geïnstalleerde apps) hoeveel schijfruimte in beslag wordt genomen. Klik op Meer categorieën weergeven voor de complete lijst. Klik hierna op Opslaginzicht.

Je kunt Windows automatisch tijdelijke bestanden laten opschonen via de optie Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen. Dezelfde mogelijkheid is er voor de inhoud van gebruikersmappen. Zet de schuif op Aan bij Gebruikersinhoud automatisch opschonen. Bij Opslaginzicht uitvoeren bepaal je wanneer de controle moet plaatsvinden (kies bijvoorbeeld voor Elke week).

Via de optie erna – Bestanden in mijn Prullenbak verwijderen als deze langer zijn bewaard dan – bepaal je na hoeveel dagen de prullenbak automatisch moet worden geleegd. Ditzelfde bepaal je voor de map downloads, via de optie Bestanden in de map Downloads verwijderen als deze langer niet zijn geopend dan.

Verder opschonen

Windows kijkt mee en doet suggesties voor het opschonen van onnodige bestanden. Klik op Aanbevelingen opschonen. Je vindt hier verschillende secties, zoals Tijdelijke bestanden, Grote of ongebruikte bestanden en Ongebruikte apps. Vooral die laatste categorie is interessant: hier toont Windows een overzicht van apps die je langere tijd niet hebt gebruikt en in aanmerking komen om te worden opgeruimd. Plaats een vinkje naast de overbodige apps en klik op Opschonen.

Onder Tijdelijke bestanden wordt een aantal suggesties gedaan, maar Windows laat niet zien wat er écht kan worden opgeschoond. Klik daarom op Geavanceerde opties weergeven. Hier zie je een volledig overzicht van te verwijderen bestanden. 

Goed voorbeeld is de mogelijkheid om vorige Windows-installaties te verwijderen, een actie die in de praktijk al snel 20-30 GB schijfruimte vrijmaakt.

©PXimport

Hardwareverbeteringen

Eerlijk is eerlijk: op softwaregebied kun je gelukkig de nodige stappen nemen om Windows beter te laten presteren. Om Windows echter in de allerhoogste versnelling te schakelen, is het ook goed om naar de hardware te kijken. Maak je nog gebruik van een mechanische harde schijf, overweeg dan een upgrade naar een ssd-variant. Deze schijven presteren aanzienlijk beter en zorgen voor kortere laadtijden in Windows. Daarnaast loont het altijd om het geheugen uit te breiden. Alles voor de hoogste snelheid!

Speciale effecten

Hoewel Windows 11 een visuele opfrisbeurt heeft gekregen, heb je alsnog toegang tot de oudere opties waarmee je de visuele franje kunt uitschakelen. Open Startmenu en typ Sysdm.cpl. Op de tab Geavanceerd klik je op de knop Instellingen in het vak Prestaties. Op de tab Visuele effecten vind je een lijst van visuele effecten die momenteel actief zijn. Geen zin in die extra’s? Kies voor Beste prestaties.

Het beste van beide werelden kan ook: als je sommige effecten in stand wilt houden, kies je voor Aangepast en vink je handmatig de gewenste effecten aan. In Windows 11 kun je de effecten ook op hoofdniveau uitschakelen. In Startmenu typ je Visuele effecten. Zet de schuif op Uit bij Animatie-effecten. Bovendien kun je hier ook invloed uitoefenen op de doorzichtigheid van vensters: zet de schuif op Uit bij Transparantie-effecten als je hierop geen prijs stelt.

Prestaties onder de loep

Ken je de Prestatiemeter in Windows 10 en Windows 11 al? Dit onderdeel geeft informatie over de prestaties van de verschillende onderdelen van het besturingssysteem. Je opent het via het startmenu (typ Prestatiemeter).

Handiger is de mogelijkheid om een rapport te laten genereren. Dit rapport geeft je een beeld van de systeemprestaties. Open het venster Uitvoeren (gebruik Windows-toets+R) en typ de opdracht Perfmon /report. Er worden nu verschillende tests uitgevoerd: in een rapport lees je per onderdeel (zoals processor, werkgeheugen en opslag) hoe de machine presteert.

©PXimport

Spelmodus

Ken je de gamemodus van Windows 11? Je vindt deze via het instellingenvenster: kies Gaming / Gamemodus. Hierbij worden de systeemprestaties verbeterd tijdens het spelen van games. Windows sluit in die modus zoveel mogelijk processen op de achtergrond af, zodat de meeste bronnen kunnen worden toegekend aan de game zelf.

Standaard is de gamemodus ingeschakeld, maar je kunt deze op elk moment weer uitschakelen via het eerdergenoemde instellingenvenster. Dat komt goed van pas als je geen games speelt en niet wilt dat er extra veel bronnen worden vrijgemaakt voor spelgerelateerde zaken, zoals schermopnamen en audio-opnamen.

©PXimport

Stofkam door software

Zorg bij het optimaliseren van Windows meteen voor een opgeruimde omgeving, onder meer door met de stofkam door de geïnstalleerde software te gaan en overbodige programma’s te verwijderen. Open Startmenu en typ Programma’s. Kies Programma’s installeren of verwijderen. Neem de lijst met geïnstalleerde apps door. Bij programma’s die je niet meer gebruikt, klik je op de knop met de drie puntjes en kies je Verwijderen.

Betrouwbaarheidscontrole

Het verhogen van de Windows-prestaties gaat natuurlijk hand in hand met de stabiliteit van de computer. Een handig hulpmiddel hiervoor is Betrouwbaarheidscontrole. In zowel Windows 10 als Windows 11 heb je dit onderdeel tot je beschikking. Open Startmenu en typ Betrouwbaarheid. Kies Betrouwbaarheidsgeschiedenis weergeven. Je ziet in een grafiek hoe de betrouwbaarheid van de computer zich heeft ontwikkeld. Per dag lees je welke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden.

Let vooral op de Kritieke gebeurtenissen: het gaat hier om de serieuzer fouten, bijvoorbeeld een hardwarefout. Dubbelklik op een gebeurtenis om de details te bekijken. De Betrouwbaarheidscontrole toont ook informatieve meldingen, bijvoorbeeld als een nieuwe versie van Office is geïnstalleerd. Je kunt het onderdeel dan ook goed gebruiken om te achterhalen waarom de computer, al dan niet tijdelijk, minder goed presteert.

©PXimport

Naar de snelste schijf

Maak je gebruik van een combinatie tussen een traditionele harde schijf en een ssd, dan kun je snelheidswinst boeken door apps zoveel mogelijk te installeren op de snellere ssd. De mechanische schijf kun je gebruiken voor de opslag van gegevens, zoals Office-documenten en foto’s en video’s. Je kunt in Windows bepalen waar toekomstige apps standaard moeten worden geïnstalleerd, in ons geval op de snelle ssd.

Open Startmenu en typ Standaardopslaglocaties. Een nieuw venster wordt geopend. Bepaal vervolgens per gegevenssoort waar de bestanden een plek moeten krijgen. Zo kun je dit onder meer bepalen voor nieuwe apps, maar ook voor foto’s en video’s. Voor de beste prestaties kies je in elk geval bij de apps voor opslag op de ssd.

Automatisch onderhoud

Windows voert regelmatig periodiek onderhoud uit aan de computer via automatisch onderhoud. De optie is standaard ingeschakeld, maar mogelijk stelt je het tijdstip waarop dat gebeurt (om twee uur ‘s nachts) niet op prijs. In zo’n geval kun je het automatisch onderhoud voortaan laten uitvoeren op een tijdstip dat je zelf hebt gekozen.

Open Startmenu en typ Automatisch onderhoud. Kies voor Instellingen voor automatisch onderhoud wijzigen. Bij Onderhoudstaken dagelijks uitvoeren om kies je de gewenste tijd. Klik op OK.

©PXimport

Schijfopruiming

In zowel Windows 10 als Windows 11 vind je nog de klassieke uitvoering van Schijfopruiming. In plaats van de elders besproken stappen via het Windows-instellingenvenster, kun je de klassieke versie van Schijfopruiming ook nog gebruiken. Die versie geeft je een compacter beeld van de onderdelen die je kunt opschonen.

Open Startmenu en typ Schijfopruiming. Nadat de controle is uitgevoerd, klik je op de knop Systeembestanden opschonen. Schijfopruiming wordt nu nogmaals uitgevoerd, maar toont nu meer onderdelen die je kunt opschonen.

©PXimport

Met Circle to Search kun je informatie opvragen over wat je op het scherm van je smartphone ziet, zonder dat je van app hoeft te wisselen of iets hoeft te kopiëren. Dat kan met Circle to Search, een functie die standaard ingebouwd is in de nieuwste Android-versies van onder andere Google Pixel- en Samsung Galaxy-toestellen. Je kunt er meer mee dan je misschien denkt!

Lees ook: 4 handige AI-functies voor je smartphone

Even snel iets opzoeken terwijl je een video kijkt, een bericht leest of door je favoriete app scrolt: tot voor kort betekende dat toch meestal dat je moest wisselen van app, tekst moest kopiëren of een apart tabblad moest openen. Met Circle to Search hoeft dat niet meer. Google heeft deze functie zo ontworpen dat je op elk moment, in elke app, meteen kunt zoeken naar wat er op je scherm staat. Google zoekt vervolgens direct naar relevante informatie, zonder dat je iets hoeft in te typen. Het werkt in vrijwel alle apps, dus of je nu op Instagram zit, een game speelt of iets leest op een website: je kunt het op elk moment starten.

Wat zie ik?

Circle to Search werkt op allerlei soorten content. Zie je een gaaf shirt op een Instagramfoto en wil je weten waar je het kunt kopen? Omcirkel het, en je krijgt gelijk links naar vergelijkbare kledingstukken in webshops. Vaak krijg je niet alleen identieke producten te zien, maar ook alternatieven in verschillende prijsklassen.

Ook meubels, accessoires of zelfs planten kun je zo herkennen. Als je tijdens het scrollen iets tegenkomt dat je aanspreekt, hoef je alleen maar te cirkelen om meteen te zien waar je het kunt vinden – of wat erop lijkt. Handig als je inspiratie opdoet via video's of foto's en daar direct iets mee wilt doen.

Vertaalhulp

Een andere slimme toepassing is het vertalen van tekst, rechtstreeks vanuit beeld. Stel je leest een buitenlandse recensie, komt een menukaart tegen in een foto, of ziet een handgeschreven briefje in een andere taal. Door simpelweg het relevante tekstdeel te selecteren, krijg je direct een Nederlandse vertaling te zien, zonder dat je eerst een aparte vertaalapp hoeft te openen. Dat maakt het veel laagdrempeliger om bijvoorbeeld Franse recepten te begrijpen, Spaanse socialemediaposts te volgen of Duitse nieuwsartikelen te lezen.

©Google

Studiehulp

Circle to Search komt ook goed van pas bij het leren of studeren. Zit je met een lastige formule of grafiek die je niet begrijpt? Je kunt het direct selecteren en uitleg opvragen, vaak inclusief stapsgewijze berekening of achtergrondinformatie. Vooral handig voor scholieren en studenten die digitale lesmaterialen gebruiken: je kunt blijven werken in je les-app, terwijl je tegelijk extra uitleg opvraagt.

Wat hoor ik?

Ook muziekherkenning is inmiddels in Circle to Search geïntegreerd. Je hebt dus geen aparte apps meer nodig om een nummer te identificeren dat je toevallig hoort in een video, in een winkel of op straat. Door het muzieksymbool onderin aan te tikken terwijl het nummer speelt, herkent Circle to Search het liedje – zelfs als je het neuriet of zingt.

Tips voor gamers

Voor wie graag games speelt op zijn telefoon, biedt Circle to Search sinds kort ook specifieke ondersteuning. Krijg je een puzzel niet opgelost, heb je geen idee wat je met een object of voorwerp in de game moet doen of weet je even niet hoe je een level moet uitspelen? Door het betreffende deel van je scherm te selecteren, krijg je hulp in de vorm van tips, korte uitleg of video's die exact op het juiste moment in de gameplay beginnen. Je hoeft het spel dus niet te verlaten om informatie te zoeken.

©Google

De diepte in

Een opvallende toevoeging van de laatste maanden is AI Mode. Wanneer je iets opzoekt met Circle to Search en er verschijnt een zogenoemde AI Overview, kun je naar beneden scrollen en kiezen voor 'dive deeper with AI Mode'. Je krijgt dan de mogelijkheid om door te vragen binnen hetzelfde onderwerp. Stel: je hebt een afbeelding van een historisch schilderij geselecteerd, en AI Overview geeft een korte samenvatting. In AI Mode kun je dan vragen stellen over de stijl, de kunstenaar of de historische context, en krijg je in gewone taal uitgebreide antwoorden.

De cirkel is rond

Je ziet dat je in het dagelijks gebruik dus verrassend veel met Circle to Search kunt. Daarbij is het fijn dat deze AI-hulp bovendien slim reageert op de context. Selecteer je tekst, dan krijg je andere opties dan bij een object of een geluid. Daardoor voelt het gebruik logisch en hoef je niet telkens na te denken over welke knop je moet gebruiken. Ook handig is dat je de gevonden informatie meteen kunt opslaan of delen. Heb je iets interessants gevonden? Dan kun je het met één tik bewaren in bijvoorbeeld Google Keep, mailen naar jezelf of invoegen in een agendanotitie.

Smartphones met Circle to Search

Je laptop maakt lange dagen. Of je nu thuiswerkt, films kijkt of schoolopdrachten maakt, hij staat vaak uren aan. Wil je dat hij zo lang mogelijk goed blijft werken? Dan zijn er een aantal dingen die je beter niet kunt doen – omdat ze op termijn voor problemen kunnen zorgen. Van slechte ventilatie tot verkeerd opladen: zorg dat je deze fouten voortaan vermijdt.

Lees ook: Zo zorg je dat je laptop zo lang mogelijk blijft werken op één acculading

1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken

Een laptop heeft lucht nodig. Via kleine openingen aan de zijkant of onderkant voert hij warmte af, en die luchtstroom raakt geblokkeerd als je het apparaat op een zacht oppervlak gebruikt. Op bed, een dekentje of je schoot raakt hij die warmte moeilijk kwijt, waardoor onderdelen onnodig heet worden. Op de korte termijn merk je dat aan een luidruchtige ventilator, op de lange termijn aan snellere slijtage. Gebruik je je laptop vaak op schoot? Leg er dan iets hards onder, zoals een plankje of laptopstandaard. Zo voorkom je oververhitting. Bovendien werkt het vaak ook prettiger.

2. Altijd aan de oplader laten hangen

Veel mensen laten hun laptop de hele dag aan de stroom hangen. Dat lijkt handig – je zit nooit zonder stroom – maar voor de accu is het minder ideaal, vooral bij oudere laptops. Die kunnen sneller slijten als ze continu volgeladen blijven. Moderne laptops hebben gelukkig vaak slimme batterijmanagementsystemen die overladen voorkomen, maar zelfs dan is het beter om de batterij niet constant op 100% te houden. Je verlengt de levensduur door de accu regelmatig te gebruiken: haal de stekker er af en toe uit, laat de lading zakken tot zo’n 30 à 40 procent en laad dan weer op. Veel modellen bieden ook een instelling om het laden automatisch te beperken tot bijvoorbeeld 80%. Werk je veel op netstroom? Dan is het zeker de moeite waard om die functie in te schakelen. Zo houd je de accu langer gezond, zonder dat je er iets van merkt in het dagelijks gebruik.

3. Updates telkens uitstellen

Je krijgt een melding, maar klikt op 'nu niet'. En een dag later nog een keer. En nog een keer. Omdat je net lekker bezig bent en geen zin hebt om de laptop opnieuw op te starten, of omdat je denkt dat updates er alleen voor nieuwe functies zijn. Maar juist in die updates zitten vaak beveiligingsverbeteringen en foutoplossingen. Door lang te wachten blijf je kwetsbaar voor lekken of bugs die allang zijn verholpen. Laat updates daarom uitvoeren op een moment dat je je laptop niet nodig hebt – bijvoorbeeld tijdens de lunch of 's avonds. En stel automatische updates in als dat mogelijk is.

©Daniel CHETRONI - stock.adobe.com

4. Geen ruimte voor ventilatie laten

Wie foto's bewerkt, veel tabbladen open heeft of werkt met grote bestanden, vraagt meer van zijn laptop. De processor warmt op en de ventilator springt aan. Als je laptop dan in een afgesloten kastje, tegen een muur aan of tussen stapels papier staat, kan hij die warmte moeilijk kwijt. De temperatuur loopt verder op, wat invloed heeft op de prestaties en de levensduur. Zorg bij intensief gebruik voor voldoende ruimte rondom het apparaat. Zorg dat je hem op een plek neerzet waar niet allerlei spullen liggen en overweeg een laptopstandaard of -koeler als je merkt dat de temperatuur snel oploopt. 

5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden

Een beetje in het verlengde van de fout hierboven: kan je laptop zijn warmte sowieso kwijt, ook als er genoeg ruimte omheen is? In de loop van de tijd verzamelt zich stof in je laptop, vooral rond de ventilator en de luchtkanalen. Zeker als je laptop in een stoffige kamer staat of je veel huisdieren hebt, kan dat snel gaan. Dat stof belemmert de luchtstroom, waardoor warmte blijft hangen en onderdelen sneller slijten. Je merkt het aan een ventilator die vaker aanslaat, of of doordat je laptop langzamer reageert dan je gewend bent. Gebruik af en toe een busje perslucht om de ventilatieopeningen voorzichtig schoon te blazen. 

©Studiomiracle

6. Klikken op verdachte links of bestanden

We weten allemaal dat je niet zomaar ergens op moet klikken. Maar het kan toch gebeuren dat je nieuwsgierig wordt naar die 'gratis update' of dat je denkt dat die mail echt van je bank afkomstig is (want cybercriminelen worden steeds slimmer in het nabootsen van bekende websites en bedrijven). Voordat je het weet heb je dan iets gedownload wat helemaal niet deugt. Malware kan van alles doen: meekijken wat je typt, je bestanden versleutelen, of persoonlijke gegevens stelen.

Een garantie dat je het helemaal kunt voorkomen kan niemand je geven. Wat je in ieder geval wél kunt doen is software altijd alleen via de officiële website downloaden, alleen bijlagen openen van afzenders die je vertrouwt en niet op meldingen klikken die je onder druk zetten. Een goede virusscanner helpt uiteraard ook, maar alert blijven is minstens zo belangrijk.

7. Geen back-ups maken van je bestanden

Je denkt er pas aan als het te laat is: een laptop die niet meer opstart, een harde schijf die crasht of een diefstal. Als je geen back-up hebt en er gebeurt iets met je laptop, dan ben je alles kwijt: je foto's, werk en documenten. Zorg daarom dat je regelmatig een back-up maakt. Dat kan automatisch via een clouddienst, of handmatig met een externe harde schijf. Het instellen kost je hooguit een kwartier. Doen, want de opluchting die je voelt wanneer je een back-up kunt gebruiken op het moment dat je die nodig hebt, is onbetaalbaar! 

8. Ruw omgaan met je laptop

We zijn allemaal wel eens haastig met onze laptop. Snel een usb-stick erin duwen, het scherm met één hand vanaf de zijkant openklappen, wrikken om de oplaadkabel in de poort te steken: het lijkt onschuldig, maar kan schade veroorzaken. Poorten zijn gevoelig, net als de scharnieren van je scherm. Open je laptop altijd met twee handen vanuit het midden en ga voorzichtig om met alle poorten en uitgangen. Doe je dat niet, dan kunnen ze los komen te zitten, waardoor ze uiteindelijk minder goed of helemaal niet meer hun werk kunnen doen.

©Dan74 - stock.adobe.com

9. Alles opslaan op het bureaublad

Voor het gemak bewaren veel mensen bestanden standaard op het bureaublad. Foto's, documenten, downloads – zo heb je ze meteen bij de hand. Omdat elk bureaubladpictogram apart geladen moet worden, kan dat bij oudere laptops voor merkbare vertraging zorgen tijdens het opstarten. Bij moderne laptops speelt dat probleem niet. Maar of je laptop nu oud of nieuw is: door alles maar op het bureaublad te bewaren, raak je wel het overzicht kwijt. Dus dan geldt dat 'alles bij de hand' niet meer. Integendeel: het risico dat je per ongeluk iets belangrijks weggooit, wordt groter naarmate je bureaublad voller raakt. Maak daarom mappen aan, gebruik de standaard 'Documenten'-map en archiveer wat je niet meer nodig hebt.

10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Veel mensen gebruiken hun laptop thuis of op werk, en denken daardoor geen wachtwoord nodig te hebben. Maar bij diefstal of verlies ligt je hele digitale leven open. Je mail, documenten, foto's, inloggegevens en opgeslagen wachtwoorden zijn vaak met één klik bereikbaar. Een sterk wachtwoord of pincode op je account, automatische vergrendeling na inactiviteit en versleuteling van je harde schijf maken je laptop veel veiliger. Het kost je nauwelijks extra tijd bij het opstarten, maar voorkomt grote problemen als je laptop ooit in verkeerde handen valt.