De gameshistorie is rijk en om al die spellen te blijven beleven, hoef je echt niet elke console op je tv aangesloten te houden. We gaan RetroPie installeren op een Raspberry Pi zodat we onze favoriete retrogames altijd bij de hand hebben. Ook staan we stil bij de hardware die je precies nodig hebt.

De Raspberry Pi is een fantastisch computertje en dankzij de enorme gemeenschap die rond dit minuscule moederbordje is ontstaan, kun je er de creatiefste dingen mee maken. Met de komst van de verhoudingsgewijs bloedsnelle Raspberry Pi 4 zijn die mogelijkheden alleen maar verder uitgebreid. Een bijzonder aardige toepassing heet RetroPie: dat is een pakket met emulators voor andere systemen, in dit geval gamecomputers.

Zo’n emulator bootst met software de hardware van een andere computer na, zoals de Super Nintendo, de Playstation, ZX Spectrum of zelfs arcadehalmachines. Je kunt er software van vroeger mee openen en zo dus games van héél lang geleden opnieuw beleven. 

Wil je weer eens een ouderwets potje Pac-Man spelen met de originele versie van dit spel? Of Donkey Kong over het scherm zien stuiteren? Verbaas je over het pixelfeest dat Afterburner in de arcadehal eigenlijk was of wat trakteer je huisgenoten op een ouderwets robbertje vechten met Tekken 3. Dat kan allemaal met je Raspberry Pi, want RetroPie draait hier geweldig op.

RetroPie systeemeisen en benodigdheden

RetroPie bestaat al een paar jaar, je kunt dus in principe ook de wat oudere Raspberry Pi 3 gebruiken. Maar de Raspberry Pi 4 is veel sneller en daarom ook beter geschikt om er een RetroPie-machine mee te bouwen: de framerates zijn hoger en de laadtijden korter.

Welke versie je ook kiest: neem er eentje met 2 GB geheugen. Eén gigabyte is wat aan de krappe kant, met twee heb je meestal meer dan genoeg. Meer mag natuurlijk, maar daar zul je voor deze toepassingen geen voordeel aan hebben. RetroPie heeft op zijn minst één usb-gamecontroller nodig. Je kunt probleemloos een controller van een Playstation of Xbox gebruiken als je die hebt liggen.

Voor de behuizing gebruiken wij een Retroflag NESPi-behuizing, maar alleen omdat het er leuk uitziet: dit is namelijk een exacte kopie van de behuizing van het oorspronkelijke Nintendo Entertainment System (NES). Extra voordeel daarvan is dat er een aan-uitknop en een resetknop op zit waarmee je Pi zich als een echte gameconsole gaat gedragen. 

Maar voor het functioneren van RetroPie maakt het niets uit. Heb je een andere behuizing? Ook prima. Voor het functioneren van RetroPie en je gameplezier maakt het helemaal niets uit welke je kiest. Het boodschappenlijstje ziet er verder als volgt uit:

©PXimport

Raspberry Pi voorbereiden op RetroPie

De installatie van het besturingssysteem Raspberry Pi OS op een microSD-kaart doe je met de gratis tool Raspberry Pi Imager die je vanaf de website van de Raspberry Pi Foundation kunt downloaden.

Start Raspberry Pi Imager na het installeren en gebruik de knoppen in beeld om het gewenste besturingssysteem te kiezen en de locatie van de microSD-kaart aan te geven. Ben je zeker dat alles goed staat? Druk op Write, waarna de software het juiste image downloadt en de microSD-kaart flasht. Dat duurt met een beetje rappe internetverbinding een paar minuten.

We raden je aan om een microSD-kaartje van minimaal 16 GB te gebruiken. Maar in verband met de opslag van game-ROM’s, ‘wear leveling’ en de duurzaamheid van je kaartje, geldt hoe groter hoe beter. Dus gelijk 64 GB of groter is nog beter, voor de kosten hoef je het niet laten. Zie ook het kader ‘Slijtage SD-kaart voorkomen’.

Schuif daarna de microSD-kaart in je Pi, koppel het computertje met de HDMI-kabel aan je televisie of monitor, prik een usb-toetsenbord in een van de poorten en zet het hem aan. De Pi start meteen op en al spoedig zie je de prompt op het scherm. Standaard is de gebruikersnaam pi en het wachtwoord raspberry. Het systeem zal je na het inloggen aanraden om het wachtwoord te veranderen in iets beters.

Gebruik je een flinke televisie dan zijn de letters in beeld heel klein. Wil je niet zitten turen, veranderen dit met het commando:

Activeer de wifi-verbinding door je netwerkgegevens in te voeren in het bestand wpa_supplicant.conf. Dat doe je met het commando:

Voeg daar het volgende blok aan toe:

Met daarin natuurlijk de details van jouw wifi-netwerk. Herstart nu de wifi-verbinding met:

Controleer daarna of je een ip-adres hebt gekregen en de draadloze interface inderdaad draait met het commando:

Als alles goed is, zie je achter het woord inet het ip-adres dat je Pi van de DHCP-server in je router heeft gekregen. Nu je systeem draait, is het verstandig om de software helemaal bij te werken, dat doe je door achtereenvolgens deze commando’s in te tikken:

Duik ook even de opties in het Raspberry-configuratiescherm in om te zien of er nog iets tussen zit wat je wilt wijzigen, dat doe je met het commando:

Werk eerst dit gereedschap bij met de optie Update en check daarna in ieder geval de systeemtijd met de optie Localisation options. En als je toch bezig bent: zet het geluid op het HDMI-kanaal, als je tenminste het geluid van je nieuwe gamecomputer uit de televisie wilt laten komen. Selecteer System options / Audio. Activeer daar de optie HDMI en sluit raspi-config af.

RetroPie installeren

Nu je basissysteem draait, kun je RetroPie gaan installeren. Als je de gamecontroller(s) nog niet in de usb-poorten van je Pi had gestoken, doe dat dan nu. Download en installeer de RetroPie-software met de volgende commando’s:

Het hoofdprogramma van RetroPie heet EmulationStation, deze kun je na de installatie opstarten met het commando: 

Het scherm van EmulationStation zal je televisie vullen en vraagt je daarna de knoppen van je controllers te configureren. Kijk goed wat het programma van je vraagt en waar jouw voorkeuren liggen. Je wijst een knop toe aan een functie door deze een halve seconde ingedrukt te houden waarna het programma doorspringt naar de volgende knop. 

Heb je een bepaalde knop niet op je controller, druk dan een willekeurige knop twee seconden in, waarna het programma verder springt. Geen zorgen als het niet in één keer goed gaat, je kunt altijd opnieuw beginnen.

©PXimport

Vanaf dit moment kun je EmulationStation met je controller bedienen. Nu wordt het tijd om de installatie af te ronden. Stop EmulationStation via de Select-knop van je controller en kies voor Quit, waarna je weer bij de Linux-prompt van je Pi belandt. 

Nu je weet dat het programma goed werkt, kun je instellen dat deze bij de start van je Pi ook direct opstart om je Pi in een echte gamecomputer te veranderen. Dat doe je door nog een keer het volgende commando uit te voeren (aangenomen dat je je nog steeds in /home/pi/RetroPie bevindt):

Je ziet dan het inmiddels bekende blauwe menu, navigeer naar de optie Configuration / Tools / autostart. Kijk even de opties na, maar doorgaans is het vrij eenvoudig: selecteer Start Emulationstation at boot en je bent klaar.

Herstart je Pi met: 

als het allemaal goed is gegaan, zal je machine herstarten in Emulationstation. Het HDMI-geluid kun je vanuit deze interface nog niet direct testen, maar daar gaan we wat aan doen door games te installeren.

ROM's downloaden en installeren

Games kun je downloaden als een zogenoemde ROM. Dat is een image van het spel zoals dat in de originele arcademachine, of op de cartridge of cd-rom van (vul maar in) Nintendo/Playstation/Mega Drive aanwezig was. Er is wel een probleem: in vrijwel alle gevallen gaat het om auteursrechtelijk beschermd materiaal. Ieder spel is immers de vrucht van een creatief team en de oudste games die je kunt downloaden zijn afkomstig uit de vroege jaren tachtig. Dat is veertig jaar geleden en de auteursrechten zijn nog lang niet verjaard. Eigenlijk is iedere download van zo’n ROM een illegale download.

Als je via een zoekmachine zoekt naar bijvoorbeeld ROM MAME, dan vind je heel veel websites waar je dergelijke ROM’s kunt downloaden. (Overigens staat MAME voor Multiple Arcade Machine Emulator, het is de belangrijkste emulator die in RetroPie op de achtergrond meedraait.) De meeste sites zijn helemaal open, niks via torrents of het dark web. Blijkbaar wordt er weinig tegen deze sites opgetreden, hoewel Nintendo nog wel eens actie wil ondernemen.

Wellicht staan sommige van de oorspronkelijke makers dergelijk gebruik oogluikend toe en vinden ze het misschien wel mooi dat hun bijna antieke games op deze manier nog voortleven. De retro-gamecommunity is heel groot en zul je vrijwel alles vinden wat je zoekt. Of je deze bestanden daadwerkelijk downloadt, is dus je eigen morele afweging. Het is op z’n best een grijs gebied.

©PXimport

Als je besluit om zo’n ROM te zoeken en te downloaden, dan is het installeren daarvan best eenvoudig. Sluit EmulationStation af of open een ssh-verbinding naar je Pi. In de directory van RetroPie vind je de directory roms – in ons geval is dat in /home/pi/RetroPie/roms, omdat we het RetroPie-setup script vanuit de pi-homedirectory hebben uitgevoerd. 

Als je de lijst bekijkt, zie je daar directory’s met alle gamemachines die door RetroPie worden ondersteund. Een gedownloade ROM voor MAME zit in een zip-bestand die je zonder wijzigingen in de map mame-libretto kunt plaatsen. Misschien is het aardig als je ook wat ROM’s voor andere systemen download en in de juiste mappen plaatst. Je zou de ROM’s rechtstreeks met je Pi kunnen downloaden of je verplaatst ze van je gewone pc naar de Pi met een usb-stick of via het netwerk.

Staan de ROM’s in de juiste directory’s? Start EmulationStation opnieuw, de software detecteert de ROM’s en laat nu de bijbehorende emulators op het scherm zien. Het enige wat je hoeft te doen, is met je controller door de lijsten op je scherm te gaan en ze te selecteren om ze te starten. Veel speelplezier gewenst!

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.