De gameshistorie is rijk en om al die spellen te blijven beleven, hoef je echt niet elke console op je tv aangesloten te houden. We gaan RetroPie installeren op een Raspberry Pi zodat we onze favoriete retrogames altijd bij de hand hebben. Ook staan we stil bij de hardware die je precies nodig hebt.

De Raspberry Pi is een fantastisch computertje en dankzij de enorme gemeenschap die rond dit minuscule moederbordje is ontstaan, kun je er de creatiefste dingen mee maken. Met de komst van de verhoudingsgewijs bloedsnelle Raspberry Pi 4 zijn die mogelijkheden alleen maar verder uitgebreid. Een bijzonder aardige toepassing heet RetroPie: dat is een pakket met emulators voor andere systemen, in dit geval gamecomputers.

Zo’n emulator bootst met software de hardware van een andere computer na, zoals de Super Nintendo, de Playstation, ZX Spectrum of zelfs arcadehalmachines. Je kunt er software van vroeger mee openen en zo dus games van héél lang geleden opnieuw beleven. 

Wil je weer eens een ouderwets potje Pac-Man spelen met de originele versie van dit spel? Of Donkey Kong over het scherm zien stuiteren? Verbaas je over het pixelfeest dat Afterburner in de arcadehal eigenlijk was of wat trakteer je huisgenoten op een ouderwets robbertje vechten met Tekken 3. Dat kan allemaal met je Raspberry Pi, want RetroPie draait hier geweldig op.

RetroPie systeemeisen en benodigdheden

RetroPie bestaat al een paar jaar, je kunt dus in principe ook de wat oudere Raspberry Pi 3 gebruiken. Maar de Raspberry Pi 4 is veel sneller en daarom ook beter geschikt om er een RetroPie-machine mee te bouwen: de framerates zijn hoger en de laadtijden korter.

Welke versie je ook kiest: neem er eentje met 2 GB geheugen. Eén gigabyte is wat aan de krappe kant, met twee heb je meestal meer dan genoeg. Meer mag natuurlijk, maar daar zul je voor deze toepassingen geen voordeel aan hebben. RetroPie heeft op zijn minst één usb-gamecontroller nodig. Je kunt probleemloos een controller van een Playstation of Xbox gebruiken als je die hebt liggen.

Voor de behuizing gebruiken wij een Retroflag NESPi-behuizing, maar alleen omdat het er leuk uitziet: dit is namelijk een exacte kopie van de behuizing van het oorspronkelijke Nintendo Entertainment System (NES). Extra voordeel daarvan is dat er een aan-uitknop en een resetknop op zit waarmee je Pi zich als een echte gameconsole gaat gedragen. 

Maar voor het functioneren van RetroPie maakt het niets uit. Heb je een andere behuizing? Ook prima. Voor het functioneren van RetroPie en je gameplezier maakt het helemaal niets uit welke je kiest. Het boodschappenlijstje ziet er verder als volgt uit:

©PXimport

Raspberry Pi voorbereiden op RetroPie

De installatie van het besturingssysteem Raspberry Pi OS op een microSD-kaart doe je met de gratis tool Raspberry Pi Imager die je vanaf de website van de Raspberry Pi Foundation kunt downloaden.

Start Raspberry Pi Imager na het installeren en gebruik de knoppen in beeld om het gewenste besturingssysteem te kiezen en de locatie van de microSD-kaart aan te geven. Ben je zeker dat alles goed staat? Druk op Write, waarna de software het juiste image downloadt en de microSD-kaart flasht. Dat duurt met een beetje rappe internetverbinding een paar minuten.

We raden je aan om een microSD-kaartje van minimaal 16 GB te gebruiken. Maar in verband met de opslag van game-ROM’s, ‘wear leveling’ en de duurzaamheid van je kaartje, geldt hoe groter hoe beter. Dus gelijk 64 GB of groter is nog beter, voor de kosten hoef je het niet laten. Zie ook het kader ‘Slijtage SD-kaart voorkomen’.

Schuif daarna de microSD-kaart in je Pi, koppel het computertje met de HDMI-kabel aan je televisie of monitor, prik een usb-toetsenbord in een van de poorten en zet het hem aan. De Pi start meteen op en al spoedig zie je de prompt op het scherm. Standaard is de gebruikersnaam pi en het wachtwoord raspberry. Het systeem zal je na het inloggen aanraden om het wachtwoord te veranderen in iets beters.

Gebruik je een flinke televisie dan zijn de letters in beeld heel klein. Wil je niet zitten turen, veranderen dit met het commando:

Activeer de wifi-verbinding door je netwerkgegevens in te voeren in het bestand wpa_supplicant.conf. Dat doe je met het commando:

Voeg daar het volgende blok aan toe:

Met daarin natuurlijk de details van jouw wifi-netwerk. Herstart nu de wifi-verbinding met:

Controleer daarna of je een ip-adres hebt gekregen en de draadloze interface inderdaad draait met het commando:

Als alles goed is, zie je achter het woord inet het ip-adres dat je Pi van de DHCP-server in je router heeft gekregen. Nu je systeem draait, is het verstandig om de software helemaal bij te werken, dat doe je door achtereenvolgens deze commando’s in te tikken:

Duik ook even de opties in het Raspberry-configuratiescherm in om te zien of er nog iets tussen zit wat je wilt wijzigen, dat doe je met het commando:

Werk eerst dit gereedschap bij met de optie Update en check daarna in ieder geval de systeemtijd met de optie Localisation options. En als je toch bezig bent: zet het geluid op het HDMI-kanaal, als je tenminste het geluid van je nieuwe gamecomputer uit de televisie wilt laten komen. Selecteer System options / Audio. Activeer daar de optie HDMI en sluit raspi-config af.

RetroPie installeren

Nu je basissysteem draait, kun je RetroPie gaan installeren. Als je de gamecontroller(s) nog niet in de usb-poorten van je Pi had gestoken, doe dat dan nu. Download en installeer de RetroPie-software met de volgende commando’s:

Het hoofdprogramma van RetroPie heet EmulationStation, deze kun je na de installatie opstarten met het commando: 

Het scherm van EmulationStation zal je televisie vullen en vraagt je daarna de knoppen van je controllers te configureren. Kijk goed wat het programma van je vraagt en waar jouw voorkeuren liggen. Je wijst een knop toe aan een functie door deze een halve seconde ingedrukt te houden waarna het programma doorspringt naar de volgende knop. 

Heb je een bepaalde knop niet op je controller, druk dan een willekeurige knop twee seconden in, waarna het programma verder springt. Geen zorgen als het niet in één keer goed gaat, je kunt altijd opnieuw beginnen.

©PXimport

Vanaf dit moment kun je EmulationStation met je controller bedienen. Nu wordt het tijd om de installatie af te ronden. Stop EmulationStation via de Select-knop van je controller en kies voor Quit, waarna je weer bij de Linux-prompt van je Pi belandt. 

Nu je weet dat het programma goed werkt, kun je instellen dat deze bij de start van je Pi ook direct opstart om je Pi in een echte gamecomputer te veranderen. Dat doe je door nog een keer het volgende commando uit te voeren (aangenomen dat je je nog steeds in /home/pi/RetroPie bevindt):

Je ziet dan het inmiddels bekende blauwe menu, navigeer naar de optie Configuration / Tools / autostart. Kijk even de opties na, maar doorgaans is het vrij eenvoudig: selecteer Start Emulationstation at boot en je bent klaar.

Herstart je Pi met: 

als het allemaal goed is gegaan, zal je machine herstarten in Emulationstation. Het HDMI-geluid kun je vanuit deze interface nog niet direct testen, maar daar gaan we wat aan doen door games te installeren.

ROM's downloaden en installeren

Games kun je downloaden als een zogenoemde ROM. Dat is een image van het spel zoals dat in de originele arcademachine, of op de cartridge of cd-rom van (vul maar in) Nintendo/Playstation/Mega Drive aanwezig was. Er is wel een probleem: in vrijwel alle gevallen gaat het om auteursrechtelijk beschermd materiaal. Ieder spel is immers de vrucht van een creatief team en de oudste games die je kunt downloaden zijn afkomstig uit de vroege jaren tachtig. Dat is veertig jaar geleden en de auteursrechten zijn nog lang niet verjaard. Eigenlijk is iedere download van zo’n ROM een illegale download.

Als je via een zoekmachine zoekt naar bijvoorbeeld ROM MAME, dan vind je heel veel websites waar je dergelijke ROM’s kunt downloaden. (Overigens staat MAME voor Multiple Arcade Machine Emulator, het is de belangrijkste emulator die in RetroPie op de achtergrond meedraait.) De meeste sites zijn helemaal open, niks via torrents of het dark web. Blijkbaar wordt er weinig tegen deze sites opgetreden, hoewel Nintendo nog wel eens actie wil ondernemen.

Wellicht staan sommige van de oorspronkelijke makers dergelijk gebruik oogluikend toe en vinden ze het misschien wel mooi dat hun bijna antieke games op deze manier nog voortleven. De retro-gamecommunity is heel groot en zul je vrijwel alles vinden wat je zoekt. Of je deze bestanden daadwerkelijk downloadt, is dus je eigen morele afweging. Het is op z’n best een grijs gebied.

©PXimport

Als je besluit om zo’n ROM te zoeken en te downloaden, dan is het installeren daarvan best eenvoudig. Sluit EmulationStation af of open een ssh-verbinding naar je Pi. In de directory van RetroPie vind je de directory roms – in ons geval is dat in /home/pi/RetroPie/roms, omdat we het RetroPie-setup script vanuit de pi-homedirectory hebben uitgevoerd. 

Als je de lijst bekijkt, zie je daar directory’s met alle gamemachines die door RetroPie worden ondersteund. Een gedownloade ROM voor MAME zit in een zip-bestand die je zonder wijzigingen in de map mame-libretto kunt plaatsen. Misschien is het aardig als je ook wat ROM’s voor andere systemen download en in de juiste mappen plaatst. Je zou de ROM’s rechtstreeks met je Pi kunnen downloaden of je verplaatst ze van je gewone pc naar de Pi met een usb-stick of via het netwerk.

Staan de ROM’s in de juiste directory’s? Start EmulationStation opnieuw, de software detecteert de ROM’s en laat nu de bijbehorende emulators op het scherm zien. Het enige wat je hoeft te doen, is met je controller door de lijsten op je scherm te gaan en ze te selecteren om ze te starten. Veel speelplezier gewenst!

De Denon AH-C500W-oortjes beloven vanwege de open pasvorm comfort en omgevingsbewustzijn. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een pasvorm die niet echt aansluit op de gehoorgang.

Het ontwerp van de Denon AH-C500W is volgens de fabrikant gericht op comfort; daarvoor heeft de fabrikant een zogenaamde 'open pasvorm' in het leven geroepen die niet diep in je gehoorgang zit. Hierdoor voelen de oordopjes licht aan en kun je ze lang zonder enige irritatie dragen. Bovendien blijf je goed in verbinding met je omgeving, omdat er geen ruisonderdrukking is en de dopjes zelf niets tegenhouden. Dat zijn allemaal mooie manieren van omdenken. De AH-C500W-dopjes hebben dan ook geen rubber tips die in je oren gaan en de boel afsluiten, maar vallen bij bewegingen daardoor ook makkelijk uit je oren.

De oordopjes beschikken over moderne technologie zoals bluetooth 5.3 met multipoint-connectiviteit, waardoor je met twee apparaten tegelijk kunt verbinden. De totale batterijduur bedraagt 24 uur, inclusief de oplaadcase. Dankzij de IPX4-classificatie zijn ze bestand tegen zweet en spatwater, maar gezien de vorm zijn ze niet echt geschikt voor sporters. De bediening verloopt via gevoelige aanraakoppervlakken op de oordopjes of via de gratis app. Verder hebben ze microfoons met beamforming voor heldere telefoongesprekken.

©Wesley Akkerman

Gladde oortjes

Aan de functionaliteit ligt het dus zeker niet. Denon zet daarmee in op een breed publiek. We vinden het alleen jammer dat de oortjes geen rubber tips hebben, want die helpen vaak bij het blijven zitten in de gehoorgang. We realiseren ons dat dit een persoonlijke voorkeur is; er zijn immers nog steeds mensen die liever gladde oordopjes hebben dan rubber of siliconen oortips die je dieper in je oor moet duwen. Maar als je lang haar hebt, je veel met je hoofd beweegt of de oordopjes met de hand (en niet via de app) bedient, is de kans groot dat je ze verplaatst of dat ze uit je oren vallen.

We vinden de bediening op de oortjes sowieso behoorlijk gevoelig, maar gelukkig kun je die uitschakelen via de gratis Denon Headphones-app. Dat hebben wij dan ook gedaan. We hebben ze regelmatig beter in onze oren moeten draaien, omdat ze niet bleven zitten, en hebben daardoor regelmatig onbedoeld functies geactiveerd. Bovendien beschikt de app over een vijfpunts equalizer. Heel handig, want daarmee verbeter je het geluid daadwerkelijk. Helaas kun je je eigen instellingen niet opslaan; als je terug wilt naar oude settings, dan moet je die handmatig invoeren.

©Wesley Akkerman

Het open karakter

Omdat de Denon AH-C500W een open karakter heeft, zijn ze lastig te vergelijken met oordopjes die wel beschikken over enige afsluiting. Maar dat is dan ook precies de bedoeling. Het is maar net wat je van een setje oortjes verlangt. En eerlijk is eerlijk: ze zijn zo licht dat je ze bijna niet voelt zitten. Door dit karakter klinkt de muziek heel helder, terwijl je ondertussen alles nog meekrijgt vanuit je omgeving. In het openbaar vervoer is dat een nachtmerrie, maar we denken niet dat Denon verwacht dat je ze overal gebruikt.

Verder is ons duidelijk dat de Denon AH-C500W flink wat kracht mist. Zonder equalizerinstellingen vallen de lagere tonen helemaal weg, waardoor je voornamelijk naar de vocalen en hogere segmenten luistert. Met de traditionele glimlachinstellingen van de equalizer (zie de screenshots verderop) trek je het middensegment verder weg van de audioweergave, maar geef je wel een flinke boost aan het onderste deel. Daardoor klinkt de muziek al wat aangenamer. Maar oordopjes met een betere afsluiting zullen in dit geval altijd beter klinken dan de AH-C500W.

©Wesley Akkerman

Open of gesloten?

Je zou de Denon AH-C500W daardoor beter kunnen vergelijken met oordopjes die je meer boven je gehoorgang plaatst – denk aan de Openfit 2+ van Shokz. Daar klinkt de soundstage daadwerkelijk warm, vol en gedetailleerd, en daar kunnen we de Denon-oortjes niet altijd op betrappen. Helemaal eerlijk is de vergelijking trouwens niet, omdat het producten uit twee technisch verschillende groepen zijn. Maar in onze beleving legt dit setje het af tegen oortjes met afsluiting en écht open oordoppen. Het is het net niet, zogezegd.

Daar speelt het ontwerp ook een grote rol in. De Denon AH-C500W's blijven minder goed zitten dan open modellen die je met een haakje om je oren bevestigt. Je bent ze bovendien voortdurend aan het bijdraaien om maar een goede pasvorm te vinden. Wellicht ligt dat deels aan de oren van ondergetekende, maar dat is nu eenmaal wel de ervaring. Ze doen bovendien sterk denken aan de AIrPods. En daardoor hebben we ook het idee dat Denon meer het Apple-publiek wil aanspreken. Een onbegonnen zaak, aangezien die mensen meestal al voorzien zijn.

©Wesley Akkerman

Denon AH-C500W kopen?

De Denon AH-C500W wil zichzelf met zijn open ontwerp neerzetten als een alternatieve keuze voor wie omgevingsbewust wil blijven. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een onrustige pasvorm, waardoor de oordopjes bij de minste beweging al dreigen uit te vallen. Deze constante noodzaak tot bijstellen leidt tot frustratie, mede door de overgevoelige aanraakbediening. Gelukkig kun je die via de app uitschakelen, maar dat verandert verder niets aan het idee dat ze niet echt lekker zitten.

Ook op audiogebied overtuigen de oortjes niet helemaal. Het open karakter levert een helder geluid op, maar de basweergave is ondermaats en vereist flinke aanpassingen via de equalizer, waarvan je de instellingen frustrerend genoeg niet kunt opslaan. De AH-C500W's vallen hierdoor in een lastig niemandsland: ze missen de geluidsisolatie en krachtige bas van afgesloten oordopjes en de stabiele pasvorm van échte open-ear modellen met oorhaken. Uiteindelijk voelen de oordopjes aan als een compromis dat op de belangrijkste vlakken helaas tekortschiet.

Bij ID.nl zijn we gek op apparaten die het dagelijks leven nét een beetje makkelijker maken. En wat is er nu – zeker tijdens warme dagen – makkelijker dan altijd ijsblokjes of ijskoud water binnen handbereik? We zetten vijf modellen op een rij die uitblinken in comfort en gebruiksgemak.

Samsung RS6HA8880B1 (Family Hub)

Ben je op zoek naar een koelkast die meer doet dan alleen koelen? De Samsung RS6HA8880B1 is een slimme Amerikaanse koelkast met een indrukwekkende inhoud van 614 liter. Dankzij SpaceMax-technologie blijft de buitenmaat compact, terwijl de binnenkant verrassend ruim is. Het geïntegreerde Family Hub-scherm doet dienst als digitaal prikbord, kookassistent en entertainmenthub. Met camera's binnenin zie je zelfs onderweg wat er nog in de koelkast ligt. De ijs- en waterdispenser is aangesloten op de waterleiding en bevat een UV-nanofilter voor optimale hygiëne. Twin Cooling Plus zorgt voor aparte luchtstromen in het koel- en het vriesgedeelte, wat de versheid van jouw voedsel ten goede komt.

Hisense RS694N4TFE

Zoek je een ruime en betaalbare koelkast met ijsdispenser? Dan zit je goed met de Hisense RS694N4TFE. Deze stijlvolle zwarte side-by-side heeft een inhoud van 562 liter, verdeeld over een koel- en een vriesgedeelte. Het apparaat beschikt over Total No Frost, wat handmatig ontdooien overbodig maakt. De Multi Air Flow-technologie zorgt voor een gelijkmatige temperatuurverdeling, wat bederf tegengaat. Handig: de ijs- en waterdispenser werkt met een intern waterreservoir van 4,5 liter, zodat een vaste aansluiting niet nodig is.

LG GSXE90EVDD

Deze ruime Amerikaanse koelkast van LG biedt met 628 liter voldoende plek voor alles wat je gekoeld wilt bewaren. Het model combineert een fraai zwart design met slimme technologie zoals LinearCooling, waarmee temperatuurschommelingen worden geminimaliseerd. Dankzij No Frost en de water- en ijsdispenser met waterleidingaansluiting geniet je van optimaal gemak. De inverter-compressor maakt het apparaat stil en energiezuinig. Dit model is bovendien voorzien van de InstaView-functie, waarbij je door twee keer kloppen de inhoud kunt bekijken zonder de deur te openen.

Bosch KAD93AIDP (Serie 6)

De Bosch KAD93AIDP is een solide en stijlvolle keuze met een netto-inhoud van 533 liter. Dankzij de anti-fingerprint RVS-look blijft hij er netjes uitzien, ook bij intensief gebruik. De VarioZone-indeling biedt flexibiliteit, met uitneembare plateaus en lades. De ijs- en waterdispenser levert zowel ijsblokjes als crushed ice, en is aangesloten op een vaste waterleiding. Total No Frost voorkomt ijsvorming, en met functies als superkoelen en supervriezen ben je altijd voorbereid op grotere hoeveelheden boodschappen.

Siemens KF96DAXEA (iQ500)

Met zijn French-door ontwerp en een inhoud van 574 liter biedt de Siemens KF96DAXEA een moderne uitstraling en veel gebruiksgemak. Deze koelkast beschikt over een hyperFresh-lade op 0 °C voor vlees en vis, en houdt dankzij multiAirflow een constante temperatuur. De water- en ijsdispenser werkt via een vaste aansluiting, en levert naast ijsblokjes ook crushed ice. Het model is voorzien van ledverlichting, een digitaal display en een deur-alarm. Met een geluidsniveau van 39 dB is hij bovendien opvallend stil.