De eerste keer dat je virtual reality-porno kijkt is een vreemde gewaarwording. Opwindend is het aanvankelijk niet echt te noemen; je voelt namelijk dezelfde misselijkheid zoals je in virtuele achtbanen voelt, en de verwondering over VR blijft. Toch gelooft de seksentertainmentindustrie heilig in virtual reality-porno. Het levert betere kwaliteit porno op, én er is veel geld in te verdienen. We spraken daarom met Ian Paul van 's werelds grootste pornostudio Naughty America, over de vraag of pornografie VR écht populair gaat maken.

Click here to read this article in English.

Omdat we vinden dat we ons werk goed moeten doen hebben we vooraf uitgebreid onderzoek gedaan naar virtual reality-porno door een Gear VR op ons hoofd te zetten, en hoewel we nog niet onverdeeld enthousiast waren zien we de voordelen van een immersive gesimuleerde seks-scène wel in. Het ontbreekt nog aan genoeg pixels op de headsets, en door de bolling van de lenzen zit er een naakte reuzin van een vrouw bovenop een gespierd mannelijk lichaam dat overduidelijk niet van mij is. Maar awkward als de eerste VR-porno-ervaring is weet Paul zeker dat het een gigantische industrie gaat worden die porno helemaal op z'n kop gaat zetten.
 

Porno geeft doorslag

Hij trekt graag parallellen met andere vormen van media-dragers waarin de porno-industrie een beslissende rol heeft gespeeld. In de jaren 80 werd er gevochten tussen Betamax en VHS. Toen de grote Amerikaanse pornostudio's er unaniem voor kozen om hun films op die laatste uit te brengen, verdween Betamax als sneeuw voor de zon. Hetzelfde gebeurde 8 jaar geleden met de strijd tussen HD-DVD en BluRay. De porno-industrie koos wederom voor dat laatste.
 

Porno was doorslaggevend in de strijd tussen Betamax en VHS, en BluRay en HD-DVD

Porno gaat bij VR niet meteen doorslaggevend zijn, "maar wel van onschatbaar belang", denkt Paul. "Denk je maar eens in. Je kunt straks twee headsets kopen: eentje waarop je porno kunt kijken en eentje waarop dat niet kan. Welke kies je?"
 

Meer mogelijkheden

Het is de reden dat Paul in Barcelona is op het Mobile World Congress. Naughty America heeft er (helaas) geen stand, maar dat is niet Pauls punt. Hij wil spreken met makers van VR-brillen om te kijken naar de mogelijkheden om porno toe te staan in de app-winkels, want dat is op dit moment een groot obstakel. Hij wil vooral naar Samsung, dat met de Gear VR de populairste headset van het moment in handen heeft.

"Het is nog veel te moeilijk om nu porno te kijken op een VR-bril", vertelt hij aan PCM. "Je moet video's downloaden, op de telefoon plaatsen, er naartoe navigeren..." In een ideale wereld kan Naughty America een eigen app maken en abonnees nieuwe video's voorschotelen, of het desnoods via de browser mogelijk maken. Maar dat kan nu nog niet. Kijkers zijn nu nog overgeleverd aan een lastig, omslachtig proces waar alleen iemand met héél veel nood mee aan de gang wil.
 

Hardcore fans

Alleen de echte fans betalen nog voor porno - en al helemaal voor VR

Alleen echte fans willen die moeite nu doen, en het zijn die 'echte fans' dien een belangrijke factor zijn voor Naughty America. Dat wordt, net als andere grote studio's, al jaren geteisterd door de grote hoeveelheden gratis 'tube-sites' als PornHub en Xvideos, die korte filmpjes gratis aanbieden. Daar heeft het overgrote deel van de kijkers genoeg aan, en dat merken studio's: niemand betaalt meer voor porno.

Behalve bij virtual reality. Daar zit volgens Paul wel degelijk een verdienmodel. "De tube-sites gaan dit hard voelen", zegt hij bijna grijnzend. De kijkers willen op dit moment vooral kwaliteit zien, zegt hij. Dat betekent: hoge productiewaarden, filmen in 4K, lange video's met bekende actrices, en dat bieden de tube-sites niet.
 

Lastig verkrijgbaar

Minder dan 10% van Naughty America's video's is op dit moment in virtual reality, al zegt Paul dat het de stappen wel onder de knie heeft. "We weten hoe we het moeten maken. Nu moeten we zien hoe we dat moeten uitbreiden, verbeteren, en tot waardig verdienmodel kunnen omtoveren.
 

VR-porno is alleen nog verkrijgbaar als je betaalt

Er zijn op dit moment nog maar weinig plekken waar je VR-porno kunt downloaden. Naast Naughty America is VirtualRealPorn.com er daar één van, die zich specifiek op het genre richt. Er is ook een homoseksueel alternatief: VirtualRealGay.com, maar dat is een stuk minder populair. Beide sites hanteren een abonnementsmodel waarbij je maandelijks geld betaalt voor toegang. Video's zijn dan te downloaden en op een smartphone te plaatsen.

Voor veel acteurs in het genre is het nog lastig om hun draai te vinden, al zijn er pornosterren zoals Ela Darling die zich alleen nog exclusief op VR-porno richten.
 

Technische obstakels

"We blijven experimenteren, bijvoorbeeld met orgies in 360 graden"

Er zijn echter nog genoeg obstakels te overwinnen als het gaat om het produceren van deze specifieke soort porno. Op dit moment is dat namelijk nog redelijk eenduidig: Er bestaan praktisch alleen Point-of-View-video's, waarbij de actrice vóór je het meeste werk doet. Bovendien zijn video's nog niet écht in VR: er worden alleen nog video's gemaakt in 180 graden. "Het is op dit moment nog niet echt interessant om porno te kijken waarbij je achter je een muur ziet", zegt Paul.

In de toekomst moet dat wel veranderen. "Dan gaan we bijvoorbeeld orgies filmen", gooit Paul een creatief balletje op. Dat gaat niet makkelijk, want het filmen in VR is een omslachtige taak. "Je moet eerst een video opnemen, stoppen, bekijken of het goed is, en dan weer verder gaan."
 

Experimentele fase

Dat maakt dat VR-porno op het moment nog in de experimentele fase zit. Naughty America zoekt nog naar de juiste verdienmodellen, de juiste manier van filmen, welke hardware er beschikbaar is... Alles wordt nog onderzocht. Paul wil bewust niets zeggen over het filmproces, want dat zou de concurrentie wel eens vooruit kunnen helpen - en Naughty America is op dit moment één van de weinige die serieus met VR bezig is.
 

"VR is de toekomst van porno"

Er is natuurlijk altijd het risico dat er op het verkeerde paard gewed wordt, en dat virtual reality een niche blijft die niet aanslaat. Maar dat gelooft Paul niet: "Er is een reden dat Facebook Oculus heeft overgenomen. Als Mark Zuckerberg er zo achter staat, dan zegt dat natuurlijk wel wat."

Wel is er één ding duidelijk: Het moet toegankelijker worden voor gebruikers om het te kijken. "Als je het een keer hebt geprobeerd, wil je niet anders", zweert Paul. Voorlopig worden wij er nog niet warm of koud van. Maar we houden de ontwikkeling graag in de gaten. Paul doet dat ook: "Uiteindelijk moet porno niet te onderscheiden zijn van het echte werk." Daar wachten we dan maar geduldig op.

JBL breidt zijn Junior-serie uit met de JBL Junior FREE, de eerste open-ear koptelefoon van het merk die speciaal is ontworpen voor kinderen. Het model combineert een open ontwerp met ouderlijk toezicht via een app en een maximale geluidssterkte van 85 decibel, zodat kinderen veilig kunnen luisteren zonder volledig afgesloten te zijn van hun omgeving.

De Junior FREE maakt gebruik van JBL's OpenSound-technologie, waarbij geluid via luchttrillingen naar het oor wordt geleid zonder de gehoorgang af te sluiten. Daardoor horen kinderen nog wat er om hen heen gebeurt, wat handig is tijdens huiswerk of onderweg. Tegelijkertijd beperkt de ingebouwde JBL Safe Sound-functie het volume tot 85 decibel, een niveau dat als veilig wordt beschouwd voor jonge oren. Ouders kunnen via de JBL Headphones-app het volume en de luistertijd in real-time volgen, en krijgen dagelijkse of wekelijkse rapporten over gebruik en geluidsblootstelling.

Het ontwerp is afgestemd op kinderen: lichtgewicht, flexibel en gemaakt van zacht siliconenmateriaal. De open-ear constructie rust op het oor in plaats van erin, wat volgens JBL extra comfort biedt bij langdurig gebruik. De grotere knoppen maken de bediening eenvoudig, en de spatwaterdichte behuizing (IPX4) moet de koptelefoon bestand maken tegen dagelijkse ongelukjes. De batterij houdt het tot tien uur vol, en met tien minuten opladen komt daar nog eens drie uur bij.

JBL heeft ook gedacht aan speelse details. De verpakking kan worden omgevormd tot een telefoonstandaard en in de doos zitten stickers waarmee kinderen hun koptelefoon kunnen versieren.

©JBL

De JBL Junior FREE is vanaf november verkrijgbaar in paars, turquoise en perzik. De adviesprijs is 69,99 euro.

Stel: je hebt een tekstdocument en je wilt zowel een lange versie als een korte versie afdrukken of als pdf uitvoeren. Je kunt dan met verschillende documentversies weerken, maar soms is het juist minder omslachtig om in hetzelfde document bepaalde stukken tekst te verbergen.

Om de tekst te verbergen, selecteer je eerst de inhoud die je tijdelijk aan het oog wilt onttrekken. Daarna open je het lettertype-dialoogvenster. Dat kan door met de rechtermuisknop op de tekstselectie te klikken en de opdracht Lettertype te kiezen. Of je gebruikt simpelweg de toetscombinatie Ctrl+D. In dit dialoogvenster zet je onder Effecten een vinkje bij de eigenschap Verborgen tekst. Of nog sneller: selecteer de tekst die je wilt verbergen en gebruik de combinatie Ctrl+Shift+H (met de H van hide). Hierdoor verdwijnt de tekst uit beeld. Er zal ook geen extra witruimte te zien zijn.

Alles weergeven

Wil je de tekst tonen, dan kun je die inschakelen via de optie Alles weergeven (Ctrl+*). Dat is de knop met het alineapictogram in het tabblad Start in de groep Alinea, en wordt ook weleens ‘Toon onzichtbare tekens’ genoemd. Hierdoor wordt de verborgen tekst tijdelijk weer zichtbaar, maar hij is wel met kleine grijze puntjes onderstreept. Dat is om aan te geven dat deze tekst nog steeds het kenmerk verborgen heeft en dus niet wordt afgedrukt. Om de tekst wel weer definitief zichtbaar te maken, haal je hem eerst via de functie Alles weergeven tevoorschijn. Daarna selecteer je de met puntjes onderstreepte tekst en vervolgens verwijder je het vinkje Verborgen tekst in het dialoogvenster Lettertype. Vraag je het aantal woorden in het document op met Controleren / Aantal woorden, dan zal de verborgen tekst altijd blijven meetellen. Wanneer je het document afdrukt of exporteert als pdf, zal de verborgen tekst echter niet te zien zijn.

Verborgen tekst altijd weergeven

Ten slotte zit er een optie in Word om verborgen tekst altijd te tonen. Ga daarvoor naar Bestand, kies Opties en selecteer in de linkerkolom Weergave. Je kunt nu met een vinkje aangeven dat je verborgen tekst altijd op het scherm wilt zien. Daaronder bij de Afdrukopties is het mogelijk om in te stellen dat je verborgen tekst altijd wilt afdrukken. Die twee opties zijn niet de standaardinstelling.