Werk je veel vanuit huis en draai je af en toe graag een muziekje? Dan wil je waarschijnlijk investeren in een goede speaker. Wij geven tips voor de beste speakers en hoofdtelefoons voor bij je thuiswerkplek.

Edifier R1280T

Naast pc-speakers in het hogere prijssegment ontwikkelt het Chinese Edifier ook producten die betaalbaarder zijn. Zo kost deze R1280T bij de meeste (web)winkels minder dan honderd euro. Een tweeter en woofer van respectievelijk 1,3 en 10,2 centimeter zijn verantwoordelijk voor een uitgebalanceerde geluidsweergave. De zijkant bevat diverse regelaars voor het afstellen van een optimaal geluid. Nuttig is dat Edifier een afstandsbediening meelevert. Zorg overigens wel voor voldoende ruimte op het bureau, want iedere speaker meet 23,4 × 14,6 × 19,6 centimeter. Te verkrijgen in bruin en wit.

©PXimport

Edifier R1280T

Prijs:
€ 99,-
www.edifier.com

Logitech Z207

Logitech ontwikkelt al sinds jaar en dag betaalbare pc-speakers, zoals deze Z207. Dit compacte audioproduct is een goede oplossing voor wie weinig ruimte rondom z’n laptop of pc heeft. De kunststof behuizing helt iets achterover, waardoor de geluidsgolven je oren gemakkelijker bereiken. Naast een bekabelde verbinding via de 3,5mm-ingang is ook draadloze audio-overdracht mogelijk. Via bluetooth koppel je namelijk maximaal twee (mobiele) apparaten. De Z207 switcht zo nodig moeiteloos tussen verschillende bronnen. In de bescheiden klankkast zijn een audio-unit met een volledig bereik en een passieve basradiator verwerkt. Het product is zowel in een zwarte als witte uitvoering beschikbaar.

©PXimport

Logitech Z207

Prijs:
€ 49,99
www.logitech.com

Razer Nommo Pro

Speel je tussen het thuiswerken door ook weleens een game, dan is de Razer Nommo Pro een interessante optie. Naast muziek kan dit 2.1-audiosysteem het geluid van actiescènes prima weergeven. Niet voor niets levert het Amerikaanse merk een forse subwoofer mee. Iedere speaker bestaat uit twee cilinders die op elkaar zijn gestapeld. De bovenste ‘koker’ bevat een tweeter, terwijl er binnen de dikkere cilinder een fullrange-audiodriver is gehuisvest. Naast een bluetooth4.2-adapter voor een draadloze verbinding, kun je de computer ook analoog of digitaal (optisch en usb) aansluiten.

Razer Nommo Pro

Prijs:
Vanaf € 499,-
www.razer.com

Pioneer DM-40

Ga je voor een energiek geluid? Dan zijn actieve studioluidsprekers misschien wel iets voor jou. Fabrikanten richten zich met dergelijke producten voornamelijk op producers en componisten, maar ook als muziekliefhebber kun je er prima mee uit de voeten. Verwacht bij deze Pioneer DM-40 geen tierelantijntjes; dit degelijke speakerpaar doet namelijk wat het moet doen en dat is muziek zo natuurgetrouw mogelijk weergeven. Een gevoelige tweeter en een flinke woofer zetten een dynamisch geluid neer, waarbij er extra focus ligt op bas. Aansluiten gebeurt via de analoge ingang.

©PXimport

Pioneer DM-40

Prijs:
€ 179,-
www.pioneerdj.com

Bose Companion 50

Als je een hoge audiokwaliteit bij je thuiswerkplek wenst, zit jij bij het gerenommeerde speakermerk Bose wel goed. Hoewel de Britse fabrikant al enige tijd geen nieuwe pc-speakers heeft uitgebracht, zijn de ‘oude spullen’ nog goed verkrijgbaar. De luidsprekers van de Companion 50 staan op bescheiden statieven, zodat ze op oorhoogte muziek afspelen. Voor een diepe laagweergave is een subwoofer bijgesloten. Je stuurt het audiosysteem aan via het besturingselement op het bureau; reguleer hiermee bijvoorbeeld het volume of sluit een hoofdtelefoon aan. Het uitgangsvermogen van deze actieve speakerset bedraagt maar liefst 300 watt.

©PXimport

Bose Companion 50

Prijs:
€ 429,95
www.bose.nl

Hoofdtelefoons met ruisonderdrukking

JBL Club One

Hoofdtelefoons met actieve ruisonderdrukking zijn zeer geschikt voor thuiswerkers, aangezien ze omringende geluiden neutraliseren. Zo ook deze gloednieuwe JBL Club One. Opvallend is dat dit over-ear-model via een bluetooth5.0-verbinding maximaal 45 uur muziek kan streamen (met actieve ruisonderdrukking 23 uur). Naar eigen zeggen koos de fabrikant voor duurzame materialen, zoals metalen scharnieren en een lederen hoofdband. JBL levert een reishoes en vliegtuigadapter mee. Verder kunnen gebruikers via een mobiele app naar eigen smaak diverse geluidsinstellingen aanpassen.

©PXimport

JBL Club One

Prijs:
€ 203,-
www.jbl.nl

Sennheiser HD 450BT

Veel hippe hoofdtelefoonmerken focussen zich op een stevige bas en helaas gaat dat ten koste van de audiobalans. Sennheiser heeft met de HD 450BT als doel om muziek zo natuurgetrouw mogelijk te herproduceren. Fijn is de ondersteuning voor de aptx-codec, zodat je bluetooth-streams in hoge kwaliteit kunt afspelen. Zodra de opgegeven batterijduur van maximaal dertig uur is verstreken, laad je de accu met de meegeleverde usb-c-kabel weer op. Sennheiser beheert voor dit product een app met diverse geluidsinstellingen. Geïnteresseerden kunnen kiezen tussen een wit of zwart model.

©PXimport

Sennheiser HD 450BT

Prijs:
€ 179,-
www.sennheiser.com

Harman Kardon Fly ANC

De Harman Kardon Fly ANC springt met zijn ovale oorkussens direct in het oog. Bovenop iedere kussen is een ronde behuizing met bedieningsknoppen of een usb-ingang bevestigd. Het geheel oogt zeer stijlvol. Luisteraars bepalen zelf of ze actieve ruisonderdrukking wel of niet inschakelen. Maak je over de accuduur overigens geen zorgen, want die bedraagt volgens Harman Kardon maximaal dertig uur (met actieve ruisonderdrukking twintig uur). De grote oorschelpen herbergen audiodrivers met een diameter van vier centimeter. Via een app wijzig je desgewenst de geluidsinstellingen.

©PXimport

Harman Kardon Fly ANC

Prijs:
€ 117,-
www.harmankardon.nl

Sony WH-H910N

In Computer!Totaal besteedden we meermaals aandacht aan de onvolprezen WH-1000XM3, maar het Japanse concern heeft meer ijzers in het vuur. Zie je wel iets in een hoofdtelefoon met een hip kleurtje, dan is de Sony WH-H910N een interessante optie. Dit over-ear-model is namelijk in het rood, oranje, groen, blauw en zwart verkrijgbaar. Andere opvallende kenmerken zijn een maximale accuduur van 35 uur en het intensiveren van actieve ruisonderdrukking via een mobiele app. Veeg over de rechteroorschelp om de muziekweergave te bedienen.

©PXimport

Sony WH-H910N

Prijs:
€ 200,-
www.sony.nl

In-ears met ruisonderdrukking

Bowers & Wilkins PI4

Er verschijnen steeds meer in-ears met actieve ruisonderdrukking. Ook Bowers & Wilkins springt op deze trein, want het bekende speakermerk bracht de prijzige PI14 op de markt. Een kabel met bedieningsfuncties verbindt beide oordopjes met elkaar, terwijl de muziekoverdracht via bluetooth plaatsvindt. Een pluspunt is ondersteuning voor de aptx-codec. In iedere in-ear bevindt zich een gevoelige audiodriver van 1,4 centimeter. Ondanks de compacte behuizing is er toch een accu met een maximale speeltijd van twaalf uur geïntegreerd. Na slechts een kwartiertje aan de lader gaat de batterij weer drie uur mee. Het product is te koop in de kleurstellingen zwart, goud en zilver.

©PXimport

Bowers & Wilkins PI4

Prijs:
€ 299,99
www.bowerswilkins.com

Huawei FreeBuds 3

Vind je een dansend snoertje achter je nek maar niets? Overweeg dan draadloze in-ears. De FreeBuds 3 is in een zwarte, witte en rode uitvoering verkrijgbaar en Huawei levert een bijpassend oplaadstation mee. Het Chinese merk belooft een maximale speeltijd van vier uur op een enkele acculading. Naast een audiodriver van 1,4 centimeter voor het volledige bereik is er ook nog een baspoort in ieder oordopje verstopt. Handig is dat gebruikers aan de hand van een mobiele app eigenhandig de mate van actieve ruisonderdrukking kunnen aanpassen. Via een virtuele cirkel stel je de gewenste intensiteit in.

©PXimport

Huawei FreeBuds 3

Prijs:
€ 99,99,-
www.huawei.com

Sennheiser MOMENTUM True Wireless 2

Sennheiser kwam afgelopen voorjaar met de MOMENTUM True Wireless 2 op de proppen. De adviesprijs is wellicht even schrikken, maar daar krijg je wel uitstekende in-ears met een natuurgetrouwe audioweergave voor terug. Daarnaast ziet de zilverkleurige buitenkant er ook nog eens stijlvol uit. De speelduur van een enkele acculading bedraagt zeven uur. Het laadstation voegt 21 uur extra luistertijd toe, zodat je de oordopjes ook zonder nabijgelegen stopcontact van verse energie kunt voorzien. Verlaat je de thuiswerkplek tijdelijk voor een uurtje wandelen? Wees niet bang voor een onverwachte bui, want deze in-ears zijn spatwaterdicht. Het product is in een witte en grijze variant verkrijgbaar.

©PXimport

Sennheiser MOMENTUM True Wireless 2

Prijs:
€ 299,-
www.sennheiser.com

Draadloze speakers

JBL Link Music

Wanneer je afwisselend aan het bureau en de keukentafel werkt, is het fijn dat je het audiosysteem voor je thuiswerkplek gemakkelijk kunt verplaatsen. Een bluetoothspeaker biedt uitkomst. De JBL Link Music vraagt weinig plek en bevat ook nog eens spraakondersteuning. Het apparaatje kan namelijk overweg met Google Assistent, dus je kunt via je stem allerlei informatie opvragen. Denk bijvoorbeeld aan agenda-afspraken en het laatste nieuws. Werk je met meerdere gezinsleden aan de keukentafel? Dat komt mooi uit, want deze bluetoothspeaker levert 360graden-geluid. Het product is beschikbaar in zes kleurstellingen.

©PXimport

JBL Link Music

Prijs:
€ 99,99
www.jbl.nl

Denon Home 150

De compacte Home 150 zet je makkelijk neer bij je thuiswerkplek. Deze nieuwe luidspreker uit de stal van Denon heeft zowel wifi als bluetooth aan boord. Je betrekt dit apparaat eventueel in een multiroom-netwerk, mits je nog meer weergevers met heos-ondersteuning hebt staan (dit betreffen uitsluitend producten van Denon en Marantz). Vanuit een mobiele app stream je bijvoorbeeld een Spotify-afspeellijst of muziekbestanden vanaf een nas. Daarnaast koppel je net zo eenvoudig een computer via een kabel. Fijn is dat de speaker audiobestanden in een hoge resolutie accepteert. Tot slot bevat de behuizing voor spraakondersteuning een microfoon. De makers voegen deze functie via een toekomstige firmware-update toe.

©PXimport

Denon Home 150

Prijs:
€ 249,-
www.denon.com

Bowers & Wilkins Formation Flex

De Formation Flex is alleen bij de betere audiowinkels te koop. Deze draadloze speaker van Bowers & Wilkins meet slechts 13 bij 21,5 centimeter, zodat je hem ook op bureaus met beperkte ruimte kwijt kunt. Binnen de opvallende behuizing zijn een wifi- en bluetooth-adapter (inclusief aptx-ondersteuning) geïntegreerd. Onderop bevindt zich nog een bekabelde netwerkaansluiting. Voor de bediening bevat de bovenzijde enkele aanraaktoetsen, al kun je hiervoor ook de Formation Home-app gebruiken. Zoals we van het populaire audiomerk gewend zijn, is de afwerking zeer verzorgd. Zo gebruikten de Britten onder meer glas, textiel en aluminium, waardoor de Formation Flex een luxe uitstraling heeft.

©PXimport

Bowers & Wilkins Formation Flex

Prijs:
€ 449,99
www.bowerswilkins.com

Marshall Stockwell II

Kun jij een bluetoothspeaker met een retro-uiterlijk wel waarderen, dan is de Marshall Stockwell II misschien iets voor jou. Dit apparaatje weegt slechts 1,4 kilo en bevat een accu met een maximale speelduur van twintig uur. Kortom, je zet hem moeiteloos op iedere geïmproviseerde werkplek neer. Deze speaker speelt zowel aan de voor- als achterzijde muziek af. Nuttig voor het geval je met iemand samenwerkt. Koppel gelijktijdig twee smartphones en kies vervolgens beurtelings een liedje. Samen zullen we alles delen!

©PXimport

Marshall Stockwell II

Prijs:
€ 199,-
www.marshallheadphones.com

Google Nest Mini

Als je niet veel geld aan een draadloze speaker wilt besteden, kun je de Google Nest Mini overwegen. In de eigen webshop van de zoekmachinegigant kost het product weliswaar 59 euro, maar bij andere (web)winkels ligt de vraagprijs een stuk lager. Via bluetooth of wifi kun je apparaten verbinden en vervolgens muziek afspelen. Bovendien ondersteunt het apparaat Google Assistent, zodat de speaker ook dient als verbale vraagbaak. Een leuk wetenswaardigheidje is dat het stof aan de bovenzijde is vervaardigd uit gerecyclede plastic flessen.

©PXimport

Google Nest Mini

Prijs:
€ 59,-
https://store.google.com

Sonoro Easy

Een klassieke tafelradio in een modern jasje. Zo laat de Sonoro Easy zich het beste omschrijven. Dankzij de fm- en dab+-ontvanger luister je tijdens het werk naar je favoriete radiostation. In het geval van dab+ heb je dankzij het digitale signaal geen last van ruis. Speel je liever eigen muziek af, dan doe je een beroep op de aanwezige bluetooth-module. De voorzijde bevat een eenvoudig display waarop de tijd staat aangegeven. Tot slot kun je de Easy dankzij de geïntegreerde draagriem eenvoudig verplaatsen.

©PXimport

Sonoro Easy

Prijs:
€ 229,-
www.sonoro.de

Meer opties

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!