Een (nieuw) lcd-scherm kopen? Natuurlijk moet uw nieuwe monitor er mooi uitzien, niet teveel ruimte innemen of juist lekker groot zijn. Maar ook garantiebepalingen en dode pixelbeleid spelen een rol bij de aankoop. We zetten alle belangrijke aspecten op een rijtje, zodat u in de winkel goed beslagen ten ijs komt

Niet alleen is de kwaliteit van de lcd-schermen de afgelopen twee jaar enorm toegenomen, ook het aanbod is flink gestegen, al moeten we hierbij wel een kanttekening plaatsen; fabrikanten van lcd-monitoren zijn er namelijk genoeg, maar er zijn slechts 6 fabrikanten van de lcd-panelen die hierin verwerkt zijn – veel monitoren hebben dus dezelfde panelen. Niettemin kunnen de eigenschappen van de monitoren wel verschillen door de wijze waarop de panelen worden aangestuurd en zijn ingebouwd. Gebruiksdoel Welke monitor u koopt, is onder meer afhankelijk van uw gebruiksdoel. Gaat u het scherm voornamelijk gebruiken voor kantoortoepassingen waarbij u vooral goed voor het scherm zult zitten, dan is bijvoorbeeld de kijkhoek van minder groot belang, evenals een snelle reactietijd. Wel belangrijk zijn een goede verstelbaarheid en eventueel een roteerbaar scherm zodat documenten helemaal op het scherm passen. Gebruikt u voornamelijk grafische toepassingen, dan spelen de kleurweergave en de mogelijkheid deze bij te stellen een grote rol. Een gamer daarentegen zal veel waarde hechten aan de snelheid van de monitor. Design Uiterlijk blijft een kwestie van persoonlijke smaak. Toch heeft het ontwerp op verschillende manieren invloed op de gebruikseigenschappen. Laat u dus niet verleiden door alleen het mooie uiterlijk, maar kijk ook naar de consequenties van het ontwerp. Schermmaat De schermmaat geeft de afmeting van de beeldschermdiagonaal aan in inches. In tegenstelling tot beeldbuismonitoren geeft deze maat altijd de zichtbare beelddiagonaal aan. Minstens zo belangrijk bij de afmetingen van het scherm is de daarbij gebruikte beeldschermverhouding en de resolutie. Kortom, heeft het beeld de traditionele verhouding van 4:3 of is het een breedbeeldscherm met de verhouding 16:9? Resolutie Een vaak onderschat criterium bij de aanschaf is de eigen resolutie van de monitor. Zo heeft een 15 inch lcd-monitor vrijwel altijd een xga-resolutie van 1024x768 pixels. Dit betekent dat het beeld op het scherm altijd uit 1024x768 pixels wordt opgebouwd. Gebruikt een programma een lagere resolutie, dan zal het beeld geïnterpoleerd worden – de beeldpunten van het weer te geven beeld worden dan over meerdere fysieke pixels verdeeld. Afhankelijk van de kwaliteit leidt deze interpolatie tot een minder scherpe weergave. Een ander aspect is de dichtheid van de pixels. Zo hebben vrijwel alle 17, 18 en 19 inch monitoren een resolutie van 1280x1024 (sxga). Een 17 inch scherm heeft dan 0,294 mm grote beeldpunten. Tekst en pictogrammen zijn daarmee erg klein. Pas op een 19 inch monitor wordt de optimale beeldgrootte bereikt. Omgekeerd geredeneerd past op een 17 inch monitor evenveel informatie als op een 19 inch monitor – een kwestie van goede ogen en de juiste kijkafstand dus? Wilt u nog meer kwijt op een monitor, dan zijn er schermen met de uxga resolutie van 1600x1200 pixels bij lcd-schermen van 20 inch of groter. Beeldkwaliteit De beeldkwaliteit hangt af van een groot aantal eigenschappen: Lichtsterkte ofwel luminantie: deze specificatie wordt weergegeven in cd/m2 en bepaalt hoe helder het beeld is. Contrastverhouding ofwel contrast ratio: de verhouding in lichtsterkte tussen een volledig zwart en een volledig wit beeld. Egaliteit: een belangrijke eigenschap van een monitor. De lcd's laten wel of geen licht door dat afkomstig is van achter het paneel gebouwde lampen. Hoe gelijkmatiger dit licht wordt verdeeld, hoe egaler het beeld. Sommige monitoren laten hier nog wel eens een steekje vallen met donkere vlekken. Kijkhoek: als gevolg van de bouwwijze van een lcd-scherm en afhankelijk van de gebruikte technologie verschilt de hoek waarbinnen het beeld goed is te zien en niet van kleur verandert, nogal eens. De beleving hiervan is persoonlijk en afhankelijk van het beoogde gebruik. Reactietijd: belangrijk voor gamers. De snelheid waarmee beelden kunnen wisselen wordt bij lcd's niet bepaald door de verversingsfrequentie van de signaalbron, maar door de snelheid waarmee een enkele pixel aan- en uitgezet kan worden. De gespecificeerde snelheid is meestal de som van de tijd die nodig is voor een pixel om van zwart naar wit (rising response time) te gaan plus de tijd om van wit naar zwart te gaan (falling). Het kan bij een pixel weliswaar 16 ms duren om volledig heen en weer te gaan, maar slechts weinig toepassingen bevatten zulke extreme overgangen. Alleen voor een gamer die meerdere uren per dag speelt is het de moeite waard het snelste beeldscherm (momenteel ca. 16 ms) aan te schaffen. Voor ander gebruik volstaat een reactietijd van rond de 20 tot 25 ms. Kleur: moderne lcd-schermen (met mva- of pva-technologie) hebben door hun bouwwijze meestal een groter kleurbereik en een grotere helderheid. Dit gaat veelal ten koste van de reactiesnelheid, maar dat is voor beeldbewerking minder van belang. Lcd-schermen voor beeldbewerking hebben een kleurbereik van 16,7 miljoen kleuren en bieden veel mogelijkheden voor onder andere kleurinstelling, kleurfilters en gamma-instelling. Voor een exacte kleurweergave hebt u echter altijd een kleurkalibrator nodig, die de werkelijk weergegeven kleuren meet en de aansturing in het kleurprofiel in de sofware kan aanpassen. Aansluitingen Veel lcd-monitoren hebben nog een traditionele analoge vga-aansluiting. Hoewel dit meestal wel goed werkt, is een digitale dvi-aansluiting zeker aan te bevelen voor wie beschikt over een moderne videokaart. Bij analoge aansturing van de lcd-monitor vindt er namelijk een volslagen overbodige conversie van digitaal naar analoog en weer terug plaats, wat kan zorgen voor een verminderde kwaliteit van het getoonde beeld. Ook ontstaan er soms synchronisatieproblemen die alleen door handmatig bijstellen kunnen worden verholpen. Bij gebruik van dvi is de hele weg die het beeldsignaal aflegt digitaal. Naast een vga- of dvi-aansluiting is er soms een s-video aansluiting aanwezig waarmee beelden van analoge videobronnen, zoals camcorders of tv-tuners, rechtstreeks op de monitor kunnen worden weergegeven. Verstelbaarheid Geen halszaak maar wel een aandachtspunt is de verstelbaarheid van de monitor. Verticaal zijn ze altijd wel min of meer kantelbaar, sommige hebben een draaibare voet zodat u het scherm makkelijk naar u toe kunt draaien. Vaak zijn ze ook in hoogte verstelbaar en soms kan het hele beeld worden geroteerd. Om dit te gebruiken moet er ook zogenaamde 'pivot'-software worden meegeleverd, zodat ook het weer te geven beeld wordt gekanteld. Handig voor kantoortoepassingen. Voeding Een vaak vergeten eigenschap van monitoren is de voeding. Goedkope monitoren hebben vaak een losse externe voeding. Tenzij u losse kabels en voedingsblokken op het bureau geen probleem vindt, genieten de monitoren met ingebouwde netvoeding toch de voorkeur. Extra's Soms kan een leuke extra de keuze voor een monitor wat makkelijker maken. Denk bijvoorbeeld aan geluidsvoorzieningen. Bij sommige monitoren zijn er speakers en een versterker met volumeregeling ingebouwd. Over het algemeen laat de geluidskwaliteit hiervan wel wat te wensen over, maar voor eenvoudige kantoorgeluidjes is het ruim voldoende en kunt u zich een losse speakerset besparen. Andere mogelijke extra's zijn een ingebouwde tv-tuner zodat u met de monitor ook tv kunt kijken, vesa-standaard montagegaten zodat de monitor op een monitorsteun kan worden gemonteerd en een aansluiting voor een Kensington-slot, zodat niet iedereen er met de monitor vandoor kan gaan. Dode pixelbeleid Vrijwel alle lcd-monitoren voldoen aan de ISO13406-2 klasse 2 richtlijn, dat een aantal pixelfoutjes toelaat: afhankelijk van de plaats op het scherm twee tot vijf (sub)pixels. Is een foutloos scherm voor u belangrijk, dan is het zaak daar voor de aankoop aandacht aan te besteden. Sommige leveranciers bieden een nul-dode-pixelgarantie voor een korte periode, bijvoorbeeld een week of een maand na aankoop. Krijgt u die niet expliciet, inspecteer de monitor dan vooraf in de winkel. Garantie De garantie op een lcd-monitor kan uiteenlopen van één tot drie jaar, al dan niet met on-site omruilen- dan wel een carry-in regeling. Omruilen kan betekenen dat u een nieuw exemplaar krijgt maar ook dat u een (gerepareerde) ruilmonitor krijgt. Conclusie Let voor aankoop op de mogelijkheden, grootte, resolutie, kijkhoek en reactiesnelheid van de monitor. Vergeet ook niet om de monitoren in werkende toestand te bekijken en te vergelijken, en let op de afwezigheid van dode (sub)pixels. Onderhandel zonodig over de dodepixelgarantie en de totale garantie.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.