Banken waren aanvankelijk niet erg enthousiast over blockchain, maar inmiddels stort de financiële sector zich wereldwijd op blockchainprojecten. In dit artikel bespreken we enkele van deze blockchain-toepassingen.

Hoe interessant Bitcoin en Ethereum ook zijn, ze zijn nooit ontworpen om door de financiële sector gebruikt te worden. Er kleven toch ook wel wat nadelen aan.

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), de organisatie verantwoordelijk voor het wereldwijde betaalverkeer, publiceerde in 2016 samen met adviesbureau Accenture een onderzoek over distributed ledger technology (DLT), waarvan blockchain één uiting is. De conclusie was dat de huidige dlt’s nog niet volwassen genoeg zijn voor de financiële sector. SWIFT is wel actief aan het experimenteren met DLT’s, onder andere Ethereum. De organisatie is ook medeoprichter van Hyperledger, een project van de Linux Foundation dat opensource-blockchaintechnologie voor de industrie ontwikkelt. Daarover lees je verderop meer.

Een groot verschil tussen blockchains voor consumenten, zoals Bitcoin en Ethereum, en blockchains die je in de zakelijke financiële sector inzet, is dat die eerste ‘permissionless’ zijn en die tweede ‘permissioned’. Met permissionless bedoelen we dat niemand toestemming hoeft te vragen om aan het bitcoinnetwerk deel te nemen. Iedereen kan een bitcoinclient draaien en de hele transactiegeschiedenis van Bitcoin doorzoeken. Dat is de ultieme transparantie.

Bedrijven in de financiële sector en hun klanten vinden zulke totale transparantie onprettig, omdat het toch om gevoelige informatie gaat. Ze zien meer in een zogeheten permissioned blockchain. Daarbij krijgen alleen geautoriseerde deelnemers toegang, en niet iedere deelnemer kan zomaar alles zien: er zijn gebruikersrechten die bepalen wie toegang heeft tot welke informatie. Op dit vlak schieten de huidige systemen trouwens nog erg tekort, aldus SWIFT.

Toepassingen door bedrijven

Een van die financiële partijen die Hyperledger gebruikt, is ABN Amro Clearing Bank. De bank heeft samen met de Nederlandse fintech Nxchange een derdengeldrekening ontwikkeld die gebaseerd is deze technologie. Dat is een traditioneel een afzonderlijke rekening bij een bank, waarop geld gestort en geblokkeerd wordt tot de transactie afgerond is.

Die ontwikkeling is interessant voor partijen zoals brokers, pensioenfondsen, notarissen en gerechtsdeurwaarders, die geld van klanten beheren voor beleggingen of betalingen.

Met het systeem van ABN Amro Clearing Bank kunnen ze elke klant een individuele rekening aanbieden via blockchain. De administratieve lasten van het aanhouden van een derdengeldrekening valt dan weg. Nxchange gebruikt de derdengeldrekening voor haar beursplatform, en ook de fintech BUX past de technologie van ABN Amro Clearing Bank toe voor de beleggingsapp STOCKS.

©PXimport

Een andere uitdaging waarmee elke bank te maken krijgt, is KYC (Know Your Customer). Om aan de strenge regelgeving, onder andere rond witwassen van geld, te voldoen, moet elke bank de identiteit van zijn klanten uitvoerig checken. Als klant moet je bij elke nieuwe bank weer laten zien wie je bent, en elke bank moet al die controles ook opnieuw doen. Veel dubbel werk dus. Voor bedrijven is het papierwerk nog groter: ook de belangrijkste aandeelhouders en ander bevoegde personen moeten worden gecontroleerd. En elke keer dat er gegevens veranderen (zoals een verhuizing, een nieuw paspoort, een nieuwe aandeelhouder) moet die informatie overal bijgewerkt worden.

De vier grootste Belgische banken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) besloten om samen met de financiële dienstverlener Isabel Group het IBM’s Hyperledger-gebaseerd blockchainplatform te gebruiken, met als doel dit alles voor ondernemingen efficiënter te maken. Het project KUBE, dat in de zomer van 2020 klaar moet zijn en dan ook voor andere banken opengesteld wordt, gaat dubbel werk bij zowel de klanten als de banken tegen.

Dubbel werk vermijden

Als je bijvoorbeeld voor je bedrijf een bankrekening opent bij ING, vraagt die bank je om allerlei informatie, die de bank controleert. Van elk veld dat de bank geverifieerd heeft, wordt die verificatie (maar niet het veld zelf) op de blockchain geschreven. Als je daarna bij KBC een rekening opent, hoef je alleen maar te bevestigen dat je gegevens nog kloppen en dat de bank ze bij de blockchain kan opvragen. Frank Verhaest is binnen Isabel Group verantwoordelijk voor het KUBE-project: “Op deze manier kan een bedrijf in 1-2 dagen als klant goedgekeurd worden in plaats van 2-3 weken.”

De bank die de gegevens via de blockchain opslaat, krijgt een vergoeding van de banken die deze gegevens gebruiken. De inspanningen om aan de regelgeving te voldoen, worden dus gedeeld. Maar elke bank kan nog zijn eigen risicoanalyse van het klantenprofiel uitvoeren en beslissen om je als klant te weigeren. “De blockchain is een ideaal platform voor KYC-toepassingen, omdat je het proces zo efficiënter kunt maken terwijl je de vertrouwelijkheid van bedrijfsinformatie verzekert. De Isabel Group heeft op geen enkel moment toegang tot de gegevens van de ondernemingen die van KUBE gebruikmaken”, zegt Verhaest.

©PXimport

R3 Corda

Terwijl Hyperledger een algemeen blockchainplatform is, ontwikkelt het consortium R3 met Corda een opensource gedistribueerd grootboek specifiek voor de financiële sector. Corda is een platform voor slimme contracten, dat bedrijfslogica en bedrijfsgegevens koppelt aan juridisch afdwingbare rechten en verplichtingen voor de deelnemers. Grote namen zoals Credit Suisse, Goldman Sachs en Royal Bank of Scotland behoorden tot de oprichters, en ING was in 2015 de eerste Nederlandse bank die toetrad. Al zo’n driehonderd financiële instellingen hebben zich erbij aangesloten. Omdat Corda voor en door de financiële sector ontwikkeld wordt, houdt het rekening met alle strenge eisen en regels die er gelden in de sector.

Meer hierover lees je in een recente technische whitepaper ‘Corda: a distributed ledger’. Een algemener overzicht vind je in de introductiewhitepaper ‘Corda: An Introduction’.

Het grote verschil tussen Corda en Bitcoin of Ethereum is dat transacties niet wereldwijd zichtbaar zijn. Als transacties zich tussen een kleine subgroep afspelen, blijven de gegevens in die groep. Het basisobject in Corda is een ‘state object’, een digitaal document dat het bestaan, de inhoud en de huidige toestand van een overeenkomst tussen twee partijen beschrijft. Een state object wordt alleen gedeeld met belanghebbenden.

Het gedistribueerde grootboek bestaat bij Corda dan uit een verzameling niet te veranderen state objects. Een state object kan naar een hash van een slim contract en een hash naar juridische tekst verwijzen. Nieuwe state objects worden via transacties aangemaakt. Zo’n overeenkomst kan een eenvoudige betaling zijn, maar ook een complex contract. Corda gebruikt geen blockchain (en ook geen ‘miners’ die een puzzel dienen op te lossen) om te waarborgen dat alle deelnemers het eens zijn over de toestand van de overeenkomst, maar ‘notaries’.

©PXimport

De slimme contracten van Corda worden in een Java Virtual Machine uitgevoerd. De keuze voor Java, in plaats van bijvoorbeeld Ethereums programmeertaal Solidity, zorgt ervoor dat bedrijven gemakkelijker ontwikkelaars voor Corda kunnen vinden. Bovendien maakt Corda geen gebruik van Java op zich, maar van de Java Virtual Machine: alle talen die je naar JVM-bytecode kunt compileren, zijn dus bruikbaar, zoals Kotlin of Scala.

Bovendien kan het platform overweg met allerlei standaardtechnologie die in financiële instellingen ingeburgerd is. Slimme contracten kunnen ook in een beveiligd geheugengebied gedraaid worden dat gebruikmaakt van Intel SGX.

Ontwikkelingen gaan snel

Voor internationale en interbancaire betalingen levert de blockchain heel wat voordelen op. Dat zijn immers vaak fraudegevoelige transacties. Momenteel worden die nog vooral handmatig gecontroleerd. Uitbreiding van de blockchain kan er dus voor zorgen dat internationale betalingen sneller en accurater worden uitgevoerd, tegen lagere kosten en met minder risico op fraude. Mastercard heeft in september een overeenkomst met R3 gesloten om een gedistribueerd grootboek te ontwikkelen voor internationale overschrijvingen tussen bedrijven. Hoewel Mastercard vooral bekend is als uitgever van creditcards, speelt het bedrijf via zijn overnames van Nets en Transfast ook een rol in betaaldiensten.

Ook SWIFT bouwt op Corda voort. Twee jaar geleden begon de organisatie het Global Payments Initiative om het internationale betalingsverkeer sneller en veiliger te maken. Ondertussen heeft SWIFT het GPI ook met het Corda-platform gekoppeld, zodat dlt-gebaseerde handelsplatforms op het netwerk kunnen aansluiten.

ING was al vanaf het begin betrokken bij R3 en is ondertussen een voorloper in blockchaintoepassingen. Begin 2019 sloot ING een deal voor een vijfjarige samenwerking met R3. In 2018 verhandelden ING en Credit Suisse voor 25 miljoen euro liquide middelen over het Corda-platform met gebruik van de toepassing HQLAx, die zorgt voor een digitaal onderpand. De oplossing maakt het mogelijk om efficiënter te handelen in liquide middelen, waardoor banken gemakkelijker hun reserves kunnen aanhouden en zo aan de regelgeving voldoen.

ING werkt ook aan ‘zero-knowledge proofs’ en ontwikkelt daarvoor zelfs een opensource-project. Met de software kun je bijvoorbeeld bewijzen dat je banksaldo positief is, zonder het saldo zelf te hoeven vrijgeven.

©PXimport

Grondstoffenhandel

Begin 2017 presenteerden ING en Société Generale de resultaten van een pilot met hun platform Easy Trading Connect. De banken werkten samen met grondstoffenhandelaar Mercuria om live oliecontracten te verhandelen. Door het papierwerk in te ruilen voor een blockchainplatform, konden de banken de transactietijd gemiddeld verkorten van 180 tot 25 minuten.

Begin 2018 hebben ING en Société Generale samen met ABN Amro en Louis Dreyfus Company het platform verbeterd voor het verschepen en verkopen van sojabonen van de Verenigde Staten naar China. Dat leverde een behoorlijke snelheidswinst en vermindering van de papierwinkel op.

Eind 2018 besloten de ontwikkelaars van beide pilots om samen te werken aan een blockchainplatform voor grondstoffenhandel, komgo. Naast ING, ABN Amro en de Rabobank zijn de partners enkele internationale banken en grondstoffenhandelaars. Komgo heeft op zijn platform vorig jaar een digitale kredietbrief voor grondstoffenhandelaars gelanceerd en ook dit jaar zijn er veelbelovende projecten. Er is geen twijfel meer mogelijk: de financiële sector heeft blockchaintechnologie omarmd.

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.