Van belangrijke bestanden is het altijd goed om een recente back-up te hebben. Een foutje is tenslotte zo gemaakt of er kan een virus optreden. Of misschien heb je de bestanden simpelweg nodig op een ander toestel. Back-ups met de hand uitvoeren is tijdrovend, saai en foutgevoelig. Gelukkig zijn er tools als jaBuT Backup waarmee je meerdere back-upsessies kunt automatiseren.

De tool jaBuT Backup is van Duitse origine en werd in 2011 ontwikkeld. Inmiddels heeft de ijverige maker al voor meer dan honderd releases gezorgd. Wij gingen aan de slag met de recentste versie van juli 2020. Je vindt de Windows-tool op www.jabut.de, zowel in 32 bit als 64 bit. Je downloadt de versie die past bij je systeem. Weet je niet welke dat moet zijn? Open dan de Windows Verkenner, klik met rechts op Deze PC en kies voor Eigenschappen: je vindt de informatie bij Type systeem. JaBuT Backup is beschikbaar in zowel een installeerbare als in een portable versie. De werking is identiek, de portable versie heeft als voordeel dat je die ook op een usb-stick kunt zetten. Overigens is het wel zo dat je vanuit de installeerbare versie op het einde toch nog voor Install as a portable version kunt kiezen. Een beetje verwarrend, maar goed.

Kennismaking

Na de installatie krijg je een venster te zien dat je met zeven tabbladen wegwijs maakt in de werkingsprincipes van jaBuT Backup. Wat we hiervan vooral onthouden is dat de tool op basis van profielen werkt, met diverse back-upopties die je met de hand of geautomatiseerd kunt laten uitvoeren.

De eerste keer krijg je enkele geanimeerde instructies die je met de grafische omgeving van jaBuT Backup kennis laten maken. Je doet er goed aan meteen het menu Edit te openen en Settings te kiezen. Hier vind je onder meer linksonder de knop Help terug waarmee je uitgebreide feedback over het programma krijgt.

Ook goed om weten: in de rubriek Update kun je zelf aangeven of de tool zichzelf up-to-date mag houden en hoe vaak die daarop mag checken. Bij Notifications kun je een mailserver aangeven, zodat je na afloop van een back-upsessie ook via de e-mail op de hoogte wordt gebracht.

©PXimport

Bron- en doelmap

Gezien jaBuT Backup met profielen werkt moet je dus eerst zo’n profiel creëren. Druk hiervoor op de groene plusknop, zodat het venster Create or edit profile verschijnt, inclusief de Help-knop. In het welkomstvenster kies je tussen een Express setup en een Custom setup. In de meeste gevallen volstaat de eerste. Je stelt de bron- en doelmap, de back-upinterval en -type in.

Kies je voor Custom setup dan kun je onder meer inclusie- en exclusieregels vastleggen en aangeven op basis van welke criteria jaBuT Backup bestanden in bron- en doelmap moet vergelijken. We houden het hier voorlopig bij Express setup. Denk je dit profiel later nog te kunnen gebruiken, kies dan Save as a preset en geef een passende naam op. Naderhand kun je dit ophalen via de optie Load data from preset.

Bevestig met Forward. Verwijs naar je bronmap en laat Include subdirectories aangevinkt als je ook submappen wilt meenemen. In de volgende stap duid je een doelmap aan, bij voorkeur op een ander medium. Let wel, kies je bijvoorbeeld e:\backups en gebruik je deze doelmap ook voor andere back-upprofielen, dan belanden alle back-ups standaard in dezelfde map. Je kunt daarom beter kiezen voor zoiets als e:\back-ups\<profiel-x>, zodat elk profiel naar een eigen submap back-upt.

©PXimport

Interval en modus

Vervolgens leg je het back-upinterval vast. Standaard staat dit ingesteld op Manual maar je kunt nog uit vijf andere, geautomatiseerde modi kiezen, waaronder Every few hours en When files change. Bij When files change bijvoorbeeld bepaal je onder meer het minimumaantal vastgestelde wijzigingen voor de back-up mag starten. Rechts kun je dagen selecteren waarop de back-up niet moet worden uitgevoerd.

In het volgende venster kies je de back-upmodus. Standaard gaat jaBuT Backup uit van het type Simple copy, waarbij alle (nieuwe of gewijzigde) bestanden in de bronmap die niet in de doelmap staan, worden gekopieerd. Niets meer, niets minder.

Bij Exact copy daarentegen worden bestanden uit de doelmap die niet in de bronmap staan zonder meer verwijderd. Move verplaatst alle bestanden uit de bronmap naar de doelmap. Hierbij worden bestanden in de doelmap niet overschreven. Kies je voor Exact Move dan worden identieke bestanden in de doelmap verwijderd evenals bestanden die niet in de bronmap staan.

Het type Mirror Copy zorgt ervoor dat de doelmap exact dezelfde inhoud krijgt als je bronmap. Bij Synchronize wordt een kopieeroperatie in twee richtingen gestart, zodat alle bestanden van de bronmap naar de doelmap gaan en omgekeerd.

©PXimport

Afronding en uitvoering

In de laatste stap kies je een profielnaam. Laat hier, zeker de eerste paar keren, het vinkje staan Show preview before the operation starts staan. Eventueel breng je je profiel nog een in groep onder: klik op (New profile group) en vul een groepsnaam in. Bevestig met Save. Je profiel wordt aan de lijst toegevoegd.

Wanneer je met rechts op dit profiel klikt, kun je allerlei acties uitvoeren, zoals Activate/deactivate profile waarmee je de uitvoering tijdelijk opschort. Er zijn verder nog belangrijke opties als Rename profile, Delete profile, Duplicate profile en Run profile. Met de laatste start je het profiel. Door het vinkje bij Show preview duikt nu eerst een venster op waarin je in een oogopslag ziet wat er precies met de data gebeurt wanneer je met OK bevestigt. Druk op Cancel als je deze operatie alsnog wilt tegenhouden.

Om het profiel aan te passen kies je   Profiel properties: je belandt nu in het venster Create or edit profile. Profielen importeren en exporteren doe je via het Tools-menu. Vanuit het tabblad All profiles kun je volgens diverse criteria en met zoektermen naar profielen zoeken.

©PXimport

Aangepaste set-up

Je kunt nu uiteraard nog andere back-upprofielen creëren. Laten we eens kijken wat er gebeurt als je voor Custom setup kiest. Je merkt dat er nu drie extra rubrieken beschikbaar komen: Select data,File comparison en Other options. De eerste twee stappen, het bepalen van je bron- en doelmap, zijn je inmiddels al bekend. Bij Source directory kun je er deze keer wel voor kiezen om de mappenstructuur van de bronmap naar de doelmap over te zetten. Stel, de bronmap is c:\data\computertotaal, dan worden in de doelmap de submappen \c\data\computertotaal gecreëerd.

Nadat je bron- en doelmap hebt vastgelegd kun je bij Select data via de optie Process only selected data from the source directory aangeven welke bestanden en mappen je zeker wel of zeker niet mee in de back-up wilt nemen. Dat doe je met behulp van jokertekens, zoals \*.docx of \data?.*. Een ? vertegenwoordigt hierbij één teken, terwijl een * meerdere tekens symboliseert.

©PXimport

Vergelijking en compressie

In de rubriek File comparison kun je bijbehorende criteria vastleggen waaraan bestanden in je bron- en/of doelmap moeten voldoen voor ze in de profieluitvoering worden betrokken. Alleen het back-type Mirror Copy trekt zich hier niets aan. Er zijn zeven vergelijkingsmethodes waarvan je er twee kunt combineren: via and (er moet aan beide worden voldaan) of met or (het volstaat als aan één van beide is voldaan).

Stel, je kiest Compare file size and Compare last access date, dan worden uitsluitend de bestanden verwerkt waarvan niet alleen de grootte in de bron- en doelmap verschilt, maar waarbij het bronbestand ook recenter werd benaderd dan het doelbestand. De Help-functie geef je meer feedback over alle methodes.

De rubrieken Interval en Mode bevatten nauwelijks extra’s, maar het is wel een goed moment om de twee resterende back-uptypes toe te lichten: Compress en Exact Compress. Hiermee creëer je in de doelmap een gecomprimeerd archiefbestand van alle data uit de bronmap. Het tweede type verwijdert hierbij ook alle data uit de doelmap als die niet in de bronmap staan. Klik je bij een van beide types op Show advanced archive options, dan kun je uit twee archiefformaten kiezen: ZIP en 7z (de laatste is compacter maar werkt trager). De archieven uit beide types kun je encrypteren en met een wachtwoord afschermen, maar bij ZIP moet je op het tabblad ZIP options dan wel eerst een Encryption method aanduiden, zoals AES-256.

©PXimport

Extra opties

Over naar Other options, waar je oudere versies kunt laten bewaren van bestanden die door een profieluitvoering uit de doelmap werden verwijderd. Wanneer je hier op de knop Show advanced profile options drukt komen nog extra opties beschikbaar op vier tabbladen.

Zo bijvoorbeeld kun je op het tabblad Execute programs toepassingen selecteren die bij aanvang of na afloop van de profieluitvoering automatisch moeten opstarten. Bij Removable media laat je profielen uitvoeren zodra je een usb-stick inplugt.

Er zijn trouwens nog meer mogelijkheden. Zo laat jaBuT Backup zich via allerlei parameters nauwgezet aansturen vanaf de opdrachtregel en kun je een Silent Mode activeren waarmee je zowat alle visuele feedback van jaBuT Backup uitschakelt.

Een functie of tool om geback-upte data terug te zetten is er niet, maar dat valt goed te regelen met je reguliere bestandsverkenner, desnoods met wat hulp van een (de)archiveringstool als het gratis 7-Zip. Een excuus van dat je geen recente back-ups hebt, gaat met jaBuT Backup niet meer op.

©PXimport

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.