Oké, je zult er een flink deel van je huiskamer voor moeten opofferen en je installeert hem niet zomaar even in je eentje, maar wauw: deze 115inch-tv van TCL belooft ongelooflijk veel spektakel. De miniled-achtergrondverlichting is onderverdeeld in 20.000 dimming zones en belooft tot 5000 nits piekhelderheid. We gingen naar TCL in Warschau om hem te testen.

Hoe groter de tv, hoe onbelangrijker het design – althans, relatief gezien. Want zelfs bij een groot model wil je nog steeds een mooie tv, maar aan de andere kant heeft zo'n groot model net als zijn kleinere broertjes nauwelijks een rand, en op zo'n groot oppervlak valt dat helemaal niet meer op. De afwerking van dit 115 inch grote model is prima: het toestel heeft een perfect vlakke rug en een fraai afwerkte rand, dus daar valt niets op aan te merken. De tv wordt geleverd met twee poten, maar ook met twee verrassend kleine muurbeugels en een stel indrukwekkende schroeven. Met de eenvoudig te monteren muurbeugels hangt de tv strak tegen de muur.

©TCL

Toch nog even over de plaatsing van deze televisie. Hij weegt namelijk 98 kg, dus los van het feit dat je hem niet zomaar even verplaatst (zelfs niet met twee personen), is het verstandig om na te gaan of het beoogde tv-meubel dit gewicht wel kan dragen. Je kunt de tv echter ook gewoon met de bijgeleverde poten op de vloer zetten.

Houd er rekening mee dat de doos – onuitgepakt – bijzonder groot en zwaar is (zo'n 171 kg). De tv wordt normaal gesproken verkocht met inbegrip van een installatiedienst. Daarvoor zijn zes personen nodig.

Afschroefbare handvatten zijn voorzien, want uiteraard moet je tijdens het transport zien te vermijden dat je het scherm aanraakt: met zo veel gewicht zou je het lcd-paneel erg gemakkelijk kunnen beschadigen.

©TCL

Aansluitingen

TCL houdt het voor dit model bij de traditionele selectie aansluitingen. Dat betekent viermaal HDMI, met twee HDMI 2.1-poorten die 48 Gb/s bandbreedte bieden, 4K120, ALLM, VRR (met uiteraard Nvidia G-Sync en AMD FreeSync). ARC/eARC staat op een van de HDMI 2.0-poorten, zodat je zelfs met een externe audio-oplossing twee poorten beschikbaar hebt voor high-end gaming.

De input-lag hebben we niet plekke kunnen meten – we hadden alleen toegang tot een model tijdens de presentatie van de nieuwe line-up – maar die is volgens het bedrijf in lijn met de vorige modellen. Dat zou betekenen dat de input-lag ongeveer 13 ms in 4K60 en 5 ms in 2K120 bedraagt. Een optisch digitale audio-uitgang, een usb-poort en twee antenne-aansluitingen (een voor DVB-T2/C, een voor DVB-S2), ethernet, wifi en bluetooth zijn de resterende aansluitingen.

Al die aansluitingen zijn overigens naar de zijkant gericht en staan dicht genoeg bij de rand om gemakkelijk bereikbaar te zijn. Bij wandmontage is dat uiteraard iets lastiger, maar nog steeds goed mogelijk. Een van de twee usb-poorten aan de zijkant van het tv-frame is altijd eenvoudig te bereiken.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Heel veel zones

De achtergrondverlichting van de X955 heeft meer dan 20.000 zones, die we uiteraard hebben geprobeerd te tellen. Na 15 seconden hebben we de handdoek maar in de ring gegooid – we geloven TCL op hun woord. Het zijn er 192 x 108 (20.736) om precies te zijn.

Ter referentie, voor dit 4K-beeld betekent dat amper 400 (20 x 20) pixels per zone. Dat je met dergelijke fijnmazige controle over de achtergrondverlichting erg knappe contrasten kunt realiseren, en tegelijkertijd zwart en heldere lichtaccenten op het scherm kunt zetten, is misschien evident. Maar daarvoor heb je wel goede controle nodig over de leds en het paneel.

En dat heeft TCL naar ons gevoel wel in de vingers, want het contrast op dit scherm is echt indrukwekkend. Het VA-paneel heeft een eigen contrast van ongeveer 7000:1 en met de dimming erbij stijgt dat naar net geen 50.000:1. We zagen op geen enkel moment halo’s of blooming, en al helemaal geen zonegrenzen. Iets lastiger is dat je op zo’n groot scherm sneller kijkhoekproblemen hebt. En ook al hebben VA-panelen van deze generatie een relatief goede kijkhoek, we konden we bij donkere scènes in de hoeken van het scherm wel zien dat het beeld daar wat lichter was. Ook de uniformiteit was niet perfect, maar wel voldoende om niet storend te zijn.

©TCL

Ongeëvenaard bioscoopbeeld

Naast heel mooi en gedetailleerd contrast levert de 115X955 ook een record aan piekhelderheid. In de goed gekalibreerde HDR Film-beeldmodus ging de meter op een 10%-venster tot 5.300 nits, al kan hij dat niet lang volhouden. Na enkele seconden valt hij terug naar 2.700 nits, al is dat nog steeds erg indrukwekkend.

Ook op een volledig wit scherm zijn de 850 nits die we konden meten een zeer goed resultaat. De HDR-weergave is erg goed, mede dankzij de Quantum Dot-achtergrondverlichting die 95% P3-kleurbereik haalt. Tonemapping zou de tv met zo veel helderheid niet hoeven te doen, maar is blijkbaar toch niet helemaal uitgeschakeld. We activeerden Dynamische Tonemapping, en dat leverde het beste resultaat in de ‘detail’-stand.

Die tophelderheid dankt de tv aan een boostmodus, maar die boost maakt metingen ook erg lastig. Tijdens onze langdurige kijksessie merkten we echter nooit problemen met de boostmodus.

TCL ondersteunt al geruime tijd alle HDR-formaten, maar dit jaar kreeg Dolby Vision IQ nog een upgrade naar Dolby Vision IQ Precision Detail. Die versie verbetert weergave van de donkere en heldere delen van het beeld. Je kunt het uitschakelen via de menu’s, maar dat maakte ook meteen duidelijk dat het heel veel extra diepte aan het beeld gaf. Kortom, HDR op zo’n groot scherm, met dit soort piekhelderheden, contrast en kleur is nog een niveau beter dan wat we gewend zijn. In sommige gevallen wil je het beeld echt proberen aan te raken.

©TCL

Goede beeldverwerking

De X955 draait op een Mediatek Pentonic 700-platform, dus zodoende zit de beeldverwerking in dezelfde categorie als vorig jaar. Volgens TCL zijn er een aantal algoritmische verbeteringen doorgevoerd, bijvoorbeeld aan upscaling en motion interpolation. De algemene resultaten liggen in elk geval in lijn met onze verwachtingen. Goede deinterlacing, degelijke ruisonderdrukking en prima upscaling.

Bij een test op verplaatsing is er relatief weinig tijd; we konden geen opvallende verschillen ontdekken. Wat wel in het oog sprong, zijn een paar plaatsen waar TCL nog kan verbeteren. Zo bleek de anti-bandingoplossing die een aparte instelling heeft alleen goed te werken met erg fijne en zwakke kleurstroken. Grovere, duidelijkere kleurstroken kon het systeem niet wegfilteren.

In sommige gevallen verdwijnt er ook duidelijk wat detail, meestal als het voorwerp of probleem in kwestie zich ergens op de achtergrond bevond en dus al wat vaag was. Echt detail in de voorgrond blijft goed bewaard. De motion interpolation leverde mooie resultaten en hield beeldartefacten goed onder controle, maar kon bij heel snelle camerabewegingen niet vermijden dat er nog wat licht gestotter achterblijft. De software liet ook wat steekjes vallen bij heel fijn kleurdetail, maar dat was alleen zichtbaar op testpatronen. We hebben ook vrij veel 'gewone' filmfragmenten kunnen bekijken en die zagen er echt uitstekend uit.

Google TV

TCL gebruikt ook voor dit toestel weer Google TV. Een volledig overzicht van de mogelijkheden vind je in het artikel over Google TV of in de review van de TCL 65C845.

De interface werkt vlot en biedt heel wat aanbevelingen, handig gesorteerd per genre. Google TV heeft het ruimste aanbod aan apps en ondersteunt Chromecast, hoewel de tv ook over AirPlay 2 van Apple beschikt. TCL zet na een druk op de knop zowel de ingangen als een reeks belangrijke instellingen in een lint onderaan in beeld.

De 115X955 heeft een nieuwe afstandsbediening gekregen. De zilverkleurige remote is nu een stuk compacter, het numerieke toetsenbord is verdwenen. Wie dat nodig heeft, kan het op het scherm oproepen. De volumetoetsen zijn naar de zijkant van de afstandsbediening verhuisd, zoals bij een smartphone. Dat lijkt ons een ietwat twijfelachtige beslissing, maar mogelijk went het. Verder is er een ingebouwde microfoon en zitten er vier app-toetsen onderaan. De eenvoudige lay-out belooft prima gebruiksgemak.

©TCL

Flinke audio, maar met een kanttekening

We hebben de audio niet uitvoerig kunnen testen; dat is lastig in een zaal waar veel ander lawaai is en de akoestiek vreemd klinkt. De 115X955 gebruikt een 6.2.2-configuratie met in totaal 120 watt vermogen. Toch denken we dat je deze televisie wilt aanvullen met een externe oplossing. Niet omdat de audio uitgesproken slecht is, maar juist omdat het beeld zo goed is. Het beeld is immens en daar wil je dan misschien wel een 'echte' surround-oplossing bij.

Conclusie

We snappen dat deze tv absoluut niet voor iedereen is weggelegd. Niet alleen omdat hij een bak geld kost, maar ook omdat je hem niet zomaar in elke (woon)kamer kunt plaatsen en voor veel doorsnee woonkamers domweg te groot is. Toch is de TCL 115X955 een opmerkelijke televsie. Hij toont immers aan waar de allerbeste miniledtechnologie toe in staat is.

Fenomenale beelden en nieuwe records voor groot formaat, voor het aantal dimming zones en contrast, en voor de piekhelderheid. Met al die eigenschappen, nauwkeurige intense kleuren en ruime HDR-ondersteuning legt hij projectors het vuur na aan de schenen. Deze tv toont ook dat TCL alles in huis heeft om een hoogwaardige tv te maken, die moeiteloos de concurrentie aankan met andere merken. Wat ons betreft een indrukwekkende prestatie!

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.