Wil je een veelzijdige mediaspeler, dan moet je VLC hebben. Maar je kunt veel meer met de tool dan alleen filmpjes of muziek afspelen. In dit artikel geven we tien tips.

Hoewel VLC wel degelijk begonnen is als krachtige mediaspeler, zijn er door de jaren heen veel functies aan toegevoegd. Grote kans dat je die lang niet allemaal benut. Hoog tijd om ze een keertje extra in de spotlight te zetten.

VLC is ook beschikbaar als app voor zowel Android als iOS. Hoewel de mogelijkheden van de app ook uitgebreid zijn, focussen we in dit artikel op VLC voor Windows.

In de basis is VLC uiteraard een afspeelprogramma en daar moet je het ook voor blijven gebruiken. De opties die we bespreken in dit artikel zijn een aangename bijkomstigheid. Niet alle trucjes zijn handig voor iedereen. Gebruik ervan wat je leuk lijkt. Probeer de trucjes vooral uit, dan merk je meteen hoe krachtig VLC eigenlijk is en hoe weinig je er van gebruikt. We gaan VLC niet uitvoerig tweaken, dus de basisfunctionaliteit zoals je VLC nu al gebruikt blijft behouden.

We gebruiken in dit artikel de Nederlandse taaloptie van VLC onder Windows. Is jouw VLC misschien Engelstalig? Schakel dan (al dan niet tijdelijk) over naar de Nederlandse taal om de stappen beter te kunnen volgen. Ga naar Tools / Preferences en pas de taal aan bij Menus language.

©PXimport

1. Converteren

Omdat we tegenwoordig zo veel streamen, hebben we bijna nooit meer iets met bestandsconversie te maken. Maar dat wil niet zeggen dat het nooit meer nodig is. Zo kan het weleens voorkomen dat je een bestand moet aanleveren voor een feestje (of begrafenis) in asf-formaat, terwijl je het bestand alleen als mp4’tje hebt. In zo’n geval moet je het bestand converteren. Daar waar vroeger prijzige software nodig was, biedt nu VLC de helpende hand.

Klik in het programma op Media in het menu bovenin en vervolgens op Bestand converteren/opslaan. Er opent nu een menu waarin je eerst het bronbestand selecteert, waarna je klikt op Converteren/opslaan. Bij Instellingen klik je op het uitklapmenu bij het kopje Profiel, waarna je kiest voor het bestandstype waarnaar je wilt converteren. Klik op Start om de conversie te starten.

Op deze manier is het overigens ook mogelijk om audio uit een video te extraheren, zodat je alleen een mp3-bestand overhoudt met de audio uit de video.

Er zijn natuurlijk meer manieren om mediabestanden te converteren en je hoeft daar in principe niet eens een los programma als VLC voor te downloaden. Er zijn veel online converters die je eens kunt proberen. Veel converters lijken op elkaar, maar toch biedt elke tool iets anders. Dus zorg dat je degene onthoudt die het beste aan je behoeften voldoet. 

©PXimport

2. YouTube-Video's downloaden

Officieel heeft VLC geen optie om video’s van YouTube te downloaden (dat zou YouTube uiteraard ook niet tolereren). Toch kan het wel, je moet er alleen wat extra handelingen voor verrichten. Ten eerste zoek je op YouTube de te downloaden video op en selecteert en kopieer je de link van deze video. Open vervolgens VLC en klik op Media, Netwerkstream openen. Plak nu de url van de YouTube-video in het veld waarin wordt gevraagd om een netwerk-url, en druk op Enter. De meeste video’s worden nu gewoon afgespeeld (sommige video’s willen om allerhande redenen niet werken).

Klik nu bovenin op Extra en vervolgens op Codec-informatie. In het venster dat opent, zie je onderin een veld met de locatie url. Selecteer en kopieer de volledige url en plak deze in het adresveld van je browser. De video zal nu in je browser afspelen. Rechtsklik op de video en klik op Opslaan als. Je kunt de video nu downloaden om later offline te bekijken.

©PXimport

3. Video als achtergrond

Niet alle functies van VLC zijn zinvol. Want wist je, wanneer je in VLC een video aan het kijken bent, je deze video in kunt stellen als bureaubladachtergrond? Het enige wat je hiervoor hoeft te doen, is VLC op te starten en een video in te laden om vervolgens te klikken op Video in het menu bovenin en op Als bureaubladachtergrond instellen. Het lijkt alsof er niets gebeurt, maar wanneer je alle openstaande vensters minimaliseert, zul je zien dat de video full screen wordt afgespeeld op je bureaubladachtergrond.

Een grappige functie als je wellicht stiekem een video wilt bekijken en snel wilt kunnen overschakelen naar je andere programma’s terwijl de video op de achtergrond blijft afspelen. Verder kunnen we niet veel nuttige toepassingen verzinnen hiervan, maar het is wel leuk dat het kan en het werkt bijzonder goed. Als de video is afgelopen, krijg je weer uw je bureaublad terug.

©PXimport

4. Audio/video opnemen

Eerder hebben we laten zien hoe je video’s kunt converteren naar andere bestandstypen, en op die manier zelfs een audiotrack kunt maken van een video. Maar daarvoor moet je wel de volledige video tot je beschikking hebben. En bovendien is het best een heel gedoe om zo de audio uit een video te halen. Gelukkig kan het ook veel eenvoudiger.

Zorg ervoor dat de video waarvan je de audio wilt opnemen, is ingeladen. Klik dan bovenin op Weergave en vervolgens op Geavanceerde bediening. Een aantal extra knoppen, waaronder een opnameknop, verschijnt onder in het venster. Zodra je op de opnameknop drukt en de video afspeelt, zullen zowel de video als de audio worden vastgelegd op je harde schijf. De video vind jeu terug in de map Video, het audiofragment vind je terug in de map Muziek.

Let op: dit is alleen interessant als je een kort stukje nodig hebt, de extractie is namelijk realtime (10 minuten audio opnemen duurt dus ook echt 10 minuten). Voor langere video’s is het dus interessanter om toch de conversiemethode te gebruiken of de video/audio te rippen.

©PXimport

5. Video (en audio) rippen

Daar gaan we dan meteen ook eventjes op door. Het vastleggen van video en audio terwijl de video afspeelt, is natuurlijk een hele handige optie voor korte video’s, van een paar seconden of minuten, maar een volledige dvd ga je op deze manier niet op je computer opslaan. Daarvoor gebruiken we dan ook de methode die lijkt op wat we bij de conversiemethode hebben gedaan.

De eerste stappen zijn dan ook hetzelfde: Klik op Media, Bestand converteren/opslaan. Maar in plaats van een enkel bestand, willen we nu een complete dvd omzetten. Hiervoor klik je bovenin op het tabblad Schijf. Je ziet vervolgens de mogelijkheid om verschillende soorten schijven te selecteren, van dvd tot blu-ray, maar ook audio-cd’s. In dit geval kiezen we voor Dvd. Plaats de betreffende film in je dvd-speler die als het goed is vanzelf wordt gedetecteerd. Is dat niet zo, klik dan op Bladeren om het juiste station te selecteren. Geef eventueel nog aan welke hoofdstukken je wilt selecteren en welk audiospoor daarbij hoort. Je kunt zelfs de bijbehorende ondertitels selecteren, zodat meteen het juiste ondertitelbestand wordt geselecteerd.

Heb je alles naar wens ingesteld, dan klik je op Converteren/opslaan en selecteer je, net als in de eerste stap, hoe je de film wilt opslaan (we adviseren de standaardwaarde die VLC toont). Daarna klik je op Starten en hoef je slechts te wachten tot dit proces is voltooid.

©PXimport

6. Desktopfilmpjes opnemen

Je hebt ze ongetwijfeld weleens gezien: filmpjes waarin mensen opnemen wat er op hun bureaublad gebeurt, zodat ze bepaalde stappen in een programma beter kunnen uitleggen. Daar gebruiken ze doorgaans prijzige software voor, maar eigenlijk is dat helemaal niet nodig, want het kan ook met VLC. Klik in VLC op Media, Opnameapparaat openen en open vervolgens het uitklapmenu naast het kopje Opnamemodus en selecteer Bureaublad. Wanneer je nu zou klikken op Afspelen, ontstaat er een soort Droste-effect, waarin een oneindige lus van bureaublad in bureaublad wordt getoond.

Leuk om te zien, maar niet wat we nu willen. Dus in plaats van Afspelen klikken we op Converteren (via het uitklapmenu). Klik dan tweemaal op Volgende en geef aan in welk bestandstype je de video wilt opslaan. Klik vervolgens weer op Volgende en daarna op Stream. De inhoud van je bureaublad (en alles wat je daarop doet) zal worden vastgelegd tot je met Stop aangeeft dat je klaar bent met opnemen.

©PXimport

7. Screenshots maken

Bij screenshots denken we natuurlijk vaak aan een schermafbeelding van een programma. Maar soms zie je in een film of serie een bepaalde scène die je zo kunt waarderen, dat je deze wel als achtergrondafbeelding zou willen hebben. Technisch gezien zou je gewoon een screenshot kunnen maken van de videospeler, en deze later uitknippen in een fotobewerkingsprogramma. Niet erg efficiënt, om over de kwaliteit maar niet naar huis te schrijven. Maar VLC zou VLC niet zijn als het ook hier een functie voor heeft ingebouwd.

Open het programma en start de video waarvan je een screenshot wilt hebben. Pauzeer de video precies op het shot dat je wilt hebben, rechtsklik vervolgens op de video en kies voor Video, Snapshot maken. De still van de video wordt nu automatisch opgeslagen in de map Afbeeldingen in Windows, waarbij de interface-elementen als de afspeelknop uiteraard niet zijn inbegrepen.

©PXimport

8. Podcasts luisteren

We hebben het in dit artikel vooral steeds over losse audio- en videobestanden die je kunt afspelen, maar VLC is ook in staat om je te helpen bij een andere, zeer populaire vorm van online audioconsumptie: podcasts. Het programma heeft een gedeelte ingebouwd waar je je eenvoudig kunt abonneren op de podcasts die je graag luistert of wilt gaan beluisteren.

Zorg ervoor dat het deelvenster Afspeellijst is ingeschakeld door te klikken op Weergave, Afspeellijst. In het deelvenster dat verschijnt, klik je onder het kopje Internet op het plusteken naast Podcast. Plak hier de url van de podcast waar je graag naar luistert zodat deze automatisch wordt toegevoegd aan VLC.

©PXimport

9. Watermerk toevoegen aan video's

Wanneer je zelf video’s maakt, is het niet de bedoeling dat een ander ermee vandoor gaat en alle eer opstrijkt. Een watermerk toevoegen is dan een goede oplossing, wat over het algemeen gedaan wordt met een programma als Adobe Première of Adobe After Effects. Het nadeel is alleen dat deze programma’s een klein fortuin kosten en dat is natuurlijk een behoorlijke overkill voor alleen het toevoegen van een watermerk.

Je hebt het waarschijnlijk al geraden, VLC bevat deze functionaliteit ook. Om een watermerk toe te voegen, open je de video in VLC, waarna je klikt op Extra, Effecten en filters. Bij het tabblad Video-effecten ga je voor het subtabblad Overlay, waarna je een vinkje plaatst bij de optie Logo toevoegen.

Klik nu op het pictogram met de drie puntjes om een logo te selecteren, en bepaal met behulp van de opties in dit menu hoe transparant het logo moet zijn en op welke plek in de video het moet komen te staan. Sla de video vervolgens op met behulp van de stappen die we onder het kopje ‘Audio/video opnemen’ hebben uitgelegd.

©PXimport

10. Videobladwijzers aanmaken

Door de komst van de dvd en daarna uiteraard streamingdiensten als Netflix, zijn we gewend aan het feit dat een video later verdergaat waar we gebleven waren. De mediaspelers in Windows zijn nog niet zo ver. Maar dat dit standaard niet zo werkt, betekent niet dat je dat niet zelf zou kunnen realiseren. Je kunt namelijk heel eenvoudig bladwijzers aan een video toevoegen, zodat je met één klik verder kunt waar je gebleven was. Open hiervoor het Bladwijzerbeheer door te drukken op de toetscombinatie Ctrl+B. Zorg er dan wel voor dat de video gepauzeerd is op de plek waar je een bladwijzer wilt maken.

Klik dan op de knop Maken en er zal automatisch een bladwijzer aan de video worden toegevoegd. Door te dubbelklikken op de naam van deze bladwijzer (met een korte pauze tussen de eerste en de tweede klik) kun je de naam van de bladwijzer aanpassen. Om zo’n bladwijzer te kunnen gebruiken, open je opnieuw de video en het bladwijzerbeheer (Ctrl+B) en klik je op de bladwijzer die je wilt gebruiken.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Deze keer kijken we naar draadloze over-ear hoofdtelefoons met actieve ruisonderdrukking voor onder de 125 euro.

Met een koptelefoon met ruisonderdrukking zorg je ervoor dat geluiden van buiten, zoals bijvoorbeeld verkeer, openbaar vervoer of vliegtuiggeluiden worden weggefilterd. De draadloze modellen die we hier bespreken hebben daarnaast ook een lange accuduur zodat je er gedurende langere periode muziek mee kunt luisteren.

Wel kost ruisonderdrukking beduidend meer energie dan wanneer je die functie niet gebruikt, dus de accu van je hoofdtelefoon gaat dan sneller leeg. Per koptelefoon zie je dan ook hoe lang de accu volgens de fabrikant mee gaat wanner de ruisonderdrukking (acive noise cancelling, ANC) is in- en uitgeschakeld. Niet alle fabrikanten hebben de accuduur zonder ANC opgegeven, maar die is altijd langer dan wanneer ANC wel is ingeschakeld.

Sony WH-CH720N

Deze koptelefoon van Sony is ideaal voor wie op zoek is naar een lichte en comfortabele optie zonder in te leveren op de basisfunctionaliteiten. Hij weegt slechts 192 gram, wat hem tot een van de lichtste koptelefoons maakt die voorzien is van actieve ruisonderdrukking. De batterijduur is een ander sterk punt; met een volle accu kun je tot 35 uur onafgebroken muziek afspelen met de ruisonderdrukking ingeschakeld. Zonder deze functie gaat de batterij tot 50 uur mee. Bovendien is er een snellaadfunctie aanwezig, waardoor je na slechts zo'n tien minuten laden al een uur extra luistertijd hebt. De geluidskwaliteit is helder en evenwichtig, met een goede weergave van zowel lage als hoge tonen.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 35 uur / 50 uur
Oplaadtijd: 10 min voor 1 uur muziek / 3,5 uur volledig

Sennheiser Accentum Wireless

De Sennheiser Accentum Wireless richt zich op de essentie: goed geluid en een lange batterijduur. Waar andere koptelefoons veel extra's bieden, focust deze zich op een perfecte audioweergave. Dit model levert een rijk en gedetailleerd geluid, zoals je dat van Sennheiser gewend bent. De ruisonderdrukking doet zijn werk en minimaliseert omgevingsgeluid, terwijl je met de transparantiemodus juist het geluid van buiten door kunt laten. Met de snellaadfunctie kun je binnen tien minuten voor 5 uur muziek weer bijladen, handig als je onderweg bent.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 50 uur / onbekend
Oplaadtijd: 10 min voor 5 uur muziek / 3,5 uur volledig

JBL Live 770NC

Deze koptelefoon van JBL is ontworpen voor een brede doelgroep. De Live 770NC beschikt over True Adaptive Noise Cancelling, wat betekent dat de mate van ruisonderdrukking zich automatisch aanpast aan de omgeving. Zo kun je je concentreren op je muziek of podcast, of je nu in de trein of op kantoor zit. De koptelefoon heeft een 'Smart Ambient'-modus waarmee je het geluid van buiten juist kunt horen, zodat je bijvoorbeeld gesprekken kunt voeren zonder hem af te zetten. De batterijduur is ook een groot pluspunt, met tot wel 50 uur afspeeltijd. Dankzij de nieuwste Bluetooth 5.3-techniek is er ondersteuning voor de LE Audio-technologie, wat een lagere latency en een stabielere verbinding mogelijk maakt.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 50 uur / 65 uur
Oplaadtijd: 3 uur volledig

Urbanista Los Angeles

Wat deze koptelefoon zo bijzonder maakt, is zijn unieke functie: opladen via zonne-energie. De Urbanista Los Angeles is uitgerust met een speciaal Powerfoyle-materiaal op de hoofdband dat licht omzet in energie. Dit betekent dat de koptelefoon continu oplaadt zolang hij aan licht wordt blootgesteld. Ontzettend handig als je vaak buiten bent. Maar ook zonder deze functie is de batterij met 80 uur indrukwekkend. Het geluid is helder en evenwichtig, met een goede weergave van details. De koptelefoon is bovendien eenvoudig in gebruik, met bedieningselementen op de oorschelp en een ingebouwde microfoon voor telefoongesprekken. Deze koptelefoon kan alleen via de zonnecel worden opgeladen, er zit geen laadkabeltje bij. Het opladen gaat echter relatief snel.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 80 uur / onbekend
Oplaadtijd (alleen via zonnecel): 3 uur luistertijd per uur in zon, binnen bij diffuus licht: 2 uur

JBL Quantum 810

De JBL Quantum 810 Wireless is vooral gericht op gaming, maar is ook prima te gebruiken voor dagelijks gebruik. Het meest opvallende kenmerk is de dubbele draadloze connectiviteit: je kunt hem via de 2,4 GHz-dongle verbinden met je pc of console voor een lage latency, terwijl de Bluetooth-functie het mogelijk maakt om tegelijkertijd verbinding te maken met je telefoon. De headset is uitgerust met JBL's QuantumSOUND Signature en ondersteunt DTS Headphone:X 2.0, wat zorgt voor een realistische en meeslepende ruimtelijke geluidsweergave. Zo hoor je precies waar je tegenstanders vandaan komen. De microfoon (die je kunt wegklappen als je 'm niet gebruikt) zorgt ervoor dat je stem helder wordt overgebracht, terwijl de bedieningselementen op de oorschelp je de volledige controle geven over het volume en de balans tussen game-audio en chatgeluid.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 43 uur / onbekend
Oplaadtijd: 3,5 uur

Er zijn veel (gratis) e-boeken te vinden op het internet, maar misschien luister je liever dan dat je leest. Met de juiste tools zet je een e-book om naar een luisterboek. Of je maakt zelf een audioverhaal, met een stem en taal naar keuze, en helemaal gratis. In dit artikel lees je hoe je dat doet.

Je kunt een e-book natuurlijk zelf hardop voorlezen en je stem opnemen, maar dat is erg tijdrovend en weinig zinvol. Het ligt anders als je (e-)boeken of tijdschriften inspreekt voor mensen met een leesbeperking, bijvoorbeeld in samenwerking met organisaties als Dedicon (https://www.dedicon.nl) en Transkript (https://www.transkript.be). Er bestaan zelfs heuse stemmenbureaus waar mensen met een goede stem ingehuurd worden om teksten in te spreken.

Zulke initiatieven zijn zeker waardevol, maar de insteek hier is anders. Stel: je hebt een paar leuke e-boeken gevonden, maar lezen is niet je ding. Je luistert liever naar verhalen, bijvoorbeeld in de auto of met koptelefoon op de bank. Of je wilt eigen verhalen, eventueel door AI gegenereerd, laten voorlezen door een professionele stem, zelfs in meerdere talen. Denk aan sprookjes voor kinderen voor het slapengaan of een verhaaltje tijdens lange autoritten. Een interessant project, dat vooral de iets gevorderde lezer zal aanspreken.

E-boeken vinden

De tool waarmee we straks e-boeken naar luisterboeken converteren, kan – zoals de meeste legale software – in principe niet overweg met DRM-beschermde exemplaren (Digital Rights Management). Gelukkig zijn er voldoende niet-beschermde en gratis e-boeken beschikbaar. Een van de oudste publieke domeinprojecten is Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org), met meer dan 75.000 titels, vooral klassiekers. Andere bronnen zijn onder meer ManyBooks.net (https://www.manybooks.net), Standard Ebooks (https://www.standardebooks.org) en FreeEbooks.net (https://www.free-ebooks.net). De focus ligt doorgaans op Angelsaksische werken, maar je kunt vaak filteren op taal en andere criteria. Specifiek voor Nederlandstalige titels is https://www.dbnl.org een goed vertrekpunt.

Afhankelijk van de bron kun je e-boeken vaak in meerdere formaten downloaden, zoals epub, mobi, azw3, pdf en txt. Het open en gestandaardiseerde epub-formaat is een van de populairste en meest geschikte, zeker ook voor conversie naar luisterboeken. Epub ondersteunt tevens interne navigatie, zoals inhoudsopgaven, die tools als ebook2audiobook kunnen gebruiken om hoofdstukken te scheiden. De belangrijkste versies zijn epub 2.x en 3.x, waarbij deze laatste technologieën als html5 en css3 ondersteunt, bruikbaar voor nieuwe e-readers en apps.

Beheren en omzetten

Onze focus ligt op het converteren naar audioboeken, maar we laten je eerst kort kennismaken met de gratis opensource-tool Calibre (https://www.calibre-ebook.com; beschikbaar voor meerdere platformen). Hiermee beheer je niet alleen je e-boeken, je kunt ze ook naar een ander, beter formaat omzetten.

Installeer de tool, start deze op en stel de taal, een geschikte locatie voor je boeken en je favoriete e-reader in (kies eventueel Generisch / Smartphone).

Om e-boeken aan je bibliotheek toe te voegen, klik je op het pijlknopje bij Boeken toevoegen en kies je bijvoorbeeld Boeken toevoegen uit een enkele map. Deze verschijnen in het midden, waar je ze op kolom naar keuze sorteert. Dubbelklik op een voorbeeld om meer details te zien, zoals het formaat. Met een dubbelklik op de titel kun je het boek lezen met de ingebouwde leesmodule.

Je kunt ook e-boeken uit e-readers ophalen en uitwisselen door deze met je pc te verbinden en via de knop Toestel op te halen, maar daar gaan we hier niet verder op in.

Converteren

Calibre converteert normaal automatisch boekformaten voor specifieke apparaten, maar je kunt ook handmatig converteren. Selecteer een of meer boeken in de bibliotheek en klik op het pijlknopje bij Boeken converteren. Kies Individueel converteren of Een groep converteren, waarbij de instellingen dan voor alle geselecteerde boeken gelden.

In het dialoogvenster pas je indien gewenst onderdelen aan, zoals Metagegevens (inclusief omslagafbeelding), Inhoudsopgave en meer. Je kunt deze ook gewoon laten zoals ze zijn en direct klikken op het pijlknopje rechtsboven.

Bij Uitvoerformaat kies je uit allerlei formaten, waaronder het prima geschikte EPUB. Zodra je een formaat selecteert, kun je via het linker paneel <formaat->uitvoer nog extra opties instellen.

Bevestig met OK. Rechtsonder in het Calibre-hoofdvenster volg je het conversieproces via de knop Taken. Zo'n conversie duurt meestal maar enkele seconden.

Ebook2audiobook

We zijn nu klaar om ons eerste e-boek om te zetten in een luisterboek. Dat doen we met het gratis ebook2audiobook. Deze tool gebruikt AI-gestuurde TTS-technologie (text-to-speech), wat zorgt voor natuurlijk klinkende stemmen.

We beginnen met een installatie onder Windows. Dit duurt even, maar verloopt grotendeels automatisch. Je hebt wel Python nodig om scripts te kunnen uitvoeren.

Ga naar de site via https://www.kwikr.nl/pydl, download de Windows-installer en start deze met een dubbelklik. Vink in het startvenster zowel Use admin privileges when installing py.exe als Add python.exe to PATH aan. Klik op Install Now.

Test na installatie of alles goed is verlopen door op de Opdrachtprompt het commando python --version uit te voeren. Je zou nu het versienummer van Python moeten zien.

Surf daarna naar https://www.kwikr.nl/ebook2. Klik op de groene Code-knop en kies Download ZIP. Pak dit archief uit naar een lege map, een proces dat wel even kan duren.

Installeren

Open de submap ebook2audiobook-main in de uitgepakte map via de Opdrachtprompt, bijvoorbeeld met het commando

In deze map zie je onder meer het tekstbestand requirements.txt. Als je dit opent in een teksteditor als Kladblok, zie je dat het een lijst bevat met dertig vereiste Python-onderdelen. Je installeert ze vanuit deze map met het commando

Start vervolgens het batchbestand ebook2audiobook.cmd vanuit dezelfde map door dit als commando in te voeren en met de Enter-toets te bevestigen. Je kunt dit bestand gerust vooraf bekijken met Kladblok. Het script installeert extra Python-pakketten en start het programma in een eigen (gevirtualiseerde) omgeving om potentiële conflicten met andere Python-pakketten te vermijden.

Bij de start verschijnen normaal meldingen dat onderdelen als onder andere ffmpeg, nodejs en sox ontbreken, maar het batchbestand zorgt gelukkig zelf voor de installatie.

Neem gerust de tijd voor een kopje koffie, want de installatie duurt behoorlijk lang. Er worden namelijk duizenden kleine bestanden in de map geplaatst, goed voor meer dan 4 GB.

Waarschijnlijk vraagt je Windows-firewall op het einde nog toestemming en verschijnt onderaan de melding http://0.0.0.0:7860. Laat het opdrachtpromptvenster gewoon geopend.

Webinterface

Tik nu het adres localhost:7860 in de adresbalk van je browser. Krijg je een melding als 'Deze site is niet bereikbaar', dan is het opdrachtprompt-venster waarschijnlijk afgesloten. Je kunt trouwens het lopende proces in dit venster indien gewenst ook altijd zelf afsluiten met Ctrl+C.

Om het script weer op te starten en de webinterface beschikbaar te maken, voer je gewoon opnieuw het batchbestand ebook2audiobook.cmd uit. Het script merkt dat alles al is geïnstalleerd, dus je kunt vrijwel meteen verder. Ververs de webpagina indien nodig.

Ebook2audiobook is in essentie een opdrachtregelscript en de webinterface is weinig meer dan een grafische schil. In dit artikel beperken we ons tot het gebruik van die interface. Wil je verder graven, dan moet je je verdiepen in de opdrachtregelparameters.

Conversie-uitvoer

Selecteer linksboven File en klik op Click to upload. Selecteer een geschikt e-boek of ander tekstbestand. Geef bij Language aan wat de brontaal is; scrol eventueel tot bij More languages (A-Z). Je kunt ook handmatig een taal ingeven, zoals Dutch – Nederlands.

Bij Optional kies je een bestaande stem, waaronder die van bekende personen als David Attenborough of Morgan Freeman. Via de pijlknop beluister je een voorbeeld.

Wil je niet alleen de stem, maar ook toon en stijl laten nabootsen, selecteer deze persoon dan ook (indien beschikbaar) bij Fine Tuned Models in plaats van de standaardoptie Internal.

Standaard staat bij TTS Base de engine xtts geselecteerd, die meestal de beste resultaten geeft. Je kunt ook met de andere beschikbare engines experimenteren (het beste gaat dat met een korte tekst ter test).

Heb je een ondersteunde gpu, vink dan GPU aan bij Processor Unit om de conversie aanzienlijk te versnellen. Kies tot slot een geschikt uitvoerformaat. Meestal stelt de tool m4b voor, omdat dit hoofdstukken ondersteunt, je leespositie bewaart en bij hoge compressie toch goede kwaliteit levert. Andere opties zijn onder meer flac, m4a, mp3 en ogg.

Tot slot kun je op het tabblad Fine Tuned Parameters nog enkele technische aspecten bijsturen, zoals Temperature (hoe hoger, hoe creatiever, maar ook hoe minder accuraat) en Speed (de spreeksnelheid).

Is alles ingesteld, klik dan onderaan op de gele balk om de conversie te starten. Houd er rekening mee dat het omzetten naar natuurlijke stem veel rekenkracht vergt. Bij een doorsnee e-boek is het programma al snel een dag of nacht bezig, al kun je natuurlijk ook eigen, korte verhalen importeren. Dit kan eventueel ook in pdf, txt, docx of html.

Eigen stem

Na afloop kun je het resultaat vanuit de webinterface beluisteren. Gebruik de pijlknop linksonder om het bestand (vanuit de tijdelijke submap \tmp) op te slaan op een gewenste locatie. Je speelt het daarna af in je favoriete app, bijvoorbeeld met een mediaspeler als de gratis mediaspeler VLC media player (https://www.videolan.org).

Je kunt ook een andere stem gebruiken, bijvoorbeeld je eigen stem. Hiervoor heb je een stemopname nodig van maximaal zes minuten, liefst in mono, met een sample rate van 16K en opgeslagen als wav-bestand.

Heb je een opname in een ander formaat, dan converteer je die eenvoudig met een gratis tool als het uitstekende Shutter Encoder (https://www.shutterencoder.com). Open het opnamebestand, kies WAV bij Functie selecteren, stel bij Audio-instellingen in op Mix audiobestanden naar: Mono en Bemonsteringsfrequentie wijzigen naar: 16k. Bevestig op Functie starten.

In de webinterface van ebook2audiobook klik je bij Cloning Voice Audio File op Klik om te uploaden en verwijs je vervolgens naar het wav-bestand. De opname wordt meteen verwerkt en automatisch geselecteerd. Je kunt de stem hier ook beluisteren.

Metadata

Ook luisterboeken kun je voorzien van een omslagfoto, titel, auteur, trefwoorden en andere metadata. Wil je dit vóór de conversie regelen, dan doe je dat het makkelijkst in Calibre: klik met rechts op de titel van het e-boek (epub) en kies Metagegevens bewerken.

Hoewel je bepaalde metadata ook via ebook2audiobook kunt meegeven, is dat minder eenvoudig. Achteraf aanpassen is dan praktischer, bijvoorbeeld met een gratis tag-editor als Mp3tag (https://www.mp3tag.de/en), geschikt voor onder meer mp3, mp4, m4a en m4b.

AI-creatie

Met behulp van AI laat je ook heel eenvoudig eigen teksten of verhalen maken, zoals sprookjes voor het slapengaan, inclusief een mooie omslagafbeelding. We tonen kort hoe je dat doet in ChatGPT (https://www.chatgpt.com).

Meld je aan bij de app en geef een uitvoerige prompt in waarin je precies beschrijft welk type verhaal je wilt: het onderwerp, de personages, de setting, de stijl en de gewenste lengte. Je kunt het resultaat naderhand met extra prompts verder bijsturen.

Is het verhaal klaar, kopieer de tekst naar het klembord en plak het in een Word-document. Dat kun je eventueel via Calibre omzetten naar een epub-bestand.

Vraag de chatbot ook om een passende tekening bij het verhaal, bijvoorbeeld met de hoofdpersonages. Via de plusknop kun je optioneel één of meer foto's uploaden als model en vragen om de illustratie daarop te baseren.

Je voegt de afbeelding vervolgens samen met andere metadata toe aan je epub-bestand in Calibre. Ebook2audiobook maakt er dan een spannend luisterverhaal van. Voor elke dag eentje, misschien wel met je eigen stem om het helemaal echt (of echt nep) te maken.