Kaarsvet, kattenharen, nicotinevlekken, vette vingers… Wie graag tussen tweedehands lp’s snuffelt, weet dat niet elke plaat even fris uit de hoes komt. En zelfs spiksplinternieuwe exemplaren zijn niet altijd vrij van stofjes en minuscule restjes uit de perserij. Gelukkig hoef je geen labjas aan te trekken om je vinyl weer glanzend en schoon te krijgen — er zijn genoeg simpele manieren om je platen in topconditie te houden.

Als er veel stof op de plaat ligt, hoor je tijdens het luisteren om de haverklap tikken en kraken. Bij hardnekkiger vuil kan de plaat zelfs overslaan. Hierbij springt de naald van de platenspeler uit de groef. Kortom, je doet er goed aan om een vuile lp voorafgaand aan de luistersessie altijd schoon te maken.

©Maikel Dijkhuizen

Platen handmatig wassen

Het is belangrijk om een lp zorgvuldig te reinigen. Ga je te ruw met het vinyl om, dan kun je hem namelijk onherstelbaar beschadigen. Ben je bereid om platen handmatig te wassen, dan kost het je alleen een beetje afwasmiddel en wat water. Een voorwaarde is dat het afwasmiddel geen residu achterlaat. Doe eerst een beetje sop in een volledig schone afwasteil en vul die met gedestilleerd water. In kraanwater zit doorgaans te veel kalk, dus gebruik dat beslist niet. Wil je liever geen afwasmiddel gebruiken? Er zijn als alternatief ook speciale reinigingsmiddelen verkrijgbaar. Verder heb je nog een pluisvrije doek nodig. Hiermee ga je de plaat schoonmaken.

Leg de plaat voorzichtig op een schone theedoek of vergelijkbare ondergrond. Je doopt nu een punt van het schoonmaakdoekje in het sop en veegt daarna met de groeven mee over de lp. Gebruik zo weinig mogelijk water en maak het middelste label niet nat. Zodra je alle groeven hebt gehad, draai je de plaat voorzichtig om. Herhaal vervolgens de poetsbeurt. Na afloop laat je de plaat volledig opdrogen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een druiprek.

Lees ook: Lp’s luisteren? Zo vind je de beste platenspeler

Speciaal afwassysteem kopen

Als je regelmatig meerdere platen reinigt, is de aanschaf van een speciaal afwassysteem geen overbodige luxe. De Knosti Disco Antistat, Knosti Disco Antistat Generation 2 en Pro-Ject Spin Clean Record Washer zijn hiervan bekende voorbeelden. Hierbij draai je de lp rond in een smalle spoelbak met reinigingsvloeistof. Aan de binnenzijde van het reservoir zitten borstels die het vuil uit de groeven verwijderen. Goed om te weten is dat de geïntegreerde houders de kwetsbare platenlabels tegen het vocht beschermen.

Na afloop laat je de gewassen platen in de bijgesloten afdruiprek drogen. Deze methode gaat een stuk sneller dan handmatig wassen. De aanschafprijzen vallen bovendien mee. Afhankelijk van welk product je koopt, ben je tussen de 65 en 110 euro kwijt. Een bijkomend voordeel is dat deze afwassystemen de statische elektriciteit van platen verminderen. Het vinyl trekt hierdoor minder stof aan.

Gemotoriseerde platenwasser

Voor de serieuze vinylfan is een gemotoriseerde platenwasser een waardevolle investering. Hiermee maak je je lp’s grondig schoon en kun je ze daarna direct weer afspelen. De meeste modellen draaien de plaat automatisch in beide richtingen. Je begint door de lp stevig vast te zetten met de meegeleverde klem. Vervolgens breng je met een klein flesje reinigingsvloeistof aan op het oppervlak.

Meestal zit er een speciale borstel van geitenhaar bij. Daarmee druk je voorzichtig op de draaiende plaat, zodat de vloeistof goed in de groeven komt. Daarna zuigt een krachtige afzuigarm het vuil en de vloeistof weg. Het vocht wordt opgevangen in een reservoir, waardoor je lp na afloop vrijwel direct droog is dankzij het ingebouwde ‘stofzuigersysteem’.

Handig om te weten: lang niet elke platenwasser kan overweg met alle vinylformaten. Voor 12-inch lp's zit je meestal goed, maar 10- en 7-inch platen zijn niet altijd compatibel. Controleer dus goed welk apparaat je koopt. Voor kleinere formaten heb je mogelijk een speciale zuigarm nodig. Dat geldt soms ook voor platen die afwijken van het standaard toerental, zoals 45 of 78 toeren.

Bekende merken op dit gebied zijn Okki Nokki, Watson's, Tonar en Pro-Ject. De prijzen liggen gemiddeld tussen de 400 en 600 euro. Er zijn ook luxere modellen verkrijgbaar die beide kanten van de plaat tegelijk kunnen reinigen.

©Maikel Dijkhuizen

Gewassen lp's opbergen

Zodra jouw vuile lp's eenmaal zijn gewassen, stop je ze bij voorkeur in een nieuwe antistatische binnenhoes. Daarmee voorkom je dat het schone vinyl weer stof aantrekt. Verder bewaar je de platen rechtop in de originele kartonnen buitenhoes. Veel luisterplezier!

Op echt hete dagen doet een ventilator niet veel meer dan warme lucht blazen. Niet heel helpend, als je vanuit huis werkt of de slaap probeert te vatten. Gelukkig hoef je geen dure airco aan te schaffen voor een verkoelend briesje. Zo bereik je met een ventilator hetzelfde effect.

Lees ook: Zo overleef je een plaknacht

Met de steeds hetere zomers in Nederland is een ventilator onmisbaar in huis. Hoewel een ventilator de temperatuur niet daadwerkelijk verlaagt (hij verplaatst enkel lucht) kan hij wél de gevoelstemperatuur een stuk aangenamer maken. Maar dat geldt helaas niet altijd. Is het tropisch warm, dan zul je weinig meer merken van het verkoelende effect van een ventilator. Je kunt het zelfs warmer krijgen, omdat je door de luchtstroom meer zweet verdampt zonder dat je daadwerkelijk afkoelt – en zweten is essentieel voor het reguleren van je lichaamstemperatuur. Maar geen zorgen: met een paar eenvoudige hacks tover je je ventilator in een handomdraai om tot een mini-airco, zowel in de slaap- als werkkamer en in andere ruimtes. 

Tips voor elke ruimte

Een ventilator trekt continu lucht aan en blaast deze vervolgens met een krachtige ronddraaiende beweging weer de ruimte in, waardoor een verkoelende luchtstroom ontstaat. Als de lucht die aangetrokken wordt erg warm is, zal het effect van die circulerende beweging minimaal zijn. Het is dus belangrijk dat er koele lucht beschikbaar is. Dat krijg je voor elkaar door je ventilator vlak voor een open raam te zetten: koele lucht van buiten wordt dan naar binnen getrokken. Maar let op: dit werkt alleen als de buitentemperatuur lager is dan de binnentemperatuur. Als het erg heet is buiten, is de kans groot dat het binnen wat koeler is. Wat je dan kunt proberen, is de ventilator zó plaatsen dat-ie warme lucht de kamer uitblaast, bijvoorbeeld richting een raam of deuropening. 

Een andere bekende truc is flessen met bevroren water voor de ventilator neerzetten. De lucht komt dan eerst langs de koude flessen, waardoor de luchtstroom koeler wordt. Nadeel is dat ijs op warme dagen erg snel smelt en je dus maar kort van het verkoelende effect kunt genieten. Een alternatief is de flessen niet vóór maar achter de ventilator te plaatsen. Omdat een ventilator lucht aantrekt, zal de lucht ook op deze manier extra koelen. Het effect is weliswaar minder sterk, maar het water in de flessen ontdooit wel minder snel dan wanneer je de flessen voor de ventilator zet. Handig als je langdurige verkoeling zoekt, bijvoorbeeld tijdens een thuiswerkdag of als je snakt naar een goede nachtrust. 

©Mariola Gutiérrez

Denk er bij het vullen van je flessen water wel aan dat je de flessen niet volledig vult, want water zet uit als het bevriest. En plaats de flessen water in een bakje voor je ze voor de ventilator zet, zodat er geen plasje water achterblijft.

Heb je nu verkoeling nodig maar heb je geen flessen bevroren water paraat? Zet dan een kom met koud water en ijsblokjes voor je ventilator. Een vochtige handdoek over het rooster van je ventilator hangen kan ook nog weleens helpen. 

Tips voor de slaapkamer

Slapen tijdens een warme nacht kan een uitdaging zijn, vooral als je ventilator niet meer doet wat-ie moet doen. Bovenstaande tips werken allemaal prima voor de slaapkamer, maar er zijn nog wat trucjes voor 's nachts die het proberen waard zijn. Zet bijvoorbeeld een raam open en plaats de ventilator in de deuropening richting de gang of overloop: hij blaast dan warme lucht de ruimte uit, terwijl koelere lucht van buiten naar binnen kan komen. Of zet hem omgekeerd aan het voeteneinde van je bed; zo blaast hij overtollige lichaamswarmte weg.

©Olga Yastremska, New Africa, Afr

Je kunt ook vochtige sokken aantrekken voor je naar bed gaat (leg er eventueel een handdoekje onder) en de ventilator in lage stand op je voeten laten blazen. Klinkt misschien gek, maar lichaamswarmte wordt op die manier nóg sneller afgevoerd, waardoor het tijdens een plakkerige nacht een stuk aangenamer voor je wordt. Heb je een plafondventilator in de slaapkamer? Laat hem dan tegen de klok in draaien: dit zorgt voor een verkoelende luchtstroom naar beneden. In de winter laat je hem juist met de klok meedraaien om warmte te behouden.  

Om je slaapkamer koel te houden, kun je overigens het beste overdag al maatregelen nemen. Dan werkt je ventilator 's nachts ook beter. Sluit overdag ramen en gordijnen om de warmte buiten te houden en zet ze weer open zodra de zon onder is. Kies voor luchtig en ademend beddengoed, bijvoorbeeld van linnen of katoen. Planten kunnen je slaapkamer ook verkoelen: goede én stijlvolle keuzes zijn bijvoorbeeld de sanseveria, lepelplant en goudpalm. 

De Philips HomeRun 5000 is een dweilende robotstofzuiger met een aantal fijne kwaliteiten. Met een adviesprijs van 549 euro is de robot niet goedkoop, maar wel relatief betaalbaar. De vraag is dan: wat haal je daar precies voor in huis?

Je zou misschien verwachten dat de Philips HomeRun 5000 een stap lager is dan de eerder geteste Philips HomeRun 7000 (waar we helaas niet zo tevreden over zijn). Hoewel die laatstgenoemde robotstofzuiger duurder is, zijn we veel meer te spreken over het 5000-model. Die scoort op vrijwel alle vlakken beter: zo is de waterbak groter, de accu gaat langer mee (ondanks de lagere capaciteit) en de zuigkracht is twee keer zo hoog. Ook 'mag' je dit keer een reiniger gebruiken tijdens het dweilen – dat werd bij de 7000 nog afgeraden.

Daarnaast wordt de Philips HomeRun 5000 geleverd met een eigen flesje zeep (Philips raadt aan geen andere middelen te gebruiken) en dit keer geen vieze dweillap, maar twee roterende dweilpads. In de doos tref je nog eens twee extra dweilen aan, waardoor je het ene setje kunt wassen en het andere kunt gebruiken. Verder is er dit keer tapijtdetectie, waardoor de 5000 daar automatisch rekening mee houdt tijdens het schoonmaken. De borstel heeft wederom een antiklitfunctie en de basis is vrij basaal: je zult de pads dus zelf moeten drogen na gebruik.

©Wesley Akkerman

Best nauwkeurig, maar niet heel slim

Via de gratis HomeRun-app kun je best nauwkeurig instellen wat je precies gedaan wilt krijgen. Wil je alleen stofzuigen en niet dweilen, dan moet je zelf nog wel even de pads verwijderen. Verder is het mogelijk de hoeveelheid water en de zuigkracht in te stellen. Je kunt virtuele muren instellen en niet-dweil-zones aanmaken. En via het kopje Onderhoud zie je precies welk onderdeel wat aandacht nodig heeft. Je kunt alleen niet zien hoe het met het zeepniveau zit, maar dat is niet gek gezien de prijs. Dit is immers geen premium robotstofzuiger.

Maar dat betekent niet dat het een slechte robotstofzuiger is. Dankzij de lasernavigatie vindt de Philips HomeRun redelijk goed zijn weg in huis. Het LDS-systeem – een soort LiDAR, maar dan met een enkele laser – houdt rekening met allerlei meubels en objecten en kan behoorlijk soepel om randen en hoeken rijden. Het systeem is alleen niet zo slim om af en toe even achteruit te rijden om overgeslagen plekjes alsnog mee te pakken. Dat geldt voor zowel het dweilen als het stofzuigen, waardoor het kan zijn dat er in sommige hoeken en rond stoel- of tafelpoten wat viezigheid blijft liggen.

©Wesley Akkerman

Veel te voorzichtig

Daarnaast merken we dat de Philips HomeRun 5000 lastige situaties minder goed trotseert dan bijvoorbeeld de robotstofzuigers van Dreame. De HomeRun 5000 heeft heel erg de neiging echt nergens tegenaan te willen rijden. Ook wil hij tapijten ontzien wanneer hij aan het dweilen is. Daar is op zich niets mis mee, ware het niet dat het apparaat daardoor een groot deel van je huiskamer kan overslaan. De 5000 is zó voorzichtig dat hij liever niet over dat ene hoekje van het kleed rijdt om de klus aan de zijkant van dat kleed te klaren en dat vinden we toch wel echt een kwalijke zaak.

Daardoor kunnen we er – eigenlijk wederom – niet van uitgaan dat de Philips-robotstofzuiger heel het huis netjes schoonmaakt. We willen nog best snappen dat bepaalde situaties, zeker voor een wat goedkoper model, lastig kunnen zijn voor een robot; maar de beschikbare ruimte om ergens langs of onderdoor te rijden ís er gewoon. We hebben het andere robots keer op keer zien doen.

Dat wat de 5000 schoonmaakt, ruikt en oogt fris. Dus als je geen kleed of veel obstakels in huis hebt hebt, dan kan deze robot goed dienstdoen. Maar anders kun je beter even verder kijken.

Tot slot is het goed om je te realiseren dat de thuisbasis alleen het droge vuil (stof, kruimels enzovoorts) uit de robot verwijdert. Alles met betrekking tot water moet je voor eigen rekening nemen. Je moet dus niet alleen zelf de dweilpads onderhouden, ook moet je het schone water handmatig bijvullen en het vieze water zelf weggooien. Niet de grootste problemen op de wereld, maar wel vermeldenswaardig.

Ook goed om te weten: je kunt hem aansturen met Google Home of Amazon Alexa, maar verder is er geen smarthome-integratie. En de app heeft verder dezelfde kuren als bij het 7000-model.

Philips HomeRun 5000 kopen?

Hoewel de Philips HomeRun 5000 in onze optiek veel beter scoort dan de 7000, en dat tegen een lagere adviesprijs, kan de fabrikant helaas nog geen overwinningsrondje over het veld maken. We zijn enorm blij met allerlei verbeteringen en aanpassingen, maar door de grote voorzichtigheid van het systeem laat de 5000 helaas veel steken vallen. Hij komt niet op alle plekken en rijdt ook niet even naar achteren om dat laatste beetje vuil mee te nemen. Heb je een redelijk open huis zonder vloerkleden, dan kan de HomeRun 5000 wel een aanwinst zijn.