Zo poets je de plaat: weg met stof, vet en gekraak
Kaarsvet, kattenharen, nicotinevlekken, vette vingers… Wie graag tussen tweedehands lp’s snuffelt, weet dat niet elke plaat even fris uit de hoes komt. En zelfs spiksplinternieuwe exemplaren zijn niet altijd vrij van stofjes en minuscule restjes uit de perserij. Gelukkig hoef je geen labjas aan te trekken om je vinyl weer glanzend en schoon te krijgen — er zijn genoeg simpele manieren om je platen in topconditie te houden.
In dit artikel vertellen we je:
💿 Waarom het belangrijk is om schone lp’s te draaien 💿 Op welke manieren je platen kunt reinigen 💿 Welke schoonmaakproducten je voor vinyl kunt kopen
Als er veel stof op de plaat ligt, hoor je tijdens het luisteren om de haverklap tikken en kraken. Bij hardnekkiger vuil kan de plaat zelfs overslaan. Hierbij springt de naald van de platenspeler uit de groef. Kortom, je doet er goed aan om een vuile lp voorafgaand aan de luistersessie altijd schoon te maken.
💡 Vegen met vinylborstel Ligt er op de plaat alleen een beetje stof? Met een eenvoudige platenborstel veeg je dat eenvoudig weg. In dat geval is het grondig reinigen van de lp niet nodig.
©Maikel Dijkhuizen
Als je een lp goed in het licht houdt, zie je of die erg vies is.
Platen handmatig wassen
Het is belangrijk om een lp zorgvuldig te reinigen. Ga je te ruw met het vinyl om, dan kun je hem namelijk onherstelbaar beschadigen. Ben je bereid om platen handmatig te wassen, dan kost het je alleen een beetje afwasmiddel en wat water. Een voorwaarde is dat het afwasmiddel geen residu achterlaat. Doe eerst een beetje sop in een volledig schone afwasteil en vul die met gedestilleerd water. In kraanwater zit doorgaans te veel kalk, dus gebruik dat beslist niet. Wil je liever geen afwasmiddel gebruiken? Er zijn als alternatief ook speciale reinigingsmiddelen verkrijgbaar. Verder heb je nog een pluisvrije doek nodig. Hiermee ga je de plaat schoonmaken.
Leg de plaat voorzichtig op een schone theedoek of vergelijkbare ondergrond. Je doopt nu een punt van het schoonmaakdoekje in het sop en veegt daarna met de groeven mee over de lp. Gebruik zo weinig mogelijk water en maak het middelste label niet nat. Zodra je alle groeven hebt gehad, draai je de plaat voorzichtig om. Herhaal vervolgens de poetsbeurt. Na afloop laat je de plaat volledig opdrogen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een druiprek.
Lees ook: Lp’s luisteren? Zo vind je de beste platenspeler
Speciaal afwassysteem kopen
Als je regelmatig meerdere platen reinigt, is de aanschaf van een speciaal afwassysteem geen overbodige luxe. De Knosti Disco Antistat, Knosti Disco Antistat Generation 2 en Pro-Ject Spin Clean Record Washer zijn hiervan bekende voorbeelden. Hierbij draai je de lp rond in een smalle spoelbak met reinigingsvloeistof. Aan de binnenzijde van het reservoir zitten borstels die het vuil uit de groeven verwijderen. Goed om te weten is dat de geïntegreerde houders de kwetsbare platenlabels tegen het vocht beschermen.
Na afloop laat je de gewassen platen in de bijgesloten afdruiprek drogen. Deze methode gaat een stuk sneller dan handmatig wassen. De aanschafprijzen vallen bovendien mee. Afhankelijk van welk product je koopt, ben je tussen de 65 en 110 euro kwijt. Een bijkomend voordeel is dat deze afwassystemen de statische elektriciteit van platen verminderen. Het vinyl trekt hierdoor minder stof aan.
Dit afwassysteem van Knosti is een effectieve methode om snel meerdere platen achter elkaar te wassen.
Gemotoriseerde platenwasser
Voor de serieuze vinylfan is een gemotoriseerde platenwasser een waardevolle investering. Hiermee maak je je lp’s grondig schoon en kun je ze daarna direct weer afspelen. De meeste modellen draaien de plaat automatisch in beide richtingen. Je begint door de lp stevig vast te zetten met de meegeleverde klem. Vervolgens breng je met een klein flesje reinigingsvloeistof aan op het oppervlak.
Meestal zit er een speciale borstel van geitenhaar bij. Daarmee druk je voorzichtig op de draaiende plaat, zodat de vloeistof goed in de groeven komt. Daarna zuigt een krachtige afzuigarm het vuil en de vloeistof weg. Het vocht wordt opgevangen in een reservoir, waardoor je lp na afloop vrijwel direct droog is dankzij het ingebouwde ‘stofzuigersysteem’.
Handig om te weten: lang niet elke platenwasser kan overweg met alle vinylformaten. Voor 12-inch lp's zit je meestal goed, maar 10- en 7-inch platen zijn niet altijd compatibel. Controleer dus goed welk apparaat je koopt. Voor kleinere formaten heb je mogelijk een speciale zuigarm nodig. Dat geldt soms ook voor platen die afwijken van het standaard toerental, zoals 45 of 78 toeren.
Bekende merken op dit gebied zijn Okki Nokki, Watson's, Tonar en Pro-Ject. De prijzen liggen gemiddeld tussen de 400 en 600 euro. Er zijn ook luxere modellen verkrijgbaar die beide kanten van de plaat tegelijk kunnen reinigen.
©Maikel Dijkhuizen
Deze populaire platenwasmachine van Okki Nokki bedien je via twee knoppen aan de voorzijde.
Gewassen lp's opbergen
Zodra jouw vuile lp's eenmaal zijn gewassen, stop je ze bij voorkeur in een nieuwe antistatische binnenhoes. Daarmee voorkom je dat het schone vinyl weer stof aantrekt. Verder bewaar je de platen rechtop in de originele kartonnen buitenhoes. Veel luisterplezier!
