Een lp is een prachtige geluidsdrager, maar tegelijkertijd erg kwetsbaar. Datzelfde geldt ook voor de platenspeler. Daarom geven we je zeven nuttige onderhoudstips, zodat je zo lang mogelijk van ‘het zwarte goud’ en de draaitafel kunt genieten. Een bijkomend voordeel: door goed onderhoud beperk je het aantal tikken en kraken in de geluidsweergave!

Lees ook: Lp’s luisteren? Zo vind je de beste platenspeler

Tip 1: Bewaar jouw lp’s zorgvuldig

Hoe vuiler een lp, hoe slechter hij klinkt. Daarnaast ontstaan er relatief snel krassen op het vinyl. Kortom, bewaar platen zorgvuldig in de bijbehorende (buiten)hoes. Het is bovendien belangrijk dat je de albums altijd rechtop neerzet. Er zijn hiervoor allerlei geschikte kasten, bakken, kratten en platenkoffers te koop. Je mag nooit meerdere albums op elkaar stapelen, want anders trekken de lp’s mogelijk krom. Ze zijn in dat geval niet meer afspeelbaar. Zorg daarnaast dat er geen zonlicht op de platen valt. De kleuren van de buitenhoezen vervagen namelijk relatief snel. Tot slot kunnen lp’s niet goed tegen hitte. Plaats ze dus niet in de buurt van een kachel, radiator of andere warmtebron.

©Maikel Dijkhuizen

Tip 2: Gebruik antistatische binnenhoezen

Bij nagenoeg elk vinylalbum zit een kartonnen hoes (picture discs uitgezonderd). Hiermee houd je de plaat stofvrij. Stop het vinyl na een luistersessie altijd direct terug in deze hoes. Laat je de lp onnodig lang op de draaitafel liggen, dan komt er meer stof op en in de groeven terecht. Meestal heeft een vinylalbum ook binnenhoezen, maar die zijn lang niet altijd van een goede kwaliteit. Je gebruikt voor elke lp het beste antistatische binnenhoezen. Die hebben een plastic voering, zodat de lp minder stof aantrekt. Een bijkomend voordeel is dat de zachte binnenzijde bij het in- en uithalen van een plaat de kans op krassen verkleint. Jammer genoeg kiest lang niet elke artiest voor antistatische binnenhoezen. Gelukkig kun je ze wel los kopen. Wil je ook de kartonnen buitenkant beschermen? Hiervoor zijn ook speciale beschermhoezen verkrijgbaar.

©Maikel Dijkhuizen

Tip 3: Pak een lp goed beet

Mensen hebben van nature de neiging om een plaat tussen duim en wijsvinger beet te pakken. Doe dat niet, want hierdoor belanden er huidvet, schilfers en vuil op de lp. Om die reden is het belangrijk om een plaat goed vast te pakken. Met name voor beginners is dat wellicht even wennen. Overigens kun je de gladde buitenste ring voor de inloopgroef wél gewoon beetpakken. Trek de lp via dit gedeelte uit de binnenhoes en raak de groeven hierbij niet aan. Vervolgens kun je de lp op twee manieren op de draaitafel leggen. Je klemt de plaat bijvoorbeeld tussen twee handen, waarbij je alleen de randen aanraakt. Je kunt het middelste gat van de lp ook op je wijsvinger laten rusten, terwijl je met jouw duim de rand aanraakt (zie foto hieronder).

©Maikel Dijkhuizen

Tip 4: Gebruik een platenborstel

Ondanks alle eerder besproken voorzorgsmaatregelen zit er meestal toch wat stof op het vinyl. Zeker als je een album een tijdje niet hebt gedraaid, ontkom je daar eigenlijk niet aan. Deze stofresten verwijder je met een platenborstel. Dat werkt eenvoudig. Start het draaiplateau van de platenspeler en druk de borstel voorzichtig op het vinyl. Je beweegt dit hulpstuk vervolgens rustig naar het midden van de plaat en tilt hem omhoog. Het laatste beetje stof zit nu in het (onbespeelbare) midden van het vinyl, maar dat is niet zo erg. Vinylliefhebbers kiezen onder meer tussen een fluweel/carbon-borstel, carbonborstel, nylonborstel en microvezelplatenborstel. Tot slot is het belangrijk dat je een stofkap op de platenspeler gebruikt. Meestal is die bij de draaitafel inbegrepen, maar ze zijn eventueel ook los verkrijgbaar.

©Maikel Dijkhuizen

Tip 5: Vermijd stof

Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Regelmatig stofzuigen en/of dweilen van de kamer waarin je platenspeler staat beperkt de aanwezigheid van stof en (dieren)haren, waardoor er minder vuil op jouw platen en de draaitafel terechtkomt. Zelfs bij gebruik van een beschermkap belandt er na verloop van tijd evengoed stof op de toonarm, het element en overige onderdelen. Aan jou de taak om de boel minimaal eenmaal per week even af te stoffen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een klein kwastje of pluisvrije microvezeldoek. Je voorkomt met dit klusje dat er stofdeeltjes vanaf de toonarm op het vinyl neerdwarrelen.

©Maikel Dijkhuizen

Tip 6: Houd je naald schoon

Na een tijdje hechten er mogelijk minuscule stofdeeltjes aan de naald. Hierdoor ontstaat er wellicht meer ruis in het geluid. Het is dan ook belangrijk om de naald goed schoon te houden. Gelukkig is dat niet zo moeilijk, want je gebruikt hiervoor een speciale naaldreiniger. Doop hierbij een kleine borstel in een flesje vloeistof en beweeg hiermee voorzichtig in de speelrichting van de lp over de naald. Zodra de boel is opgedroogd, kun je weer luisteren. Een alternatieve mogelijkheid is om het onderdeel via geluidsgolven schoon te maken. Verder is het belangrijk om een naald tijdig te vervangen. Een versleten exemplaar beschadigt namelijk de groeven van de lp. Een diamantnaald is na ongeveer duizend draaiuren aan vervanging toe.

©Maikel Dijkhuizen

Tip 7: Gebruik zo nodig een afwassysteem of platenwasser

Voor hardnekkig vuil op de lp heb je grover geschut nodig. Met name tweedehands aankopen kunnen namelijk erg vies zijn. Daarnaast zitten er op nieuwe platen geregeld piepkleine papiersnippers. Maak een vuile lp altijd eerst schoon. Sommige mensen doen dat handmatig met afwasmiddel en gedestilleerd water. Als alternatief kun je ook een handig afwassysteem voor platen kopen, zoals de Knosti Disco Antistat of Knosti Disco Antistat Generation 2. Koop je geregeld (vervuilde) platen en/of heb je een uitgebreide collectie? In dat geval kun je de aanschaf van een motorische platenwasser overwegen, bijvoorbeeld van Okki Nokki of Pro-Ject.

©Maikel Dijkhuizen

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.