7 onmisbare onderhoudstips voor plaatjesdraaiers
Geplaatst: 26 maart 2024 - 18:33
Maikel Dijkhuizen
Een lp is een prachtige geluidsdrager, maar tegelijkertijd erg kwetsbaar. Datzelfde geldt ook voor de platenspeler. Daarom geven we je zeven nuttige onderhoudstips, zodat je zo lang mogelijk van ‘het zwarte goud’ en de draaitafel kunt genieten. Een bijkomend voordeel: door goed onderhoud beperk je het aantal tikken en kraken in de geluidsweergave!
Lees ook: Lp’s luisteren? Zo vind je de beste platenspeler
Tip 1: Bewaar jouw lp’s zorgvuldig
Hoe vuiler een lp, hoe slechter hij klinkt. Daarnaast ontstaan er relatief snel krassen op het vinyl. Kortom, bewaar platen zorgvuldig in de bijbehorende (buiten)hoes. Het is bovendien belangrijk dat je de albums altijd rechtop neerzet. Er zijn hiervoor allerlei geschikte kasten, bakken, kratten en platenkoffers te koop. Je mag nooit meerdere albums op elkaar stapelen, want anders trekken de lp’s mogelijk krom. Ze zijn in dat geval niet meer afspeelbaar. Zorg daarnaast dat er geen zonlicht op de platen valt. De kleuren van de buitenhoezen vervagen namelijk relatief snel. Tot slot kunnen lp’s niet goed tegen hitte. Plaats ze dus niet in de buurt van een kachel, radiator of andere warmtebron.
Als je een behoorlijke collectie bezit, bewaar je de albums rechtop in een geschikte kast.
Tip 2: Gebruik antistatische binnenhoezen
Bij nagenoeg elk vinylalbum zit een kartonnen hoes (picture discs uitgezonderd). Hiermee houd je de plaat stofvrij. Stop het vinyl na een luistersessie altijd direct terug in deze hoes. Laat je de lp onnodig lang op de draaitafel liggen, dan komt er meer stof op en in de groeven terecht. Meestal heeft een vinylalbum ook binnenhoezen, maar die zijn lang niet altijd van een goede kwaliteit. Je gebruikt voor elke lp het beste antistatische binnenhoezen. Die hebben een plastic voering, zodat de lp minder stof aantrekt. Een bijkomend voordeel is dat de zachte binnenzijde bij het in- en uithalen van een plaat de kans op krassen verkleint. Jammer genoeg kiest lang niet elke artiest voor antistatische binnenhoezen. Gelukkig kun je ze wel los kopen. Wil je ook de kartonnen buitenkant beschermen? Hiervoor zijn ook speciale beschermhoezen verkrijgbaar.
Bij gebruik van een antistatische binnenhoes houdt het vinyl minder stof vast.
Tip 3: Pak een lp goed beet
Mensen hebben van nature de neiging om een plaat tussen duim en wijsvinger beet te pakken. Doe dat niet, want hierdoor belanden er huidvet, schilfers en vuil op de lp. Om die reden is het belangrijk om een plaat goed vast te pakken. Met name voor beginners is dat wellicht even wennen. Overigens kun je de gladde buitenste ring voor de inloopgroef wél gewoon beetpakken. Trek de lp via dit gedeelte uit de binnenhoes en raak de groeven hierbij niet aan. Vervolgens kun je de lp op twee manieren op de draaitafel leggen. Je klemt de plaat bijvoorbeeld tussen twee handen, waarbij je alleen de randen aanraakt. Je kunt het middelste gat van de lp ook op je wijsvinger laten rusten, terwijl je met jouw duim de rand aanraakt (zie foto hieronder).
Met name het zorgvuldig beetpakken van een grote 12inch-lp vergt enige oefening.
Toe aan vinyl?
Platenspelers bekijk & vergelijk je
Tip 4: Gebruik een platenborstel
Ondanks alle eerder besproken voorzorgsmaatregelen zit er meestal toch wat stof op het vinyl. Zeker als je een album een tijdje niet hebt gedraaid, ontkom je daar eigenlijk niet aan. Deze stofresten verwijder je met een platenborstel. Dat werkt eenvoudig. Start het draaiplateau van de platenspeler en druk de borstel voorzichtig op het vinyl. Je beweegt dit hulpstuk vervolgens rustig naar het midden van de plaat en tilt hem omhoog. Het laatste beetje stof zit nu in het (onbespeelbare) midden van het vinyl, maar dat is niet zo erg. Vinylliefhebbers kiezen onder meer tussen een fluweel/carbon-borstel, carbonborstel, nylonborstel en microvezelplatenborstel. Tot slot is het belangrijk dat je een stofkap op de platenspeler gebruikt. Meestal is die bij de draaitafel inbegrepen, maar ze zijn eventueel ook los verkrijgbaar.
Een platenborstel is onmisbaar ‘gereedschap’ om het laatste restje stof te verwijderen.
Tip 5: Vermijd stof
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Regelmatig stofzuigen en/of dweilen van de kamer waarin je platenspeler staat beperkt de aanwezigheid van stof en (dieren)haren, waardoor er minder vuil op jouw platen en de draaitafel terechtkomt. Zelfs bij gebruik van een beschermkap belandt er na verloop van tijd evengoed stof op de toonarm, het element en overige onderdelen. Aan jou de taak om de boel minimaal eenmaal per week even af te stoffen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een klein kwastje of pluisvrije microvezeldoek. Je voorkomt met dit klusje dat er stofdeeltjes vanaf de toonarm op het vinyl neerdwarrelen.
Maak de toonarm regelmatig stofvrij.
Tip 6: Houd je naald schoon
Na een tijdje hechten er mogelijk minuscule stofdeeltjes aan de naald. Hierdoor ontstaat er wellicht meer ruis in het geluid. Het is dan ook belangrijk om de naald goed schoon te houden. Gelukkig is dat niet zo moeilijk, want je gebruikt hiervoor een speciale naaldreiniger. Doop hierbij een kleine borstel in een flesje vloeistof en beweeg hiermee voorzichtig in de speelrichting van de lp over de naald. Zodra de boel is opgedroogd, kun je weer luisteren. Een alternatieve mogelijkheid is om het onderdeel via geluidsgolven schoon te maken. Verder is het belangrijk om een naald tijdig te vervangen. Een versleten exemplaar beschadigt namelijk de groeven van de lp. Een diamantnaald is na ongeveer duizend draaiuren aan vervanging toe.
Met reinigingsvloeistof en een klein kwastje maak je de naald eenvoudig schoon.
Tip 7: Gebruik zo nodig een afwassysteem of platenwasser
Voor hardnekkig vuil op de lp heb je grover geschut nodig. Met name tweedehands aankopen kunnen namelijk erg vies zijn. Daarnaast zitten er op nieuwe platen geregeld piepkleine papiersnippers. Maak een vuile lp altijd eerst schoon. Sommige mensen doen dat handmatig met afwasmiddel en gedestilleerd water. Als alternatief kun je ook een handig afwassysteem voor platen kopen, zoals de Knosti Disco Antistat of Knosti Disco Antistat Generation 2. Koop je geregeld (vervuilde) platen en/of heb je een uitgebreide collectie? In dat geval kun je de aanschaf van een motorische platenwasser overwegen, bijvoorbeeld van Okki Nokki of Pro-Ject.
Deze Okki Nokki-platenwasser maakt vinyl via reinigingsvloeistof en een krachtige inwendige stofzuiger schoon.