De afgelopen tien jaar zit de verkoop van vinyl flink in de lift. Als gevolg daarvan zijn er tegenwoordig weer volop nieuwe platenspelers verkrijgbaar. Wil je jouw favoriete albums graag op lp beluisteren? Lees dan de tips in dit artikel en koop een goede draaitafel die aan al jouw wensen voldoet.

Lees ook: Dit heb je nodig als je muziek luistert met stereospeakers

Volgens cijfers van branchevereniging NVPI Muziek bedroeg de landelijke omzet uit vinylverkoop in 2022 zo’n 37 miljoen euro. Ten opzichte van een jaar eerder betekende dat een stijging van ruim dertig procent. Een positieve ontwikkeling, want hierdoor neemt automatisch ook de vraag naar nieuwe platenspelers toe. De gespecialiseerde merken Pro-Ject, Lenco, Audio-Technica en TEAC brengen dan ook geregeld verse modellen uit. Ook bekende namen als Sony, Denon, JBL, Technics en Yamaha ontwikkelen diverse geschikte producten. Kortom, klanten hebben weer volop keuze. Zo staan er alleen op de vergelijkingssite Kieskeurig.nl al honderden modellen. Deze koopgids bespreekt de belangrijkste aandachtspunten bij de aanschaf van een nieuwe platenspeler.

Goedkope koffermodellen

De goedkoopste platenspelers beginnen al bij vijf à zes tientjes. Bij dergelijke budgetmodellen zit de platenspeler meestal in een koffer. Wil je luisteren, dan klap je hem gewoon open. Leg vervolgens een lp op het plateau en beweeg de toonarm met naald naar de inloopgroef. Je hoort vervolgens muziek uit de interne speakers. Een koffermodel is interessant voor wie af en toe eens een plaat beluistert en weinig waarde hecht aan de audiokwaliteit. Een voordeel is dat je zo’n platenspeler makkelijk meeneemt.

©Denver

Betaalbare middenklasse

Heb je iets meer geld te besteden, dan vind je in de prijsklasse van 150 tot ongeveer 400 euro een groot aantal producten. Die klinken wegens de aanwezigheid van degelijke onderdelen een stuk beter. Bovendien koppel je de draaitafel doorgaans aan een bestaand stereosysteem. Bepaalde merken ontwikkelen daarnaast ook kant-en-klare sets inclusief speakers, zoals Lenco en House of Marley. Je speelt daarmee tegen een betaalbaar prijskaartje grammofoonplaten in een behoorlijke kwaliteit af.

Hoogwaardige platenspelers

Wie liever geen concessies aan de geluidskwaliteit doet, schaft bij voorkeur een platenspeler uit een hoger prijssegment aan. Je kunt het hierbij zo gek maken als je zelf wilt. In de prijsklasse van 400 tot 1000 euro heb je keuze uit prima producten van gespecialiseerde merken. Nóg duurder kan uiteraard ook. Belangrijk om te beseffen is dat het weinig nut heeft om een high-end-platenspeler aan een doorsnee audiosysteem te koppelen. Voor een merkbare verbetering heb je tenslotte ook een hoogwaardige versterker met eersteklas luidsprekers nodig. Het is van belang dat de verhouding tussen alle apparatuur in orde is.

Duurdere draaitafels hebben vergeleken met goedkopere modellen logischerwijs betere onderdelen. Met name de kwaliteit van de naald en het element zijn van grote invloed op de uiteindelijke geluidskwaliteit. De naald ‘leest’ de groeven van een lp en het element zet de trillingen om in een elektrisch geluidssignaal. Hoe nauwkeuriger dit proces verloopt, hoe gedetailleerder een plaat klinkt. Overigens speelt de kwaliteit van de opname en het vinyl hierbij ook een bepalende rol. Goed om te weten is dat je het bestaande element (inclusief naald) op een later moment kunt vervangen door een beter exemplaar. Verder pas je bij een goede draaitafel diverse zaken aan, zoals de naalddruk (via een contragewicht) en dwarsdrukcompensatie.

©Maikel Dijkhuizen

Phono-voorversterker

Meestal is het de bedoeling dat je de platenspeler op een bestaand audiosysteem aansluit. Controleer om die reden vooraf in hoeverre jouw versterker of receiver een phono-voorversterker heeft. Zo ja, dan kun je vrijwel elke draaitafel op de analoge tulpingangen aansluiten. Zo niet, dan heb je een draaitafel met een geïntegreerde voorversterker nodig. Anders hoor je namelijk amper geluid. Helaas zijn producten met deze functie wel in de minderheid. Als alternatief kun je daarom eventueel een externe voorversterker overwegen. Dit apparaat plaats je tussen de draaitafel en versterker of receiver, waarna je op een hoog volume naar lp’s kunt luisteren.

Aandrijfmethode

Tijdens je zoektocht naar een goede platenspeler kom je waarschijnlijk de termen belt en direct drive tegen. Dat zijn twee verschillende aandrijfmethoden met hun eigen voor- en nadelen. Belt drive staat voor riem- of snaaraandrijving. De platenspeler gebruikt een riem om het plateau te laten draaien. Het voordeel van deze methode is dat de motor niet direct met het plateau in verbinding staat. Hierdoor bestaat er geen kans op ongewenste trillingen afkomstig van de motor. Jammer genoeg is er ook een nadeel, want deze riem rekt na verloop van tijd uit. Als gevolg hiervan draait het plateau niet meer op de juiste snelheid. Dit onderdeel is op den duur dus aan vervanging toe.

Bij een direct drive-platenspeler is de motor direct aan het ronddraaiende plateau bevestigd. Mogelijk zijn er zachte trillingen in de audioweergave te horen. Een pluspunt van deze aandrijfmethode is dat je nooit slijtgevoelige onderdelen hoeft te vervangen.

Handmatig of automatisch bedienen?

Een platenspeler laat zich handmatig of (half)automatisch bedienen. In het eerste geval beweeg je de toonarm naar de buitenste rand van de ronddraaiende lp, waarna je de naald op de inloopgroef laat zakken. Na het laatste nummer til je de toonarm inclusief naald weer op en begeleid je dit onderdeel terug naar de houder.

Veel draaitafels hebben automatische bediening. Je hoeft alleen maar op een knop te drukken en de platenspeler voert de benodigde handelingen vanzelf uit. Aan het einde van de lp beweegt de toonarm terug naar de houder en stopt het plateau met draaien. Je hoeft de plaat alleen nog maar om te draaien.

Er bestaan platen met 33 1/3, 45 of 78 toeren. Afhankelijk van de gekozen platenspeler kun je de benodigde draaisnelheid aanpassen. Bij een belt drive-platenspeler doe je dat meestal door de riem te verleggen. Vind je dat onhandig? Koop dan een model waarbij je het toerental met een knop of schakelaar kunt wijzigen.

Behuizing

Het oog wil natuurlijk ook wat. Veel platenspelers hebben een nostalgisch tintje. Zo’n retromodel heeft een houten afwerking. Maar er bestaan ook draaitafels met een modern of futuristisch ontwerp. Sommige fabrikanten richten zich bij het design op een bepaalde artiest. Die hebben een afbeelding of bandlogo. Zo kun je bijvoorbeeld een draaitafel van The Beatles, Rolling Stones, Elvis Presley of Metallica kopen (hoe dat eruitziet, zie je hier bij Amazon).

Naast het uiterlijk is de materiaalkeuze een belangrijke factor. Hoe zwaarder, hoe beter! Een zware constructie van bijvoorbeeld MDF en/of metaal verkleint de kans op ongewenste trillingen. Een voordeel, want resonanties kunnen de audioweergave negatief beïnvloeden. Plaats het apparaat daarom altijd waterpas op een stabiele ondergrond.

©Pro-Ject

Extra functies

Deze koopwijzer behandelt de voornaamste kenmerken van platenspelers. Wie weet stel je daarnaast de aanwezigheid van extra functies op prijs. Zo hebben diverse modellen een usb-poort. Die sluit je rechtstreeks op een computer aan, zodat je een lp kunt digitaliseren. Luister je graag geconcentreerd naar een album op vinyl? Overweeg dan een platenspeler met een hoofdtelefoonuitgang of bluetooth-zender. Veel luisterplezier!

Lees ook: LP's digitaliseren: van vinyl naar pc

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!