Wanneer je foto’s maakt met je digitale camera of smartphone, worden deze meestal als jpeg-formaat bewaard. Dat is op zich prima, maar als je de foto’s optimaal wilt kunnen bewerken, dan kun je beter kiezen voor het raw-formaat.

De meeste camera’s en smartphones bewaren foto’s standaard in jpeg-formaat. Dit levert dankzij compressie relatief kleine bestanden op die breed worden ondersteund door besturingssystemen, apparaten en software. iPhones en andere Apple-apparaten bewaren foto’s meestal in heic/heif-formaat, wat kleinere bestanden met een betere beeldkwaliteit bij dezelfde compressie oplevert. Beide formaten gebruiken helaas wel een verliesgevende compressie. Daardoor gaan details verloren en is er minder ruimte voor correcties zonder verder kwaliteitsverlies.

Kies je voor foto’s van maximale kwaliteit en detail en zie je niet op tegen enige nabewerking, kies dan liever voor het raw-formaat. Raw verwijst naar het feit dat foto’s onbewerkt door de camerasensor worden vastgelegd. Witbalans, stijl of andere instellingen die je mogelijk hebt aangepast, worden afzonderlijk bijgevoegd aan het beeldbestand. Een raw-bestand wordt daarom vaak een digitaal negatief genoemd, omdat de gegevens op diverse manieren en met verschillende resultaten kunnen worden verwerkt en geprint, net als bij het negatief van een filmrolletje.

Het jpeg-formaat (links) en het raw-formaat (rechts): je ziet het verschil in kwaliteit.

Waarom raw?

Bij raw wordt geen compressie toegepast. Daardoor behouden foto’s hun maximale details en een groot dynamisch bereik. Zowel in de lichte als de donkere delen van je foto worden de details vastgelegd. Dat is vooral belangrijk bij scènes met een hoog contrast, zoals zonsondergangen of binnenopnamen met fel zonlicht.

Bij raw-formaten is ook de kleurdiepte meestal hoger dan bij gecomprimeerde bestanden. Bij jpeg is dit meestal 8 bit per RGB-kleurkanaal (rood, groen, blauw), bij heic 8 of 10 bit en bij raw 12, 14 of zelfs 16 bit. Als je kijkt naar 8 bit, dan heb je het over 256 waarden per kleurkanaal. Bij 16 bit gaat het om 65.536 waarden, wat natuurlijk een veel hogere kleurnauwkeurigheid mogelijk maakt.

Raw-foto’s zijn daarmee een uitstekend uitgangspunt voor professionele nabewerking, zeker omdat het meestal om niet-destructieve bewerkingen gaat. Dat houdt in dat de oorspronkelijke gegevens intact blijven. Je kunt na de wijzigingen altijd naar het originele bestand terugkeren.

Bij het bewerken van een raw-bestand werk je met instructies die beschrijven hoe de weergave van het beeld moet worden aangepast. Deze instructies kunnen als metadata in het raw-bestand zelf worden bewaard. Maar meestal komen ze terecht in een database of in een apart bestand, zoals een xmp-sidecar-bestand. Hierdoor kun je ook meerdere bewerkingen uitvoeren zonder detailverlies of het introduceren van storende artefacten (afwijkingen in het beeld).

Standaard houdt foto-editor darktable alle fotobewerkingen bij in een xmp-sidecar-bestand.

Raw-ondersteuning

Wil je met raw-foto’s aan de slag, dan moet je camera deze natuurlijk kunnen genereren. De meeste fotocamera’s, systeem- en spiegelreflexcamera’s (DSLR, CSC en MILC) bieden geavanceerde instellingen en betere lensopties voor raw-fotografie. Ook steeds meer smartphones kunnen foto’s als raw-bestand bewaren, waaronder Apple (vanaf iPhone 12 Pro), Google (vanaf Pixel 5), OnePlus- en Samsung Galaxy-modellen (ook de al oude Galaxy S10).

Meestal kun je instellen of de camera of smartphone foto’s in een gecomprimeerd formaat als jpeg of heic/heif moet bewaren, in raw of in beide tegelijk. Raadpleeg hiervoor de handleiding van de camera of de foto-app op je smartphone. Op een Google Pixel 8 tik je bijvoorbeeld op het tandwielpictogram, kies dan voor Meer instellingen / Geavanceerd en schakel RAW/JPEG beheren in. Daarna kun je bij Foto-instellingen kiezen voor Alleen JPEG of RAW + JPEG. Sommige apps, zoals ProShot, bieden meer opties dan de ingebouwde foto-app op je smartphone.

Heb je nog geen apparaat dat raw ondersteunt, maar wil je wel met raw-editors experimenteren? Via de website van Signature Edits vind je zo’n honderdvijftig rechtenvrije foto’s in diverse raw-formaten.

Soms zit de optie voor raw-foto’s op smartphones wat verstopt, zoals op de Google Pixel 8.

Instellingen

Bij het maken van raw-foto’s stel je meestal zelf bepaalde opties in. De iso-waarde zet je bijvoorbeeld het liefst zo laag mogelijk om ruis te minimaliseren. Een iso-waarde van 100 of 160 geeft vaak de beste beeldkwaliteit. Verhoog de iso alleen als de lichtomstandigheden daarom vragen. Pas de sluitertijd aan op de bewegingssnelheid van het object en de lichtomstandigheden. Een snellere sluitertijd bevriest beweging, terwijl een langere sluitertijd meer licht vastlegt.

Pas het diafragma aan de gewenste scherptediepte aan. Een lager F-getal zoals F 2,8 (grotere lensopening) geeft een ondiepe scherptediepte en meer licht. Daardoor kun je het object isoleren om een mooie bokeh (onscherpe delen in de foto) te creëren. Een hoger F-getal zoals F 16 is gebruikelijker voor landschapsfotografie.

Houd er rekening mee dat de lichtmeter van je camera meestal een gemiddeld belicht beeld wil creëren. Gebruik eventueel de ingebouwde belichtingscompensatie om over- of onderbelichting te vermijden. Zo laat je de camera in de modus A/Av (aperture priority/value) de sluitertijd bepalen en stel jij het diafragma in. Met S/Tv (shutter priority/time value) is dat omgekeerd. Bij de M-modus (manual) stel je alles zelf in, terwijl in de P-modus (program) de camera beide waarden instelt, maar je kunt ze binnen de ingestelde parameters aanpassen.

Controleer ook het histogram (grafiek) van de foto op het display. Dat moet gelijkmatig zijn verdeeld zonder pieken aan de uiterste zijden om geen details te verliezen in de hooglichten of schaduwen. Let ook op de witbalans en gebruik eventueel voorinstellingen zoals daglicht, bewolkt of schaduw, al kun je de witbalans tijdens het nabewerken nog altijd aanpassen.

In sommige foto-apps kun je de cameramodus instellen, zoals bij ProShot.

Raw-tools

Je beschikt nu over een reeks raw-foto’s die je nog moet nabewerken. Dat is een klus die je het beste doet op een computer. Je kunt gebruikmaken van diverse commerciële bewerkingsprogramma’s, zoals Adobe Lightroom, Adobe Photoshop en ON1 Photo RAW. In dit artikel richten we ons op drie uitstekende gratis opensource-tools die we beknopt voorstellen: darktable, RawTherapee en digiKam. Dit trio is beschikbaar voor zowel Windows 64 bit, macOS als Linux. Darktable en RawTherapee zijn ook in de populaire foto-editor GIMP te integreren.

Is het je alleen te doen om een eenvoudige viewer voor raw-foto’s? Dan kun je onder meer kiezen voor de gratis Image Raw.Viewer (Microsoft Store), FastStone Image Viewer of IrfanView (met plug-in Camraw). Om raw-foto’s als voorafbeeldingen in Windows Verkenner te bekijken, kun je eventueel de Microsoft Raw Image Extension (Microsoft Store) installeren.

Mocht je applicatie niet overweg kunnen met een specifiek raw-formaat, met Adobe DNG Converter kun je deze desnoods in batch converteren naar een universeler dng-formaat, al dan niet met het originele raw-formaat ingesloten.

FastStone Image Viewer ondersteunt veel fotoformaten, waaronder de meeste raw-formaten.

Darktable

Download darktable, installeer de tool en start deze op. Klik in de module Bibliotheek op Importeren, kies Toevoegen aan bibliotheek en druk op het plusknopje bij Locaties om je bronmap(pen) te selecteren. Plaats een vinkje bij Onderliggende map als je ook de foto’s uit submappen wilt ophalen en haal eventueel het vinkje weg bij Negeer niet-RAW afbeeldingen. Bevestig met Voeg toe aan bibliotheek en de miniaturen van je raw-foto’s worden zichtbaar.

Selecteer een foto en open de module Ontwikkelen. Wil je de witbalans optimaliseren, tik dan op Witbalans in het veld naast het vergrootglas onder het histogram en open dit onderdeel. Pas de witbalans handmatig aan via de schuifregelaars bij Temperatuur en Tint, of klik op het pijlknopje bij Volgens camera referentie en selecteer een voorinstelling als Gloeilamp, Bewolkt of Schaduw.

Om snel de algehele belichting te wijzigen, open je het onderdeel Belichting en gebruik je de schuifregelaar. Ook voor contrastregeling zijn er meerdere onderdelen beschikbaar. Vanuit Kleurbalans kun je de kleurtint en verzadiging aanpassen, zowel in schaduwen, middentonen als hooglichten.

Er zijn in totaal zestig onderdelen beschikbaar. Maak ze zichtbaar door met rechts op een van de knoppen onder het histogram te klikken en Alle beschikbare modules te selecteren.

Darktable maakt in je map voor elke foto standaard een xmp-sidecar-bestand aan dat alle wijzigingen bevat. Om naar een ander fotoformaat te converteren, open je de Bibliotheek, selecteer je de gewenste foto’s en klik je onderaan in het rechterdeelvenster op Exporteren. Bij Bestandstype kies je het gewenste formaat, zoals JPEG (8-bit), PNG, WebP of TIFF.

Darktable is een erg flexibele tool met talrijke bewerkingsmodules.

HDR met raw-foto’s in darktable.

RawTherapee

Een alternatief voor darktable, geheel afgestemd op raw-fotografie, is RawTherapee. Start de applicatie na installatie, open de Bestandsnavigator en selecteer de fotomap met raw-bestanden. Met een dubbelklik open je een foto in de module Fotobewerker.

Via de knoppenbalk in het rechterdeelvenster krijg je toegang tot diverse modules, waaronder RAW. Deze knop biedt geavanceerde opties om de oorspronkelijke gegevens van het raw-bestand te optimaliseren, bij voorkeur voor andere bewerkingen. Je vindt hier opties zoals Demozaïekproces (methodes om de raw-sensorgegevens optimaal weer te geven), Preprocess White Balance (voor betere kleurnauwkeurigheid, dit kun je ook later aanpassen) en Corrigeer chromatische aberratie (correctie van kleurfouten door de lens, vaak als gekleurde randen rond objecten). Na de nodige aanpassingen heb je een solide basis voor verdere bewerkingen onder de knoppen Belichting, Detail en Kleur. Net als darktable maakt ook RawTherapee niet-destructieve sidecar-bestanden aan (met extensie pp3).

Om bewerkte raw-foto’s naar een ander formaat te exporteren, selecteer je de gewenste foto’s, klik je met rechts op je fotoselectie en selecteer je Plaats in verwerkingsrij. Open vervolgens het tabblad Verwerkingsrij en stel het gewenste bestandstype in (JPEG, TIFF of PNG, met diverse kleurdieptes).

Raw Therapee heeft enkele bewerkingsopties die heel specifiek op raw-bestanden zijn gericht.

DigiKam

Darktable leent zich goed voor fotobeheer, maar voor geavanceerdere functies en grote fotocollecties is digiKam beter. Bij de eerste opstart geef je een locatie op waar digiKam de afbeeldingen moet bewaren. Alle wijzigingen worden niet-destructief in een database bijgehouden; je kunt de standaardinstellingen behouden, zoals SQLite.

Je moet kiezen hoe je raw-afbeeldingen wilt importeren: direct met automatische aanpassingen of handmatig. Handmatig geeft meer controle, maar kost meer tijd. Verder geef je aan of informatie die in digiKam aan foto’s wordt toegevoegd ook in de metadata van de fotobestanden zelf moet worden bewaard. Wil je raw-afbeeldingen zo correct mogelijk weergegeven zien, kies dan voor Afbeelding laden in plaats van een gereduceerde jpeg-versie. Aan het einde van deze initiële configuratie kun je drie krachtige plug-ins downloaden en activeren (AI-gezichtsherkenning, rode ogen-verwijdering en automatische labeling).

In het hoofdvenster druk je op de knop Albums. Klik vervolgens met de rechtermuisknop op Pictures en kies voor Nieuw om eigen albums toe te voegen. Je kunt nu foto’s vanuit de verkenner naar zo’n album verslepen om deze te kopiëren of te verplaatsen. In de verticale menubalk vind je opties om je foto’s te (geo)taggen, categoriseren en beoordelen. Vanuit een boomstructuur navigeer je door je fotocollecties op basis van locatie, periodes, albums en zelfs personen. Je kunt wijzigingen doorvoeren en foto’s voor en na je manipulaties naast elkaar vergelijken op een digitale lichttafel.

DigiKam is een krachtige fotobeheerder die je wel in de vingers moet krijgen.

De Galaxy A-serie levert Samsung al jaren verkoopknallers op, en grote kans dat ook de nieuwe Galaxy A56 een hit wordt. Dit toestel biedt namelijk een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding en krijgt zes jaar updates. Lees alles over de smartphone in onze uitgebreide Samsung Galaxy A56 review.

De Galaxy A-reeks van 2025 bestaat op moment van schrijven uit de A26, A36 en A56. Hoe hoger het getal, hoe completer en duurder het toestel. De adviesprijs van de A56 bedraagt 480 euro, maar na de release medio maart is de straatprijs van de smartphone eind april al gezakt naar 380 euro. Een veel vriendelijkere prijs. Ook de versie met meer opslagcapaciteit (256 GB in plaats van 128 GB) is al tientallen euro's in prijs gezakt.

©Rens Blom

Premium ontwerp

Kijk je naar de A56, dan kijk je zonder twijfel naar een moderne Samsung-smartphone. De A56 past precies in Samsungs straatje en dat vinden we helemaal prima, want het ontwerp komt luxe over en de smartphone houdt prettig vast. Ook fijn is dat de A56 waterdicht is en wat minder weegt dan zijn voorganger, de A55. Met 198 gram is het gewicht nu gangbaar voor een toestel met 6,7 inch-scherm. Door zijn afmetingen is de A56 wel lastig met één hand te bedienen. Daar staat tegenover dat het grote scherm zich goed leent voor het bekijken van filmpjes, het typen met twee handen en het spelen van games.

©Rens Blom

Het scherm bevalt ons sowieso erg goed. Het oledscherm heeft een Full-HD-resolutie, soepele 120Hz-verversingssnelheid en kan erg fel. De zomers aanvoelende dagen medio en eind april brachten een krachtig zonnetje met zich mee, maar we konden het scherm van de Galaxy A56 buiten goed aflezen.

Complete specificaties

Zoals we gewend zijn van de Galaxy A-serie, biedt ook de A56 een mooi totaalpakket aan functies voor een sympathieke prijs. Dat begint bij de processor. De nieuwe, door Samsung zelf ontwikkelde processor, is lekker snel en werkt samen met 8 GB werkgeheugen. Er zijn wat toestellen die beter omgaan met zware games, maar voor de meeste toepassingen is de A56 goed uitgerust.

©Rens Blom

De A56 heeft daarnaast ondersteuning voor e-sim (een digitale simkaart), lekker duidelijke luidsprekers en keuze uit 128 GB of 256 GB opslagcapaciteit. Omdat het prijsverschil tussen de twee opslagversies slechts enkele tientjes bedraagt, raden wij de meeste mensen aan om de 256GB-variant te kiezen. Waarom? Die heeft veel meer ruimte voor je apps, foto's, filmpjes en andere bestanden en niet te vergeten: updates die jarenlang beschikbaar komen. Omdat de smartphone geen microSD-kaartslot heeft, moet je het doen met de ingebouwde opslagcapaciteit. Als je de A56 jaren wilt gebruiken, lijkt het ons verstandig om eenmalig iets meer te betalen voor veel meer opslagruimte.

©Rens Blom

Snel opladen, voor Samsungs doen

Dan de accuduur, een punt waarop Galaxy A-smartphones al jaren (meer dan) prima scoren. De A56 zet die traditie voort. Hoewel de accucapaciteit met 5000 mAh zeker niet groter is dan gebruikelijk en het scherm met 6,7 inch van gangbare grootte is, weet de A56 toch een lange accuduur te realiseren. Wij hebben in de testperiode nooit moeite gehad om een lange dag door te komen, ook niet als we het toestel een uur als hotspot gebruikten om op onze laptop te kunnen internetten in de trein. Dat soort zaken trekken de smartphone-accu sneller leeg, maar de A56 is lekker zuinig.

Het opladen kan helaas niet draadloos, maar dat is een logische bezuiniging in een betaalbare smartphone. Opladen via de usb-c-kabel dus, die in de doos zit. De adapter dien je zelf te regelen. Het loont om een adapter te pakken of kopen die via het juiste protocol 45 watt of meer aan stroom levert. De Galaxy A45 kan namelijk laden met maximaal 45 watt. Dat is veel sneller dan de meeste andere Samsung-smartphones, waardoor de accu sneller vol is. In vergelijking met de concurrentie is 45 watt prima, maar niet bijzonder. Er zijn genoeg smartphones die 65 tot 100 watt aankunnen.

©Rens Blom

Camera's

Met de Galaxy A56 kun je mooie foto's schieten, vooral met de hoofdcamera van 50 megapixel. Die staat echt zijn mannetje. De groothoekcamera van 12 megapixel is minder goed, maar volstaat ook en legt een lekker wijd deel van de situatie vast. De macrocamera van 5 megapixel voegt naar onze mening weinig toe, maar zit ook niet in de weg. De A56 kan zoomen via de hoofdcamera, maar dan holt de kwaliteit wel achteruit.

De selfiecamera vinden we opvallend goed, wat een opsteker is voor wie graag selfies neemt of videogesprekken voert met zijn telefoon.

©Rens Blom

Van boven naar beneden: de hoofdcamera, groothoekcamera en een paar keer zoom.

Zes jaar updates

Een prettige gedachte bij de Galaxy A56 is dat Samsung zes jaar complete updates belooft. Je krijgt dus de komende jaren verschillende Android-upgrades en kunt ook zes jaar lang beveiligingsupdates verwachten. Erg netjes, gelet op de prijs van de telefoon.

©Rens Blom

Samsungs OneUI-softwareschil over Android heen is wat druk en wil héél graag dat je een Samsung-account aanmaakt. Dat is echter niet verplicht. OneUI biedt allerlei handigheidjes, waarvan een deel leunt op kunstmatige intelligentie (AI). Er valt veel te proberen.

Conclusie: Samsung Galaxy A56 kopen?

De Samsung Galaxy A56 is een typische smartphone voor het grote publiek. Hij laat geen steken vallen en blinkt eigenlijk ook nergens echt in uit. Het is gewoon een fijne smartphone met een goed scherm, lange accuduur en zes jaar updategarantie. Gelet op de straatprijs van circa 380 euro is de Galaxy A56 daarom een toestel met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.

Bij het kiezen van de ideale vaatwasser zijn er heel wat zaken om op te letten. Eén daarvan is de droogtechniek die wordt toegepast. Er zijn grofweg drie methodes: ventilatiedroging, condensdroging en drogen met zeoliet. In dit artikel leggen we uit wat elke techniek precies inhoudt.

Schoon én droog

Een vaatwasser moet natuurlijk in de eerste plaats zorgen voor blinkend schone vaat. Maar minstens zo belangrijk is hoe goed hij alles droogt, want niets is zo irritant als bij het uitruimen alsnog de theedoek tevoorschijn moeten halen. Blijft er water achter op borden of in glazen, dan loop je bovendien het risico op schimmelvorming – en dat is allesbehalve fris. Ben je toe aan een nieuwe vaatwasser? Let dan zeker ook op de gebruikte droogtechniek.

Vaatwassers met ventilatiedroogtechniek

Een veelgebruikte manier om de vaat te drogen, is door het water te laten verdampen. Dit wordt ook wel de ventilatiedroogtechniek genoemd. Sommige vaatwassers hebben een mechanische arm die de deur automatisch opent zodra het programma is afgelopen. Het warme vocht in de machine kan dan vanzelf ontsnappen. Je kunt de deur natuurlijk ook handmatig openen, maar doe dat dan wel meteen na afloop van het programma. Omdat zowel de vaat als het water dan nog warm zijn, verdampt het vocht sneller dan wanneer je langer wacht.

Deze methode is het meest milieuvriendelijk, maar heeft ook een nadeel: het kan vrij lang duren voordat alles echt droog is. En soms blijft er toch nog vocht achter, waardoor je alsnog naar die theedoek moet grijpen.

©VLADYSLAV LEHIR

Vaatwassers met condensdroogtechniek

Een andere mogelijkheid is een vaatwasser met condensdroogtechniek. Deze methode is vooral geschikt als je vaak glaswerk, aardewerk of roestvrij staal reinigt. De warme, vochtige lucht in de machine slaat daarbij neer op de koelere wanden van de binnenruimte. Het gecondenseerde water wordt opgevangen en vervolgens weggepompt.

Het nadeel van deze techniek is dat de vaat vaak nog niet helemaal droog is wanneer het programma klaar is. Een theedoek blijft dus onmisbaar. Wil je toch profiteren van dit betaalbare systeem? Combineer het dan met handmatige ventilatie: zet de deur na afloop even op een kier zodat de stoom sneller kan ontsnappen en de vaat beter nadroogt.

Vaatwassers met zeoliet: hoe werkt dat?

De beste droogtechniek van dit moment? Dat is zonder twijfel zeolietdroging. Zeoliet is een mineraal dat warmte afgeeft zodra het in aanraking komt met water. Gebruikers zijn vaak laaiend enthousiast: volgens velen is hun vaat nog nooit zó goed droog uit de machine gekomen. Of het nu om plastic bakjes, glazen of borden gaat – alles komt er kurkdroog uit, ongeacht waar het staat in de vaatwasser. Niet gek dus dat modellen met deze techniek steeds populairder worden en steeds meer gemeengoed worden. Ze zijn dan ook bij diverse webwinkels te vinden.

Maar hoe werkt het precies? Onder in de vaatwasser liggen speciale zeolietkorrels. Zodra het programma is afgelopen en het water is afgevoerd, komen de korrels in actie. Ze geven warmte af aan de binnenruimte, waardoor de vaat efficiënt wordt gedroogd. Handig: de korrels regenereren zichzelf na elke wasbeurt. Je hoeft ze dus nooit te vervangen. Bovendien is dit systeem ook nog eens bijzonder energiezuinig.