Wat is Dolby Atmos FlexConnect en wat heb je eraan?
Dolby Atmos-geluid maakt films, games en zelfs muziek meeslepender. Maar je hebt er wel een geschikte soundbar of speaker voor nodig. Dolby Atmos FlexConnect belooft je die Atmos-ervaring te geven met minder moeite én minder apparatuur.
Atmos FlexConnect is een technologie die door Dolby in de zomer van 2023 werd voorgesteld. Het is echt fonkelnieuw, want de eerste producten die het ondersteunen moeten nog verschijnen. Wel staat al vast dat de functie het heel wat eenvoudiger maakt om in je woonkamer een Atmos-ervaring te krijgen. In dit artikel lees je meer over deze techniek.
Atmos-geluid vind je op veel plaatsen. Bijna alle streamingdiensten bieden het aan, zoals Netflix, Amazon Video, Disney+ en Apple TV. Het is ook present op de meeste Ultra HD blu-rays en veel blu-rays. Muziek in het Atmos-formaat vind je bij Apple Music en Tidal. Ook heel wat games passen het toe.
Wat is Dolby Atmos ook alweer?
Maar wat houdt die Atmos-ervaring ook alweer precies in? In dit artikel kun je er meer over lezen, maar samengevat biedt Dolby Atmos een geluidsbubbel in drie dimensies rond je zitplaats. Geluidseffecten komen van rondom, maar ook van bovenaf.
Denk aan een game of een film waarin een vliegtuig achter je opstijgt en over je heen scheert. Om dan pas op het scherm te verschijnen terwijl het in de verte vliegt. Dat is een voorbeeld van heel dynamisch geluidseffect.
Dolby Atmos zorgt daarnaast ook voor meer beleving. Een romantische scène in een drukke stad wordt ‘echter’, omdat de dialogen van de acteurs omhuld worden door stadsgeluiden. Atmos zorgt er zo voor dat je nog meer in het verhaal of de game-ervaring wordt getrokken.
Recent zijn steeds meer artiesten begonnen met hun muziek in Atmos aan te bieden, onder meer via Apple Music. Daarbij wordt Atmos vooral gebruikt om een groot podiumgevoel te geven. De verschillende muzikanten krijgen veel meer hun eigen plaats in de geluidsmix. Dat laat de luisterervaring meer lijken op wat je meemaakt in een concertzaal.
Er zijn ook alternatieven voor Dolby Atmos. De voornaamste is DTS:X, dat op soortgelijke manier functioneert. Je komt het echter maar weinig tegen; alleen de PlayStation Core-dienst en een minderheid van Ultra HD blu-ray-films komen ermee.
Wat doet FlexConnect?
Met Atmos FlexConnect wordt het mogelijk om een Atmos-geluidssysteem te bouwen met twee tot zes draadloze speakers. Wat het nog interessanter maakt, is dat je volgens Dolby die luidsprekers overal waar je maar wilt, kunt plaatsen. Door het afspelen van enkele testgeluiden zal bepaald worden waar die speakers nu exact staan. Elke luidspreker krijgt dan aangepaste geluid aangeleverd.
©Dolby
Als een speaker verder weg staat, zal het geluid wat harder worden afgespeeld. De tweede speaker die naast je luie stoel op een tafel staat, zal dan in verhouding een lager geluidsniveau krijgen. Dat is een heel eenvoudig voorbeeld. In werkelijkheid doet de Atmos FlexConnect-software veel complexere dingen, onder meer om te zorgen dat geluidseffecten komen vanuit plekken waar geen speaker staat.
Technieken zoals FlexConnect gebruiken zogeheten psycho-akoustische trucjes. Je kunt dit zien als de audio-tegenknie van een optische illusie. Er zijn heel wat trucjes om het gehoor en brein te misleiden zodat je denkt dat een geluid van een andere kant komt.
Wat Dolby FlexConnect belooft te doen, lijkt heel erg op wat je nu al krijgt met het bijzondere HT-A9-systeem van Sony. Dat bestaat uit vier draadloze speakers (telkens met meerdere luidsprekers per toestel) en een kleine hub je die op dezelfde wijze als een soundbar met een televisie verbindt.
Na een korte meting creëert de Sony een surroundbubbel rond je. Het geheel werkt effectief, maar je hebt niet de totale vrijheid om speakers te plaatsen. De HT-A9 gebruikt geen technologie van Dolby, maar Sony’s eigen 360 Spatial Sound Mapping. Ongeveer gelijktijdig met Atmos FlexConnect werd ook Play-Fi Home Theater aangekondigd. Deze technologie van DTS lijkt echter minder flexibel dan bij Dolby.
Wat heb je eraan?
De lossere aanpak van FlexConnect qua plaatsing van speakers is een stuk makkelijker dan de bestaande manieren om Dolby Atmos-geluid te krijgen. Je hebt maar een beperkt aantal speakers nodig die je ook nog eens kunt neerzetten of ophangen waar je wilt. En enkel als je wil genieten van Atmos-geluid, bijvoorbeeld bij een gamesessie of een filmavond. Op andere momenten mogen die speakers in de kast. Dan zijn de bestaande alternatieven toch een stuk omslachtiger.
De beste Atmos-ervaring wordt geleverd door een opstelling met 9 of meer speakers én een subwoofer. Die luidsprekers moeten idealiter geplaatst worden op de posities die Dolby voorschrijft. Voor de vier speakers die in de hoogte moeten gepositioneerd worden (de zogenaamde hoogtekanalen), is dat in een woonkamer een uitdaging in veel woningen. Je moet werken met speakers in het plafond, hoog op de muur of met speciale speakers die boven op je gewone luidsprekers geparkeerd worden.
Daarna moet alles afgeregeld worden met een kalibratiefunctie op een AV-receiver. Zo’n surroundopstelling is behoorlijk duur. Het goedkoper houden dan 2000 - 3000 euro is uitdagend, met iets betere speakers en receiver kom je snel aan het dubbele. Een toegewijde thuisbioscoop op basisniveau start aan 20.000 euro – en the sky is the limit.
©Philips TPV
Atmos-soundbars zijn heel wat eenvoudiger en goedkoper. Ze gebruiken speciale software om de ingebouwde luidsprekers aan te sturen alsof ze deel zijn van een echte Atmos-opstelling met losse speakers. Dat gebeurt volledig automatisch. Gelukkig maar, want de achterliggende algoritmes zijn behoorlijk complex.
Toch hebben ook Atmos-soundbars hun beperkingen. Niet iedereen vindt het leuk om een groot toestel bij de tv te plaatsen. De best presterende soundbars komen vaak met draadloze speakers. Ook die moet je een plaats geven.
Atmos FlexConnect zou zich ook kunnen aanpassen aan woonkamers met een ongewone vorm of indeling. De meeste bestaande alternatieven veronderstellen een heel klassieke rechthoekige ruimte waarin het scherm en de bank centraal staan.
Wat heb je nodig?
Het is nog wachten op concrete producten die Dolby Atmos FlexConnect ondersteunen. Dolby heeft wel al onthuld hoe die producten er gaan uitzien en werken. De bedoeling is duidelijk dat het instellen eenvoudig is en dat je veel vrijheid krijgt.
Atmos FlexConnect instellen zal via de televisie gebeuren. Het is logisch, want het scherm is waar de actie gebeurt. Daar worden alle geluidseffecten op afgestemd. Wel is het niet door Dolby verkondigd is of FlexConnect een functie wordt op (nieuwe) tv’s of dat je een extra kastje gebruikt dat je met de tv verbindt. Misschien wordt het wel beide. Het tweede laat namelijk toe om bestaande televisies ook FlexConnect mee te geven.
©Dolby
Op de recente IFA '23-beurs was er een demonstratie met een tv-toestel met FlexConnect ingebouwd. In dit geval ging het om een televisie van TCL, de fabrikant die als eerste FlexConnect zal ondersteunen met producten. Tijdens de IFA-demo werd de tv draadloos gekoppeld met twee draadloze speakers van TCL. Het ging om toestellen met meerdere speakers ingebouwd. De testtonen die werden afgespeeld om te ontdekken waar de luidsprekers stonden, werden opgepikt door een microfoon in de tv.
Wanneer is FlexConnect er?
Zal Dolby FlexConnect overtuigend surround bieden? Daarvoor is het wachten op concrete producten. Die worden in de loop van 2024 verwacht, als de volgende generatie televisietoestellen opduiken. Sony’s HT-A9 – dat dus geen FlexConnect gebruikt, maar iets gelijksoortigs – geeft al op intrigerende wijze aan dat deze aanpak misschien wel opvallende resultaten kan produceren.