De situatie met Jabra is enigszins ongebruikelijk. Enerzijds brengt het bedrijf een licht verbeterde versie van een bestaand product uit, namelijk de Jabra Elite 10 Gen 2 en Elite 8 Active Gen 2. Anderzijds zullen deze modellen de laatste in hun soort zijn. Moederbedrijf GN trekt de stekker eruit.

Het nieuws werd bekend nadat Jabra de twee nieuwe setjes aankondigde. In het kort komt het erop neer dat het voor GN niet meer rendabel genoeg is om in het premium segment te concurreren met Apple, Sony, Samsung en andere spelers. Desondanks was Jabra wel een belangrijke speler op de markt voor oordopjes: het was namelijk het eerste merk dat multipoint omarmde. Het heeft de concurrentie jaren gekost om deze feature te implementeren.

Laten we vooropstellen dat we het als redactie zonde vinden dat Jabra de handdoek in de ring gooit. We hebben de verschillende producten met plezier getest en vaker wel dan niet een positieve beoordeling gegeven. De Jabra Elite 10, die in 2023 verscheen, vinden we nog steeds een van de meest comfortabele setjes oordoppen tot op dit moment. Je zou ergens kunnen verwachten het merk nu de ruimte neemt om nog één keer te laten zien wat het kan en wat het waard is. Maar niets is minder waar… We krijgen een herhaling van zetten, helaas.

©Wesley Akkerman

Eén nieuwe feature

We vallen meteen met de deur in huis: de tweede generatie van de Jabra Elite 10 en Jabra Elite 8 Active zijn identiek aan hun voorgangers. De specificaties en afmetingen zijn allemaal hetzelfde, met één belangrijk verschil: het doosje. De oplaadcase is namelijk voorzien van bijzondere technologie, die je in staat stelt altijd en overal te genieten van draadloos audio. Daarvoor maak je gebruik van de meegeleverde kabel. Dit is een usb-c-kabel met een opzetstuk voor een audiojack.

Wat kun je daarmee doen? Wanneer je de audiojack in een mediaspeler plugt en de kabel vervolgens in de usb-c-poort van de case stopt, dan kan dat doosje het geluid van de speler draadloos naar de oordoppen versturen. Dit is dus handig voor apparaten die een koptelefoonaansluiting hebben. Maar dit werkt óók voor allerlei apparaten zonder audiojack – want je kunt dat opzetstukje loshalen en dan gewoon de usb-c-aansluiting aan de andere kant van de kabel gebruiken.

©Wesley Akkerman

Draadloze audio, overal

Dat klinkt misschien nog een beetje abstract, dus dan rest de vraag: wanneer gebruik je dit soort technologie? Je kunt de oplaadcase aansluiten op een tv (via de koptelefoonaansluiting bijvoorbeeld), zodat je toegang krijgt tot een betere audiocodec en bluetoothverbinding. En als fervent vliegtuigzitter kun je draadloos genieten van de on-board entertainment, mits dat schermpje in de stoel voor je een geschikte aansluiting heeft. Daarnaast zou je het doosje zelfs op gymapparatuur met ingebouwd scherm kunnen aansluiten, zodat je draadloos kunt trainen en geen rekening hoeft te houden met een snoer.

In principe zou dit moeten werken op élk media-apparaat met een koptelefoonaansluiting of usb-c-poort. We hebben de functie ook nog even uitgeprobeerd op een Google Pixel Tablet en Ayaneo Pocket S-handheld, die niet beschikken over een koptelefoonaansluiting. We hebben het hoesje via usb-c aangesloten, de koppeling verricht en vervolgens de audio draadloos naar de oortjes gestuurd. Ook dat werkte prima. En ja, je hebt gelijk: deze apparaten beschikken natuurlijk zelf over bluetooth en je kunt ze dus gewoon op de 'ouderwetse' manier aansluiten, maar we wilden toch ook graag de Jabra-manier van koppelen testen, vandaar.

Waar het onder aan de streep op neerkomt is het volgende: je kunt het hoesje aansluiten op apparaten die van zichzelf geen bluetooth hebben, waardoor je toch draadloos naar de audio luistert. Het enige waar dat bronapparaat over moet beschikken, is een audiojack of usb-c-aansluiting; de oplaadcase regelt verder de verbinding. Vanzelfsprekend werkt dit ook op apparaten mét een bluetoothverbinding. Het voordeel van deze manier aansluiten is dat je als gebruiker toegang krijgt tot een recentere bluetoothversie en wellicht een betere audiocodec.

©Wesley Akkerman

Een systeem met voor- en nadelen

Het systeem werkt in elk geval goed en is ontzettend toegankelijk. Maar toch is er iets waar je even rekening mee moet houden. De draadloze verbinding maakt gebruik van de LC3-audiocodec. Dit is op zich geen verkeerde codec: hij is energiezuinig en op papier beter dan bijvoorbeeld standaardoptie sbc. Maar dat betekent niet dat hij heel veel beter is. Niet alleen treedt er een merkbare vertraging op tijdens het gamen, ook mist de audio een punch. De kwaliteit is op zichzelf goed, met ruimte voor heldere en warme tonen, maar echt genieten is wat anders.

Wat dit draadloze systeem dan weer uniek maakt, is de ondersteuning voor ruimtelijke audio en head tracking via Dolby Atmos. Dat betekent dat het geluid – weliswaar zonder veel bombarie – de ruimte kan opzoeken en je veel beter onderdompelt in een concert of film. Daar zit wel een risico aan vast: de audio kan daardoor wat blikkig klinken, maar dat is lang niet altijd het geval. Verder houdt die head tracking rekening met de positie van je hoofd, waardoor je audio om je heen hoort bewegen zodra jij met je hoofd beweegt. Dat blijft toch iets magisch.

©Wesley Akkerman

Jabra Elite 10 Gen 2 of Jabra Elite 8 Active kopen?

Tot slot willen we benadrukken dat beide Jabra-setjes dezelfde eigenschappen hebben als de modellen die eerder uitgebracht werden. Dat betekent dat je fijne sets in huis haalt die comfortabel dragen en die muziek ruimtelijk en gebalanceerd verspreiden. De digitale equalizer is nog altijd zeer welkom en effectief, terwijl de ruisonderdrukking ondermaats is op dit prijspunt. Nog steeds zijn dit aangename producten, maar voor een laatste ronde zijn het geen knallende salvo’s die het einde van een tijdperk inluiden. En dat is zonde van het merk.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.