Veilig online shoppen - hier moet je op letten

Tip 01: Gezond verstand

We beginnen dit artikel met een tip die altijd aanvoelt als een dooddoener, maar zonder deze eerste tip zijn alle andere tips niets waard. Wanneer je online winkelt, is je gezond verstand het allerbelangrijkste instrument. Wanneer je weet dat een iPhone 12 in nieuwstaat meer dan 700 euro hoort te kosten, dan zou een nieuwe iPhone 12 die wordt aangeboden voor 500 euro de alarmbellen moeten doen rinkelen. Aanbiedingen van enkele tientjes lager zijn realistisch, aanbiedingen van enkele honderden euro’s lager niet, tenzij het op dagen is als Black Friday (maar dan nog wordt er niet echt met dergelijke prijzen gestunt voor een A-merk als een iPhone). Onthoud dat criminelen inspelen op emoties als haast en hebberigheid, dus wanneer iets extreem goedkoop is en je wordt gedwongen om snel te beslissen, dan is dat meestal geen goed teken. Kortom, wanneer een aanbieding te mooi lijkt om waar te zijn, is ie dat waarschijnlijk ook. Met nadruk op waarschijnlijk, want je kúnt natuurlijk een mazzeltje hebben. 

Tip 02: Certificaat

In dit artikel richten we ons vooral op oplichters die niet leveren wat ze beloven. Maar we willen toch óók een tip wijden aan situaties waarin je denkt dat je je op een bepaalde site bevindt, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Waar banken vroeger heel schappelijk waren bij het vergoeden van oplichting door phishing, zijn steeds meer banken van mening dat je als consument inmiddels wel op de hoogte zou moeten zijn van de gevaren en dat je je gezond verstand moet gebruiken bij online activiteiten (zie tip 1). Zorg en ten eerste voor dat je antivirussoftware hebt draaien om te voorkomen dat boosaardige software op je computer je omleidt naar een andere site. Ten tweede is het belangrijk om te controleren of je ook echt op de site bent die je denkt te bezoeken. Je kunt dit controleren door in de adresbalk te kijken naar het slotje en of je een groene kleur ziet. Klik op het slotje voor meer informatie over de veiligheid.

Tip 03: Ouderwets huiswerk

Stel nu dat je op een site komt met een aanbieding waarover je twijfelt. Of op een site die op zich een redelijk normale aanbieding heeft, maar die een vreemde vormgeving heeft en bol staat met Engelstalige termen (dat laatste zien we steeds vaker bij sites die op zich gewoon betrouwbaar zijn, maar waarbij de buitenlandse eigenaar weinig energie steekt in een correcte vertaling). Ouderwets je huiswerk doen, kan je bij dit soort twijfels prima helpen. Ga via Google op zoek naar de oorsprong van het bedrijf, kijk of het is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, en zoek naar de naam van de winkel in combinatie met oplichting, oplichterij, niet geleverd, oftewel in combinatie met termen die jij zou gebruiken om je beklag te doen als je was opgelicht. Kijk daarnaast ook of de sites recensies heeft op een onafhankelijke partij als Trustpilot.com. Vind je helemaal niets negatiefs, dan is dat een goed teken. Twijfel je toch nog? Plaats dan gewoon eens een vraag op Facebook of iemand ervaring heeft met dit bedrijf, dat leidt opvallend vaak tot goede tips.

Tip 04: Keurmerk

Een winkel die totaal niet betrouwbaar is, zal waarschijnlijk niet aangesloten zijn bij het Thuiswinkel Waarborg. Dat wil echter niet zeggen dat een site die het logo van het Thuiswinkel Waarborg op de site heeft staan, ook direct betrouwbaar is. Sommige sites plaatsen namelijk gewoon het logo en zijn helemaal niet aangesloten bij de organisatie. Je kunt dat heel eenvoudig controleren door naar www.thuiswinkel.org te gaan en daar te klikken op Ledenlijst. Je kunt dan het gehele ledenbestand doorzoeken én je vindt er een overzicht met waarschuwingen van bedrijven die zich op dit moment niet aan de regels houden of het logo van het Thuiswinkel Waarborg ten onrechte gebruiken. Het is trouwens niet zo dat winkels die lid zijn van het Thuiswinkel Waarborg niet failliet kunnen gaan of dat je verzekerd bent tegen je verlies als dat gebeurt, maar de kans dat het oplichters zijn is nagenoeg nihil, omdat ze anders niet door het certificatieproces waren gekomen.

Omvangrijker probleem dan je denkt

Tip 05: Vergelijkingssites

Een andere prima methode om te zoeken naar de beste prijs en daarbij het risico op oplichting te minimaliseren, is het gebruik van vergelijkingssites. Google heeft een ingebouwde vergelijkingsfunctie die je activeert door te klikken op Shopping wanneer je zoekt op een bepaald product. Het aantal sites dat is opgenomen in deze lijst is echter beperkt. Een andere optie is een site als www.kieskeurig.nl. Niet alleen vind je via deze site een overzicht van winkels waar het product dat je zoekt het voordeligst geprijsd is, Kieskeurig heeft ook nog eens strenge voorwaarden. Zo moet een winkel minimaal een jaar ingeschreven staan bij de KvK, minimaal een half jaar actief zijn én voldoen aan de wet Verkopen op afstand. Daarnaast worden er door de site regelmatig testbestellingen uitgevoerd op basis van signalen dat er iets aan de hand is. Ook dit alles is natuurlijk geen garantie om blind op een aanbieding af te gaan (blijf tip 1 altijd in gedachten houden), maar een extra geruststelling is het wel.

Tip 06: Bol.com

We zouden als tip kunnen geven dat het kopen op sites van grote partijen als www.bol.com een garantie is voor veilig kopen. Deels is dat natuurlijk wel zo, ware het niet dat een site als Bol.com ook veelvuldig gebruikmaakt van externe verkopers. Niet alle producten die je op Bol.com ziet, worden ook daadwerkelijk door Bol.com verkocht. Theoretisch is Bol.com niet verplicht om het bedrag te vergoeden wanneer het product door een externe verkoper niet geleverd wordt, maar vaak doet het bedrijf dat gelukkig wel. Het is echter wel een hoop gedoe, dus het loont de moeite om te kijken bij wie je koopt. Je kunt dat zien door bij het product te kijken bij het kopje Verkoop door. Klik je op de naam van de verkoper, dan krijg je uitgebreide informatie over hoe de verkoper presteert. Zijn er veel klachten, dan zal de score van de verkoper laag zijn, en is kopen bij deze verkoper waarschijnlijk niet zo handig.

Tip 07: Marktplaats

Producten kopen via Marktplaats (of een andere veilingsite) is natuurlijk een heel ander verhaal. Je hebt daar vaak te maken met andere consumenten, en het is niet zo dat Marktplaats je het bedrag terugbetaalt wanneer een koper niet levert wat hij belooft. Je kunt eisen om eerst te leveren en dan pas te betalen, maar er zijn maar weinig mensen die dat zullen accepteren. Het is daarom van groot belang om te kijken naar hoe lang iemand al actief is op Marktplaats. Daarnaast is het een goed teken als het telefoonnummer en de bankrekening van de persoon zijn gecontroleerd (dit wordt ook aangegeven bij de profielnaam). Iemand die al vijf jaar actief is op Marktplaats en de genoemde zaken heeft laten controleren, zal beter weten dan je op te lichten. Daarnaast heeft Marktplaats sinds kort de functie Gelijk Oversteken. Bij deze dienst betaal je en wordt het geld door Marktplaats vastgehouden. Zodra de koper de ontvangst van het pakket bevestigt (aan de hand van een track & trace-code), wordt het geld vrijgegeven aan de verkoper. Zo lopen beide partijen geen risico.

Tip 08: Buitenland

De tips die we genoemd hebben, slaan vooral op het kopen van producten in Nederland. Wanneer je buiten onze landsgrenzen online gaat winkelen, wordt het deels een ander verhaal. Thuiswinkel Waarborg heeft dan weinig nut en ook aan sites als Kieskeurig heb je niet zoveel. Tip 1 blijft echter onverminderd van kracht, evenals tip 2 en 3. Het veiligste is om je in het buitenland te richten op grote sites als Amazon (denk ook hier aan externe verkopers) en AliExpress (al zijn we van laatstgenoemde site eigenlijk geen fan vanwege het massaal negeren van auteursrechten). Kopen via een platform als Etsy is ook een goed idee, omdat dit ook een extra laag(je) zekerheid biedt. Wat je ook doet, zorg dat je, als de beveiligingscertificaten in orde zijn, de aankoop voltooit met PayPal of je creditcard. Betalen via deze methoden biedt je namelijk nog een extra bescherming en verzekering. Bij creditcards wisselt dat per maatschappij, maar bij PayPal ben je beschermd tegen het niet-leveren van een product, omdat de verkoper simpelweg een overeenkomst heeft met PayPal waarin zijn verplichtingen geregeld zijn.

Tip 09: Importkosten

Het is natuurlijk superaantrekkelijk om een bestelling te doen bij AliExpress of Wish omdat de prijzen daar belachelijk laag zijn. Waar je echter zeker rekening mee moet houden, is het feit dat we in Nederland zoiets kennen als invoerrechten. Wanneer je een bestelling doet van een aantal producten boven een bepaald bedrag, dan moet je hier gewoon belasting over betalen. Dat lijkt vervelend, maar het is vooral om de bedrijven in ons eigen land te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. Een volledige lijst met bedragen vind je hier, maar om je vast een idee te geven: binnen de EU betaal je doorgaans geen invoerrechten, alleen btw aan de verkopende partij. Buiten de EU hoef je tot 150 euro geen invoerrechten te betalen. Komt je bestelling boven dit bedrag, dan ben je de douane btw verschuldigd en ook de invoerrechten. Dit kan dus behoorlijk in de papieren lopen, dus bezin eer je begint.

Je betaalt altijd over de hele zending in het pakket belastingen bij invoer. Zitten er 2 producten in het pakket, bijvoorbeeld 1 van 149 euro en 1 van 300 euro, dan moet je toch over 449 euro de belastingen bij invoer berekenen, zo legt de Belastingdienst uit. Ook als de zending uit meerdere pakketjes bestaat, kan het als 1 geheel worden beschouwd. Dit geldt als de pakketten gelijktijdig worden aangeboden, aan 1 en dezelfde geadresseerde en in 1 factuur zijn opgenomen.

Tip 10: Toch opgelicht?

Zoals we al eerder hebben aangegeven, is honderd procent veiligheid niet mogelijk. Je hoeft echt niet bang te zijn wanneer je koopt bij bekende winkels, maar het kan natuurlijk een keer gebeuren dat je een bestelling doet bij een minder bekende winkel en dat het ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch een oplichter blijkt te zijn. Het vervelende is dat er vrij weinig kans is dat je je geld terug zult zien. Weinig kans betekent echter niet geen kans, en we raden je aan om, hoe ontmoedigend het ook lijkt, áltijd aangifte te doen bij de politie. Zelfs als jij je geld niet terugkrijgt, is het een fijn idee dat je anderen voor dezelfde fout kunt behoeden. Daarnaast is er altijd een kleine kans dat de politie wél iets voor je kan betekenen. Als je geen aangifte doet, dan weet je in ieder geval zeker dat je nooit een cent terug zult zien.

Op de website van Slachtofferhulp Nederland is een stappenplan te vinden voor vrijwel iedere vorm van fraude. Je kunt dan aangeven waar jij het slachtoffer van bent geworden en vervolgens krijg je te zien welke stappen je kunt doorlopen om bijvoorbeeld je geld terug te krijgen.

WhatsApp-fraude

Niet alleen via webwinkels worden mensen opgelicht: steeds vaker wordt er melding gedaan van WhatsApp-fraude. Een bekende vraagt dan ineens geld via de chatdienst. In een ander artikel leggen we uit hoe je WhatsApp-fraude kunt voorkomen.