Iedere dag ontvangt Nederland vele tienduizenden phishing-mails. Terwijl er toch al een zeker bewustzijn bestaat over dit wijdverspreide fenomeen worden er helaas nog steeds mensen de dupe. Bij phishing maakt de crimineel in de eerste plaats gebruik van de menselijke zwakheden en onoplettendheid bij zijn slachtoffers. Wat is phishing precies en welke gevolgen kan het hebben? En vooral, wat kan je doen om jezelf zo goed mogelijk te beschermen?

Tip 01: Eenvoudige phishing

Phishing is fraude waarbij een oplichter gevoelige informatie zoals je gebruikersnaam, je wachtwoord of je creditcardnummer probeert te krijgen om later te misbruiken. De crimineel ‘hengelt’ naar deze informatie en het aas is telkens een e-mailbericht of een bericht op sociale media. Een oorzaak waardoor phishing zo’n stijging kent, is dat de crimineel geen whizzkid hoeft te zijn om phishing-mails te versturen. In Noord-Holland is onlangs een bende phishers opgerold die een paar jaar geleden nog ordinaire straatroven pleegde. Ze waren niet buitengewoon handig op computergebied, maar konden wel een muis bedienen en daarmee 30.000 euro overboeken van de rekening van het slachtoffer. Ruwweg zijn er twee vormen van phishing. Eerst is er de eenvoudige phishing, waarbij de oplichters dezelfde mail naar een grote groep mensen verzenden. De afzender gebruikt de techniek van het hagelgeweer; breed schieten om hier en daar wat te treffen. Er zijn voorbeelden genoeg van nepberichten die zogenaamd van een bepaalde bank komen, terwijl de oplichter niet eens de moeite neemt om te controleren of de geadresseerden wel rekeningen hebben bij die bank. De fraudeurs rekenen erop dat een deel van de ontvangers zich toch aangesproken voelt.

©PXimport

Tip 02: Spear-phishing

De tweede methode, het zogenaamde spear-phishing, gaat doelgerichter te werk. Vandaar de benaming die te vertalen is als vissen met een speer. Zo werden eind november aan de universiteit van Gent verschillende frauduleuze mails verzonden die afkomstig leken van collega’s, doorgaans leidinggevenden. Bij spear-phishing let de oplichter op details. De logo’s kloppen, de opmaak is niet van echt te onderscheiden. De spear-fisher benadert je op basis van vertrouwen. Vaak kent hij je naam of e-mailadres. De aanhef op het e-mailbericht is waarschijnlijk gepersonaliseerd: “Hoi Tim” in plaats van “Geachte heer/mevrouw”. Het favoriete wapen bij spear-phishing zijn Microsoft Office-documenten die kwaadaardige macro’s bevatten.

©PXimport

Tip 03: Nep-winacties

“Win een jaar lang gratis Netflix!” of “Douwe Egberts trakteert op een maand gratis koffie.” Dit soort berichten vormt een plaag. Het gaat hierbij om vaak nep-winacties via e-mail, WhatsApp en Facebook waarbij vouchers of producten van honderden euro’s voor het grijpen lijken te liggen. De meeste warenhuisketens waarschuwen niet in te gaan op deze nepacties. Een variant is het zogenaamd mogen testen of uitproberen van producten die je daarna zou mogen houden. Je hoeft alleen nog maar te klikken op een link of een speciaal nummer te bellen. De site die je via de link opent, lijkt op de officiële website van de winkelketens en vraagt je gegevens.

©PXimport

Tijdbom

©PXimport

Tip 04: Nooit afmelden

Veel nep-winacties proberen je wijs te maken dat het vandaag je geluksdag is. Uiteindelijk leiden deze phishing-acties je naar een eindeloze, telefonische quiz op een duur betaalnummer of er word je op slinkse wijze een duur sms-abonnement aangesmeerd. Ook kunnen je gegevens gebruikt worden voor het versturen van meer spam. Je zou in de verleiding kunnen komen om de afmeldingslink in dit soort mails te gebruiken. Doe dat niet. De oplichters weten door jouw afmelding dat je e-mailadres actief is en zullen alleen maar meer mail sturen. Vaak helpt het wel om de afzender in je mailinstellingen te blokkeren. De spamfilters van allerlei mailclients kunnen dergelijke mails onderscheppen. Wil je echt actie ondernemen tegenover een bepaalde afzender, dan kun je een klacht indienen via www.spamklacht.nl.

©PXimport

Van banken naar shops

©PXimport

Tip 05: Met de helpdesk!

Uiteraard kunnen we niet om de haast legendarische ‘Microsoft-helpdesk’ heen. Deze vorm van phishing gaat al sinds 2009 mee in verschillende variaties. Criminelen die meestal Engels met Indiaans accent spreken, bellen je op en doen zich voor als behulpzame helpdeskmedewerkers. “Er zijn problemen met uw computer. Wij willen die graag voor u oplossen.” Ze manipuleren hun slachtoffers met een mengeling van autoriteit en bangmakerij. Ze verwijzen naar de logboeken van je pc. Dat is een toepassing die je maar zelden gebruikt. De oplichters vragen je te kijken naar de gele en rode meldingen die zogezegd malware aanduiden. In werkelijkheid is er niets aan de hand.

De oplichters vertellen dat je snel moet zijn, want op dit ogenblik wordt je computer al gehackt. Daarom stellen ze je voor de besturing van je computer via internet over te nemen via bijvoorbeeld TeamViewer om zo de problemen te verhelpen. Dat is het moment dat je de pc letterlijk in handen geeft van een uitstekend voorbereide crimineel. Daarna vraagt de nep-helpdeskmedewerker een kleine som voor zijn diensten en daarvoor leidt hij je af naar valse betaalsite waar je jouw creditcardgegevens invoert. De werkelijkheid is dat dat Microsoft zijn klanten vrijwel nóóit belt. Het beste dat je kunt doen, is niet ingaan op de vragen, maar direct ophangen of zeggen dat je een Apple-computer hebt, dan hangen ze zelf op.

©PXimport

Boetes

©PXimport

Tip 06: Weer gezond verstand

Een kritische instelling en wederom gezond verstand (zie ook tip 3 op pagina ##) zijn de beste bescherming tegen phishing. Wat richtlijnen:

- Als een voorstel te mooi klinkt om waar te zijn, is het hoogstwaarschijnlijk niet waar.

- Probeer de 10-secondenregel eens uit: voordat je op een link in de mail klikt, wacht je tien seconden om na te denken of de mail wel echt is.

- Officiële instanties vragen je nooit via mail, sms of telefoon om je persoonlijke gegevens of wachtwoord op te geven.

- Let op de aanhef van allerlei communicatie: bedrijven die je aanmanen om achterstallige facturen te betalen en die je niet eens bij naam aanspreken?

- Van officiële communicatie mag je verwachten dat ze foutloos schijven. De tijd dat je een phishing-mail van ver kon herkennen aan gebrekkig Nederlands is voorbij, maar bij eenvoudige phishing is dit soms nog wel het geval.

©PXimport

Tip 07: Check de afzender

Tot slot nog een lijstje met controlepunten:

- Controleer het adres van de afzender. Phishing-campagnes worden meestal lukraak verzonden naar zoveel mogelijk e-mailadressen.

- Check de links zonder erop te klikken. Hang met de muisaanwijzer over de link (zonder erop te klikken), zodat een preview verschijnt. Leidt die naar een betrouwbaar adres of niet? Vaak zie je in het begin van het internetadres al dat deze url niet officieel is.

- Kijk vooral uit voor ingekorte url’s, vooral op sociale media. Met verkorte url’s weet je nooit op voorhand waar ze je heen brengen. Wie Firefox gebruikt, kan de extensie Long URL Please gebruiken waarmee je toch de volledige url ontdekt.

- Ga nooit via een link in een mail naar de website van je bank. Gebruik daarvoor altijd het vertrouwde webadres of gebruik je eigen bladwijzers.

- Ga na of er een ‘s’ staat achter de ‘http’-adresregel van een shop- of banksite. De ‘s’ staat voor secure. Als een site met ‘https’ begint, is er sprake van een beveiligde verbinding. Dat zegt niet per se dat de website zelf veilig is, maar indien het er niet staat weet je dat de webpagina niet van de bank is.

©PXimport

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.