Pine64 is bekend van zijn telefoon PinePhone, tablet PineTab en laptop PineBook Pro, maar nu heeft het bedrijf ook een smartwatch uitgebracht. Het apparaatje heeft al een actieve ontwikkelaarscommunity en daardoor heb je veel keuzevrijheid wat betreft firmware en apps. Tijd voor een Pinetime review!

De PineTime van Pine64 is een smartwatch met opensource-besturingssysteem. Net als bij de andere producten van Pine64 ontwikkelt het bedrijf alleen de hardware en rekent het op de community om de software te ontwikkelen. Standaard komt de PineTime met het besturingssysteem InfiniTime, ontwikkeld door de Belg Jean-François Milants.

De batterij van 180 mAh gaat bij normaal gebruik een kleine week mee. Het capacitieve aanraakscherm met kleuren is van het ips-type en is goed leesbaar in rechtstreeks zonlicht. Door de IP67-rating is het apparaatje volledig beschermd tegen stof en kun je het 30 minuten onderdompelen tot een meter diep, zonder dat er water binnendringt. Een hartslagmeter en stappenteller (op basis van een accelerometer) zijn de belangrijkste functies.

©PXimport

Eerste stappen

Allereerst laad je de PineTime op met de meegeleverde charging dock. De smartwatch klikt daar magnetisch op vast. De usb-kabel aan de charging dock is wel wat kort. De oplader moet je zelf voorzien. De wiki van Pine64 raadt aan om de batterij aanvankelijk niet volledig op te laden, maar tot ongeveer 50 procent. Als het apparaatje bij het upgraden van de firmware bevriest, hoef je geen week te wachten tot de batterij helemaal ontladen is en je het opnieuw kunt proberen.

Het standaardscherm, dat zichtbaar wordt als je op het knopje links drukt, toont de datum en tijd (nog niet correct), je hartslag, het aantal stappen dat je hebt gezet en de batterijstatus. Veeg je naar boven, dan krijg je enkele pictogrammen te zien. Druk op het middelste icoontje onderaan. Dan krijg je de firmwareversie te zien. Het eerste wat je dan moet doen, is de firmware upgraden.

PineTime-firmware upgraden

Dat upgraden gebeurt middels een over-the-air-update via bluetooth. Dat kan met diverse apps, waaronder Gadgetbridge op Android, Siglo op Linux en nRF Connect for Mobile op Android en iOS. Wij kozen voor die laatste.

Download op je telefoon de nieuwste release van InfiniTime. Download het zip-bestand onder de Assets. Open de app nRF Connect, scan naar apparaten en druk naast het apparaat Pinetime-JF op Connect. Daar zie je nu rechts bovenaan naast Disconnect een icoontje DFU met twee cirkelvormige pijltjes. Druk daarop, selecteer Distribution packet (ZIP) en kies OK. Selecteer vervolgens het zojuist gedownloade zipbestand.

Het uploaden van de firmware gaat nu van start. Bij ons mislukte dat de eerste keer, waarop we de PineTime moesten rebooten (de knop 8 seconden ingedrukt houden) en opnieuw proberen. Als de PineTime de boodschap Image OK toont en reboot, is het gelukt. Je ziet het ook aan de veranderde interface met een blauwgroen icoontje voor de stappen. 

Swipe tot slot naar rechts en klik op het tandwiel, swipe naar boven, druk op Firmware en kies Bootloader en recoveryfirmwareom te bevestigen dat je de firmware wilt behouden.

©PXimport

Bootloader en recoveryfirmware

Als je eenmaal de nieuwste versie van InfiniTime draait, kun je het best ook meteen de bootloader en recoveryfirmware upgraden. Dat werkt allebei op dezelfde manier als het updaten van de firmware zelf, dus bijvoorbeeld met nRF Connect. Download de bestanden reloader-mucboot.zip en pinetime-mcuboot-recovery-loader-dfu-0.14.1.zip van release 0.14.1 en upload het eerste bestand naar je PineTime. Bij het opstarten zie je nu het logo van een dennenappel.

In de laatste stap upload je de recoveryfirmware. Dat is niet verplicht, maar wel aan te raden als je gaat experimenteren met ontwikkelversies van InfiniTime of alternatieve firmware. Upload het bestand pinetime-mcuboot-recovery-loader-dfu-0.14.1.zip. Je zult normaal gesproken niet met deze firmware te maken krijgen, maar bij ernstige fouten kun je hiermee je PineTime nog opstarten en een OTA-update uitvoeren om je firmware te herstellen.

De bootloader werkt als volgt. Als je bij het opstarten niets doet, start de normale firmware op. Houd je de knop ingedrukt tot de dennenappel blauw is, dan keer je terug naar de vorige geïnstalleerde versie van de firmware. En als je de knop ingedrukt houdt tot de dennenappel rood is, start je de recoveryfirmware.

Aan de slag

Als dit alles achter de rug is, ben je klaar om de PineTime te gebruiken. Standaard start InfiniTime op met de digitale klok, die is ingesteld op 1 januari 1970 (het Unix-epoch). Je kunt de tijd niet vanaf de PineTime zelf correct instellen. Dat doe je met een van de apps die de PineTime ondersteunen. Boven de klok zie je een icoontje met de batterijstatus, en als er een bluetooth-verbinding actief is ook een blauw Bluetooth-logo. Onder de klok zie je links je hartslag als de hartslag-app actief is en rechts het aantal stappen dat je vandaag hebt gezet.

Standaard wordt het scherm na 15 seconden inactiviteit uitgeschakeld. Een druk op de knop van de PineTime toont het scherm opnieuw. Veeg je naar beneden, dan krijg je het notificatiepaneel te zien. Hierin verschijnen notificaties van een gekoppelde app. Veeg je daarentegen naar boven, dan krijg je icoontjes van apps te zien (er zijn er elf verdeeld over twee schermen), die je elk start met een druk op het icoontje. 

Als je je in het klokscherm bevindt, brengt een veeg naar rechts je naar een scherm voor snelle acties: de helderheid van het scherm instellen, de app voor de ‘zaklamp’ starten (die maakt eenvoudigweg het hele scherm wit), trillingen bij notificaties in- of uitschakelen en het menu met instellingen openen.

©PXimport

In het instellingenmenu kun je het gedrag van je PineTime aanpassen, zoals de time-out voor het scherm of de manier om het scherm weer in te schakelen. Zo kun je kiezen om het scherm te laten ontwaken als je één of twee keer op het scherm tikt of wanneer je je pols omhoog tilt. Met de knop aan de zijkant ontwaak je overigens niet alleen het scherm wanneer dat is uitgeschakeld, maar keer je ook terug naar het vorige scherm als het scherm is ingeschakeld.

Je kunt ook een ander ‘watch face’ kiezen (het scherm met de klok dat je standaard te zien krijgt). Zo is er een analoge weergave, inclusief secondewijzer. Verder kun je hier de batterijstatus opvragen, de firmwareversie opvragen of zojuist geïnstalleerde firmware valideren en andere systeeminformatie bekijken.

We installeerden de app Gadgetbridge op Android om met de PineTime te communiceren. Gadgetbridge is niet beschikbaar in de Google Play Store, maar wel via F-Droid, de alternatieve applicatiewinkel voor opensource Android-apps.

Verbinden met de PineTime werkte niet onmiddellijk. We dienden zowel de PineTime als de Android-telefoon te herstarten voordat Gadgetbridge bij het scannen de PineTime zag. Daarna vond Gadgetbridge de PineTime en nadat we beide apparaten via BLE hadden gekoppeld, stelde Gadgetbride automatisch de datum en tijd correct in op de PineTime.

Apps voor PineTime

De hartslagmeter is onnauwkeurig: hartslagmetingen gaan alle kanten op. Om bruikbare resultaten uit de stappenteller te krijgen, mag je niet naar je PineTime kijken tijdens het wandelen; dan detecteert de app te weinig beweging en worden dus geen stappen geregistreerd. Er is ook een app die de X-, Y- en Z-waarden van de accelerometer realtime toont.

Andere apps zijn beperkt van functionaliteit, maar voeren de basistaken goed uit, zoals de stopwatch en de timer. Notificaties worden met een korte trilling aan je pols aan je doorgegeven. Een app waarmee je kunt tekenen is misschien weleens nuttig als je iets wilt schetsen, maar het werkt wel erg rudimentair. Er is ook een metronoom: je stelt het gewenste aantal beats per minuut in en voelt dan op de maat trillingen aan je pols. Verder heb je enkele spelletjes voor als je je verveelt, zoals Pong en 2048.

De app waarmee je de mediaspeler op je telefoon kunt aansturen laat je de muziek pauzeren, terugspoelen en vooruit spoelen, en toont je bovendien de artiest en titel van het nummer, evenals de vooruitgang en de totale lengte. Dat werkt op Android bijvoorbeeld met de Spotify-app als je Gadgetbridge hebt geïnstalleerd.

De navigatie-app kan navigatie-instructies van een navigatie-app op je telefoon op het scherm van de PineTime tonen, maar voorlopig lijkt de enige compatibele app PureMaps, voor het alternatieve mobiele besturingssysteem SailfishOS.

©PXimport

Wasp-OS installeren op PineTime

InfiniTime is niet de enige firmware die je op de PineTime kunt draaien. Een ander besturingssysteem is WASP-OS, waarbij WASP staat voor Watch Application System in Python. Deze firmware maakt het dus mogelijk om eenvoudig apps voor je smartwatch te schrijven in MicroPython.

Ook de voorgeïnstalleerde apps zijn in MicroPython geschreven, in tegenstelling tot de C en C++ van InfiniTime. Dat maakt WASP-OS dus heel wat toegankelijker als je het besturingssysteem zelf wilt aanpassen. De documentatie van WASP-OS heeft een uitgebreide handleiding om je eigen apps te schrijven. Overigens ondersteunt WASP-OS niet alleen de PineTime, maar ook de Colmi P8 en Senbono K9.

Om WASP-OS te installeren, download je het zip-bestand van de nieuwste release van GitHub. Ook dat gaat weer het gemakkelijkst op je smartphone, omdat je met de app nRF Connect de firmware eenvoudig via bluetooth installeert. De benodigde firmwarebestanden vind je dan in de map build-pinetime.

Eerst installeer je de bootloader door het bestand reloader-mcuboot.zip met nRF Connect naar je PineTime te uploaden (kies als type weer Distribution packet (ZIP)). Daarna herstart je PineTime en zie je in het midden een blauwe dennenappel die langzaamaan wit wordt. Uiteindelijk krijg je een volledig witte dennenappel te zien met rechtsonder een bluetooth-icoontje en linksboven een pijltje met de boodschap Start.

Je PineTime is nu in nRF Connect onder een nieuwe naam te zien: PineDFU. Verbind daarmee en upload deze keer het bestand micropython.zip uit het zipbestand van WASP-OS. Daarna start de PineTime op met de nieuwe firmware. WASP-OS bevat wat andere apps dan InfiniTime, waaronder het spelletje Snake.

©PXimport

Wasptool

Als je het zipbestand met de broncode van WASP-OS op GitHub downloadt, zie je in de directory tools het Python-script wasptool. Hiermee kun je vanaf je computer met je smartwatch communiceren. Open een terminalvenster en vraag bijvoorbeeld de batterijstatus op om te kijken of de verbinding via bluetooth met je PineTime lukt:

wasptool --battery

Hierin kun je Python-opdrachten uitvoeren. Zo bekijk je bijvoorbeeld de inhoud van het bestandssysteem in het flashgeheugen en toon je de code van het Python-script main.py dat WASP-OS start:

>>> from shell import *

>>> cd('/flash')

>>> ls

145 main.py

>>> cat('main.py')

# SPDX-License-Identifier: LGPL-3.0-or-later

# Copyright (C) 2020 Daniel Thompson

import wasp

from gadgetbridge import *

wasp.system.schedule()

Je sluit de sessie af met een druk op Ctrl+C.

Python-code op de PineTime

Als je wat Python kent, kun je nu allerlei informatie van je PineTime opvragen. Zo kent wasptool de optie --eval, waarachter je een regel Python-code kunt opgeven die dan wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld om de naam van de actieve app te tonen:

wasptool --eval 'print(wasp.system.app.NAME)'

Je kunt ook zelf eenvoudig apps ontwikkelen. In de documentatie vind je de code voor een Hello World-app. Die test je eenvoudig op je PineTime met de volgende opdracht:

wasptool --exec hello_world.py --eval "wasp.system.register(HelloApp())"

Daarna vind je je apps in de launcher en start je ze met een tik op het icoontje.

Na een reboot is je app uit het geheugen verdwenen. Maar je kunt je app ook naar het flashgeheugen van de PineTime schrijven zodat het een reboot overleeft. De documentatie van WASP-OS beschrijft de procedure daarvoor.

©PXimport

Conclusie

De PineTime is een leuke smartwatch als je graag met dit soort apparaatjes experimenteert. Vooral WASP-OS is een toegankelijk besturingssysteem dat je volledig naar je hand kunt zetten. De hardware zelf heeft zijn beperkingen, maar de enthousiaste community en de open software maken veel goed.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!