Hoe word jij écht goed wakker? Is dat van een old skool wekker die je iedere keer weer een hartverzakking bezorgt, door zacht tjilpende vogeltjes of juist een subtiele wake up-light? Wat is eigenlijk de beste manier om aan de dag te beginnen? En wat zijn de beste wekkergeluiden? Wij gingen voor je op onderzoek uit.

In dit artikel lees je wat voor effect een luide wekker heeft, welk liedje ervoor zorgt dat je goed aan je dag begint en of je nou mag snoozen of liever niet. Lees meer over het effect van een goede nachtrust in het artikel Waarom goed slapen zo belangrijk is.

Een goede nachtrust is alles

Uitgerust wakker worden heeft vooral te maken met hoe je geslapen hebt. Ben je op tijd naar bed gegaan zonder een borrel of kop koffie teveel op, heb je voldoende frisse lucht in de slaapkamer en heb je je rondje socials in bed overgeslagen, dan heb je dikke kans op een goede nachtrust. En dat is belangrijk, want een goede slaap zorgt er namelijk voor dat je alle slaapfases doormaakt en fris en fruitig aan een nieuwe dag begint. Lees hier nog even wat je zelf kunt doen om je slaap te verbeteren.

©Gorodenkoff Productions OU

Schrikken van de wekker

Of je schrikt van de wekker ligt natuurlijk aan het soort geluid en het volume, maar ook aan het feit of je wel uitgeslapen bent. Ben je laat naar bed gegaan en heb je niet voldoende slaap achter de rug, dan is je biologische klok nog niet zover om wakker te worden als de wekker gaat. Je biologische klok bereidt je lichaam namelijk voor op het wakker worden door je lichaamstemperatuur en hartslag alvast te laten stijgen. Zit jouw lichaam nog niet in die fase, dan schrik je je een hoedje als de wekker ineens gaat. Late slapers maken ook meer kans op lichamelijke en mentale klachten.

Alarm of vogeltjes

Sommige mensen komen alleen hun bed uit door een keiharde bliep of luide pieptoon. Maar doet het ook nog iets lichamelijk met je, als je met een hard geluid wakker wordt? En wat werkt beter? Wetenschappers van de RMIT University in Australië deden onderzoek naar de invloed van wekkergeluid op hoe je je voelt na het opstaan. De conclusie? Hoe melodieuzer het wekgeluid, hoe alerter je bent als je opstaat. Hoofdonderzoeker Adrian Dyer pleit daarom voor nummers zoals Good vibrations van de Beach Boys en Close to me van The Cure op je wekkerradio.

Mensen die wakker werden van een hoge pieptoon of snoeiharde bliep werden juist slaapdronken wakker en het duurde even voordat ze bijkwamen. Nu werd het onderzoek onder slechts vijftig personen gedaan en werd er maar eenmalig getest, dus heel harde bewijzen levert het natuurlijk niet op.

Tip! Word je liever niet wakker met een liedje in je hoofd dan zijn er ook apps die je helpen fijn wakker te worden met rustige geluiden. Sunrise en Sleep cycle bijvoorbeeld.

©Philips

Geleidelijk wakker worden

Wakker worden door een wekker zorgt altijd voor een stressreactie, al heeft dat verder weinig negatieve gevolgen voor je lichaam. Volgens wetenschapper Marijke Gordijn, gespecialiseerd in humane chronobiologie en slaap, blijkt uit verschillende onderzoeken dat mensen die geleidelijk wakker worden beter functioneren overdag. Bovendien zijn deze mensen gedurende de dag in een betere stemming. Een wake up-light is de bekendste manier van rustig aan wakker worden. Doordat het licht geleidelijk aan feller wordt, weet je lichaam dat het tijd wordt om wakker te worden.

Snoozen of niet?

Nog één keertje snoozen en dan ga ik er echt uit. Ook voor jou een heel bekende gedachte? Probeer het opstaan volgende keer toch anders aan te pakken. Snoozers zetten hun wekker namelijk meestal een half uur vroeger zodat ze nog even lekker een aantal keer die snoozeknop kunnen indrukken, maar het is veel beter om de wekker gewoon op de normale tijd te zetten. Zo pak je meer slaap en krijgt je lichaam voldoende tijd om de laatste slaapfase te voltooien. Als je steeds snoozet, dan beland je lichaam iedere keer weer in een korte slaap van negen minuten en word je alleen maar vermoeider wakker.

Het populairwetenschappelijke platform Quest legt het je graag nog even op een simpele manier uit:

Conclusie

We vatten de belangrijkste aanbevelingen nog even voor je samen.

🛌 Goed slapen doe je door:

• Op tijd naar bed te gaan
• Voor het slapen gaan geen of weinig koffie of alcohol drinken
• Te zorgen voor voldoende frisse lucht in je slaapkamer
• Niet uitgebreid op je smartphone kijken vlak voor het slapengaan

🌅 Uitgerust wakker worden doe je door:

• Liever voor een melodieus wekkergeluid te kiezen dan voor een keiharde piep
• Een wake up-light te gebruiken
• Juist níet te snoozen

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!