Of het nu gaat om smartphones, tablets, laptops, computers of televisies: we zijn vrijwel constant omringd door schermen. Deze digitale apparaten hebben ons leven op vele manieren verbeterd, maar ze hebben ook een schaduwzijde: het blauwe licht dat de schermen uitstralen. Hoe schadelijk is blauw licht nu echt? En wat kunnen we doen om ons ertegen te beschermen?

Ook interessant: Je leest het (hopelijk) goed: dit moet je weten over computerbrillen

Hoe schadelijk is blauw licht voor je ogen?

Hoewel blootstelling aan natuurlijk zonlicht gedurende de dag gunstig is voor onze gezondheid (hallo vitamine D), kan te veel zonlicht schade aan de ogen veroorzaken. Maar volgens opticien Werner Schijvenaars van Van Gijzen Tilburg is het blauwe licht dat van schermen daarentegen niet schadelijk voor je ogen. “Het is een discussiepunt, maar wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat blauw licht van een beeldscherm schade aan de ogen aanricht heb ik nog niet kunnen vinden. Wel zijn er wat zogenoemde ‘marketingstudies’”, legt hij uit. 

Schijvenaars legt uit dat natuurlijk licht, zoals buiten, ook blauw licht bevat. “Sterker nog: uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de hoeveelheid blauw licht van 1 uurtje buiten lopen gelijk staat aan 30 uur achter een beeldscherm.” UV-licht en blauw licht in zonlicht kan het netvlies beschadigen, maar het blauwe licht van digitale schermen is van dermate lage intensiteit dat er geen sprake is van oogschade.

Wat is het effect van blauw licht op je gezondheid?

Hoewel blauw licht van schermen mogelijk geen schade aan de ogen veroorzaakt, kan het wel effect hebben op onze slaap. "Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat blauw licht zorgt voor de aanmaak van serotonine. Dit stofje geeft ons een geluksgevoel waar we wakker en energiek van worden. De productie van melatonine, het slaaphormoon, wordt daarentegen juist afgeremd. Elke avond achter een beeldscherm zitten, kan dus negatieve invloed hebben op je nachtrust.” Dit kan leiden tot slaapstoornissen en verstoorde slaapcycli. “Maar dat heeft niets te maken met directe oogschade."

Bovendien kan langdurige kijken naar een scherm (met blauw licht) oogvermoeidheid en digitaal oogongemak veroorzaken, bekend als het Computer Vision Syndrome (CVS). “Veel mensen klagen over vermoeidheidsklachten aan hun ogen, maar de spieren rondom je ogen kunnen niet 'moe' zijn. Het heeft simpelweg te maken met het aantal uur dat je achter een beeldscherm zit.” Oogvermoeidheid is een veelvoorkomend probleem bij langdurig schermgebruik, maar dit wordt niet direct veroorzaakt door blauw licht.

©Suebsiri

Hoe kunnen we ons beschermen tegen blauw licht?

Hoewel de schadelijkheid van blauw licht voor de ogen nog steeds onderwerp van discussie is, zijn er manieren om jezelf te beschermen tegen mogelijke effecten van langdurige blootstelling:

Tips om je schermtijd te verminderen

Bepaal hoeveel tijd je dagelijks wilt besteden aan schermactiviteiten, zoals sociale media, tv-kijken of gamen. Gebruik hiervoor functies op je apparaten, zoals schermtijdinstellingen, om tijdslimieten in te stellen. Vergeet ook niet apps te verwijderen die je vaak afleiden. Om minder snel afgeleid te worden, kun je onnodige meldingen uitschakelen. Stel beloningen in voor jezelf wanneer je je schermtijdslimieten bereikt. Dit kan je motiveren om je doelen te blijven nastreven.

Verder is het interessant om sociale interactie aan te moedigen door met vrienden af te spreken, te bellen of videochatten in plaats van alleen via tekstberichten of sociale media te communiceren. Zij kunnen je ook ondersteunen en samen met jou activiteiten zónder schermen ondernemen. Tot slot misschien wel de belangrijkste tip: vermijd het gebruik van schermen vlak voor het slapengaan. Lees of luister in plaats daarvan een boek of podcast.

Apps voor podcasts en luisterboeken

Als je op zoek bent naar apps om podcasts en luisterboeken te ontdekken en beluisteren, zijn hier enkele populaire opties:

Nu je meer inzicht hebt in blauw licht en hoe je jezelf kunt beschermen, kun je met een gerust hart genieten van je digitale apparaten zonder je zorgen te maken over mogelijke negatieve effecten op je gezondheid. Onthoud echter het belang van een evenwichtige verdeling tussen schermtijd en ontspanning voor het beste resultaat.

P.S. Handige tip over de helderheid van je Samsung smartphone 📱

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Werk je vaak thuis en moet je met regelmaat documenten afdrukken? Dan is een alles-in-een-printer handig:

Met een all-in-printer kun je naast het afdrukken van je documenten ook kopiëren en scannen. Faxen is zelfs nog mogelijk bij een aantal van dit soort apparaten, maar deze functionaliteit zie je steeds minder terug. Wij vonden een vijftal moderne all-in-one-printers voor thuis- en zakelijk gebruik.

HP OfficeJet Pro 9730e

Dit model is aan de forse kant en kan meer dan alleen de standaard A4-pagina’s aan. Handig als je ook weleens posters, schema’s of bouwtekeningen wilt afdrukken. Hij kan dubbelzijdig printen en heeft een invoerlade die zelf stapels papier doorvoert om te kopiëren of te scannen. Daardoor hoef je niet steeds blad voor blad te werken. De inktpatronen zijn niet heel groot, waardoor je bij veel gebruik regelmatig moet vervangen. Voor iemand die vooral documenten afdrukt en af en toe groter papier nodig heeft, is dit een praktische oplossing die veel werk uit handen neemt.

papierformaten: A3 / A4
aantal vellen: 500
netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Canon PIXMA TS7450I

Dit is een compacte alles-in-één voor thuisgebruik. Je kunt er documenten en foto’s mee printen, scannen en kopiëren. Automatische invoer is niet mogelijk, waardoor je bij grotere print- of scanopdrachten soms wat meer handmatig werk hebt. De cartridges zijn klein, waardoor je ze sneller moet vervangen, zeker als je regelmatig print. Daar staat tegenover dat het apparaat eenvoudig is in gebruik en niet veel ruimte inneemt. Ideaal voor iemand die af en toe een schoolverslag, een recept of een kopie nodig heeft, zonder dat er een groot en ingewikkeld apparaat op het bureau hoeft te staan.

Papierformaten: A4 / A5
Aantal vellen: 20
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Epson EcoTank ET-2876

In plaats van losse cartridges werkt de Epson EcoTank ET-2876 met hervulbare inktreservoirs. Dat betekent dat je een fles in de tank giet en daarna duizenden pagina’s kunt printen. Daarmee liggen de kosten per pagina erg laag. Dubbelzijdig printen of een automatische invoer ontbreken bij dit model. Voor wie regelmatig print en het vervelend vindt om vaak cartridges te kopen, is dit een prettige oplossing. Je hoeft nauwelijks te letten op je inktvoorraad en hebt de zekerheid dat een grote stapel printjes niet meteen de helft van je inktvoorraad opslokt.

Papierformaten: A4 / A5 / Enveloppe
Aantal vellen: 100
Netwerkaansluiting: Wifi

Brother DCP-J1800DW

Deze Brother kan precies wat de meeste mensen thuis nodig hebben: printen, scannen en kopiëren. De snelheid is prima voor dagelijks gebruik en hij werkt ook draadloos, zodat je niet per se een kabel nodig hebt. Luxe opties zoals dubbelzijdig printen of een automatische invoer zijn er niet, dus grote scan- of kopieerklussen kosten wat meer tijd. De cartridges zijn klein, maar er zijn grotere varianten die iets langer meegaan. Daarmee is het vooral een geschikte printer voor huis-tuin-en-keukengebruik, zoals schoolopdrachten, facturen of een kopie van een brief die je even snel wilt bewaren.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 150
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

HP Smart Tank 7605

Met deze HP-printer kun je lang vooruit, want de meegeleverde inktflejes zijn genoeg voor duizenden pagina’s. Dat maakt de kosten per print heel laag en je hoeft niet steeds aan nieuwe cartridges te denken. Het apparaat kan dubbelzijdig printen en heeft een automatische invoer voor het scannen van documenten. Qua formaat is hij wat groter dan de gemiddelde thuisprinter, maar daar staat tegenover dat hij erg zuinig werkt. Vooral voor huishoudens of kleine kantoren die veel documenten afdrukken is dit een goede keuze.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 250
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Met de komst van ChatGPT-5 voelt AI een stuk minder aan als technologie en meer als iemand die echt met je meedenkt. Deze nieuwste versie van OpenAI schakelt moeiteloos tussen snelle feitjes en uitgebreide analyses, begrijpt tekst, beeld én audio, en past zich aan jouw stijl en voorkeuren aan. In dit artikel ontdek je hoe GPT-5 verschilt van zijn voorgangers, welke nieuwe functies het model biedt en waarom dit misschien meer is dan alleen een update.

Eerder deze maand presenteerde OpenAI ChatGPT-5, de nieuwste generatie van het taalmodel. Waar eerdere versies vooral draaiden om betere nauwkeurigheid en snellere reacties, moest deze update een echte doorbraak worden. ChatGPT-5 is niet langer zomaar een chatbot, maar een digitale assistent die schakelt tussen bliksemsnelle antwoorden en diepgaande analyses, die beeld en geluid begrijpt, en die bovendien steeds persoonlijker aanvoelt.

Schakelen tussen snelheid en diepgang

Een opvallende vernieuwing is dat ChatGPT-5 geen vast model meer is, maar dynamisch kiest welke modus bij jouw vraag past. Wie een kort en bondig antwoord zoekt, krijgt dat onmiddellijk. Wie een complexe analyse nodig heeft, ziet hoe het model overschakelt naar een uitgebreidere denkmodus. In die stand kan GPT-5 tot wel 196.000 tokens meenemen, waardoor zelfs hele lange documenten of ingewikkelde contexten overzichtelijk blijven.

In GPT-4 werden al voorzichtig de eerste stapjes richting beeldherkenning gezet, maar ChatGPT-5 gaat een stuk verder. Tekst, beeld, audio en zelfs video vloeien moeiteloos samen. Je kunt nu een foto uploaden en vragen stellen over wat er te zien is, een schermafbeelding met code bespreken of zelfs audiofragmenten analyseren. Dankzij koppelingen met diensten als Gmail en Google Agenda verschuift GPT-5 bovendien van adviseur naar een volledig bruikbare collega die je direct kan ondersteunen bij allerlei werkzaamheden.

©ER | ID.nl

Persoonlijk tintje in stijl en interface

Met ChatGPT-5 kun je voortaan een toon kiezen die beter bij je past. In plaats van één neutrale stem zijn er nu vijf stijlen beschikbaar: Standaard (vrolijk en flexibel), Cynisch (kritisch en sarcastisch), Robot (efficiënt en bot), Luisteraar (attent en ondersteunen) en Whizzkid (onderzoekend en enthousiast). Deze stijl blijft consequent tijdens het al jouw gesprekken. Dat zorgt ervoor dat de AI anders aanvoelt: soms relativerend en humoristisch, soms juist strak en efficiënt, of juist meelevend en speels.

Je kunt zo'n persoonlijkheid instellen via Instellingen > Personalisatie > ChatGPT aanpassen en kies daar bij Persoonlijkheid de stijl die je wilt. Let wel: jouw keuze geldt alleen voor nieuwe gesprekken, lopende chats behouden hun oorspronkelijke toon. Overigens is zo'n persoonlijkheid alleen van invloed op de sfeer van de gesprekken. Vraag je bijvoorbeeld om code of een zakelijke e-mail, dan krijg je nog steeds een helder en technisch antwoord, ook als je de empathische Luisteraar hebt ingesteld.

Betrouwbaarder en veiliger dan voorheen, maar...

Een veelgehoord punt van kritiek op AI-modellen zijn de zogenoemde hallucinaties: antwoorden die feitelijk niet kloppen. OpenAI belooft dat GPT-5 hier aanzienlijk minder last van heeft. Vooral in gevoelige domeinen, zoals medische en juridische vragen, zijn de antwoorden consistenter en zorgvuldiger. Tegelijkertijd zijn de veiligheidsfilters aangescherpt, zodat schadelijke of misleidende verzoeken vaker worden geweigerd.

In de praktijk merken veel gebruikers dat GPT-5 minder vaak de fout in gaat en betrouwbaarder aanvoelt, vooral bij complexe vragen waar eerdere versies nog weleens ontspoorden. Toch klinkt er ook de nodige scepsis: incidentele fouten en subtiele vooroordelen blijven voorkomen, waardoor kritische controle nodig blijft.

Meer dan een update...?

GPT-5 wordt wel omschreven als een verfijning, en geen echte revolutie. Toch zorgt juist die verfijning voor het verschil: de interactie voelt nu soepeler aan, de mogelijkheden zijn veelzijdiger en de ervaring is persoonlijker dan ooit. Je hoeft immers niet meer te wisselen tussen 4o, o3, o3-mini, 4.1 of 4.5 – het gebruik van al die verschillende modellen voelde op een gegeven moment toch een beetje rommelig aan. Het samengestelde model combineert snelheid met diepgang, denkt multimodaal, biedt personalisatie en levert bovendien (iets) betrouwbaardere antwoorden dan zijn voorgangers. Dus nee, misschien geen revolutionaire update, maar wel een heel prettige.