Je hoeft geen lichtschuwe computerverslaafde te zijn om last te hebben van hoofdpijn en vermoeide ogen als je urenlang achter je pc zit. Een blauwlichtfilter zorgt dat je ogen minder worden belast. Soms slaap je er ook beter door. Voor het blauw licht filteren bestaan verschillende handige programmaatjes, die we hier... belichten!

Steeds meer mensen spenderen na hun dagtaak ook nog eens in de avond en in de nachtelijke uren voor een beeldscherm dat in de fabriek is ingesteld op daglicht. Alleen ons lichaam is niet gemaakt om in de nacht naar een daglichtscherm te kijken, met alle gevolgen van dien. 

Daarom regelen notebooks en ook sommige desktop-pc's de helderheid via een sensor die de schermweergave aanpast aan het omgevingslicht. Er bestaan ook software-oplossingen die blauw licht filteren. Daardoor wordt je bioritme minder in de war geschopt. Ook je natuurlijke slaapcyclus wordt niet verstoord. 

De reden dat je ogen pijn gaan doen nadat je te lang naar het scherm hebt gestaard, is het blauwe licht. Die lichtkleur maakt deel uit van het zichtbare kleurspectrum en reikt dieper in het oog. Behalve van het computerscherm komt het blauw-violette licht ook van tablets, televisie, smartphones en led.

Tijdens kantooruren is blauw licht niet nadelig voor de gezondheid. Maar wanneer je ‘s avonds lang aan blauw licht wordt blootgesteld, onderdrukt dit de aanmaak van melatonine, een slaapopwekkend hormoon. Dit wil je vermoedelijk voorkomen!

Laten we eerst eens kijken naar de opties die al in je besturingssysteem zelf aanwezig zijn.

Nachtlamp in Windows 10

©PXimport

In Windows 10 zit eigenlijk al een blauwlichtfilter, die officieel Nachtlamp heet. Ga naar Instellingen en Systeem,daarna het submenu Beeldscherm. Rechtsboven in de categorie Kleur zie je de optie Nachtlamp. Als die optie nog niet is ingeschakeld, kun je dat hier doen.

Onder deze knop kun je de filter verder aanpassen. Met de schuifregelaar bepaal je de kleurtemperatuur. Door het schuifje meer naar rechts te zetten, wordt de weergave van het scherm in Nachtlamp-modus warmer.

Verder vind je bij Schema de mogelijkheid om op basis van de locatievoorzieningen de Nachtlamp in te schakelen bij zonsondergang. Of je kunt ook gewoon de uren instellen wanneer dit filter actief moet zijn.

Een gevaar van deze automatische nachtinstelling is dat je kunt vergeten dat hij actief is, terwijl je foto’s of ander grafisch materiaal bewerkt. In dat geval krijg je natuurlijk kleurafwijkingen.

Night Shift op macOS

©PXimport

Heb je een Mac? Dan heb je in principe ook geen blauwlichtfilter van derden nodig. In de Syteemvoorkeuren die je via het Apple-pictogram linksboven bereikt, zit in het onderdeel Beeldschermen het tabblad Night Shift. Daar staat de optie om de filter van zonsondergang tot zonsopgang op je locatie toe te passen en een aangepast schema samen te stellen.

Je bepaalt de gewenste kleurtemperatuur van het scherm handmatig door de schakelaar naar Kouder of Warmer te verschuiven. Let op, want als je Night Shift samen met een product van derden gebruikt, wordt het effect verdubbeld als beide programma’s actief zijn.

Iris mini

Een piepkleine app voor Windows, macOS en Linux is Iris mini. De tool werkt ontzettend eenvoudig. Je stelt hem in op Automatisch, Handmatig of Gepauzeerd. Iris mini zorgt voor een warme kleurtemperatuur, daarmee wordt het scherm dus iets meer oranje.

Kies je voor de automatische modus dan gaat de kleurtemperatuur overdag naar 5000 k(elvin) en wordt de helderheid op 100 procent ingesteld. In de nacht verandert de weergave in 3400 k en zakt de helderheid tot 80 procent. Kies je door de handmatige optie, dan wijzig je de kleurtemperatuur met één klik in nachtmodus. 

Er is ook een Pro-versie, daarmee kun je Hidden features openen om de kleurtemperatuur nog fijner te regelen of om slechts een deel van het scherm aan te passen. Op die manier blijven mensen die met grafische software werken, in het centrale werkvlak toch de juiste kleuren zien.

©PXimport

De k-waarden of kelvin slaan op de kleurtemperatuur. Een lagere k betekent minder blauw licht; dus hoe lager, hoe warmer. 5600 k is de standaardwaarde voor daglicht en 1200 k is bijvoorbeeld kaarslicht. Bij kunstlicht zijn de kleuren anders dan bij daglicht, maar het oog corrigeert de schijnkleur. De procentuele waarden zijn de luminantiewaarden of helderheid.

SunsetScreen

©PXimport

Helemaal gratis is Sunsetscreen voor Windows niet. Je begint met de proefversie die je een week mag gebruiken, daarna kost de tool 5 dollar. Je kunt wel verder gaan met de gratis versie, maar dan sta je toe dat Brightdata.com de rekenkracht van jouw machine af en toe gebruikt voor derden en dat wil je natuurlijk niet.

Je stelt de zonsopgang- en zonsondergangstijden in en je kiest een dag en nachtinstelling. Hier kun je de schermweergave nauwkeuriger regelen dan in de standaard Windows-settings. 

Bij de presets voor daglicht zit bijvoorbeeld 6500 K Sunlight, 7500 K Cloudy Sky en 10000 K Partly cloudy sky of 20.000 Deep blue clear sky. Je kunt ook je een eigen voorinstelling vastleggen met het gewenste helderheidsniveau en kleurtemperatuur.

CareUEyes Lite

©PXimport

De freeware CareUEyes voor Windows regelt vanuit het systeemvak de helderheid in stappen van 20, 40, 60 en 80 procent. Er is dus geen manier om de temperatuur aan te passen of om rekening te houden met het tijdstip van de dag. In feite kun dit je net zo goed via de gewone systeeminstellingen regelen.

Een veel betere oogbescherming is de betaalde versie van deze titel die de temperatuur en helderheid wel soepel en fijngeregeld aanpast. Je kunt ook profielen aanspreken om van een film te genieten, om in Office te werken of om bijvoorbeeld te lezen. 

Dit is trouwens de enige tool met een concentratiefunctie om bij tekst of rekenbladen de achtergrond te dimmen, zodat de essentie van het document beter in beeld komt. Je mag de Pro-editie zeven dagen testen, maar daarna kost deze versie 14,90 dollar per jaar.

F.lux

©CIDimport

F.lux voor Windows, macOS, Linux en zelfs Android en iOS, werkt op de achtergrond en past de kleurtemperatuur van het scherm aan het tijdstip van de dag aan. Het gratis programma vraagt eerst of het jouw locatie mag bepalen. Als je computer of mobiele toestel locatievoorziening ondersteunt, komt je werkplek vanzelf op het kaartje. Anders kun je de locatie gewoon in het zoekvak invoeren.

F.lux werkt subtiel, zo kun je bijvoorbeeld de snelheid van de overgang regelen. Waar de andere tools botweg van de ene modus naar de andere modus overstappen, volgt F.lux de natuurlijke lichttransitie. Bovendien heeft F.lux een aantal speciale kleureffecten om bijvoorbeeld film te kijken of om je computer in een donker kamer te kunnen gebruiken. 

De tool gaat al lang mee en heeft zich aangepast aan de biologische klok gedurende de dag, het zogenaamde circadiaans ritme.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.