Met de zomer in volle gang doen talloze geruchten de ronde over ziektes en gezondheidsproblemen die specifiek geassocieerd worden met dit seizoen. Sommige beweringen zijn gebaseerd op feitelijke informatie, terwijl andere slechts mythen zijn. In dit artikel gaan we dieper in op enkele veelvoorkomende feiten en fabels over ziek zijn in de zomer, om de waarheid te achterhalen en misvattingen te ontkrachten.

Fabel: Je krijgt altijd een rode kring als je de ziekte van Lyme hebt

Tussen april en september zijn er in groene gebieden een hoop teken actief. Ben je regelmatig in de bossen of duinen te vinden? Met een beetje pech word je gebeten door een teek. Wanneer deze teek de ziekmakende bacterie Borrelia met zich meedraagt, kun je door een beet de ziekte van Lyme krijgen.

Een veel voorkomende misvatting is dat een rode kring rondom de beet altijd aanwezig is bij de ziekte van Lyme. Hoewel dat vaak voorkomt, is het lang niet altijd het geval. Het is belangrijk om alert te blijven op andere ziekteverschijnselen, zoals grieperig zijn. Neem ook in dat geval contact op met je huisarts.

Ga je regelmatig naar het bos? Check jezelf altijd goed op teken en download de Tekenbeet-app (iOS & Android) van het RIVM. Deze applicatie leert je teken te herkennen, te controleren én te verwijderen.

©Jerry Callaghan

Feit: De zomergriep bestaat niet

In tegenstelling tot de populaire opvatting bestaat er geen specifieke vorm van griep die alleen in de zomer voorkomt. Griep kan het hele jaar door optreden, ongeacht het seizoen. Dat neemt niet weg dat het erg vervelend kan zijn als je vakantie wordt verpest door een virus of parasiet. Een goede hygiëne blijft ook 's zomers belangrijk. Was regelmatig je handen, om zo het risico op het verspreiden van griepvirussen te verminderen.

Fabel: Je krijgt geen huidkanker van één keer verbranden

Op een zomerse dag kan je huid al binnen tien minuten verbranden. Maar hoe erg is het als dat een keertje gebeurt? Nou, best erg. Vooral op jonge leeftijd. Uit onderzoek blijkt dat je op latere leeftijd een verhoogde kans hebt op huidkanker wanneer je als kind bent verbrand.

Beschadigde huidcellen kunnen zich naderhand kwaadaardig ontwikkelen. Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Natuurlijk geldt wel: hoe vaker je verbrandt, hoe groter het risico op huidkanker.

Smeren dus! Zó bescherm je jezelf tegen de zon. Vergeet ook niet de app UVLens(iOS & Android) te downloaden. De gekleurde klok laat zien wanneer je moet oppassen voor de zon. Je krijgt ook een herinnering als je je opnieuw moet insmeren.

Fabel: Je kunt ziek worden van de airco

Nee, je wordt niet ziek van te lang in de airco zitten. Een airco op zich veroorzaakt geen ziektes. Wel kan het een ziekteproces eventueel versnellen. De koude lucht kan een verkoudheid bijvoorbeeld verergeren, maar die is niet ontstaan dóór de airco. Let op: als de airco té koud en precies op jou gericht staat, kun je last krijgen van stijve spieren. Zet ‘m daarom niet kouder dan 21 of 22 graden Celsius.

Altijd al een mobiele airco willen hebben? We zetten de drie populairste exemplaren volgens kieskeurig.nl voor je op een rij:

Fabel: Zonnesteek en hitteberoerte zijn hetzelfde

Hoewel zowel een zonnesteek als een hitteberoerte wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen, zijn het verschillende aandoeningen. Een zonnesteek wordt gekenmerkt door symptomen zoals hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Belangrijk is om een koele omgeving op te zoeken en jezelf (of een ander) te koelen met iets kouds.

Een hitteberoerte daarentegen is een ernstige en levensbedreigende aandoening die onmiddellijk medische aandacht vereist. Het kan gepaard gaan met verwardheid, bewustzijnsverlies en een verstoorde bloedsomloop. Bel in geval van een hitteberoerte onmiddellijk 112.

Via de EHBO-app (iOS & Android) van het Rode Kruis weet je altijd precies wat je moet doen bij een noodgeval. En om te voorkomen dat je uitdroogt, kun je via de app DrinkWaterSpots (iOS & Android) alle waterpunten bij jou in de buurt zien, zodat je je flesje gratis met water kunt bijvullen. Zorg er daarom voor dat je áltijd een drinkfles bij je hebt.

Feit: Van zwemmen in water met blauwalg kun je ziek worden

Met lekker weer is het verleidelijk om een verfrissende duik te nemen in het plaatselijke meer of de plas om de hoek. Pas wel op, want het is niet op elke plek veilig om te zwemmen. De hoeveelheid blauwalg neemt toe en die kan voor vervelende gezondheidsklachten zorgen.

Blauwalg is een bacterie die gifstoffen kan produceren in laag, opwarmend water. Zwemmen in water met blauwalg kan leiden tot huidirritatie, oogirritatie en maag- en darmklachten. Het is belangrijk om te controleren of het water veilig is voordat je gaat zwemmen, vooral op warme zomerdagen. Dat kan met de app Zwemwater (iOS & Android).

©Oleg Kovtun

Wat zijn de meest voorkomende zomerziektes?

Naast de bovengenoemde feiten en fabels zijn er nog andere gezondheidsproblemen die in de zomer vaak voorkomen. Hooikoorts is een veelvoorkomende allergische reactie op pollen van grassen, bomen en bloemen die 's zomers in de lucht zweven. Daarnaast kan reizigersdiarree optreden als gevolg van bacteriële infecties in voedsel en water tijdens vakanties. En wat dacht je van insectenbeten?

In dit artikel bespreken we de 10 meest voorkomende ziektes en kwalen in de zomer en delen we alles wat je moet weten over de symptomen, oorzaken, behandelingen én hoe je deze zomerziektes voorkomt.

Bronnen: Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum, KWF, Rode Kruis, Rijksoverheid

Is het meertje in de buurt te vies om in te zwemmen? Zet dan lekker een zwembad in de tuin!

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!