De Tado Slimme Thermostaat, die opvalt door handige geofencing en de mogelijkheid om uit te breiden met slimme radiatorknoppen, is al sinds 2016 een van onze favoriete slimme thermostaten. Na acht jaar introduceert Tado een flink verbeterde versie in de vorm van de Tado Slimme Thermostaat X. Wij hebben de nieuwe slimme thermostaat al getest en vertellen je waarin hij verschilt van zijn voorgangers.

De Tado Slimme Thermostaat X is onderdeel van een nieuwe generatie hardware die in tegenstelling tot voorgaande nieuwe hardwarevarianten (V2, V3 en V3+) niet langer compatibel is met bestaande Tado-producten. Om dat extra te benadrukken, heeft Tado de vormgeving voor het eerst sinds jaren aangepast. De Tado X-productreeks bestaat naast de slimme thermostaat vooralsnog uit nog vier producten in de vorm van de Slimme Radiatorknop X, Draadloze Temperatuursensor X, Warmtepomp Optimizer X en Bridge X. Wij hebben naast de slimme thermostaat waar je in dit artikel alles over leest ook de slimme radiatorknoppen (die zoneverwarming mogelijk maken) en draadloze temperatuursensor getest. Over onze ervaringen met de slimme radiatorknop en draadloze temperatuursensor lees je meer in een aparte review. De voor een warmtepomp bedoelde Warmtepomp Optimizer X hebben we niet getest.

We hebben de Tado X-producten gedurende enkele weken voor de lancering op 15 mei getest. Helaas was dat voor een groot gedeelte wel na het stookseizoen en was het de laatste paar dagen zelfs erg warm buiten en binnen. Toch heeft de verwarming nog even gebrand in de testperiode. Tijdens die dagen was het gewoon comfortabel dankzij de Tado Slimme Thermostaat X en werkte het verwarmen probleemloos.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Tado Slimme Thermostaat X is net als zijn voorgangers een vierkante simpel vormgegeven muurthermostaat. Met één heel groot verschil: de voorkant is nu mat zwart afgewerkt waar de voorgaande versie geheel wit was (al is er later ook een zwarte variant geïntroduceerd). De zijkant is wel nog steeds wit. Het is natuurlijk deels smaak, maar wij waren – omdat we witte muren hebben – wel gecharmeerd van een geheel witte en dus onopvallende Tado. Deze nieuwe variant valt een stuk meer op en is veel duidelijker een thermostaat.

©Jeroen Boer - ID.nl

Wat niet is veranderd, is dat de slimme thermostaat standaard niks toont. Pas als je op de middelste knop drukt, verschijnen achtereenvolgend de gemeten en ingestelde temperatuur. Het schermpje oogt anders dan op de voorgaande Tado’s, maar is nog steeds simpel te noemen. De twee knoppen waarmee je de temperatuur lager of hoger zet zijn nu net als de middelste knop uitgevoerd als fysieke drukknop, waar dat bij de vorige Tado’s nog aanraakgevoelige knoppen waren. Dat heeft als voordeel dat je nu direct op de temperatuurknoppen kunt drukken als je de temperatuur wilt wijzigen.

Een startset bestaande uit de slimme thermostaat en een bridge kost 199,99 euro; dat is iets lager dan de adviesprijs van de vorige generatie. De Tado Slimme Thermostaat V3+ heeft echter al een tijdje een flink lagere straatprijs.

Eenvoudige installatie

Qua fysieke installatie verschilt de nieuwe thermostaat niet veel van de voorgaande versies: je klikt hem nog steeds in een muurbevestiging die je op de muur schroeft. Het schroefje dat de thermostaat op de vorige versies borgde is verdwenen. Je kunt de thermostaat nu altijd gewoon lostrekken – maar dat gaat naar onze smaak eigenlijk net iets te makkelijk. De muurbevestiging is anders van vorm dan die van de vorige generaties (V2, V3 en V3+). Je kunt een oude Tado dus niet simpelweg losklikken en omruilen voor een nieuwe variant. De Tado X heeft aansluitingen voor aan/uit- en OpenTherm-regeling. De vorige Tado-thermostaten waren ook compatibel met Nefit EMS en Vaillant eBUS. Het verdwijnen van die veel minder gebruikte standaarden is wat ons betreft niet zo’n gemis.

©Jeroen Boer - ID.nl

De installatie is relatief eenvoudig doordat de Tado zelf nog steeds werkt op drie AAA-batterijen. Hierdoor hoef je geen voedingsmodule bij de cv-ketel zelf te verbinden. Als je nu een traditionele (klok)thermostaat hebt die met twee draadjes met je cv-ketel verbonden is, kun je die waarschijnlijk eenvoudig vervangen door deze Tado X. In de app kun je tijdens de installatie in een wizard je huidige thermostaat kiezen waarna je instructies krijgt om de Tado aan te sluiten.

©Jeroen Boer - ID.nl

Modern draadloos protocol

De reden dat Tado X niet compatibel is met bestaande Tado-componenten zoals de bestaande slimme radiatorknoppen (die zijn er nu ook in een X-versie en daar lees je in een ander artikel meer over) is de overgang naar een nieuw draadloos protocol. Op voorgaande Tado-producten gebruikte Tado de 868MHz-band in combinatie met het 6LoWPAN-protocol. Het grote voordeel van 868 MHz zou moeten zijn dat deze frequentieband een groot bereik biedt waardoor knoppen zelfs in een groter huis een goede verbinding met de bridge moeten kunnen maken. In de praktijk bleek dat in sommige huizen (inclusief ons huis) tegen te vallen. Bij problemen moest je dan goed zoeken naar de optimale centrale plek om de bridge op te hangen om alle slimme radiatorknoppen in huis te bereiken. Dat was nog extra gecompliceerd doordat de bridge een bedrade netwerkaansluiting had. Helaas was het bij het oude Tado-systeem niet mogelijk om een tweede bridge of repeater te gebruiken om het signaal te versterken. Je was met een Tado-systeem dan soms ook langdurig aan het troubleshooten, iets dat Tado vermoedelijk ook wel wist. In de app zat zelfs een functie om op de Tado-componenten het woordje Hi te laten tonen om te controleren of al je knoppen binnen bereik van de bridge waren.

©Jeroen Boer - ID.nl

Bij Tado X heeft Tado deze verbindingsproblemen opgelost door een overstap naar de 2,4GHz-band op basis van het Thread-protocol (inclusief ondersteuning voor Matter). Dat protocol vormt een mesh-netwerk waardoor het nu mogelijk is om meerdere bridges toe te voegen. Ons huis blijft lastig voor draadloze signalen en ook bij dit nieuwe systeem verloor een van de nieuwe radiatorknoppen op de andere verdieping dan waar de bridge hangt soms even de verbinding. Misschien kunnen we een nieuw optimaal plekje vinden, maar er is nu dus een eenvoudigere oplossing. Tado stuurde ons naast de starterkit namelijk ook een extra bridge op (die kost 69,99 euro) en door die boven te hangen, is ook de verbinding daar perfect. Het aansluiten van de bridge is sowieso eenvoudiger geworden, want je verbindt hem nu via wifi met je netwerk (alleen 2,4 GHz) waardoor je sneller naar een goed plekje kunt zoeken. Een bridge heeft een energieverbruik van ongeveer 3 watt.

Je kunt de Tado Slimme Thermostaat X natuurlijk als losstaande thermostaat zonder slimme radiatorknoppen gebruiken. In dat geval zul je nooit last hebben van verbindingsproblemen omdat je de bridge dan simpelweg dicht bij de thermostaat kunt plaatsen.

Prima app

De hardware van Tado X is dus flink veranderd, maar dat geldt gelukkig niet voor de software. Tado X gebruikt dezelfde app die al beschikbaar was voor het vorige systeem en werkt op heel kleine details na (zoals de mogelijkheid om de knoppen Hi te laten zien) volledig identiek. In de basis is Tado een geavanceerde klokthermostaat en je kunt voor iedere dag van de week (per kamer als je meerder kamers hebt) een apart schema instellen waarin je aangeeft wat de temperatuur moet zijn op een bepaald tijdstip. Een schema kun je kopiëren van de ene naar de andere kamer, dus je hoeft niet voor iedere kamer opnieuw te beginnen.

Dat klokprogramma geldt als je volgens de app thuis bent. Voor afwezigheid kun je een afwezigheidstemperatuur instellen. Je kunt de temperatuur uiteraard ook handmatig instellen en aangeven hoe lang het klokprogramma genegeerd moeten worden. Dat negeren kan ook onbeperkt.

Naast de app kun je ook inloggen via de website. Die biedt een vergelijkbare interface als de app. Mogelijk vind je webinterface prettig om in eerste instantie het klokprogramma in te stellen.

Auto-Assist

Een mogelijkheid waar Tado om bekend staat, is geofencing – wat door Tado Auto-Assist wordt genoemd. Dankzij je smartphone weet het systeem of je thuis of onderweg naar huis bent en kan het systeem op basis daarvan automatisch de verwarming in- of uitschakelen. Daarnaast kan Auto-Assist ook de verwarming in een kamer automatisch uitschakelen als een open raam gedetecteerd wordt (dit werkt aan de hand van een plotselinge temperatuurdaling). Op dat moment kan de verwarming een bepaalde tijd uitgeschakeld worden om energie te besparen.

Abonnement voor alle functionaliteit

Om deze mogelijkheden volledig automatisch te kunnen gebruiken heb je een Auto-Assist-abonnement nodig dat 3,99 euro per maand of 29,99 euro per jaar kost. Dat abonnement was bij oudere V2- en V3-varianten niet nodig en werd geïntroduceerd bij de Tado V3+ die al een aantal jaar op de markt is. Als je een gebruiker van een ouder Tado V2- of V3-systeem bent waarbij je Auto-Assist zonder abonnement gebruikt, moet je bij een overstap naar Tado X toch gaan betalen omdat die functionaliteit aan de oude bridge was gekoppeld. Voor gebruikers van een V3+-systeem verandert er niks, die hadden al een abonnement voor Auto-Assist nodig. Voor nieuwe gebruikers maakt het helemaal niet uit: alle Tado systemen die je nu nieuw kunt kopen (de oudere V3+ en deze nieuwe X) vereisen een abonnement voor Auto-Assist.

Overigens krijg je ook zonder te betalen een vorm van geofencing en open-raamdetectie, alleen werkt dit dan niet automatisch. In plaats daarvan geeft de app je een melding als er een verandering gedetecteerd wordt en wordt als je op die melding klikt de app geopend. Vervolgens moet je zelf de verwarming uit- of inschakelen.

Daarnaast voegt het abonnement nog twee kleinere mogelijkheden toe in de vorm van Care & Protect dat de status van je cv-ketel monitort en je waarschuwt bij mogelijke storingen én uitgebreidere data laten zien over je energieverbruik. Ook zonder te betalen krijg je echter al gegevens te zien rondom je verbruik en in veel gevallen kun je je gasverbruik ook via een slimme meter monitoren. Je kunt het abonnement een week lang gratis uitproberen om te zien of het voor jou wat toevoegt.

Conclusie

De voorgaande Tado Slimme Thermostaat was al een prettige basis voor je verwarmingssysteem en dat is met de nieuwe Tado Slimme Thermostaat X alleen maar beter geworden. De verbetering zit hem wel vooral in het achterliggende protocol waar je alleen iets van merkt als je de slimme thermostaat ook combineert met slimme radiatorknoppen. Maak je zo'n combinatie niet, dan merk je in de praktijk weinig verschil met een oudere variant. Dat komt doordat je een slimme thermostaat vooral vanuit de app gebruikt en die app is precies hetzelfde gebleven. Dat is geen minpunt, want Tado had zijn zaakjes al uitstekend voor elkaar. De app zit helder in elkaar, laat zich snel programmeren en valt op door de handige geofencing-mogelijkheid. Om die helemaal automatisch te gebruiken heb je wel een abonnement nodig, maar ook zonder abonnement waarschuwt de app je netjes op het moment dat je niet meer thuis bent. De verwarming onnodig laten branden hoeft dus nooit meer. Wil je een slimme thermostaat aanschaffen, dan is de Tado Slimme Thermostaat X kortom een prima keuze, zeker als je van plan bent om het systeem uit te breiden met slimme radiatorknoppen.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.